Sundoga ang Ilang Pagtuo

Siya Nakakat-on sa Iyang Sayop

DILI na maantos ni Jonas ang kabanha ug kasamok. Kusog kaayo ang hinaguros sa hangin diha sa mga layag sa barko. Madungog usab niya ang linagiti sa mga kahoy samtang gihapak sa dagko kaayong mga balod ang kiliran sa barko. Apan dili lamang kana ang nakapahadlok kang Jonas kondili ang kaguliyang usab sa mga marinero nga nagkapuliki sa pagmaniobra sa barko aron dili kini malunod. Lagmit gibati gayod ni Jonas nga mamatay kadtong mga tawhana tungod kaniya!

Nganong nahitabo kana kang Jonas? Siya nakahimog dakong sala batok sa iyang Diyos, si Jehova. Unsay iyang nahimo? Dili na ba gayod mapasig-uli ang iyang relasyon sa Diyos? Daghan kitag makat-onan sa tubag nianang mga pangutanaha. Pananglitan, atong makat-onan sa asoy ni Jonas nga bisan ang mga tawo nga lig-og pagtuo masayop usab. Makat-onan usab nato kon giunsa nila pagtul-id ang ilang sayop.

Usa ka Propeta Gikan sa Galilea

Ang sagad nga mahinumdoman sa mga tawo kang Jonas mao ang iyang kahuyangan sama sa iyang pagsupak sa Diyos ug ang kagahi sa iyang ulo. Apan daghan kitag makat-onan kaniya. Hinumdomi nga si Jonas gipili sa pag-alagad ingong propeta sa Diyos nga si Jehova. Dili gayod siya pilion ni Jehova alang nianang bug-at nga responsabilidad kon siya dili matinumanon o dili matarong.

Sa 2 Hari 14:25, duna kitay mahibaloan bahin sa kinabuhi ni Jonas. Siya taga Gath-heper, nga 4 kilometros lang gikan sa Nasaret, ang lungsod diin nagdako si Jesu-Kristo mga 800 ka gatos ka tuig sa ulahi. a Si Jonas nag-alagad ingong propeta panahon ni Jeroboam II nga hari sa napulo-ka-tribo nga gingharian sa Israel. Niadtong panahona, dugay nang patay si Elias; ang manununod ni Elias nga si Eliseo namatay usab panahon sa paghari sa amahan ni Jeroboam. Sila gigamit ni Jehova aron mapapha ang pagsimba kang Baal, apan ang mga Israelitas mibalik na usab sa bakak nga pagsimba. Sa maong panahon, ang ilang nasod gimandoan sa usa ka hari nga “nagpadayon pagbuhat kon unsay daotan sa mga mata ni Jehova.” (2 Hari 14:24) Busa ang buluhaton ni Jonas dili gayod sayon ug dili usab makalilipay. Apan matinumanon niya kining gituman.

Apan usa ka adlaw niana, si Jonas nakaatubang ug usa ka bug-at nga desisyon. Siya gihatagan ni Jehova ug buluhaton nga gihunahuna niyang lisod tumanon. Unsay gisugo ni Jehova kaniya?

“Tindog, Adto sa Nineve”

Si Jehova miingon kang Jonas: “Tindog, adto sa Nineve nga dakong siyudad, ug imantala batok kaniya nga ang ilang pagkadaotan midangat sa akong atubangan.” (Jonas 1:2) Masabtan nato kon nganong malisod alang kang Jonas ang pagtuman niini. Ang Nineve may gilay-on nga 800 kilometros pasidlakan, ug kon baktason, ang biyahe dangtag mga usa ka bulan. Apan dili kay kana ra. Sa Nineve, ipahayag ni Jonas ang paghukom ni Jehova sa mga taga-Asirya, mga tawo nga mangtas  kaayo. Kon ang mismong katawhan sa Diyos wala motuo kaniya, unsa pa kaha ang mga pagano? Unsay mahimo sa usa lang ka alagad ni Jehova diha sa dakong siyudad sa Nineve, nga sa ulahi gitawag nga “siyudad nga nagaula ug dugo”?—Nahum 3:1, 7.

