Sulat Gikan sa Ghana

Sa Dihang ang Black-belter Mihunong sa Pagkarate

WALA ko magdahom sa akong nakita. Siya nagsul-ob ug puti nga besti ug nagbakos ug itom. Siya miposisyon nga daw makig-away. Iyang gipagahi ang iyang kamot ug gibikang ang iyang tiil. Siya nangisog ug nangunot ang agtang sa pag-concentrate. Makahahadlok ang iyang tinan-awan—tig-a kaayo siyang tan-awon.

Sa kalit, siya misinggit, “Hya!” Iyang gikarate ang tabla ug napikas kini. Siya mituyok paglukso ug misipa. Abtik kaayo ang iyang kamot ug tiil, nga makaigo gayod sa iyang kaaway. Siya ba ang tawo nga gustong magtuon ug Bibliya?

Ako miduol kaniya ug nakiglamano. “Ikaw ba si Kojo? Akong nahibaloan nga gusto kang magtuon ug Bibliya.” Siya milamano kanako ug mipahiyom. Makita sa iyang nawong ang iyang pagkamahigalaon. Dili na isog ang iyang tinan-awan kondili makita na nga siya interesado sa Bibliya. “Oo, gusto gyod kaayo,” siya mitubag. “Kanus-a man ta magsugod?”

Nanglingkod mi diha sa iyang gamayng beranda dala ang among Bibliya ug mga libro. Bugnaw, hilom, ug maayong mamalandong niining dapita. Tulo mi nga presente: si Kojo, ako, ug ang iyang gamay nga unggoy. Ang maong unggoy 35 sentimetros lang ang gitas-on. Dunay pula nga mga balhibo sa iyang ulo ug duna poy puti nga mga balhibo sa iyang suwang mao nga siya makalingawng tan-awon. Siya siawon, hilig makigdula, ug samokan. Siya moadto bisan asa ug iyang tamakan ang among mga papel, ilogon ang among mga bolpen, ug kuoton ang among bulsa aron mangitag makaon. Apan, gibug-os ni Kojo ang iyang pagtagad sa among gitun-an, ug wala niya panumbalinga ang unggoy, nga samag usa ka ginikanan nga wala manumbaling sa kasamokan sa iyang gagmayng mga anak. Siya daghag pangutana, ug kana nagpaila nga siya gusto gayod nga makakat-on. Lagmit nga tungod sa pagtuon niyag karate, siya nahimong mabinantayon ug alisto kay dili siya basta modawat ug usa ka pagtulon-an gawas kon kini mapamatud-an diha sa Kasulatan.

Maayo kaayo ang among pagtuon. Sa ulahi, akong nakita ang usa ka dakong problema: kon unsaon niya pagbuntog ang iyang hilig sa karate. “Wala koy laing gusto kondili karate,” siya miingon kanako. Akong nakita nga nakagamot gayod sa iyang kasingkasing ang iyang gugma sa karate tungod kay iya kining gipraktis ug maayo ug mihawod niini. Gani, sa edad nga 26, siya nahimo nang black-belter, usa ka titulo nga pipila lamang ang nakakab-ot.

Wala ko makaseguro kon unsay buhaton ni Kojo. Akong namatikdan nga iyang naamgohan  nga ang pagkakaratista sukwahi sa mga hiyas sa tinuod nga Kristohanon nga mao ang pagkamaluluy-on, pagkamaayo, ug pagpabili sa uban. Apan nahibalo ko nga ang kamatuoran sa Bibliya nakapahumok sa kasingkasing sa mga tawo nga mas tig-a pa kay kaniya. Kon husto ang iyang motibo, hinayhinay ra niyang mausab ang iyang kaugalingon, sa tabang sa Diyos. Kinahanglan lang nga magmapailobon ko.

Usa ka hapon niana, sa dihang hapit nang matapos ang among pagtuon, among gibasa ang usa ka teksto sa Bibliya nga nakapakurat kang Kojo, nga samag gisipa siyag kusog. Kini nag-ingon: “Si Jehova magausisa sa matarong ug sa daotan, ug si bisan kinsa nga nahigugma sa kapintasan ginadumtan gayod sa Iyang kalag.” (Salmo 11:5) “Si bisan kinsa nga nahigugma sa kapintasan,” iya kining gibalik pagbasa sa hinayng tingog. Ang iyang dagtom brawon nga mata, nga kanhi isog ug tinan-awan, hinayhinayng nausab. Siya mitan-aw kanako ug mipahiyom. “Nakadesisyon na ko.”

