Hunahunaa Kon Unsay ‘Dangatan sa Ulahi’

SA ATONG pagpanaw sa dalan sa kinabuhi, kita kinahanglang mohimog mga desisyon. Maalamon gayod kon ato unang tinoon ang dulnganan sa usa ka dalan sa dili pa nato kana subayon. Ang pipila nagmahay pag-ayo sa mga desisyon nga ilang gihimo. Tingali nakasinati ka usab niana ug nakaingon, ‘Kon nahibalo pa lang unta ko nga mao diay kini ang mahitabo, wala gyod unta to nako buhata.’

Ang usa ka batid nga biyahedor gustong mahibalo kon asa padulong ang usa ka dalan. Tingali mogamit siyag mapa ug mangutana sa mga tawo nga sinati sa maong lugar. Seguradong timan-an niya ang mga karatula o mga ilhanan nga iyang maagian. Apan, kon bahin sa atong pagpanaw sa kinabuhi, unsaon nato pagkahibalo kon unsa ang kinamaayohang dalan? Maylabot sa mga Israelinhon kaniadto, ang Diyos miingon pinaagi kang Moises: “Oh kon maalamon pa unta sila! Nan palandongon unta nila kini. Tagdon unta nila ang dangatan nila sa ulahi.”​—Deuteronomio 32:29.

Ang Kinamaayohang Tambag

Dili kita malisdan sa pagtino kon unsay dulnganan sa usa ka dalan. Sanglit makita sa Diyos ang dulnganan sa dalan sa tawo, siya makahatag ug tambag kon unsa ang kinamaayohang dalan nga angayng subayon. Nakita na niya ang daghang dalan nga gisubay sa mga tawo ug ang ilang gidangatan sa pagsubay niana. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang mga dalan sa usa ka tawo anaa sa atubangan sa mga mata ni Jehova, ug siya nagapamalandong sa tanan niyang mga alagianan.”​—Proverbio 5:21.

Si Jehova nahangawa sa mga nahigugma kaniya. Pinaagi sa iyang Pulong, ang Bibliya, iyang gipakita kon unsa ang labing maayong dalan alang kanila. Atong mabasa: “Ihatag ko kanimo ang hait nga salabotan ug tudloan ko ikaw sa dalan  nga imong pagalaktan. Ihatag ko ang tambag nga ang akong mata magatan-aw kanimo.” Busa sa dili pa nimo sugdan pagsubay ang bisan unsang dalan, maalamon nga imo unang pangayoon ang tambag ni Jehova, sama sa gihimo ni Haring David sa karaang Israel, kinsa miampo: “Ipahibalo kanako ang dalan nga akong pagalaktan.”​—Salmo 32:8; 143:8.

Ang pagsubay sa ruta nga girekomendar sa usa ka kasaligan ug sinati nga biyahedor mohatag kanimog pagsalig ug kasegurohan. Dili ka mabalaka nga basig masaag ka. Si David mihangyo ug misunod sa giya ug pagtultol ni Jehova. Tungod niana, nakabaton siyag kalinaw sa hunahuna nga maayo kaayong pagkabatbat diha sa Salmo 23. Si David misulat: “Si Jehova mao ang akong Magbalantay. Walay makulang kanako. Siya nagapahigda kanako sa mga sibsibanan nga malunhaw; siya nagatultol kanako sa daplin sa mga dapit-pahulayan nga maayong pagkatubig. Siya nagapabaskog sa akong kalag. Siya nagaagak kanako sa mga alagianan sa pagkamatarong tungod sa iyang ngalan. Bisan kon magalakaw ako sa walog sa mabagang kangiob, ako walay kahadlokan nga daotan.”​—Salmo 23:1-4.

Unsa ang Ilang Kaugmaon?

Ang usa ka magpapanaw sa dalan sa kinabuhi, nga lagmit mao ang salmistang si Asap o usa sa iyang kaliwat, miangkon nga siya ‘hapit gayong motipas’ gikan sa hustong dalan. Ngano man? Nakita niya ang pag-uswag sa mga tawong mabangis ug dili matinud-anon ug nasina usab siya sa “kalinaw sa mga tawong daotan.” Alang kaniya, morag anaa sila sa “kahayahay hangtod sa panahong walay tino.” Ikasubo nga ang salmista misugod sa pagduhaduha kon maalamon ba gayod nga padayon siyang mosubay sa matarong nga dalan nga iyang gipili.​—Salmo 73:2, 3, 6, 12, 13.

