Nahiuyon ba ang Ebolusyon sa Bibliya?

GIGAMIT ba sa Diyos ang ebolusyon sa paglalang sa tawo gikan sa mananap? Tinuod ba nga gipahinabo sa Diyos nga ang bakterya mahimong isda, dayon sa ngadtongadto mahimong reptilya ug mananap nga sus-an, dayon unggoy ug sa kataposan mahimong tawo? Ang pipila ka siyentipiko ug lider sa relihiyon nag-angkon nga parehong gituohan nila ang teoriya sa ebolusyon ug ang asoy sa Bibliya. Matod pa nila, ang basahon sa Genesis usa lamang kono ka pasumbingay. Lagmit nakapangutana ka na, ‘Uyon ba gayod sa Bibliya ang teoriya nga ang tawo naggikan sa mananap?’

Hinungdanon nga atong masayran kon unsa ang atong sinugdanan tungod kay pinaagi niana atong masabtan kon kinsa kita, kon unsay atong dulnganan, ug kon sa unsang paagi nato gamiton ang atong kinabuhi. Pinaagi lamang usab niana nga atong masabtan kon nganong gitugotan sa Diyos ang pag-antos ug kon unsay iyang katuyoan maylabot sa kaugmaon sa tawo. Dili gayod kita makabaton ug maayong relasyon sa Diyos kon dili kita segurado nga siya ang atong Maglalalang. Busa atong susihon kon unsay gisulti sa Bibliya bahin sa sinugdanan sa tawo, sa iyang presenteng kahimtang, ug sa iyang umaabot. Dayon atong hisgotan kon ang teoriya sa ebolusyon nahiuyon ba sa Bibliya.

Usa ra ang Tawo sa Sinugdan

Sumala pa sa mga ebolusyonista, ang mga mananap inanay kono nga nahimong mga tawo ug dili kono tinuod nga diha lamay usa ka tawo sa sinugdan. Apan, lahi ang giingon sa Bibliya. Kini nag-ingon nga kitang tanan naggikan kang Adan, ug siya tinuod gayod nga tawo. Ang Bibliya naghisgot usab sa ngalan sa iyang asawa ug sa pipila niya ka anak. Detalyadong giasoy niini kon unsay iyang gibuhat, kon unsay iyang gisulti, kon kanus-a siya nabuhi, ug kon kanus-a siya namatay. Wala kana isipa ni Jesus nga usa lamang ka pasumbingay alang sa dili edukadong mga tawo. Sa dihang nakigsulti sa edukadong mga lider sa relihiyon, siya miingon: “Wala ba ninyo mabasa nga siya nga naglalang kanila sukad sa sinugdan nagbuhat kanila nga lalaki ug babaye?” (Mateo 19:3-5) Dayon, iyang gikutlo ang mga pulong maylabot kang Adan ug Eva nga nasulat sa Genesis 2:24.

Si Lucas, nga usa ka kasaligan nga historyano, nagpresentar kang Adan ingong tinuod nga tawo sama kang Jesus. Gisubay niya ang kaliwatan ni Jesus balik sa unang tawo nga si Adan. (Lucas 3:23-38) Dugang pa, sa dihang si apostol Pablo nakigsulti sa mga tawo nga naglakip sa mga pilosopo nga naedukar sa inila nga Gregong mga tunghaan, siya miingon kanila: ‘Ang Diyos nga naghimo sa kalibotan ug sa tanang butang diha niini, naghimo sa tanang nasod sa katawhan gikan sa usa ka tawo, aron magpuyo ibabaw sa tibuok nawong sa yuta.’ (Buhat 17:24-26) Ang Bibliya tin-awng nagtudlo kanato nga kita naggikan sa “usa ka tawo.” Komosta ang gitudlo sa Bibliya bahin sa kahimtang sa tawo sa sinugdan? Nahiuyon ba kini sa ebolusyon?

Pagkahulog sa Tawo Ngadto sa Pagkadili-hingpit

Sumala sa Bibliya, gilalang ni Jehova ang unang tawo nga hingpit. Imposible gayod alang sa Diyos nga maglalang ug dili hingpit nga tawo. Ang asoy bahin  sa paglalang nag-ingon: “Gilalang sa Diyos ang tawo sumala sa iyang larawan . . . Human niana nakita sa Diyos ang tanan nga iyang gibuhat ug, tan-awa! kadto maayo kaayo.” (Genesis 1:27, 31) Unsa may kahimtang sa usa ka hingpit nga tawo?

