Sundoga ang Ilang Pagtuo

Siya Nakakat-og Leksiyon sa Pagkamaluluy-on

SI Jonas dakog panahon sa pagpamalandong. Hapit na niyang sugdan ang usa ka panaw nga kapig 800 kilometros, nga dangtag mga usa ka bulan, o kaha mas dugay pa. Apan sa dili pa, kinahanglan una siyang mopili kon manglaktod ba siya o moagi sa usa ka taas apan luwas nga ruta agi sa kawalogan ug kabukiran. Kinahanglan niyang tadlason ang halapad nga Desyerto sa Sirya, nga motabok sa mga suba sama nianang dakong Euprates, ug mangitag kadayonan sa magabii diha sa langyawng mga lungsod ug baryo sa Sirya, Mesopotamia, ug Asirya. Sa paglabay sa mga adlaw samtang siya nagapanaw, iyang mahunahunaan ang iyang gikahadlokan nga destinasyon, ug siya nagkaduol na sa maong siyudad—ang Nineve.

Usa ka butang ang tinong nahibaloan ni Jonas: Dili na siya makaatras pa sa maong buluhaton. Iya na kanang gisulayan kaniadto. Sa dihang gisugo siya ni Jehova sa pagsangyaw sa mensahe sa paghukom ngadto niining isog nga mga Asiryano, si Jonas dalidaling misakay ug barko paingon sa laing direksiyon. Dayon si Jehova nagpadalag kusog nga bagyo, ug nakita ni Jonas nga ang iyang pagsupak nagpameligro sa tanang tawo diha sa barko. Aron maluwas ang mga marinero, iyang giingnan sila nga itambog siya sa dagat. Bisan pag nag-ukon-ukon, sila nagtambog kaniya sa dagat. Abi ni Jonas ug mamatay na siya niadtong tungora. Apan, si Jehova nagpadalag dakong isda aron molamoy kang Jonas ug modala kaniya sa baybayon mga tulo ka adlaw sa ulahi. Siya karon maisogon ug mas masinugtanon na. a—Jonas, kapitulo 1, 2.

Sa dihang gisugo ni Jehova si Jonas sa pag-adto sa Nineve sa ikaduhang higayon, ang propeta mituman dayon ug gisugdan ang usa ka taas nga panaw pasidlakan. (Jonas 3:1-3) Apan, bug-os ba siya nga nabag-o sa disiplina ni Jehova kaniya? Pananglitan, si Jehova nagpakita kaniyag kaluoy, nga nagluwas kaniya gikan sa pagkalumos, wala magsilot kaniya, ug naghatag kaniyag laing kahigayonan sa paghimo sa iyang tahas. Human niining tanan, si Jonas ba nakakat-on sa pagpakitag kaluoy ngadto sa uban? Ang pagkamaluluy-on sagad lisod makat-onan sa mga tawong dili hingpit. Atong tan-awon kon unsay atong makat-onan gikan sa kasinatian ni Jonas.

Usa ka Mensahe sa Kalaglagan ug ang Wala Damhang Sanong

Ang panglantaw ni Jonas sa Nineve dili sama sa panglantaw ni Jehova niana. Atong mabasa: “Karon ang Nineve maoy usa ka siyudad nga dako sa Diyos.” (Jonas 3:3) Tulo ka higayon diha sa basahon ni Jonas nga si Jehova naghisgot sa “Nineve nga dakong siyudad.” (Jonas 1:2; 3:2; 4:11) Nganong kining siyudara dako, o bililhon kang Jehova?

Ang Nineve maoy usa ka karaang dapit, nga lakip sa unang mga siyudad nga gitukod ni Nimrod human sa Lunop. Kini maoy usa ka dakong siyudad, nga gilangkoban ug daghang siyudad, nga dangtag tulo ka adlaw ang usa ka tawo sa pagbaktas sa masigkatumoy niini. (Genesis 10:11; Jonas 3:3) Dayag nga ang Nineve dunay dagko ug nindot nga mga templo, lig-ong mga paril, ug mga bilding. Apan dili kini mao ang gipabilhan ni Jehova nga Diyos sa maong siyudad. Ang mga tawo didto mao ang  mahinungdanon kaniya. Niadtong panahona, daghan ang molupyo sa Nineve. Bisan tuod sila mga daotan, si Jehova nahangawa kanila. Iyang gipabilhan ang kinabuhi sa matag usa ug naglaom nga sila maghinulsol ug maghimog maayo.