Dayon ang salmista misulod sa santuwaryo ni Jehova ug siya nag-ampo ug namalandong sa dulnganan sa mga daotan. “Buot kong hisayran ang ilang kaugmaon,” matod niya. Iyang gipamalandong ang dulnganan sa mga tawo nga iyang gikasinahan. Unsa ang ilang kaugmaon? Iyang nasabtan nga ang maong mga tawo anaa “sa madanglog nga dapit” ug sila ‘matibawas tungod sa kalit nga kalisang!’ Komosta ang dalan nga gisubay sa salmista? Siya miingon: “Sa ulahi dad-on mo ako [Jehova] sa himaya.”​—Salmo 73:17-19, 24.

Ang pagpamalandong sa mga sangpotanan sa mga buhat sa mga tawo nga nagmauswagon tungod sa dili-matarong o kuwestiyonable nga paagi nakatabang sa salmista sa pagkaamgo nga siya anaa sa hustong dalan. Siya mihinapos: “Bahin kanako, ang pagduol sa Diyos maayo alang kanako.” Ang pagpakigsuod kanunay sa Diyos makahatag kanato ug dumalayong kaayohan.​—Salmo 73:28.

“Sayra Kon Asa Ka Nagpaingon”

Kita karon kinahanglan usab nga mohimog mga desisyon. Tingali tanyagan ka ug  makapadani nga kontrata sa negosyo o mas taas nga posisyon sa trabaho, o hagaron kang makigsosyo sa usa ka negosyo nga dakog-kita. Siyempre, aduna gayoy risgo sa bisan unsang kalihokan. Bisan pa niana, dili ba hinungdanon nga pamalandongon ang ‘dangatan sa ulahi’ sa desisyon nga imong himoon? Unsa ang mahimong sangpotanan niana? Kinahanglan bang mobiya ka sa balay, nga lagmit makahatag ug problema sa inyong kaminyoon? Ikaw ba maladlad sa dili-maayong impluwensiya sa imong mga kasosyo sa negosyo o niadtong imong mahibalag sa hotel ug sa uban pang dapit? Pinaagi sa pagsusi pag-ayo sa mahimong dulnganan sa usa ka dalan, makahimo kag maalamong desisyon. Sunda ang tambag ni Solomon: “Sayra kon asa ka nagpaingon.”​—Proverbio 4:26, Contemporary English Version.

Kitang tanan kinahanglang mamalandong nianang tambaga, ilabina ang mga batan-on. Ang usa ka batan-ong lalaki nangabang ug video nga nagpasiugdag mga esena nga makapukaw sa gana sa sekso. Siya miingon sa ulahi nga human niyag tan-aw sa maong video, napukaw ang iyang gana sa sekso maong iyang giadto ang iyang silingang babaye nga usa ka pampam. Tungod niana, siya naguol pag-ayo, nahasol, ug nabalaka nga basin mataptan siyag sakit. Ang nahitabo kaniya susama gayod nianang gibatbat sa Bibliya: “Sa takulahaw lamang siya misunod kaniya, sama sa usa ka torong baka nga nagapadulong  sa pagkaihaw.” Dili gayod unta kana mahitabo kaniya kon siya naghunahuna sa mahimong ‘dangatan sa ulahi’!​—Proverbio 7:22, 23.

Sunda ang mga Ilhanan

Daghan ang mouyon nga dili gayod maalamon ang dili pagtagad sa mga karatula o ilhanan. Apan ikasubo nga mao kanay gihimo sa pipila nga nagsubay sa dalan sa kinabuhi dihang wala nila mauyoni ang gihatag nga direksiyon. Tagda ang pipila ka Israelinhon sa panahon ni Jeremias. Sila kinahanglang mohimog desisyon, ug si Jehova nga Diyos nagtambag kanila: “Pagpakisayod bahin sa mga alagianan sa dugay na kanhi, kon hain na, karon, ang maayong dalan; ug agi kamo diha niana.” Apan ang gahig-ulo nga mga Israelinhon miingon nga ‘dili sila moagi niana’ nga dalan. (Jeremias 6:16) Unsay ilang ‘gidangatan sa ulahi’ tungod sa ilang pagkagahian? Niadtong 607 W.K.P., bug-os nga gilaglag sa mga Babilonyanhon ang siyudad sa Jerusalem ug gibihag ang mga molupyo niini.

Makadaot gayod ang dili nato pagtagad sa mga ilhanan nga gihatag sa Diyos. Kita giawhag sa Bibliya: “Salig kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing ug ayaw pagsalig sa kaugalingon mong pagsabot. Sa tanan mong mga dalan tagda siya, ug siya magatul-id sa imong mga alagianan.”​—Proverbio 3:5, 6.