Ang hingpit nga tawo may kagawasan sa pagpili ug bug-os niyang masundog ang mga hiyas sa Diyos. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang matuod nga Diyos naghimo sa katawhan nga matul-id, apan sila nagapangita ug daghang plano.” (Ecclesiastes 7:29) Si Adan mirebelde sa Diyos. Tungod niana, iyang giwala ang kahingpitan, dili lamang sa iyang kaugalingon kondili sa tanan niyang kaliwat usab. Ang pagkadili-hingpit maoy hinungdan kon nganong kanunay kitang masayop, bisag gusto tang mohimog maayo. Si apostol Pablo misulat: “Ang buot nakong buhaton, wala nako buhata; apan ang akong gidumtan mao ang akong ginabuhat.”—Roma 7:15.

Sumala sa Bibliya, ang hingpit nga tawo adunay hingpit nga panglawas ug siya mabuhi sa walay kataposan. Masabtan nato kana sa gisulti sa Diyos kang Adan nga kon dili siya mosupak sa Diyos, dili siya mamatay. (Genesis 2:16, 17; 3:22, 23) Dili unta makaingon si Jehova nga “maayo kaayo” ang iyang pagkalalang sa tawo kon kini masakit o may kiling nga morebelde. Ang pagkadili-hingpit maoy hinungdan kon nganong ang lawas sa tawo, bisag hingpit ang pagkadisenyo, madaot ug daling mataptan ug sakit. Busa, ang ebolusyon wala mahiuyon sa Bibliya. Ang ebolusyon nagpresentar sa tawo nga naggikan sa usa ka organismo nga nagbag-o-bag-o hangtod nahimong mas taas nga matang sa mananap. Ang Bibliya nagtudlo nga ang tawo kaliwat sa hingpit nga tawo nga nahimong dili hingpit ug nagakadaot.

Ang ideya nga gigamit sa Diyos ang ebolusyon sa paglalang sa tawo wala usab mahiuyon sa gisulti sa Bibliya bahin sa personalidad sa Diyos. Kon gipaluyohan pa sa Diyos ang proseso sa ebolusyon, magpasabot kana nga siya ang hinungdan sa pag-antos sa tawo tungod sa sakit ug sa uban pang problema. Apan, maylabot sa Diyos, ang Bibliya nag-ingon: “Ang Bato, hingpit ang iyang kalihokan, kay ang tanan niyang dalan hustisya. Usa ka Diyos sa pagkamatinumanon, nga kaniya walay inhustisya; matarong ug matul-id siya. Sila migawi sa ikadaot sa ilang bahin; sila dili iyang mga anak, ang sayop ilaha.” (Deuteronomio 32:4, 5) Busa, ang pag-antos sa tawo karon dili resulta sa ebolusyon nga gipahinabo kono sa Diyos. Hinunoa, resulta kini sa pagwala ni Adan sa iyang kahingpitan ug nianang sa tanan niyang kaliwat pinaagi sa pagrebelde batok sa Diyos. Karon nga nahisgotan na nato si Adan, ato na sang hisgotan si Jesus. Ang ebolusyon ba nahiuyon sa gisulti sa Bibliya bahin kang Jesus?

Ebolusyon ug Pagtulon-an sa Kristiyanidad—Pareho ba Nimong Tuohan?

“Si Kristo namatay alang sa atong mga sala.” Lagmit nahibalo ka nga usa kini sa paninugdang pagtulon-an sa Kristiyanidad. (1 Corinto 15:3; 1 Pedro 3:18) Aron masabtan kon nganong ang teoriya sa ebolusyon mosumpaki nianang mga pulonga, kinahanglang masabtan una nato kon nganong gitawag kita sa Bibliya nga makasasala ug kon unsay epekto sa sala kanato.

 Kitang tanan mga makasasala sa diwa nga dili kita hingpit nga makasundog sa dalayegong mga hiyas sa Diyos, sama sa gugma ug hustisya. Busa, ang Bibliya nag-ingon: “Ang tanan nakasala ug wala makaabot sa himaya sa Diyos.” (Roma 3:23) Sumala sa Bibliya, sala ang hinungdan sa kamatayon. Ang 1 Corinto 15:56 nag-ingon: “Ang ikot nga nagapatunghag kamatayon mao ang sala.” Mao usab kanay hinungdan kon nganong kita masakit. Gipakita ni Jesus nga ang sakit nalangkit sa atong pagkamakasasala. Iyang giingnan ang usa ka paralitiko, “Gipasaylo na ang imong mga sala,” ug ang tawo naayo.—Mateo 9:2-7.