Pag-abot ni Jonas sa Nineve, lagmit misamot pa ang iyang kahadlok tungod sa kadaghan sa mga tawo didto nga kapin sa 120,000. b Usa ka adlaw pa siyang mipanaw, nga gitadlas pa gayod ang siyudad, ug tingali nangitag haom nga dapit diin didto niya sugdan ang pagpakaylap sa iyang mensahe. Unsaon kaha niya pagpakig-estorya niining mga tawhana? Makamao ba siya sa pinulongan sa mga Asiryano? O milagroso kaha siyang gihatagan ni Jehova ug katakos sa pagsulti niana? Wala kita mahibalo. Posible usab nga gipahayag ni Jonas ang maong mensahe sa iyang pinulongan nga Hebreohanon ug naggamit siyag maghuhubad sa pagpahayag niana ngadto sa mga taga-Nineve. Kon giunsa man niya kana pagpahayag, ang iyang mensahe prangka ug dili makapahimuot sa mga tawo: “Kap-atan ka adlaw na lamang, ug ang Nineve pagalaglagon.” (Jonas 3:4) Siya nagsulti nga masiboton ug makanunayon. Sa pagbuhat sa ingon, siya nagpakitag talagsaong kaisog ug pagtuo, mga hiyas nga gikinahanglan sa mga Kristohanon ilabina karon.

Namati ang mga taga-Nineve sa mensahe ni Jonas. Siya lagmit nagdahom nga sila mosupak ug masuko pag-ayo kaniya. Apan, lahi gayod ang nahitabo. Ang mga tawo nagpatalinghog kaniya! Mikuyanap dayon ang iyang mensahe. Wala madugay, nabaniog na sa tibuok siyudad ang mensahe sa kalaglagan nga gitagna ni Jonas. Ang rekord ni Jonas nagtug-an kanato: “Ang mga tawo sa Nineve nagbutang ug pagtuo sa Diyos, ug sila nagmantala ug usa ka pagpuasa ug nagsul-ob ug sakong panapton, gikan sa labing dako kanila hangtod sa labing gamay.” (Jonas 3:5) Ang tanan naghinulsol, adunahan ug kabos, lig-on ug maluyahon, batan-on ug tigulang. Wala madugay nahibaloan sa hari nga ang mga tawo naghinulsol.

Ang hari usab gustong maghinulsol. Siya mitindog gikan sa iyang trono, naghukas sa iyang harianong besti, ug nagsul-ob ug sakong panapton nga sama sa gisul-ob sa iyang katawhan, ug gani siya usab “milingkod sa abo.” Uban sa iyang “mga kadagkoan,” o mga hamili, siya naghatag ug sugo nga ang pagpuasa nga gihimo sa mga tawo maoy usa na ka opisyal nga sugo. Iyang gimando nga ang tanan magsul-ob ug sakong panapton, lakip na ang mga binuhing hayop. c Siya mapainubsanong miangkon nga ang iyang mga katawhan daotan ug mapintason. Siya usab naglaom nga ang matuod nga Diyos maluoy kanila, sa pag-ingon: “Basin pag mausab ang laraw sa Dios ug dili na siya masuko kanato ug dili kita mangamatay.”—Jonas 3:6-9, Ang Bag-ong Maayong Balita Biblia.

Ang ubang mga kritiko nagkuwestiyon nga kono dali ra kaayong nausab ang kasingkasing sa mga taga-Nineve. Apan, ang mga eskolar sa Bibliya nag-ingon nga ang maong mga buhat dili imposible sanglit mao kanay batasan ug kostumbre sa mga tawo didto sa karaang panahon. Gani, sa ulahi, si Jesu-Kristo naghisgot sa paghinulsol sa mga taga-Nineve. (Mateo 12:41) Nahibalo siya niana tungod kay siya naglungtad sa langit ug nakakita niadto nga mga panghitabo. (Juan 8:57, 58) Unsay sanong ni Jehova sa paghinulsol sa mga taga-Nineve?

Kalainan Tali sa Kaluoy sa Diyos ug sa Paghukom sa Tawo

Sa ulahi si Jonas misulat: “Nakita sa matuod nga Diyos ang ilang mga buhat, nga sila mitalikod sa ilang daotang dalan; ug mao nga ang matuod nga Diyos nagbasol sa katalagman nga  iyang giingon nga ipahinabo kanila; ug kini wala niya ipahinabo.”—Jonas 3:10.

