ANG akong amahan natawo sa Graz, Austria, niadtong 1899, busa batan-on pa siya panahon sa Gubat sa Kalibotan I. Girekluta siya sa German nga kasundalohan wala madugay human sa pagbuto sa Gubat sa Kalibotan II sa 1939. Namatay siya sa 1943 samtang nakiggubat didto sa Russia. Ikasubo, nianang paagiha ko nawad-ag amahan dihang mga dos anyos pa lang ko. Wala gyod ko makaila niya, ug naguol ko pag-ayo nga wala koy amahan, ilabina dihang akong nakita nga kadaghanan sa mga bata sa eskuylahan may amahan. Sa tin-edyer na ko, nahupayan ko sa pagkaila sa atong langitnong Amahan, ang kinalabwang Amahan nga dili mamatay.—Hab. 1:12.

Dihang siyete anyos ko, nahimo kong membro sa Boy Scouts. Ang Boy Scouts maoy tibuok kalibotang organisasyon nga gitukod niadtong 1908 sa Great Britain sa tenyente heneral sa kasundalohan sa Britain, nga si Robert Stephenson Smyth Baden-Powel. Pagka-1916 iyang gitukod ang Wolf Cubs (o Cub Scouts) alang sa mga batang lalaki nga parehas nakog edad.

Ganahan ko sa among mga kamping sa banika sa hinapos sa semana—mangatulog sa tolda, mag-uniporme, ug magmartsa duyog sa tambol. Malingaw kaayo ko dihang makauban nako ang ubang Scout, lakip na ang among pagpanganta palibot sa daob panahon sa kagabhion ug ang among pagdula-dula sa lasang. Daghan sab mig nakat-onan bahin sa kinaiyahan, nga tungod niana akong naapresyar ang mga buhat sa atong Maglalalang.

Ang mga Boy Scout giawhag nga mobuhat ug maayo kada adlaw. Kini ang ilang panultihon. Among timbayaon ang usag usa sa mga pulong nga “Kanunayng Andam.” Ganahan kaayo ko ini. Sa among grupo sa kapig 100 ka bata, duolan sa katunga ang Katoliko, katunga ang Protestante, ug usa ang Budhista.

Sukad niadtong 1920, ang internasyonal nga miting sa mga Scout, o jamboree, ginahimo matag pipila ka tuig. Nakatambong ko sa ikapitong World Scout Jamboree sa Bad Ischl, Austria, niadtong Agosto 1951, ug sa ikasiyam nga World Scout Jamboree sa Sutton Park, duol sa Birmingham, England, niadtong Agosto 1957. Sa laing higayon, mga 33,000 ka Scout gikan sa 85 ka nasod ug teritoryo ang mitambong. Dugang pa, mga 750,000 ka tawo ang miduaw kanamo sa jamboree, lakip na si Queen Elizabeth sa England. Para nako, sama kadto ug tibuok kalibotang panag-igsoonay. Wala ko masayod niadto nga sa dili madugay masinati nako ang mas talagsaong panag-igsoonay—usa ka espirituwal nga panag-igsoonay.

Sa tingpamulak sa 1958, hapit na kong mahuman sa akong pag-aprentis ingong waiter sa Grand Hotel  Wiesler sa Graz, Austria. Didto, gisangyawan ko sa di-pormal nga paagi ni Rudolf Tschiggerl, nga akong kauban sa trabaho ug tiglutog keyk. Wala pa ko makadungog sukad bahin sa kamatuoran. Una niyang gihisgotan ang Trinidad ug miingon siya nga dili kini Kasulatanhon. Nangatarongan ko pabor sa Trinidad ug gusto nakong pamatud-an nga sayop siya. Nakadayeg ko sa kabuotan sa akong kauban sa trabaho ug tuyo nakong kombinsihon siya nga mobalik sa Katoliko.