Sa unsang paagi ang kamatayon ni Jesus nagtabang kanato? Ang Bibliya nagtandi kang Adan ngadto kang Jesu-Kristo nga nag-ingon: “Ingon nga diha kang Adan ang tanan nangamatay, sa ingon usab diha kang Kristo ang tanan pagabuhion.” (1 Corinto 15:22) Pinaagi sa paghalad sa iyang kinabuhi, gibayran ni Jesus ang sala nga atong napanunod kang Adan. Busa, ang tanan nga motuo kang Jesus ug mosunod kaniya adunay paglaom nga mabuhi sa walay kataposan—butang nga giwala ni Adan.—Juan 3:16; Roma 6:23.

Nasabtan na ba nimo karon kon nganong ang ebolusyon wala mahiuyon sa gitudlo sa Kristiyanidad? Kon nagduhaduha kita nga “diha kang Adan ang tanan nangamatay,” unsaon nato pagtuo nga “diha kang Kristo ang tanan pagabuhion”?

Kon Nganong Daghan ang Mituo sa Ebolusyon

Ang Bibliya nagtug-an kanato kon nganong daghan ang mituo sa doktrina sa ebolusyon. Kini nag-ingon: “Aduna unyay yugto sa panahon nga sila dili makaantos sa makapahimsog nga pagtulon-an, hinunoa, sumala sa ilang kaugalingong mga tinguha, sila magtigom ug mga magtutudlo alang sa ilang kaugalingon aron gitikon ang ilang mga dalunggan; ug ilang ilingiw ang ilang mga dalunggan gikan sa kamatuoran, samtang sila moliso ngadto sa bakak nga mga sugilanon.” (2 Timoteo 4:3, 4) Ang ebolusyon sagad nga gipresentar sa siyentipikanhong paagi, apan sa pagkatinuod kini usa ka relihiyosong doktrina. Kini nagtudlo ug usa ka pilosopiya sa kinabuhi ug nag-impluwensiya sa tinamdan sa usa ngadto sa Diyos. Ang mga pagtulon-an niini, sa kamalimbongon, nagpukaw sa hakog ug independenteng kiling sa tawo. Daghang tawo nga nagtuo sa ebolusyon motuo usab sa Diyos. Apan, sila dili motuo nga ang Diyos mao ang naglalang sa mga butang, nga siya nagtagad sa mga kalihokan sa mga tawo, ug dili sila motuo nga iyang hukman ang mga tawo. Ganahan kaayo ang mga tawo niining ideyaha.

Kasagaran, ang mga tigpaluyo sa ebolusyon mituo niana, dili tungod kay mao kana ang kamatuoran, kondili naaghat sila sa “ilang kaugalingong mga tinguha”—lagmit ang tinguha nga mahimong dinawat sa mga makinaadmanon sa siyensiya nga ang kadaghanan kanila nagtuo sa ebolusyon. Ang Propesor sa biokemistriya nga si Michael Behe, nga halos naggugol sa tibuok niyang kinabuhi sa pagtuon sa kuti kaayong mga obra sa sulod sa selula, mipatin-aw nga dili mapamatud-an ang ideya nga nagbag-o-bag-o ang gambalay sa selula (molecular evolution). Posible ba nga nagsugod ang pagbag-o-bag-o diha niining gamitoy nga molekula? “Ang pagbag-o-bag-o sa molekula wala ipasukad sa siyentipikanhong awtoridad,” siya misulat. “Walay artikulo diha sa mga basahon sa siyensiya—sa inilang mga magasin, mga magasin nga naghisgot ug espesipikong mga ulohan, o mga libro—nga nagsaysay kon sa unsang paagi nahitabo o lagmit nahitabo ang pagbag-o-bag-o sa kuti nga biokemikal nga sistema. . . . Pangandak lamang ang pangangkon sa mga sumusunod ni Darwin bahin sa pagbag-o-bag-o sa mga molekula.”

Kon ang mga ebolusyonista walay lig-ong pamatuod, nganong nangusog man sila sa pagpatuo sa ilang mga ideya? Si Michael Behe nag-ingon: “Daghang tawo, lakip na ang inila ug tinamod nga mga siyentipiko, dili motuo nga dunay labaw-tawhanong persona nga naglalang sa mga butang.”

Ang doktrina sa ebolusyon nakapadani sa mga klerigo nga gustong isipon nga maalamon. Nahisama sila niadtong gihubit ni apostol Pablo diha sa iyang sulat ngadto sa mga Kristohanon sa Roma. Si Pablo misulat: “Ang arang mahibaloan bahin sa Diyos dayag taliwala nila . . . Ang iyang dili-makita nga mga hiyas, nga mao ang iyang walay kataposang gahom ug pagka-Diyos, tin-awng makita sukad sa  paglalang sa kalibotan padayon, tungod kay kini sila maila pinaagi sa mga butang nga gihimo, mao nga sila walay ikapangatarongan; tungod kay, bisan tuod sila nakaila sa Diyos, wala sila maghimaya kaniya ingon nga Diyos ni sila nagpasalamat kaniya, kondili sila nahimong walay buot sa ilang mga pangatarongan ug ang ilang dili-makinaadmanong kasingkasing mingitngit. Bisan tuod nangangkon nga sila maalamon, sila nahimong buangbuang.” (Roma 1:19-22) Unsay imong buhaton aron dili ka malimbongan sa bakak nga mga magtutudlo?

