Katalagman Mihapak sa Solomon Islands
Katalagman Mihapak sa Solomon Islands
Lunes kadto, Abril 2, 2007, sa dihang ang usa ka linog nga may gikusgong 8.1 [Richter scale] mitay-og sa pipila ka bahin sa Solomon Islands, nga usa ka grupo sa tropikal nga mga isla sa amihanan-sidlakan sa Australia. Pipila ka minuto sa ulahi, ang higanteng mga balod, nga mga diyes metros ang gihabogon, mihapak sa mga isla sa Kasadpang Probinsiya, nga mipatay sa 52 ka tawo ug 6,000 ang nawad-ag puy-anan.
Ang usa sa grabeng naapektohan mao ang Gizo, usa ka lungsod diha sa kabaybayonan sa Ghizo Island nga may mga 7,000 ka molupyo, ug 45 kilometros lang ang gilay-on gikan sa sentro sa linog. Ang usa ka gamayng kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sa Gizo nangandam alang sa tinuig nga paghandom sa Memoryal sa kamatayon ni Jesus nga pagahimoon nianang gabhiona. (1 Corinto 11:23–26) Nindot kaayo ang bidlisiw sa pagsilang sa adlaw ug linaw ang dagat. Dayon sa pagkaalas 7:39 sa buntag, kalit nga milinog.
Linog!
Si Ron Parkinson, usa ka ansiyano sa kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova, ug ang iyang asawa nga si Dorothy, naghikayg pamahaw sa dihang milinog. “Ang among balay nga karaan na misayaw samag punoan sa lubi, apan wala ra kini mahagba,” matod ni Ron. “Saba kaayo ang palibot. Nangatumba ug nagkatag sa salog ang mga kabinet, muwebles, mga gamit sa kosina, piano, ug uban pang butang. Munas ginhawa namong paningkamot aron makagawas mi sa balay. Kay nagtiniil ra, nasamad si Dorothy sa bildo.”
Ang mga misyonaryo nga si Tony ug Christine Shaw, nga nagpuyo sa kasikbit nga dapit, midalidali usab ug gawas sa ilang balay. “Kusog kaayo ang pagtay-og sa yuta mao nga natumba ko ug naglisod pagtindog,” miingon si Christine. “Ang mga balay nanglutaw sa dagat. Nangaibot ang mga pundasyon niini tungod sa dako kaayong balod. Dihay mga namugsay taliwala sa nanglutaw nga mga butang sa pagpamasin nga duna pay mga tawong masalbar. Dayon milinog na usab ug kusog ug nasundan pa kinig pipila ka paglinog. Nagpadayon ang mga pagtay-og sulod sa lima pa ka adlaw. Makalilisang kaayo kadto!”
Dayon Mihapak ang Tsunami
Si Patson Baea didto sa isla nga iyang gipuy-an sa Sepo Hite, nga mga unom ka kilometro gikan sa Gizo, sa dihang nahitabo ang linog. Unsay nahitabo niya ug sa iyang pamilya?
Si Patson nahinumdom: “Mikaratil kog dagan diha sa baybayon paingon sa akong asawa nga si Naomi ug upat ka anak. Sila nangatumba apan wala ra maunsa. Nangurog sa kahadlok ug nanghilak ang among mga anak. Amo dayon silang gipakalma.
“Akong namatikdan nga dili normal ang dagat. Seguradong moabotay ang usa ka tsunami. Lagmit malunopan gayod ang among gamayng isla. Nameligro usab ang kinabuhi sa akong inahan nga si Evalyn, nga nagpuyo sa kanait nga isla nga mas gamay kay sa among gipuy-ang
isla. Gipasakay dayon nako ang akong pamilya sa among pambot aron luwason ang akong inahan.“Bag-o pa lang ming nakabiya sa dihang mihapak ang usa ka dakong balod mao nga naisa ang among pambot. Ang dagat motaas ug moubos. Sa dihang duol na mi sa nahimutangan ni Mama, siya nagpangurog ug nahadlok nga moubog sa dagat. Bisag sulog kaayo, misalom si Naomi ug ang among 15-anyos nga anak nga si Jeremy aron tabangan si Mama nga makaabot sa among sakayan. Dayon, ako kining gipabulhot paingon sa lawod.