Si Rudolf, nga among gitawag ug Rudi, miingon nga dad-an ko niyag Bibliya. Miinsistir ko nga kinahanglan Katolikong hubad ang iyang dad-on. Akong gisugdag basa ang Bibliya ug wala madugay akong namatikdan nga gisukipan kini ni Rudi ug tract nga gipatik sa Watchtower Society. Supak ko ini kay akong gibati nga gisulat ni sa paagi nga morag tinuod paminawon. Apan okey ra nako nga maghisgot mig Bibliya. Nagmataktikanhon si Rudi ug wala na siya motanyag nakog publikasyon. Sulod sa mga tulo ka bulan, maghisgot mig Bibliya matag karon ug unya nga sagad maabtag tungang gabii.

Pagkahuman sa akong pag-aprentis sa hotel sa among lungsod sa Graz, gipaeskuyla pa ko ni Mama sa usa ka hotel management school. Busa mibalhin ko sa Bad Hofgastein, lungsod sa usa ka walog sa Alps, diin nahimutang ang eskuylahan. Konektado kini sa Grand Hotel sa Bad Hofgastein, ug usahay motrabaho ko didto aron mas mabansay.

Gipadala ni Rudi ang akong bag-ong adres ngadto sa branch office sa Vienna, ug ang branch, sa baylo, nagpadala niini ngadto sa duha ka misyonarya, si Ilse Unterdörfer ug Elfriede Löhr. * Usa ka adlaw niana, gitawag ko sa receptionist sa hotel ug giingnan ko niya nga may duha ka babaye nga naghulat sa ilang kotse sa gawas ug gusto nilang makig-estorya nako. Natingala ko kay wala man ko makaila nila. Apan migawas ko aron masuta kon kinsa sila. Sa ulahi, akong nahibal-an nga sila maoy mga Saksi nga nag-alagad ingong tigdalag mga literatura sa Nazi Germany dihang gidili ang buluhaton una pa sa Gubat sa Kalibotan II. Bisan sa wala pa gani magsugod ang gubat, sila gidakop sa sekreta sa Germany (Gestapo) ug gibalhog sa kampo konsentrasyon sa Lichtenburg. Dayon, panahon sa gubat, gibalhin sila ngadto sa kampo sa Ravensbrück, duol sa Berlin.

Ang mga sister poparehog edad ni Mama, busa may pagtahod ko nila. Dili ko gustong mausik ang ilang panahon pinaagi sa pagpakighisgot nila kay basig human sa pipila ka semana o bulan ako silang ingnan nga dili na nako ipadayon ang among panaghisgot. Busa nangayo na lang kog mga teksto bahin sa Katolikong doktrina sa apostolic succession. Ako silang giingnan nga ako ning dad-on sa among pari ug hisgotan kini uban niya. Nagtuo ko nga pinaagi niini masayran na nako ang kamatuoran.

Ang doktrina sa Katoliko bahin sa apostolic succession nag-angkon nga dunay wala maputol nga pagpanunod sa pagkapapa sukad pa kang apostol Pedro. (Nasaypag sabot sa simbahan ang giingon ni  Jesus sa Mateo 16:18, 19.) Ang Katolisismo nag-angkon usab nga ang papa dili masayop dihang magtudlo kinig doktrina. Nagtuo ko niini. Ug naghunahuna ko nga kon ang papa, nga gitawag sa mga Katoliko ug Balaang Amahan, dili masayop sa pagtudlog doktrina ug nag-ingon nga tinuod ang Trinidad, nan tinuod gayod kini. Apan kon masayop siya, nan basin dili tinuod ning doktrinaha. Mao diay nga alang sa daghang Katoliko ang pagtulon-an bahin sa apostolic succession mao ang labing hinungdanong pagtulon-an, sanglit ang pagkahusto o pagkadili-husto sa uban nilang pagtulon-an nagdepende niini!

Dihang giadto nako ang pari, dili niya matubag ang akong mga pangutana, apan mikuha siyag libro gikan sa estante bahin sa mga doktrina sa Katoliko nga naghisgot sa apostolic succession. Segun sa iyang giingon, gidala nako ni sa balay, gibasa kini, ug mibalik ko niya nga may daghang pangutana. Sa kataposan, kay dili man siya makatubag sa akong mga pangutana, siya miingon: “Dili ta ka makombinsir, ug dili pod ko nimo makombinsir. . . . Pag-ayoayo na lang!” Dili na siya gustong makighisgot pa nako.