Ang pipila sa mga pasidaan nga gihatag sa Diyos mahimong ipakasama sa karatula nga “Do Not Enter” o “Ayaw Pagsulod.” Pananglitan, ang Bibliya nag-ingon: “Ayaw pagsulod sa alagianan sa mga daotan, ug ayaw paglakaw ngadto sa dalan sa mga daotan.” (Proverbio 4:14) Apil sa daotang dalan nga angay natong likayan mao ang gibatbat sa Proverbio 5:3, 4: “Ang mga ngabil sa usa ka estranyong babaye nagatulo ingon sa udlan, ug ang iyang alingagngag mas tanglas pa kay sa lana. Apan ang sangpotanan gumikan kaniya ingon ka pait sa ajenjo; ingon ka hait sa espada nga duhay-sulab.” Alang sa pipila ka tawo, ang imoral nga relasyon​—uban sa usa ka pampam o kang bisan kinsa—​daw madanihon. Apan ang dili pagpaminaw sa mga pasidaan mosangpot gayod sa kadaot.

Sa dili ka pa mosubay sa maong dalan, pangutan-a una ang imong kaugalingon, ‘Asa kini padulong?’ Ang pagpamalandong sa posibleng ‘dangatan sa ulahi’ makatabang kanimo nga dili mahitumpawak sa kadaot. Ang AIDS ug uban pang sakit nga mapasa pinaagig pagpakigsekso, wala-tuyoang pagsabak, aborsiyon, pagkadaot sa mga relasyon, ug ang pagkahasol sa tanlag maoy dulnganan sa mga tawong wala magpakabana sa maong mga pahinumdom. Si apostol Pablo tin-awng naghisgot sa dangatan niadtong padayong nagbuhat ug imoralidad. Sila “dili makapanunod sa gingharian sa Diyos.”​—1 Corinto 6:9, 10.

“Mao Kini ang Dalan”

Usahay malisdan kita sa pagkahibalo kon asa padulong ang usa ka dalan. Busa, mapasalamaton gayod kita sa Diyos tungod sa iyang mahigugmaong kahangawa ug klaro nga direksiyon. “Mao kini ang dalan,” si Jehova miingon, “lakaw kamo niini.” (Isaias 30:21) Asa padulong ang dalan nga gipakita ni Jehova kanato? Bisan pag sigpit kana ug malisod ang pagsubay niana, si Jesus miingon nga kana nagpadulong sa kinabuhing walay kataposan.​—Mateo 7:14.

Hunong kadiyot ug pamalandonga ang dalan nga imong ginasubay karon. Husto ba kanang dalana? Asa kana padulong? Pag-ampo kang Jehova alang sa giya. Tan-awa ang ‘mapa,’ ang Bibliya. Basin kinahanglan kang mokonsulta sa usa ka sinati nga magpapanaw nga naningkamot gayod sa pagsunod sa mga giya ug pagtultol sa Diyos. Kon imong makita nga kinahanglan nimong usbon ang imong direksiyon, buhata dayon kana.

Ang usa ka magpapanaw lagmit mapalagsik gayod kon siya makakitag karatula nga nagpakita nga husto ang dalan nga iyang gisubay. Kon imong makita nga ikaw nagsubay sa dalan sa pagkamatarong, padayon sa pagsubay niana kay haduol ka na sa imong ganti.​—2 Pedro 3:13.

Ang matag dalan adunay dulnganan. Inig-abot nimo sa dulnganan sa dalan nga imong gipili, unsa man unyay imong ikaingon? Hinaot unta nga dili ka makaingong, ‘Nagmahay gyod ko!’ Busa sa sunod higayon nga ikaw mohimog desisyon sa imong kinabuhi, pangutan-a una ang imong kaugalingon, ‘Unsay “dangatan niini sa ulahi”?’

[Kahon/​Mga hulagway sa panid 10]

Unsay ‘Dangatan sa Ulahi’?

Ang mga batan-on kasagarang maladlad sa mga tentasyon ug pagpit-os pinaagi sa pag-eksperimento sa mga butang nga kasagarang ginabuhat sa ilang mga isigkabatan-on. Ang pipila niini gihisgotan sa ubos.

◼ Tentalon ka sa pagpanigarilyo.

◼ Dasigon ka sa usa ka magtutudlo sa pagkuhag taas nga edukasyon sa unibersidad.

◼ Dapiton ka sa usa ka parti diin dunay makahubog nga mga ilimnon ug lagmit aduna usay droga.

◼ Agdahon ka nga magbutang ug profile o impormasyon sa imong kaugalingon diha sa Internet.

◼ Hagaron ka sa imong higala sa pagtan-aw sa usa ka salida nga nagpasiugdag kapintasan ug imoralidad.

Kon makasinati kag sama niini, unsay imong buhaton? Ikaw ba magpatental, o imo bang pamalandongon ang mahimong ‘dangatan sa ulahi’? Maalamon nga imong pangutan-on ang imong kaugalingon: “Makapundok ba ang usa ka tawo ug kalayo sa iyang sabakan ug dili masunog ang iyang mga besti? O makalakaw ba ang usa ka tawo ibabaw sa mga baga ug dili mapagtong ang iyang mga tiil?”​—Proverbio 6:27, 28.