Kini ba nagpasabot nga nasayop si Jehova sa iyang gipahayag nga paghukom sa mga taga-Nineve? Wala gayod! Ang Bibliya nag-ingon bahin kang Jehova: “Hingpit ang iyang kalihokan, kay ang tanan niyang dalan hustisya. Usa ka Diyos sa pagkamatinumanon, nga kaniya walay inhustisya.” (Deuteronomio 32:4) Nawala ang kasuko ni Jehova batok sa mga taga-Nineve. Iyang nakita ang kausaban sa mga tawo didto ug nakadesisyon nga dili na sila angayng silotan pa. Ang Diyos nagpakita kanilag kaluoy.

Si Jehova dili usa ka estrikto, walay kaluoy, o mabangis nga Diyos, nga maoy sagad gituohan sa mga lider sa relihiyon. Sa kasukwahi, siya maoy makataronganon, mapailin-ilinon, ug maluluy-on. Sa dili pa siya mosilot sa mga daotan, iya unang gamiton ang iyang mga alagad aron maghatag ug mga pasidaan, tungod kay gusto niya nga sila maghinulsol ug magbag-o sa ilang kinabuhi, sama sa mga taga-Nineve. (Ezequiel 33:11) Gisultihan ni Jehova ang iyang propeta nga si Jeremias: “Sa bisan unsang gutlo nga ako mosulti batok sa usa ka nasod ug batok sa usa ka gingharian aron sa pagluka niini ug sa pagtumpag niini ug sa paglaglag niini, ug kanang nasora mobiya gayod sa iyang pagkadaotan nga batok niana ako misulti, akong pagabasolan usab ang katalagman nga akong gihunahunang ipahamtang niana.”—Jeremias 18:7, 8.

Busa bakak ba ang mensahe nga giwali ni Jonas? Dili; nagtuman kini sa katuyoan sa Diyos nga mao ang pagpasidaan sa mga tawo. Gipahayag ang maong pasidaan tungod sa daotang binuhatan sa mga taga-Nineve, apan sila nagbag-o. Kon ang mga taga-Nineve mobalik sa ilang daotang binuhatan, laglagon gayod sila sa Diyos. Mao kanay nahitabo sa ulahi.—Sofonias 2:13-15.

Unsay sanong ni Jonas sa dihang wala laglaga sa Diyos ang Nineve sa takna nga iyang gidahom? Atong mabasa: “Apan, alang kang Jonas kadto dili gayod makapahimuot, ug siya nanginit sa kasuko.” (Jonas 4:1) Gani, daw gitul-id pa niya ang Diyos diha sa iyang pag-ampo! Siya nangatarongan nga mas maayo pang nagpabilin na lang siya sa iyang pinuy-anan, tungod kay siya nagtuo nga si Jehova dili makahimo sa paglaglag sa  Nineve. Gigamit pa niya kana aron pakamatarongon ang iyang gihimo kaniadto nga pagtipas ngadto sa Tarsis. Dayon siya miingon nga mas maayo pang mamatay na lang siya.—Jonas 4:2, 3.

Unsay nakapasuko kang Jonas? Wala kita mahibalo kon unsay naa sa iyang hunahuna, apan nahibalo kita nga siya nagpahayag ug kalaglagan sa tanang tawo sa Nineve. Sila mituo kaniya. Ug karon, walay nahitabong kalaglagan. Nahadlok ba siyang biaybiayon, nga tawgon ug bakakong propeta? Kon unsa man ang anaa sa iyang hunahuna, siya wala gayod malipay sa paghinulsol sa mga tawo o sa kaluoy nga gipakita ni Jehova. Hinuon, siya naglagot, naluoy sa kaugalingon, ug natandog ang iyang garbo. Apan, nakita gihapon sa maluluy-ong Diyos ang pagkamaayo sa nagmagul-anong si Jonas. Imbes silotan si Jonas tungod sa kawalay-pagtahod, si Jehova malulotong nangutana kaniya: “Angay ka ba nga manginit sa kasuko?” (Jonas 4:4) Mitubag ba si Jonas? Ang Bibliya walay gisulti bahin niini.

Kon Giunsa Pagtul-id ni Jehova si Jonas

Ang magul-anong propeta mibiya sa Nineve. Apan siya wala mouli sa iyang pinuy-anan kondili mibiyahe pasidlakan, nga may mga bukid diin bantaaw ang rehiyon. Siya naghimog balongbalong ug mipahulay didto samtang nagtan-aw ug nagpaabot sa mahitabo sa Nineve. Lagmit naglaom pa gihapon siya nga makita ang kalaglagan sa maong siyudad. Giunsa pagtul-id ni Jehova kining dili mapinasayloong tawo?