Nianang panahona, andam na kong magpa-Bible study kang Ilse ug Elfriede. Daghan silag gitudlo nako bahin sa tinuod nga Balaang Amahan sa langit, si Jehova nga Diyos. (Juan 17:11) Wala pay kongregasyon sa maong dapit, busa ang duha ka sister mao ang nagdumala sa mga tigom diha sa balay sa usa ka interesadong pamilya. Pipila ra ang mitambong. Ang duha ka sister lang ang naghatag sa halos tanang bahin, sanglit walay bawtismadong brader nga makapanguna. Usahay, may mobisitang brader ug mopakigpulong diha sa usa ka giabangang dapit.

Gisugdan kog study ni Ilse ug Elfriede niadtong Oktubre 1958, ug nabawtismohan ko tulo ka bulan sa ulahi sa Enero 1959. Sa wala pa ko mabawtismohi, ako silang gipangutana kon puwede ba kong mouban nila sa pagpamalaybalay aron makita kon sa unsang paagi ginahimo ang pagsangyaw. (Buh. 20:20) Human ko makakuyog nila sa unang higayon, nangutana ko kon puwede bang makapangayog kaugalingong teritoryo. Giasayn ko nila sa usa ka baryo, ug moadto ko didto nga mag-inusara ug mamalaybalay ug mobalikduaw sa mga interesado. Ang unang brader nga nakauban nako sa pagpamalaybalay mao ang magtatan-aw sa sirkito nga miduaw namo sa ulahi.

Sa 1960, pagkahuman nakog eskuyla ug hotel management, mipauli ko sa amo aron tabangan ang akong mga paryente nga makakat-on sa Bibliya. Hangtod karon, wala pay nakadangat sa kamatuoran, apan ang pipila nagpakita nag diyutayng interes.

Sa 1961 gibasa diha sa mga kongregasyon ang mga sulat gikan sa branch office nga nag-awhag sa pagpayunir. Ulitawo ko ug himsog, busa wala koy rason nga dili magpayunir. Nakigsulti ko sa magtatan-aw sa sirkito, si Kurt Kuhn, bahin sa akong plano nga motrabaho unag pipila pa ka bulan aron makapalit ug sakyanan, nga akong magamit sa pagpayunir. Unsay iyang komento? “Nagkinahanglan bag sakyanan si Jesus ug ang mga apostoles aron makasulod sa bug-os panahong pag-alagad?” Nakatabang to nako sa pagdesisyon. Nagplano kong magpayunir dayon. Apan kay nagtrabaho man kog 72 oras kada semana sa usa ka restawran sa hotel, kinahanglan una kong mohimog mga kausaban.

Akong gihangyo ang akong boss kon puwede ba kong motrabahog 60 oras lang. Misugot siya ug wala  ra niya us-osi ang akong suweldo. Wala magdugay, mihangyo na pod ko nga motrabaho lag 48 oras kada semana. Okey ra gihapon niya ug mao ra gihapon ang akong suweldo. Sa kataposan, mihangyo ko nga motrabaho lag 36 oras kada semana, o 6 ka oras sa 6 ka adlaw, ug giaprobahan gihapon niya ang maong hangyo. Natingala ko kay mao ra gihapoy akong suweldo! Morag dili gusto sa akong boss nga mopahawa ko. Tungod niana, nakasugod ko pagpayunir. Niadto, 100 oras ang kinahanglang abton sa mga payunir kada bulan.

Upat ka bulan sa ulahi, natudlo ko ingong espesyal payunir ug ingong congregation servant sa usa ka gamayng kongregasyon sa probinsiya sa Carinthia, sa lungsod sa Spittal an der Drau. Niadtong panahona, 150 oras ang kinahanglang abton sa mga espesyal payunir kada bulan. Wala koy partner nga payunir, apan dakog tabang nako sa ministeryo si Sister Gertrude Lobner, kinsa nag-alagad ingong assistant congregation servant. *

Sa 1963, gidapit ko nga mahimong magtatan-aw sa sirkito. Usahay mosakay kog tren gikan sa usa ka kongregasyon ngadto sa lain, nga magdalag bug-at kaayong mga maleta. Kasagaran sa mga igsoon walay sakyanan, busa walay makasugat nako sa estasyon sa tren. Aron dili mataha ang mga igsoon, dili ko mag-taxi padulong sa balay sa igsoon nga akong sak-an, busa magbaktas na lang ko.