“Ang tubig sa dagat miatras ug nakita ang mga takot sa palibot sa mga isla. Dayon, kalit nga mihapak ang tsunami nga milampornas sa duha ka isla. Ang among balay nga sak-anag bisita duol sa baybayon bug-os nga napayhag. Nakasulod sab ang tubig sa among gipuy-ang balay mao nga nangaguba ang among mga kabtangan. Sa dihang mibalik na sa normal ang kahimtang, among gikuha gikan sa among naguba nga balay ang among mga Bibliya ug songbok ug milawig mi paingon sa Gizo.”
Nagpasad diha sa baybayon ang mga patay ug ang nangahugno nga mga tinukod. Dako kaayo ang kadaot sa kasadpang bahin sa Ghizo Island. Labing menos 13 ka baryo didto ang gihapak sa tsunami nga may gihabogong singko metros!
Sa pagkagabii niana, nagtigom sa Kingdom Hall sa mga Saksi ni Jehova sa Gizo ang 22 ka tawo aron handomon ang Memoryal sa kamatayon ni Jesus. Maayo na lang gani kay walay grabeng naangol kanila. “Walay koryente, ug nabuak ang among mga lampara,” matod ni Ron, nga gikutlo sa ibabaw. “Busa sa tabang sa plaslayt mihatag si Brader Shaw ug pakigpulong. Bisan pag mangitngit, nanganta mig kusog aron sa pagpasalamat kang Jehova.”
Paghatag ug Hinabang
Sa dihang ang balita bahin sa maong katalagman nakaabot sa Honiara, ang kaulohang siyudad sa nasod, milihok dayon ang sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa pagtagana sa gikinahanglang hinabang. Gitawgan sa sangang buhatan ang mga dapit nga naapektohan ug ilang natino dayon nga luwas ra ang kadaghanan sa mga Saksi didto. Gipadala ngadto sa Choiseul Island ang kasaligan nga mga tawo aron pangitaon ang usa ka Saksi nga babaye nga nagpuyo didto, ug ilang nakaplagan nga luwas ug maayo ra ang iyang kahimtang. Nagpadala usab ug kuwarta ngadto sa Gizo aron magamit sa pagpalit sa ilang mga kinahanglanon.
Pagka-Huwebes miabot sa Gizo ang mga hawas sa sangang buhatan sakay sa unang biyahe sa ayroplano nianang adlawa. “Kami nagdalag mga kahon nga nasudlag mga hinabang,” matod ni Craig Tucker, usa ka membro sa Komite sa Sanga. “Bisan pag wala madala sa uban ang tanan nilang bagahe tungod kay limitado ra man ang gibug-aton sa mahimong dal-on, apan nalipay gayod kami kay ang tanang hinabang nga among gidala nakaabot ra. Lakip kini sa mga hinabang nga unang nakaabot sa dapit nga naapektohan. Duha ka adlaw sa ulahi miabot ang dugang pang hinabang nga gikarga sa sakayan.”
Sa samang higayon, si Tony Shaw, Patson Baea, ug pipila ka Saksi sa Gizo milawig sulod sa duha ka oras aron tabangan ang mga Saksi sa isla sa Ranongga. Kining islaha 32 kilometros ang gitas-on ug 8 kilometros ang gilapdon. Tungod sa kakusog sa linog, misaka kinig kapin sa 2 metros gikan sa lebel sa dagat! Ang kalit nga pag-atras sa tubig palibot sa maong isla maoy nagpahinabo sa tsunami nga mihapak sa kasikbit nga mga isla.