Pagtuo sa Maglalang nga Gipasukad sa Lig-ong Ebidensiya

Ang Bibliya nagpasiugda sa kahinungdanon sa ebidensiya sa dihang gihubit niini ang pagtuo. Kini nag-ingon: “Ang pagtuo mao ang masaligan nga pagpaabot sa mga butang nga gilaoman, ang dayag nga pagpasundayag sa mga katinuoran bisan tuod wala makita.” (Hebreohanon 11:1) Ang tinuod nga pagtuo sa Diyos angayng ipasukad sa lig-ong ebidensiya nga nagpamatuod nga aduna gayoy Maglalalang. Gitudlo sa Bibliya kon asa nimo makita ang mga ebidensiya.

Ang inspiradong magsusulat sa Bibliya nga si David miingon: “Pagadayegon ko ikaw tungod kay sa makalilisang nga paagi ako katingalahan nga pagkabuhat.” (Salmo 139:14) Kon atong palandongon ang kahibulongang pagkadisenyo sa atong lawas ug sa ubang buhing mga linalang, kita mahingangha gayod sa kaalam sa atong Magbubuhat. Maayo kaayong pagkadisenyo ang matag bahin sa libolibo ka sistema sa atong lawas nga nagtambayayongay aron kita mabuhi. Ang uniberso maoy lain pang ebidensiya sa matematikanhong katukma ug kahusay. Si David nagsulat: “Ang kalangitan nagapahayag sa himaya sa Diyos; ug ang kawanangan nagasaysay sa buhat sa iyang mga kamot.”—Salmo 19:1.

Ang Bibliya mismo daghag ebidensiya bahin sa Maglalalang. Kon imong susihon pag-ayo ang pagkaharmonya sa 66 ka basahon niini, ang pagkalabaw sa moral nga mga sukdanan niini, ug ang walay-pakyas nga pagkatuman sa mga tagna niini, makatuo ka gayod nga ang awtor niini mao mismo ang Maglalalang. Dugang pa, mas molig-on ang imong pagsalig nga ang Bibliya Pulong gayod sa Maglalalang kon imong masabtan ang mga pagtulon-an niini. Pananglitan, sa dihang imong masabtan ang gitudlo sa Bibliya bahin sa hinungdan sa pag-antos, Gingharian sa Diyos, kaugmaon sa katawhan, ug makat-onan ang sekreto sa kalipay, imong makita ang tataw nga pagpasundayag sa kaalam sa Diyos. Mobati ka gayod susama kang Pablo sa dihang siya misulat: “Oh pagkalawom sa bahandi ug sa kaalam ug sa kahibalo sa Diyos! Pagkadili-matukib sa iyang mga paghukom ug pagkadili-masubay sa iyang mga dalan!”—Roma 11:33.

Samtang susihon nimo ang mga ebidensiya ug samtang nagkalalom ang imong pagtuo, makombinsir ka gayod nga sa dihang mobasa ka sa Bibliya, namati ka sa Maglalalang mismo. Siya nag-ingon: “Ako naghimo sa yuta ug naglalang bisan sa tawo ibabaw niana. Ako—ang akong mga kamot nagbuklad sa kalangitan, ug ang tanan nilang panon akong gimandoan.” (Isaias 45:12) Dili ka gayod magbasol sa imong pagpaningkamot nga pamatud-an sa imong kaugalingon nga aduna gayoy Maglalalang sa tanang butang, si Jehova nga Diyos.

[Blurb sa panid 14]

Giingnan ni apostol Pablo ang edukadong mga Grego: ‘Ang Diyos naghimo sa tanang nasod sa katawhan gikan sa usa ka tawo’

[Blurb sa panid 15]

Ang ebolusyon nagpresentar sa tawo nga naggikan sa usa ka organismo nga nagbag-o-bag-o hangtod nahimong mas taas nga matang sa mananap. Ang Bibliya nagtudlo nga ang tawo kaliwat sa hingpit nga tawo nga nahimong dili hingpit ug nagakadaot

[Blurb sa panid 16]

“Ang pagbag-o-bag-o sa molekula wala ipasukad sa siyentipikanhong awtoridad”

[Blurb sa panid 17]

Kita mahingangha gayod sa kaalam sa atong Magbubuhat tungod sa kahibulongang pagkadisenyo sa buhing mga linalang