Nahibalo Ka Ba?

Unsa kadak-a ang inumol nga dagatdagat sa templo ni Solomon?

Ang asoy sa 1 Hari 7:26 naghisgot sa dagatdagat nga nasudlan ug “duha ka libo ka bath” nga tubig nga gigamit sa mga saserdote, samtang ang susamang asoy sa 2 Cronicas 4:5 naghisgot nga kini nasudlan ug “tulo ka libo ka bath.” Tungod niini, ang pipila nakahinapos nga kini nga kalainan maoy resulta sa sayop nga pagkopya sa mga eskriba sa asoy sa Ikaduhang Cronicas.

Hinunoa, ang Bag-ong Kalibotang Hubad motabang kanato nga masabtan nga wala ra magkasumpaki ang duha ka teksto. Ang 1 Hari 7:26 mabasa: “Duha ka libo ka bath ang igasulod, o isulod, niini.” Matikdi nga ang 2 Cronicas 4:5 nag-ingon: “Ingong sudlanan, tulo ka libo ka bath ang ikasulod, o masulod, niini.” Busa ang 2 Cronicas 4:5 nagtumong sa kapasidad sa inumol nga dagatdagat o ang tubig nga masulod niini, samtang ang 1 Hari 7:26 naghisgot sa gidaghanon sa tubig nga kasagarang isulod diha niini. Sa ato pa, wala ra kini mapuno. Kini kasagarang gisudlan lamang ug 2,000 ka bath nga tubig.

Nganong usa lang ka sensilyo ang gibayad ni Jesus ug ni Pedro ingong buhis alang sa templo?

Sa adlaw ni Jesus, ang tanang lalaking Hudiyo nga kapig 20 ang panuigon kinahanglang mobayad matag tuig ug duha ka drakma o usa ka didrachma ingong buhis alang sa templo. Halos katumbas kini sa duha ka adlaw nga suhol. Sa dihang mitungha ang isyu bahin sa pagbayad niini nga buhis, si Jesus miingon kang Pedro: “Adto sa dagat, pag-itsag pasol, ug kuhaa ang unang isda nga mokubit ug, sa imong pagbingat sa baba niini, makaplagan mo ang usa ka sensilyo nga estatero. Kuhaa kana ug ihatag kini kanila alang kanako ug kanimo.”—Mateo 17:24-27.

Daghang eskolar nagtuo nga ang sensilyong estatero nga gihisgotan dinhi maoy usa ka tetradrachma. Katumbas kini sa upat ka drakma, o sa ibayad nga buhis alang sa duha ka tawo. Ang tetradrachma mas daghan ug mas daling mabatonan kay sa didrachma. Busa ang The New Bible Dictionary nagkomento: “Mopatim-aw nga ang mga Hudiyo sagad mobayad ug buhis sa templo alang sa duha ka tawo.”

Dugang pa, si bisan kinsa nga gustong mobayad ug buhis alang lamang sa usa ka tawo paninglan ug agio, nga bayad sa pagsukli. Ang maong bayad o agio mokabat ug mga 8 porsiyento. Hinunoa, kadtong mobayad alang sa duha ka tawo dili na paninglan ug agio. Busa, bisan niining gamay nga detalye, ang asoy ni Mateo nahiuyon sa kon unsay nabatasan sa mga tawo sa panahon ni Jesus.

[Hulagway sa panid 15]

Gipadako nga Tetradrachma