“Nalipay pag-ayo ang mga membro sa kongregasyon sa ilang pagkakita kanamo,” miingon si Tony. “Luwas ra sila apan anaa sila sa gawas kay nahadlok basin duna pay mosunod nga mga pagtay-og. Kami ang unang nakahatod ug mga hinabang didto. Sa dayon namong biya, kinasingkasing kaming nag-ampo uban sa among mga igsoon sa pagtuo didto aron sa pagpasalamat kang Jehova.”
Si Patson nag-ingon: “Pipila ka adlaw sa ulahi, namalik mi sa Ranongga sa pagdalag dugang hinabang ug sa pagpangita sa usa ka pamilya nga Saksi nga nagpuyo sa hilit nga bahin sa maong isla. Sa kataposan nakaplagan ra namo si Matthew Itu uban sa iyang pamilya diha sa kakahoyan. Nanghilak sila sa kalipay, sa pagkahibalo nga kami wala malimot kanila! Ang ilang balay ug ang halos tanang tinukod sa baryo nangaguba tungod sa linog. Apan, ang ilabina gayong gikabalak-an nila mao nga kon asa sila makakuhag bag-ong mga Bibliya, tungod kay nangawagtang man ang ilang mga Bibliya panahon sa katalagman.”
Nakadayeg ang mga Tawo
Namatikdan gayod sa uban ang maong mga kapahayagan sa Kristohanong gugma. “Ang usa ka magsusulat nga nahinaway sa katibuk-ang paagi sa paghatag ug mga hinabang, nahingangha ug nakadayeg gayod sa mga Saksi ni Jehova sa dihang iyang nasayran nga nahatagan nilag pagkaon, trapal, ug uban pang mga kinahanglanon ang ilang mga membro sulod sa pipila ka adlaw human sa linog,” nag-ingon si Craig Tucker. “Ang mga molupyo sa Ranongga nakadayeg sa among paspas nga paghatag ug mga hinabang ug nasubo sa kakulang ug pagpaluyo sa ilang simbahan,” midugang si Patson. Ang usa ka babaye nag-ingon, “Abtik kaayo ang inyong organisasyon!”
Gitabangan usab sa mga Saksi ang ilang mga silingan. “Sa among pagduaw sa temporaryong ospital sa Gizo, nakita namo ang magtiayon nga bag-o pa namong nahimamat diha sa pagsangyaw,” miingon si Christine Shaw. “Sila nangaangol ug ginerbiyos pag-ayo. Ang apo sa babaye naanod ug nalumos tungod sa tsunami. Namauli dayon mi aron mokuhag pagkaon ug mga sinina alang kanila. Sila mapasalamaton kaayo kanamo.”
Sa pagkatinuod, dili lang materyal nga hinabang ang gikinahanglan sa mga biktima sa katalagman. Mas gikinahanglan nila ang paghupay nga ikahatag lamang sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya. “Ang pipila ka ministro sa relihiyon nag-ingon nga gisilotan kono sa Diyos ang mga tawo tungod sa ilang kasal-anan,” matod ni Ron. “Apan among gipakita kanila gikan sa Bibliya nga dili gayod ang Diyos ang tinubdan sa pagkadaotan. Daghan ang mapasalamaton kanamo tungod sa among pagpaambit kanila ning maong espirituwal nga kahupayan.”—2 Corinto 1:3, 4; Santiago 1:13. a
[Footnote]
a Tan-awa ang artikulong “‘Ngano?’—Pagtubag sa Kinalisdang Pangutana,” sa Nobyembre 2006 nga gula sa Pagmata! panid 3–9. Gatosan ka kopya niini ang gipanagtag sa Gizo human sa katalagman.
[Dayagram/Mga Mapa sa panid 13]
(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)
Choiseul
Ghizo
Gizo
Ranongga
HONIARA
AUSTRALIA
[Hulagway sa panid 15]
Ang pamilyang Baea sakay sa ilang pambot
[Hulagway sa panid 15]
Kadaot nga nahimo sa tsunami sa Gizo
[Hulagway sa panid 15]
Kini nga Kingdom Hall mao ang bugtong tinukod nga pabiling nagbarog sa Lale, Ranongga Island