Kami ni Kojo magkauban na karon sa buluhaton nga among gihigugma pag-ayo—ang pagtudlo sa mga tawong gustong makakat-on sa Bibliya nga walay bayad. Usa ka buntag niana, kami miduaw sa usa ka batan-on nga ginganlag Luke.

Kami miagi sa piot nga dalan sa merkado paingon sa ilang balay. Ang kalye punog mga tindahan ug mga baligya sama sa tinapok nga pula ug berde nga mga sili, binukag nga hinog nga mga kamatis, ug tinapok nga mga okra. Anaay namaligyag mga radyo, payong, baretang sabon, wig, gamit sa kosina, ug mga ukay-ukay. Diha say mga babaye nga naglukdo ug dagkong mga palanggana nga aluminum nga gisudlag init nga halangong pagkaon. Ila kining gisuroy diha sa daghang tawo, nga naghanyag sa mga kustomer sa ilang lamiang sabaw, tinap-anan, mga alimango, ug mga kuhol. Ang mga iro, mga kanding, ug nagputak nga mga manok naglakaw-lakaw usab sa palibot. Nakadugang sa kabanha ang radyo, busina sa mga sakyanan, ug singgit sa mga tawo.

Among gisubay ang abogon nga dalan palayo sa banha nga siyudad ug nakaabot kami sa usa ka karaang bilding. Si Luke, nga usa ka batan-ong lalaki nga nag-edad ug 20 anyos, nagtindog sa pultahan ug iya kaming gipadayon sa ilang balay aron makapasilong gikan sa kainit sa adlaw. Dihay daghang bag ug kahon sa binulad nga mga dahon ug gamot sa ilang balay. Diha say binandol nga mga dahon ug mga panit sa kahoy nga gipanag-iya sa tigulang nga iyaan ni Luke, nga usa ka albularyo. Kining mga tambala, nga nakat-onan sa iyang iyaan gikan sa ilang mga katigulangan, dugmokon ug lagaon nga makaayo kono sa lainlaing sakit. Si Luke nagdahom nga moabot mi. Nanglimpiyo siya ug nag-andam ug tulo ka bangko. Naglingkod mi nga dug-ol ra sa usag usa ug amo dayong gisugdan ang pagtuon sa Bibliya.

Si Kojo ang nagtudlo kang Luke bahin sa Bibliya. Ako naniid samtang naghisgot sila kon nganong kita nag-antos karon. Sa dihang gitabangan ni Kojo si Luke sa pagpangita sa usa ka teksto, akong nakita ang iyang kusgang mga tudlo nga maampingong nagpakli sa mga panid sa Bibliya. Dayon akong nahinumdoman nga kaniadto ang maong kusgang mga kamot gigamit sa karate. Ang gahom sa Pulong sa Diyos makapausab gayod sa dili maayong tinamdan sa usa, nga komon niining walay-prinsipyo nga kalibotan, ug mahimong maluluy-on ug mahigugmaon. Kini maoy usa ka dakong kalamposan.

Sa among pagpauli, among gikaestorya ang usa ka tawo nga naglingkod sa punoan sa mangga. Siya naminaw samtang gibasa ni Kojo ang usa ka teksto. Sa dihang iyang nahibaloan nga kami mga Saksi ni Jehova, siya kalit nga mitindog. “Wa ko kaangay ninyo!” misinghag siya. Nangurog si Kojo apan mikalma ra siya. Dayon nananghid siya ug kami mibiya.

Sa among pagpamauli, si Kojo mihunghong kanako: “Misurok ang akong dugo sa iyang gisulti. Nahibalo ka ba kon unsa untay akong himoon adtong tawhana?” “Oo,” ako mapahiyomong mitubag. Siya mipahiyom usab ug mipadayon mi sa paglakaw.