Basin misantop kana sa hunahuna ni Jonas. Wala kita mahibalo. Apan kita nahibalo nga siya milikay sa iyang buluhaton. Gisugo siya sa pag-adto sa sidlakan; apan siya mipaingon hinuon sa kasadpan, nga nagpahilayo sa iyang buluhaton kutob sa mahimo. Siya miadto sa usa ka siyudad duol sa dagat, sa Jope, diin misakay siya sa barko paingon sa Tarsis. Ang pipila ka eksperto sa Bibliya nag-ingon nga ang Tarsis atua sa Espanya. Kon tinuod kana, si Jonas mopalayo ug 3,500 kilometros gikan sa Nineve. Ang maong biyahe paingon sa pikas tumoy sa Dakong Dagat—nga maoy pagtawag kaniadto sa Mediterranean Sea—lagmit dangtag usa ka tuig! Si Jonas gusto gayong moikyas sa buluhaton nga gihatag ni Jehova kaniya!

Talawan ba si Jonas? Dili angay nga ato dayon siyang hukman. Makita nato unya nga siya maisogon. Apan sama kanato, si Jonas dili hingpit ug nakigbisog usab sa daghang kahuyangan. (Salmo 51:5) Kinsa kanato ang wala gayod mobatig kahadlok?

Usahay maghunahuna kita nga lisod kaayo ang gisugo sa Diyos kanato, ug dili gayod nato kana matuman. Lagmit malisdan kita sa pagsangyaw sa maayong balita sa Gingharian, nga gisugo ngadto sa mga Kristohanon. (Mateo 24:14) Dali ra kitang malimot sa gisulti ni Jesus nga “ang tanang butang posible sa Diyos.” (Marcos 10:27) Kon nakasinati kita niana, hayan masabtan nato ang kalisod nga nasinati ni Jonas. Apan, unsay resulta sa paglikay ni Jonas sa iyang buluhaton?

Gidisiplina ni Jehova ang Iyang Propeta

Atong mahanduraw nga si Jonas nangitag kapahilunaan sa maong barko, nga lagmit gama sa Fenicia. Siya naniid samtang gimaniobra sa kapitan ug sa mga tripulante ang barko aron makagawas sa pantalan. Samtang nagkalayo sila sa baybayon, si Jonas lagmit naghunahuna nga iya nang malikayan ang peligro nga iyang gikahadlokan. Apan kalit lang nga nagdaot ang panahon.

Mihuros ang kusog kaayong hangin nga mipatunghag dagko kaayong mga balod, nga basin mas dagko pa kay sa mga barko karon. Unsa ka dugay nga gikusokuso sa dagko kaayong mga balod ang maong barko nga gama sa kahoy? Nahibalo ba si Jonas nianang panahona nga si “Jehova nagpadalag usa ka makusog nga hangin ibabaw sa kadagatan,” sumala pa sa iyang gisulat sa ulahi? Wala kita mahibalo. Apan, iyang nakita nga ang mga marinero  nagpakitabang sa ilang bakak nga mga diyos ug siya nahibalo nga wala gayod silay madawat nga tabang. Diha sa iyang basahon, siya miingon: “Bahin sa barko, kini hapit na maguba.” (Jonas 1:4; Levitico 19:4) Apan unsaon man niya pagpangayog tabang sa Diyos nga iyang gilikayan?

Tungod kay walay mahimo si Jonas, siya miadto sa ilalom nga bahin sa barko ug nakakitag luna nga katulgan. Didto, siya nahinanok pag-ayo. b Nakit-an siya sa kapitan mao nga gipukaw siya niini ug giawhag sa pag-ampo sa iyang Diyos sama sa gibuhat sa uban. Ang mga marinero kombinsido nga lahi gayod kadtong bagyoha mao nga nagripa sila aron mahibaloan kon kinsay hinungdan niana. Segurado nga gikulbaan pag-ayo si Jonas samtang usa-usa nga nalibre ang mga tripulante. Wala madugay migawas ra gayod ang kamatuoran. Pinaagi sa ripa, gibutyag ni Jehova ang hinungdan sa bagyo—si Jonas!—Jonas 1:5-7.

