“Diyos” ba ang Pulong o “usa ka diyos”?
ANG maong pangutana angayng tagdon sa mga maghuhubad sa Bibliya sa dihang ilang hubaron ang unang bersikulo sa Ebanghelyo ni Juan. Sa Bag-ong Kalibotang Hubad, kini nagkanayon: “Sa sinugdan mao ang Pulong, ug ang Pulong uban sa Diyos, ug ang Pulong usa ka diyos.” (Juan 1:1) Sa paghubad sa hinapos nga bahin sa Juan 1:1, ang pipila ka hubad naggamit sa terminong “samag-diyos” o susamang mga termino. (A New Translation of the Bible, ni James Moffatt; The New English Bible) Apan, daghan usab ang naghubad niini nga: “Ug ang Pulong Dios.”—Ang Bag-ong Maayong Balita Biblia; The Jerusalem Bible.
Nganong gihubad sa Bag-ong Kalibotang Hubad “ang Pulong” ingong “usa ka diyos” ug dili “Diyos”? Tungod kay gisunod niini ang Gregong gramarya ug ang konteksto, ug kini lig-ong nagpamatuod nga husto ang maong hubad. Gawas pa, ang Gregong pinulongan sa unang siglo wala maggamit ug indefinite article (“usa ka”). Tungod niini, mitungha ang lainlaing opinyon bahin niining bersikuloha. Busa maayong susihon ang hubad sa Bibliya diha sa pinulongan nga gigamit sa mga tawo sa karaang panahon.
Kana mao ang diyalekto nga Sahidic sa Coptic nga pinulongan. Ang Coptic maoy pinulongan nga gigamit sa Ehipto sa mga katuigan human sa ministeryo ni Jesus, ug ang Sahidic mao ang diyalekto nga ilang gigamit sa pagsulat niadtong panahona. Maylabot sa kinaunhang Coptic nga mga hubad sa Bibliya, ang The Anchor Bible Dictionary miingon: “Sanglit ang [Septuagint] ug ang [Kristohanon Gregong Kasulatan] gihubad sa Coptic nga pinulongan sa katuigan sa 200 C.E., ang Coptic nga bersiyon gipasukad sa [Gregong kopya sa Bibliya] nga mas una pa kay sa daghang naglungtad nga karaang mga manuskrito.”
Makapainteres ang Sahidic Coptic nga hubad tungod sa duha ka rason. Una, sama sa gihisgotan sa ibabaw, kini nagpakita kon giunsa pagsabot ang maong teksto una pa ang katuigan sa 300 C.E.—ang panahon diin opisyal nga gidawat ang doktrinang Trinidad. Ikaduha, ang gramarya sa Coptic nga pinulongan dili ra layo sa gramarya sa Ingles. Ang kinaunhang mga hubad sa Kristohanon Gregong Kasulatan mao ang Syriac, Latin, ug Coptic nga mga pinulongan. Sama sa Gregong pinulongan kaniadto, ang Syriac ug Latin wala maggamit ug indefinite article, apan ang Coptic naggamit niini. Ang eksperto sa Bibliya nga si Thomas O. Lambdin sa iyang Introduction to Sahidic Coptic, miingon: “Ang Coptic nga pinulongan naggamit ug definite article [ang] ug indefinite article [usa ka], nga susama sa paggamit niini sa Ingles.”
Busa, kita makakaplag ug pamatuod diha sa Coptic nga hubad sa Bibliya kon giunsa pagsabot ang Juan 1:1 niadtong panahona. Unsa kana? Ang Sahidic Coptic nga hubad naggamit ug indefinite article sa pulong nga “diyos” diha sa kataposang bahin sa Juan 1:1. Busa kon hubaron sa Cebuano, kini magkanayon: “Ug ang Pulong usa ka diyos.” Dayag nga wala sabta sa karaang mga maghuhubad ang mga pulong sa Juan 1:1 nga si Jesus mao ang Labing Gamhanang Diyos. Ang Pulong maoy usa ka diyos, dili ang Labing Gamhanang Diyos.