Sa 1965, gidapit ko sa pagtungha sa ika-41ng klase sa Gilead School. Daghan sa akong klasmet ulitawo pod sama nako. Dako akong katingala kay, sa graduwasyon, giasayn gihapon ko ingong magtatan-aw sa sirkito sa among nasod, sa Austria. Apan sa wala pa ko mobiya sa United States, gipakuyog una ko sa usa ka magtatan-aw sa sirkito sulod sa upat ka semana. Gipabilhan gyod nako ang pag-alagad uban kang Anthony Conte nga usa ka mahigugmaong igsoon. Gimahal niya ang ministeryo ug epektibo kaayo siya niini. Kauban ming nag-alagad sa Cornwall, sa amihanang bahin sa New York.

Pagbalik nako sa Austria, giasayn ko sa usa ka sirkito diin akong nahimamat si Tove Merete, usa ka maanyag nga sister. Gimatuto siya sa kamatuoran sukad sa singko anyos pa siya. Dihang pangutan-on mi sa mga igsoon kon sa unsang paagi mi nagkaila, iagi lang namog pasiaw, “Ang branch office ang naghikay ana.” Naminyo mi usa ka tuig sa ulahi, sa Abril 1967, ug gitugotan mi nga mopadayon sa sirkitong buluhaton.

Pagkasunod tuig, akong naamgohan nga pinaagi sa dili takos nga kalulot ni Jehova, gisagop ko niya ingong espirituwal nga anak. Sa ingon, nagsugod ang usa ka espesyal nga relasyon uban sa akong langitnong Amahan maingon man niadtong kinsa, sumala sa Roma 8:15, “nagatuaw: ‘Abba, Amahan!’”

Kami ni Merete nagpadayon diha sa sirkito ug distritong buluhaton hangtod sa 1976. Usahay panahon sa tingtugnaw, kinahanglan ming matulog sa mga lawak nga walay heater, diin ang temperatura moubos pa sa zero degree. Dihay higayon nga pagmata namo nagyelo na ang tumoy nga bahin sa habol tungod sa kabugnaw sa among gininhawa. Busa nakadesisyon mi nga magdalag gamayng electric heater para maagwanta namo ang kabugnaw inigkagabii.  Sa pipila ka dapit, kinahanglan ming mogawas sa balay ug molakaw diha sa niyebe aron makagamit sa kasilyas, nga sagad lusot-lusot ang hangin. Wala sad mi kaugalingong sak-anan, busa matag Lunes sagad diha ra gihapon mi sa balay nga among giestaran panahon sa duaw. Dayon, pagka-Martes sa buntag moadto na mi sa sunod nga kongregasyon.

Malipay ko sa pag-ingon nga latas sa katuigan, dako kaayog tabang nako ang akong minahal nga asawa. Gimahal niya ang ministeryo, ug dili na nako siya kinahanglang dasigon nga mosangyaw. Gimahal sab niya ang mga igsoon ug mahunahunaon kaayo siya kanila. Dako kaayo ning tabang nako.

Sa 1976 gidapit mi nga moalagad sa Austria branch office sa Vienna, ug natudlo ko ingong membro sa Branch Committee. Nianang panahona, ang branch sa Austria maoy nagdumala sa buluhaton sa pipila ka nasod sa Eastern Europe ug nag-organisar sa tinagotago nga pagdala ug literatura sa maong mga nasod. Si Brader Jürgen Rundel maoy nanguna niini ug nakapribilehiyo ko sa pagtrabaho uban niya. Sa ulahi, gitudlo ko sa pagdumala sa paghubad sa mga literatura ngadto sa napulo ka pinulongan sa Eastern Europe. Si Jürgen ug ang iyang asawa, si Gertrude, padayong nag-alagad nga matinumanon ingong mga espesyal payunir sa Germany. Sugod sa 1978, ang Austria branch nag-phototypeset ug mga magasin ug nagpatik niana sa unom ka pinulongan diha sa usa ka gamayng offset press. Nagpadala sab mig mga suskrisyon sa mga magbabasa sa laing mga nasod. Si Otto Kuglitsch, nga nag-alagad karon sa branch office sa Germany uban sa iyang asawa nga si Ingrid, mao ang nagdumala niini.