Gitug-anan ni Jonas ang mga marinero sa tanan. Siya alagad sa labing gamhanang Diyos, si Jehova. Siya miikyas ug nakasala batok sa maong Diyos mao nga nakaagom sila sa maong peligro. Nakita ni Jonas sa ilang nawong ang kalisang ug kahadlok. Sila nangutana kon unsay ilang buhaton kaniya aron maluwas ang barko ug ang ilang kinabuhi. Unsay tubag ni Jonas? Lagmit nahadlok si Jonas sa paghunahuna nga malumos siya nianang mabugnaw ug baloron kaayo nga dagat. Apan dili siya makaako nga mangamatay kining mga tawhana tungod kay nahibalo siya nga makahimo siya sa pagluwas kanila. Busa siya miingon: “Alsaha ninyo ako ug itambog ako sa dagat, ug ang dagat molinaw alang kaninyo; kay ako nasayod nga tungod kanako nga kining kusog kaayong bagyo midangat kaninyo.”—Jonas 1:12.

Dili gayod siya makasulti niana kon siya talawan, dili ba? Lagmit nakapalipay kang Jehova nga si Jonas nagmaisogon ug nagsakripisyo sa maong malisod nga kahimtang. Kana nagpakita kon unsa ka lig-on ang pagtuo ni Jonas. Kita makasundog niana pinaagi sa pag-una sa kaayohan sa uban inay sa atong kaugalingon. (Juan 13:34, 35) Kon atong makita nga ang uban adunay problema sa pisikal, emosyonal, ug espirituwal, motabang ba kita? Malipay gayod si Jehova kon atong buhaton kana!

Lagmit natandog usab ang mga marinero tungod kay sa sinugdan wala nila sunda ang gisulti ni Jonas! Gani, sila naningkamot sa pagmaniobra sa barko apan wala silay nahimo. Misamot pa hinuon ang bagyo. Sa kataposan, wala na silay kapilian. Sila mitawag sa Diyos ni Jonas, si Jehova, nga pakitaan silag kaluoy ug dayon ilang gialsa si Jonas ug gitambog sa dagat.—Jonas 1:13-15.

Si Jonas Gikaluy-an ug Giluwas

Si Jonas nahagsa sa dagko kaayong balod. Tingali mikapakapa siya aron dili maunlod, ug iyang nakita nga ang barko nag-anam ka layo. Apan ang dagko kaayong mga balod mitabon kaniya. Siya anam-anam nga naunlod, ug nawad-an nag paglaom.

Sa ulahi gisulti ni Jonas kon unsay iyang gibati nianang higayona. Daghan siyag nahunahunaan. Naguol siya nga dili na niya makita ang nindot nga templo ni Jehova sa Jerusalem. Iyang nabatyagan nga hinayhinay siyang naunlod paingon sa kinalaloman nga bahin sa dagat, sa tiilan sa mga bukid, diin didto masabod siya sa mga sagbot sa dagat. Daw mao na kadto ang iyang lubnganan.—Jonas 2:2-6.

Yuna pa! Dihay naglihok sa duol—dako ug itom nga linalang. Kini nagpaduol ug girumbo siya niini. Kalit kining minganga ug gilamoy siya!

Daw mao na kadto ang iyang kataposan. Apan, dihay nabatyagan si Jonas nga talagsaon. Buhi pa siya! Wala siya maunsa. Katingalahan kaayo nga wala siya mamatay. Anam-anam nga mibatig kahingangha si Jonas. Sa walay duhaduha, ang iyang Diyos, si Jehova, maoy ‘nag-andam ug usa ka dakong isda aron molamoy kaniya.’ c—Jonas 1:17.

 Milabay ang mga minuto ug mga oras. Didto sa maong mangiob nga dapit, si Jonas nakapamalandong ug nag-ampo sa Diyos. Daghan kitag makat-onan sa iyang pag-ampo nga girekord diha sa kapitulo dos sa Jonas. Ang iyang pag-ampo nagpakita nga siya sinati kaayo sa Kasulatan tungod kay siya mikutlo sa makadaghan diha sa basahon sa mga Salmo. Dugang pa, makita usab nato nga si Jonas mapasalamaton—usa ka makapatandog nga hiyas. Si Jonas mihinapos: “Bahin kanako, ako maghalad kanimo uban sa tingog sa pagpasalamat. Kon unsa ang akong gipanaad, akong pagabayran. Ang kaluwasan iya ni Jehova.”—Jonas 2:9.

