Nadiskobrehan ang Usa ka Bahandi sa Bibliya

GINATOS ka katuigan kanhi, ang mga sulatanan lisod mabatonan, dili sama sa atong panahon karon. Busa ang mga sulatanan kaniadto nga hinimo sa panit sa mananap ug sa uban pang materyales gamiton pag-usab pinaagi sa pagpapas sa mga sinulat niini nga wala na kinahanglana. Ang maong mga sulatanan nga gigamit pag-usab gitawag ug palimpsest, nga naggikan sa Gregong pulong nga nagkahulogang “gipapas pag-usab.” Bisan gani ang mga pulong sa Bibliya nga nasulat diha sa panit nga mga sulatanan gipapas aron masulatan pag-usab ug laing impormasyon.

Ang usa ka pananglitan sa palimpsest nga gisulatan sa mga pulong sa Bibliya mao ang Codex Ephraemi Syri rescriptus. Ang pulong rescriptus nagkahulogang “gisapawan ug laing sinulat.” Kini nga codex bililhon kaayo tungod kay kini maoy usa sa kinakaraanang kopya sa pipila ka bahin sa Kristohanon Gregong Kasulatan nga naglungtad pa. Tungod niana, kini maoy usa sa kinamaayohang reperensiya aron masusi ang katukma sa pipila ka bahin sa Pulong sa Diyos.

Ang mga pulong sa Bibliya nga orihinal nga gisulat sa maong codex sa ikalimang siglo gipapas niadtong ika-12 nga siglo C.E. ug gisapawan kanag Gregong hubad sa 38 ka sermon sa Siryanhong eskolar nga si Ephraem. Sa hinapos sa ika-17 nga siglo, namatikdan sa mga eksperto nga ang mga pulong sa Bibliya milakra pa diha sa maong codex. Sa misunod nga mga katuigan, dihay diyutayng kalamposan sa ilang mga paningkamot nga mabasa ang orihinal nga sinulat sa maong manuskrito. Apan wala nila mabasa ang katibuk-an niini tungod kay hanap na kaayo ang ubang letra, daot na ang daghang palid niini, ug nagsapaw usab ang pipila ka pulong. Ilang gibutangan ug kemikal ang mga manuskrito aron mapalutaw ang mga pulong sa Bibliya ug mabasa kini, apan ang maong pamaagi dili kaayo epektibo. Busa ang kadaghanan sa mga eskolar mihinapos nga dili na gayod mabasa ang  katibuk-an sa napapas nga mga pulong sa Bibliya.

Sa sayong bahin sa katuigan sa 1840, si Konstantin von Tischendorf, nga usa ka German nga batid sa mga pinulongan, naningkamot sa pagtuon sa codex. Siya migugol ug duha ka tuig sa pagtuon sa orihinal nga sinulat sa manuskrito. Nganong milampos siya samtang ang uban wala?

Si Tischendorf makamaong mobasa ug uncial nga mga letra—usa ka Gregong estilo sa pagsulat nga ang mga titik pulos dagko ug giminolde. a Tungod kay klaro siyag panan-aw, iyang nakaplagan nga kon itungod ang mga manuskrito diha sa suga, iyang makita ang orihinal nga mga sinulat niana. Sa atong panahon karon, kon ang mga eskolar mobasa ug ingon niana nga mga manuskrito, sila mogamit ug mga ayuda sa mata, sama sa infrared, ultraviolet, ug polarized nga kahayag.

Ang mga nabasahan ni Tischendorf sa Codex Ephraemi iyang gipatik niadtong 1843 ug 1845. Tungod niini, siya nainila sa natad sa pagtuon sa karaang Gregong mga sinulat.

Ang Codex Ephraemi may gitas-ong mga 30 sentimetros ug may gilapdong mga 25 sentimetros, ug mao kini ang kinakaraanan sa mga manuskrito nga may usa lamang ka lindog sa mga pulong sa matag panid. Sa 209 ka palid nga iyang nabasa, ang 145 niana maoy mga bahin sa mga basahon sa Kristohanon Gregong Kasulatan gawas lang sa 2 Tesalonica ug 2 Juan. Ang ubang palid maoy Gregong hubad sa pipila ka bahin sa Hebreohanong Kasulatan.

Sa pagkakaron, ang maong codex gitipigan diha sa National Library sa Paris, France. Dili tino kon diin gikan ang maong manuskrito, apan si Tischendorf nagtuo nga kini naggikan sa Ehipto. Ang mga eskolar nag-ila sa Codex Ephraemi ingong usa sa upat ka hinungdanong manuskrito sa Gregong Bibliya nga uncial ang pagkasulat. Ang laing tulo mao ang Sinaitic, Alexandrine, ug Vatican 1209 nga mga manuskrito, nga gisulat niadtong ikaupat ug ikalimang siglo C.E.

Ang mensahe sa Balaang Kasulatan natipigan alang kanato sa talagsaong mga paagi, ug lakip niana ang mga palimpsest. Bisan tuod gisulayan pagpapas ang mensahe sa Bibliya, apan kini wala gayod mahanaw. Kini nagpamatuod sa gisulti ni apostol Pedro: “Ang pulong ni Jehova magpadayon hangtod sa kahangtoran.”—1 Pedro 1:25.

[Footnote]

[Diagram/Hulagway sa panid 16]

(Alang sa aktuwal nga porma, tan-awa ang publikasyon)

Ang Codex Ephraemi Syri rescriptus, usa ka hinungdanong palimpsest nga nabadbad ni Tischendorf (1815-1874)

ORIHINAL NGA SINULAT

ANG GISAPAW PAGSULAT NGA GREGONG SERMON

[Credit Line]

© Bibliothèque nationale de France

[Hulagway sa panid 17]

Codex Sinaiticus, nadiskobrehan sa monasteryo sa St. Catherine

[Hulagway sa panid 17]

Si Tischendorf