Magpasalamat Tungod sa Ulan

ULAN! Mag-unsa na lang ta kon walay ulan? Tinuod, mobaha kon sobra ang ulan. Ug ang mga tawong nagpuyo sa bugnawng mga lugar dili kaayo gustog ulan. (Esdras 10:9) Apan komosta ang milyonmilyong tawo nga kanunayng nag-antos sa kainit ug kaigang? Pagkapresko sa bation sa dihang moulan!

Mao kanay kahimtang sa kayutaan nga gihisgotan sa Bibliya, sama sa sentro sa Asia Minor (bahin sa Turkey karon), diin si apostol Pablo naghimo sa iyang misyonaryong buluhaton kaniadto. Sa didto pa siya, gisultihan ni Pablo ang mga taga-Licaonia: ‘Wala itugot sa Diyos nga dili kapanghimatud-an ang iyang kaugalingon sanglit gibuhat man niya ang maayo, nga naghatag kaninyog ulan gikan sa langit ug mabungahong mga panahon, nga nagbuhong sa inyong mga kasingkasing sa pagkaon ug sa kalipay.’ (Buhat 14:17) Matikdi nga unang gihisgotan ni Pablo ang ulan, kay kon walay ulan, walay motubong tanom ug walay “mabungahong mga panahon.”

Daghag gisulti ang Bibliya bahin sa ulan. Ang Hebreohanon ug Gregong mga pulong nga gihubad ug ulan makita kapin sa usa ka gatos ka beses sa Bibliya. Gusto ka bang masayod ug dugang bahin niining talagsaong gasa? Ug gusto ka bang molig-on ang imong pagtuo bahin sa pagkatukma sa Bibliya kon bahin sa siyensiya?

Ang Gisulti sa Bibliya Bahin sa Ulan

Gipakita ni Jesu-Kristo ang mahinungdanong tagana nga kon wala kini, walay ulan. Siya miingon: “[Ang] inyong Amahan . . . magapasubang sa iyang adlaw diha sa mga tawong daotan ug sa mga maayo ug magapaulan diha sa mga tawong matarong ug sa mga dili-matarong.” (Mateo 5:45) Namatikdan ba nimo nga giuna paghisgot ni Jesus ang adlaw kay sa ulan? Haom kini kay ang adlaw maoy naghatag ug enerhiya aron motubo ang mga tanom ug moobra ang siklo sa tubig (water cycle). Tungod sa kainit sa adlaw, kada tuig halos 400,000 kilometro kubikong tubig sa dagat ang moalisngaw ug mahimong tab-ang nga tubig. Sanglit si Jehova nga Diyos ang naghimo sa adlaw, husto gayod ang pag-ingon nga siyay nagpaalisngaw sa tubig nga mahimong ulan.

Ang Bibliya naghubit sa siklo sa tubig, nga nag-ingon: “Ang Dios maoy nagpaalisngaw sa tubig ug gihimo niya kining ulan. Gipabuhagay niya kini gikan sa panganod alang sa tanang katawhan.” (Job 36:27-28, Ang Bag-ong Maayong Balita Biblia) Sulod sa libolibong katuigan sukad nga kana gisulat, nga tukma usab kon ipasukad sa siyensiya, ang tawo nalisdan gihapon sa pagsabot sa siklo sa tubig. “Hangtod karon,” matod pa sa basahong Water Science and Engineering sa 2003, “wala pa gayod masabti kon sa unsang paagi maporma ang ulan.”

Ang nahibaloan lamang sa mga siyentipiko mao nga kini nagsugod sa pagkaporma ingong hilabihan ka gagmayng mga partikulo. Milyonmilyon niining mga partikuloha mahimong usa ka tinulo sa ulan. Daghang oras ang gikinahanglan aron mahimo kini, busa kuti kini nga proseso. Ang usa ka basahon sa siyensiya nga Hydrology in Practice, nag-ingon: “Daghan kaayo ang opinyon kon sa unsang paagi maporma ang ulan, ug ang pagsusi sa mga detalye niini nakaikag gayod sa mga tigdukiduki.”

Ang Maglalalang sa maong proseso misukna sa iyang alagad nga si Job niining makapahinuklog nga mga pangutana: “May amahan ba ang ulan,  o kinsa ba ang nag-anak sa mga tinulo sa yamog? Kinsay nagbutang ug kaalam sa mga lut-od sa panganod? . . . Kinsay tukmang makaihap sa mga panganod pinaagi sa kaalam, o ang mga banga sa langit—kinsay makayabo kanila?” (Job 38:28, 36, 37) Milabay na ang mga 3,500 ka tuig, apan naglisod gihapon pagtubag niana ang mga siyentipiko.

Asa Mag-agi ang Siklo sa Tubig?

Ang Gregong mga pilosopo nagtudlo nga ang tinubdan sa tubig sa mga suba dili ang ulan, kondili ang tubig sa dagat nga kono misaka ngadto sa tumoy sa kabukiran agi sa ilalom sa yuta ug nahimong tab-ang nga tubig. Usa ka komentaryo sa Bibliya nag-ingon nga si Solomon nagtuo usab niana. Matikdi ang mga pulong ni Solomon: “Ang tanang suba sa tingtugnaw mopadulong sa dagat, apan ang dagat wala mapuno. Sa dapit diin ang suba sa tingtugnaw mopadulong, didto kini mobalik.” (Ecclesiastes 1:7) Mao bay gipasabot ni Solomon nga ang tubig sa dagat moagi sa ilalom sa yuta paingon sa mga bukid ug mobalik pag-agos sa mga suba? Aron matubag kana, atong susihon kon unsay gituohan sa mga isigkalungsoranon ni Solomon bahin sa siklo sa tubig. Nagtuo ba usab silag sayop nga mga opinyon?