Nakat-onan ni Jonas nga si Jehova makaluwas kang bisan kinsa, bisan asa, ug bisan kanus-a. Bisan diha sa “kahiladmang mga bahin sa isda,” nakita ni Jehova ang iyang alagad nga naglisod ug iyang giluwas siya. (Jonas 1:17) Si Jehova lamang ang makapreserbar sa kinabuhi sa tawo sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii sa tiyan sa dakong isda. Maayong hinumdoman nato karon nga si Jehova “ang Diyos kang kansang kamot anaa ang [atong] gininhawa.” (Daniel 5:23) Utang nato kaniya ang atong kinabuhi. Kita ba mapasalamaton kang Jehova? Dili ba angay nga mosunod kita sa Diyos?

Komosta sa bahin ni Jonas? Iya bang gipakita ang iyang pagpasalamat pinaagi sa pagsunod kang Jehova? Oo. Human sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii, gidala siya sa isda ngadto sa baybayon ug ‘gisuka siya ngadto sa mamala nga yuta.’ (Jonas 2:10) Hunahunaa ra—human nianang tanan, si Jonas dili na kinahanglang molangoy paingon sa baybayon! Apan, siyempre, kinahanglang tuoron ni Jonas ang dalan aron makaabot sa iyang adtoan. Apan, sa wala madugay, nasulayan ang iyang pagkamapasalamaton sa Diyos. Ang Jonas 3:1, 2, nag-ingon: “Unya ang pulong ni Jehova midangat kang Jonas sa ikaduhang higayon, nga nag-ingon: ‘Tindog, adto sa Nineve nga dakong siyudad, ug imantala kaniya ang mensahe nga akong gisulti kanimo.’” Unsay gibuhat ni Jonas?

Si Jonas wala magpanuko. Atong mabasa: “Busa si Jonas mitindog ug miadto sa Nineve sumala sa pulong ni Jehova.” (Jonas 3:3) Oo, siya misunod sa Diyos. Dayag nga siya nakakat-on sa iyang sayop. Niining bahina, kinahanglan usab natong sundogon ang pagtuo ni Jonas. Kitang tanan masayop ug makasala. (Roma 3:23) Apan mohunong na lamang ba kita sa pag-alagad tungod niana, o mokat-on kita sa atong mga sayop ug magmatinumanon sa Diyos?

Gipanalanginan ba ni Jehova si Jonas sa iyang pagkamatinumanon? Oo. Usa niana, lagmit nahibaloan ni Jonas sa ulahi nga nakalingkawas ang mga marinero. Ang bagyo milurang human gitambog sa dagat si Jonas, ug ang mga marinero wala na maghalad sa ilang bakak nga mga diyos, kondili misimba na kang Jehova.—Jonas 1:15, 16.

Siya nakadawat ug mas dako pang ganti sa ulahi. Gigamit ni Jesus ang pagkaatua ni Jonas sa tiyan sa isda sa paghulagway sa iyang kahimtang diha sa lubnganan, o Sheol. (Mateo 12:38-40) Malipay gayod unya si Jonas nga mahibalo niana nga panalangin sa dihang siya buhion pag-usab dinhi sa yuta! (Juan 5:28, 29) Gusto usab ni Jehova nga panalanginan ka. Sama kang Jonas, mokat-on ka ba sa imong mga sayop, mosakripisyo alang sa uban, ug mosunod sa Diyos?

[Mga footnote]

 [Kahon/Hulagway sa panid 29]

Mga Kritiko ni Jonas Gitubag

▪ Tinuod ba gayod ang mga panghitabo nga narekord sa basahon ni Jonas? Sukad sa karaang panahon, dunay mga tawo nga nagduda sa maong basahon. Sa atong panahon, ang mga kritiko nag-ingon nga kining basahona maoy tumotumo. Matod pa sa usa ka magsusulat sa katuigan sa 1800 nga ang usa ka lider sa relihiyon nag-ingon nga ang asoy bahin kang Jonas ug sa dakong isda simboliko konog kahulogan: Si Jonas miestar sa usa ka hotel sa Jope nga gitawag ug Ang Ilhanan sa Balyena. Sa dihang wala siya makabayad, gipapahawa siya sa tag-iya. Mao kono kanay ipasabot nga si Jonas “gilamoy” ug “gisuka” sa balyena! Sa pagkatinuod, si Jonas gusto gayong daoton sa mga kritiko sa Bibliya, sama nianang dakong isda nga gustong molamoy kaniya!

