KON dili kasaligan ang kadaghanan sa nasulat sa mantalaan kapig 200 ka tuig kanhi, ingon usab niana ang kadaghanan sa mabasa diha sa Internet sa ika-21ng siglo. Daghan kaayong impormasyon—tinuod ug bakak, mapuslanon ug walay pulos, makaayo ug makadaot—ang mabatonan karon tungod sa modernong teknolohiya. Maong kinahanglan tang magmapilion sa atong basahon. Ang bag-ong naggamit sa Internet sagad mohinapos nga tinuod ang usa ka balita, bisag kini katingad-an o makapakurat, tungod lang kay kini naa sa Internet o kaha gipasa sa usa ka higala pinaagig e-mail. Busa haom ang pasidaan sa Bibliya: “Si bisan kinsa nga walay kasinatian motuo sa tagsatagsa ka pulong, apan ang usa nga maalamon magapalandong sa iyang mga lakang.”—Prov. 14:15.

Sa unsang paagi mahimo kitang “maalamon” ug mailhan ang bakak, patuotuo, pagpangilad, ug ubang sayop nga impormasyon nga makita sa Internet? Una, pangutan-a ang kaugalingon: ‘Kini bang impormasyona gikan sa opisyal, kasaligang website o gikan sa blog o sa wala mailhing tinubdan? Kini ba napamatud-an nang bakak sa usa ka kasaligang website?’ * Dayon, gamita ang maayong “salabutan.” (Prov. 7:7, Ang Biblia) Kon ang usa ka balita morag dili katuohan, lagmit dili kini tinuod. Dugang pa, kon ang impormasyon magdaot sa dungog sa uban, hunahunaa kon kinsay makapahimulos kon mokaylap ang maong balita ug kon dunay daotang motibo sa pagpakaylap niini.

Ang pipila—sagad aron makakuhag atensiyon—gustong makauna sa pagbalita ug pagpasa niana sa tanan nilang kontak bisan pag wala nila masusi kon tinuod ba kana o kon unsay mahimong resulta niana. (2 Sam. 13:28-33) Pero kon kita “maalamon,” hunahunaon nato ang posibleng kadaot nga ipahinabo niana, tingali sa reputasyon sa usa ka tawo o organisasyon.

 Nagkinahanglag paningkamot ang pagsusi kon tinuod ba ang usa ka balita. Maong ang uban modesisyon na lang nga ang makadawat niana ang bahalang magtimbangtimbang kon tinuod ba kana. Pero may panahon kaha siya sa paghimo niana? Bililhon ang panahon. (Efe. 5:15, 16) Imbes maghunahuna, “Kon magduhaduha ka, ipadala kana,” mas maayong kini ang sundon, “Kon magduhaduha ka, ayawg ipadala!”

Pangutan-a ang kaugalingon: ‘Nagpataka ra ba kog pasa ug e-mail? Nakapangayo na ba kog pasaylo sa akong mga higala kay nakapasa kog sayop o bakak nga impormasyon? May nakasulti na ba nako nga hunongon na ang pagpasag mga e-mail?’ Hinumdomi nga ang imong mga ka-email makaabli sab sa Internet ug busa wala sila magkinahanglan sa imong tabang sa pagpangitag impormasyon nga makapainteres kanila. Dili sila kinahanglang pasahag daghan kaayong makalingaw nga estorya, video clip, o slide show. Dili sab maalamon ang pagpasag mga rekording o nota sa mga pakigpulong. * Dugang pa, ang pagpasag mga na-research, mga tekstong gamiton sa pagtuon, o mga tubag nga gamiton sa tigom makapugong sa usa sa paghimog personal nga pagpangandam.

Ug unsay imong buhaton kon makakita ka diha sa Internet ug mga impormasyong nagdaot sa organisasyon ni Jehova? Kinahanglang isalikway dayon kana. Ang pipila mibati nga kinahanglan nilang ipabasa kana sa uban aron makuha ang ilang opinyon, pero makapakaylap lang kana sa mapangdaot nga impormasyon. Kon matugaw kita sa atong makita diha sa Internet, kinahanglan tang mangayog kaalam kang Jehova ug makigsulti sa hamtong nga mga brader bahin niini. (Sant. 1:5, 6; Jud. 22, 23) Si Jesus, kinsa sayop nga giakusahan, nagpasidaan sa iyang mga sumusunod nga sila mahimong lutoson sa ilang mga kaaway ug “sa binakak sultihan [sila] sa tanang matang sa kadaotan.” (Mat. 5:11; 11:19; Juan 10:19-21) Kinahanglan natong gamiton ang “katakos sa panghunahuna” ug “katakos sa pag-ila” aron mailhan ang “tawo nga nagasulti ug hiwi nga mga butang” ug kadtong “hiwi sa ilang kinatibuk-ang dalan.”—Prov. 2:10-16.

Kinahanglan sab tang mag-amping sa madunggan natong mga balita o eksperyensiya sa atong mga igsoon. Bisan pag kini tinuod, wala ni magpasabot nga angay kining ipakaylap. Duna tingaliy mga higayon nga dili husto ni mahigugmaon ang pagpasa bisan sa tinuod nga mga kasinatian. (Mat. 7:12) Pananglitan, dili mahigugmaon ni makapadasig ang pagpakaylap ug tabi, bisan pa tingalig tinuod ang impormasyon. (2 Tes. 3:11; 1 Tim. 5:13) Ang pipila tingali ka balita kompidensiyal, ug angay natong tahoron ang katungod sa uban sa pagpahibalo niana sa hustong panahon ug paagi. Ang pagpakaylap niana nga abante mahimong makadaot.

Karon, dali na kaayo ang pagpakaylap ug impormasyon—tinuod man o dili, mapuslanon o walay pulos, makaayo o makadaot. Si bisan kinsa nga magpasag e-mail o text bisag sa usa ka tawo lang angayng maghunahuna nga dali ra kining makaabot sa lainlaing bahin sa kalibotan. Busa, hinaot nga likayan nato ang pagpasa dayog mga impormasyon kang bisan kinsa. Kon makabasa kitag makapakurat nga mga balita, hinumdomi nga ang gugma dili daling magduda; ni kini daling motuo. Labaw sa tanan, ang gugma dili gayod motuo sa mapangdaot nga impormasyon bahin sa organisasyon ni Jehova o sa atong mga igsoon nga gipakaylap sa mga tawo nga naulipon sa “amahan sa bakak,” si Satanas nga Yawa. (Juan 8:44; 1 Cor. 13:7) Ang katakos sa paghunahuna ug pag-ila makatabang nato nga mahimong “maalamon” ug makonsiderar kon unsay angayng buhaton sa daghan kaayong impormasyon nga mabatonan matag adlaw. Ingon sa gisulti sa Bibliya, “ang mga walay kasinatian makapanag-iya gayod ug kabuangan, apan ang mga maalamon makahupot ug kahibalo ingong usa ka purong.”—Prov. 14:18.