Halos usa ka gatos ka tuig human mamatay si Solomon, gipakita sa propeta sa Diyos nga si Elias ang iyang kahibalo bahin sa direksiyon kon asa magsugod ang ulan. Sa iyang panahon, kapin na sa tulo ka tuig nga wala moulan sa ilang lugar. (Santiago 5:17) Gipahinabo ni Jehova nga Diyos ang maong kalamidad sa iyang katawhan, kay sila nagsalikway kaniya ug nagsimba na hinuon kang Baal, ang giilang diyos sa mga taga-Canaan nga mao konoy nagpatungha sa ulan. Apan gitabangan ni Elias ang mga Israelitas nga maghinulsol, ug siya gustong mag-ampo aron moulan. Samtang siya nag-ampo, iyang gisugo ang iyang sulugoon nga molantaw sa dagat. Sa dihang si Elias gipahibalo nga dihay “usa ka gamayng panganod ingon sa usa ka palad sa tawo nga misaka gikan sa dagat,” nasabtan niya nga gidungog ang iyang pag-ampo. Dayon, ‘ang kalangitan mikisdom tungod sa mga panganod ug sa hangin ug  misugod pagbundak ang ulan.’ (1 Hari 18:43-45) Busa atong nakita nga si Elias nahibalo bahin sa siklo sa tubig. Siya nahibalo nga ang mga panganod maporma ibabaw sa dagat ug kini ipadpad pasidlakan ngadto sa Yutang Saad. Hangtod karon ingon gihapon niini ang paagi kon nganong moulan niining dapita.

Mga usa ka gatos ka tuig human niana, gipakita sa usa ka kabos nga mag-uumang si Amos ang importanteng detalye bahin sa tinubdan sa siklo  sa tubig. Gigamit siya sa Diyos sa pagtagna batok sa mga Israelitas tungod sa ilang pagdaogdaog sa mga kabos ug pagsimba sa mga diyosdiyos. Aron sila dili hukman sa Diyos ug kamatayon, sila giawhag ni Amos nga ‘pangitaon si Jehova aron sila mabuhi.’ Dayon iyang gipatin-aw nga si Jehova lamang ang simbahon kay siya ang Maglalalang, “ang Usa nga nagtawag sa katubigan sa dagat, aron iyang ibubo kini sa nawong sa yuta.” (Amos 5:6, 8) Sa ulahi gisubli ni Amos kining kahibulongang kamatuoran bahin sa siklo ug direksiyon sa tubig. (Amos 9:6) Busa iyang gipakita nga ang kadagatan maoy pangunang tinubdan sa ulan.

Kini gipamatud-an sa siyentipiko nga si Edmond Halley niadtong 1687. Apan miagi ang taas nga panahon una pa kini tuohi sa uban. “Ang ideya nga dunay sistema sa sirkulasyon sa Yuta, diin ang tubig sa dagat mosaka ngadto sa tumoy sa kabukiran ug moagos pagbalik [sa dagat], nagpadayon hangtod sa unang bahin sa katuigan sa 1700,” nag-ingon ang Encyclopædia Britannica Online. Sa pagkakaron, ang kamatuoran bahin sa direksiyon sa siklo sa tubig nasayran na sa daghang tawo. Kini nga reperensiya nagpatin-aw: “Ang katubigan sa dagat moalisngaw ug maipon didto sa atmospera, mobalik sa Yuta pinaagig ulan, ug moagos sa kasubaan balik ngadto sa dagat.” Busa dayag nga ang mga pulong ni Solomon bahin sa siklo sa tubig nga natala sa Ecclesiastes 1:7, nagtumong sa samang proseso nga naglakip sa mga panganod ug ulan.

Kini Magdasig Kanimo sa Pagbuhat sa Unsa?

Ang kamatuoran nga ang siklo sa tubig tukma kaayo nga gihubit sa daghang magsusulat sa Bibliya maoy usa sa talagsaong mga pamatuod nga ang Maglalalang sa tawo, si Jehova nga Diyos maoy naggiya sa pagsulat sa Bibliya. (2 Timoteo 3:16) Tinuod nga nakadaot sa klima ang pagpasagad sa mga tawo niining yutaa, nga maoy hinungdan sa grabeng mga pagbaha ug hulaw sa daghang dapit. Apan ang Maglalalang sa siklo sa tubig, si Jehova nga Diyos, dugay nang nagsaad nga iyang ‘laglagon ang mga nagalaglag sa yuta.’—Pinadayag 11:18.

Sa kasamtangan, unsaon man nimo pagpakita ang imong pagpabili sa mga gasa sa Diyos, sama sa ulan? Mahimo nimo kini pinaagi sa pagtuon sa iyang Pulong, ang Bibliya, ug sa pagpadapat sa imong makat-onan. Dayon ikaw makalaom nga magkinabuhi sa bag-ong kalibotan sa Diyos, diin imong matagamtam ang tanang gasa sa Diyos hangtod sa kahangtoran. Kay ang tinuod, “ang matag maayong gasa ug matag hingpit nga regalo” naggikan sa Tinubdan sa ulan, si Jehova nga Diyos.—Santiago 1:17.

[Dayagram/Hulagway sa panid 16, 17]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

← ← PANGANOD MAPORMA ←

↓ ↑ ↑

ULAN INALISNGAW SA TANOM INALISNGAW SA DAGAT

↓ TUBIG NGA MIAGOS

TUBIG NGA MIHUNOB ↓

↓ → →

[Mga hulagway sa panid 16]

Samtang nag-ampo si Elias, ang iyang sulugoon milantaw sa dagat