Ang mga igsoon sa Eastern Europe nagpatik usab ug literatura diha sa ilang nasod gamit ang mga mimeograph machine o nag-imprentag mga materyal gikan sa film. Bisan pa niana, nagkinahanglan silag tabang gikan sa laing mga nasod. Gipanalipdan ni Jehova ang maong buluhaton. Ug kaming naa sa branch, among gimahal ang maong mga igsoon tungod sa ilang pagkamaunongon bisan pa sa pagdili sa buluhaton sulod sa daghang katuigan.

Sa 1989, nakapribilehiyo ko sa pag-uban kang Brader Theodore Jaracz, usa ka membro sa Nagamandong Lawas, sa pagduaw sa Romania. Ang tumong mao ang pagtabang nga mahiusa pag-usab sa organisasyon ang usa ka dakong grupo sa mga igsoon. Sugod sa 1949, mibulag sila sa organisasyon  tungod sa lainlaing hinungdan ug nagtukod ug kaugalingong mga kongregasyon. Apan, nagpadayon sila sa pagsangyaw ug pagpamawtismo. Napriso sab sila tungod sa ilang Kristohanong neyutralidad, sama sa mga igsoon nga bahin sa organisasyon nga giaprobahan sa tibuok kalibotang hedkuwarter. Gidili gihapon ang buluhaton sa Romania, busa tinagotago ming nagmiting sa balay ni Brader Pamfil Albu, uban sa upat ka piniling mga ansiyano ug sa mga hawas gikan sa giaprobahan nga Country Committee sa Romania. May kauban sab ming interpreter gikan sa Austria, si Rolf Kellner.

Sa ikaduhang gabii sa among miting, gikombinsir ni Brader Albu ang upat ka kauban niyang mga ansiyano nga makighiusa namo pinaagi sa pag-ingon, “Kon dili ni nato buhaton karon, basig wala na tay laing higayon sa paghimo niini.” Busa, mga 5,000 ka igsoon ang mibalik sa organisasyon. Dakong kadaogan kini kang Jehova ug dakong tamparos kang Satanas!

Sa hinapos sa 1989, una pa napukan ang Komunismo sa Eastern Europe, ang Nagamandong Lawas nagdapit kanamo sa akong asawa sa pagbalhin sa tibuok kalibotang hedkuwarter sa New York. Wala gyod mi magdahom niana. Misugod mi pag-alagad sa Brooklyn Bethel sa Hulyo 1990. Sa 1992, gitudlo ko ingong katabang sa Service Committee sa Nagamandong Lawas, ug sukad sa Hulyo 1994 nakapribilehiyo ko nga mahimong membro sa Nagamandong Lawas.

Kaniadto nagtrabaho ko ingong waiter sa hotel. Karon nalipay ko sa pribilehiyo nga makigbahin sa pag-andam ug pag-apod-apod ug espirituwal nga pagkaon alang sa atong mga igsoon sa tibuok kalibotan. (Mat. 24:45-47) Sa paghinumdom sa kapig 50 ka tuig diha sa espesyal nga bug-os panahong pag-alagad, mapasalamaton ug malipayon kaayo ko tungod sa pagpanalangin ni Jehova sa atong tibuok kalibotang panag-igsoonay. Ganahan kong motambong sa atong internasyonal nga mga kombensiyon, diin gipasiugda ang pagkat-on bahin sa atong langitnong Amahan, si Jehova, ug sa kamatuoran sa Bibliya.

Nanghinaot ko nga milyonmilyon pa ang magtuon sa Bibliya, modawat sa kamatuoran, ug moalagad kang Jehova duyog sa atong mga igsoon sa tibuok kalibotan. (1 Ped. 2:17) Naghinamhinam sab ko nga makita gikan sa langit ang yutan-ong pagkabanhaw ug, sa kataposan, makita ang akong pisikal nga amahan. Naglaom ko nga ang akong amahan, inahan, ug ubang minahal nga mga paryente mosimba kang Jehova didto sa Paraiso.