Sa pagkagabii, si Jehova nagpatubo ug usa ka tabayag. Sa pagmata ni Jonas iyang nakita kining labong nga tanom, nga may dagkong dahon nga nakahatag ug mas dakong landong kay sa iyang balongbalong. Nalipay siya pag-ayo. “Si Jonas nagmaya sa hilabihan” tungod sa maong tanom, nga lagmit naghunahuna nga ang milagrosong pagtungha niini maoy ilhanan sa panalangin ug pag-uyon sa Diyos. Apan, dili lamang ang paghatag ug landong o paghupay sa kasuko ni Jonas ang gusto ni Jehova nga mahitabo. Gusto sa Diyos nga maabot ang kasingkasing ni Jonas. Busa ang Diyos naggamit ug usa ka ulod aron moatake ug mopatay sa tanom. Dayon siya nagpadalag “mainit nga hangin sa sidlakan,” mao nga si Jonas “naluya pag-ayo” sa kainit. Siya naguol na usab pag-ayo ug mituaw sa Diyos nga mas maayo pa nga siya mamatay na lang.—Jonas 4:6-8.

Sa makausa pa, si Jehova nangutana na usab kang Jonas kon angay ba siyang masuko, ug niining tungora tungod sa kamatayon sa tabayag. Inay maghinulsol, gipakamatarong ni Jonas ang iyang kaugalingon, sa pag-ingon: “Angay nga ako manginit sa kasuko, bisan hangtod sa kamatayon.” Niining tungora si Jehova tin-awng nagtudlo kang Jonas ug usa ka leksiyon.—Jonas 4:9.

Ang Diyos miingon kaniya nga siya [si Jonas] naguol sa pagkamatay sa usa lamang ka tanom nga mitubo lang sa usa ka gabii, nga dili gani siya ang nagtanom o nagpatubo. Dayon ang Diyos miingon: “Sa akong bahin, dili ba diay ako masubo alang sa Nineve nga dakong siyudad, diin adunay kapin sa usa ka gatos ug kawhaan ka libo ka tawo nga wala mahibalo sa kalainan tali sa ilang tuong kamot ug sa ilang wala,  gawas pa sa daghang binuhing hayop?”—Jonas 4:10, 11. d

Imo bang nakita ang leksiyon? Si Jonas wala magbudlay sa pag-atiman sa maong tanom. Sa laing bahin, si Jehova mao ang Tuboran sa kinabuhi sa mga taga-Nineve ug ang nagtagana sa ilang panginahanglan sama sa uban pa niyang mga linalang dinhi sa yuta. Nganong mas gipalabi pa man ni Jonas ang kinabuhi sa usa ka tanom kay sa kinabuhi sa mga 120,000 ka tawo, ug sa ilang binuhing mga hayop? Dili ba kaha tungod kay iyang kaugalingon lamang ang iyang gihunahuna? Naguol siya sa pagkamatay sa tanom tungod kay nakahatag kini kaniyag kaayohan. Dili kaha ang iyang garbo, o ang tinguha nga mapamatud-ang husto ang iyang mensahe, mao ang hinungdan sa iyang kasuko sa mga taga-Nineve?

Pagkadakong leksiyon kana! Apan ang pangutana, Nakat-onan ba ni Jonas ang leksiyon? Ang basahon ni Jonas diha sa Bibliya natapos pinaagi sa usa ka pangutana ni Jehova, nga daw wala matubag. Ang pipila ka kritiko nag-ingon nga wala gayod kana tubaga ni Jonas. Apan, sa pagkatinuod, ang iya mismong basahon nagsilbing tubag. Imong makita nga ang ebidensiya nagpamatuod nga si Jonas mao ang nagsulat sa maong basahon diha sa Bibliya. Handurawa ang maong propeta nga anaa na sa iyang pinuy-anan samtang nagsulat niini nga asoy. Ato tingali siyang makita nga mas edaran, maalamon, ug mas mapainubsanon nga nagpanglingolingo samtang nagsulat sa iyang mga sayop, pagkamasinupakon, ug pagkadili-maluluy-on. Tin-aw nga si Jonas nakakat-on gayod sa maalamong pagtudlo ni Jehova. Siya nakakat-on nga magmaluluy-on. Kita ba usab nakakat-on niana?

[Mga footnote]

[Blurb sa panid 16]

Ang Diyos malipay sa pagkakita sa mga daotan nga maghinulsol ug mag-usab sa ilang binuhatan, sama sa gihimo sa mga taga-Nineve

[Blurb sa panid 17]

Ang Diyos naggamit sa tanom nga tabayag aron tudloan si Jonas ug leksiyon sa pagkamaluluy-on