Nganong gidudahan pag-ayo kining basahona? Tungod kay kini naghisgot ug mga milagro. Ang mga kritiko naghunahuna nga imposible gayong mahitabo ang mga milagro. Apan husto ba sila? Pangutan-a ang imong kaugalingon niini, ‘Ako ba nagtuo nga tinuod ang unang mga pulong sa Bibliya?’ Kini nag-ingon: “Sa sinugdan gilalang sa Diyos ang mga langit ug ang yuta.” (Genesis 1:1) Milyonmilyong tawo sa kalibotan ang nagtuo niana. Apan, kanang mga pulonga naglangkit ug mga buhat nga mas kahibulongan kay sa ubang mga milagro nga gihisgotan sa ulahi sa Bibliya.

Tagda kini: Unsang bahina sa asoy sa basahon ni Jonas ang dili mahimo sa Usa nga naglalang sa langit ug sa tanang kahibulongang kinabuhi sa yuta? Ang pagpahinabo ba ug bagyo? Ang pagsugo ug dakong isda sa paglamoy ug tawo? O ang pagsugo sa maong isda nga isuka ang maong tawo? Alang sa Usa nga gamhanan kaayo, dili gayod lisod ang paghimo sa maong mga butang.—Isaias 40:26.

Bisan dili mangilabot ang Diyos, usahay mahitabo ang kahibulongang mga butang. Pananglitan, niadtong 1758, diha konoy usa ka marinero nga nahulog sa barko diha sa Mediterranean Sea ug gilamoy siya sa usa ka iho. Apan, gipabuthag kanyon ang iho. Naigo kini ug gisuka niini ang tawo, mao nga siya naluwas ug wala ra maunsa. Kon tinuod kining estoryaha, lagmit maghunahuna kita nga talagsaon kini—apan dili milagro. Dili ba makahimo ang Diyos ug labaw pa niana?

Ang mga kritiko nag-ingon usab nga wala konoy tawo nga mabuhi sa tiyan sa isda sulod sa tulo ka adlaw tungod kay siya mahutdag gininhawa. Apan ang tawo makahimo sa pagbutang ug hangin diha sa mga tangke aron makaginhawa siya sa ilalom sa dagat sulod sa taas nga panahon. Ang Diyos dili kaha makagamit sa iyang walay kinutobang gahom ug kaalam aron tabangan si Jonas nga mabuhi sulod sa tulo ka adlaw? Ang tubag niana maoy ingon sa gisulti sa usa sa mga anghel ni Jehova ngadto sa inahan ni Jesus nga si Maria, nga “sa Diyos walay gipahayag nga dili mahitabo.”—Lucas 1:37.

Unsa pay laing pamatuod nga tukma ang kasaysayan diha sa basahon ni Jonas? Ang paghubit ni Jonas sa barko ug sa mga tripulante niini detalyado ug realistiko. Sa Jonas 1:5, atong mabasa nga gipanglabay sa mga tripulante ngadto sa dagat ang mga butang aron mogaan ang barko. Ang karaang mga historyano ug ang balaod sa mga Hudiyo kaniadto nagpakita nga mao gayod kanay sagad nga buhaton sa mga marinero kon magdaot ang panahon. Ang paghubit ni Jonas sa Nineve sa ulahi motakdo usab sa kasaysayan ug sa arkeolohiya. Dugang pa, gihisgotan ni Jesu-Kristo nga ang tulo ka adlaw nga pagkaanaa ni Jonas sa tiyan sa dakong isda naghulagway sa iya mismong kamatayon. (Mateo 12:38-40) Ang pamatuod ni Jesus nagpakita nga tinuod gayod ang estorya ni Jonas.

“Sa Diyos walay gipahayag nga dili mahitabo.”—LUCAS 1:37

[Hulagway sa panid 26]

Agig sanong sa pag-agda ni Jonas, gialsa siya sa mga marinero ug gitambog sa dagat