Si Haring David ug ang Musika

KON maghisgot kita sa musika sa kapanahonan sa Bibliya, mosantop gayod sa atong hunahuna si David, usa ka talagsaong tawo nga nabuhi mga 3,000 ka tuig kanhi. Gani, ang kadaghanan sa impormasyon bahin sa musika nianang panahona makita diha sa rekord sa Bibliya bahin sa mga kalihokan ni David—sukad sa iyang pagkabatan-on ingong magbalantay sa karnero hangtod sa nahimo siyang hari ug organisador.

Daghan kitag makat-onan maylabot sa musika sa kapanahonan sa Bibliya pinaagi kang David. Pananglitan, unsang matanga sa mga instrumento o tulonggon ang gigamit, ug unsang matanga sa mga awit ang gikanta? Unsa ka hinungdanon ang musika sa kinabuhi ni David, ug sa nasod sa Israel sa katibuk-an?

Hinungdanon ang Musika sa Karaang Israel

Sa dihang atong litokon ang mga liriko sa usa ka awit, sagad makahunahuna kita sa honi nga maoy duyog niana. Ang liriko sa daghang awit girekord diha sa Bibliya, apan wala mahibaloi kon unsay tono niini. Lagmit nga nindot kaayo kini. Ang maayong pagkabalay sa mga pulong sa basahon sa Mga Salmo nagpakita nga nindot usab kaayo ang honi nga maoy duyog niini.

Kon bahin sa ilang mga instrumento, ang Bibliya wala kaayoy gihisgotang detalye. (Tan-awa ang kahon nga  “Mga Tulonggon sa Kapanahonan sa Bibliya.”) Bisan ang matang sa alpa nga gigamit ni David wala mahibaloi. Apan makaiikag gayod nga ang mga Israelitas nakaimbentog daghang instrumento, sama sa talagsaon ug bililhon kaayong mga alpa nga gama sa kahoy.—2 Cronicas 9:11; Amos 6:5.

Apan usa ka butang ang tino. Ang musika hinungdanon sa kinabuhi sa mga Hebreohanon, ilabina diha sa ilang pagsimba sa Diyos. Dihay musika panahon sa pag-entrono sa usa ka hari, sa relihiyosong mga seremonyas, ug panahon  sa gubat. Kini nakapasadya sa palasyo, sa mga kasal, sa mga tapok-tapok sa pamilya, ug ingon man panahon sa mga pista sa pagpangani sa ubas ug mga lugas. Ikasubo, ang musika nalangkit usab sa mga dapit nga ilado sa pagkadaotan. Kon adunay mamatay, ang musika makahupay sa mga nagbangotan.

Sa Israel, ang musika hinungdanon sa lain pang paagi. Gikaingon nga kini makapakalma sa hunahuna ug naghimo sa mga propeta nga mas daling mosanong sa mensahe nga ilang madawat. Si Eliseo nakadawat sa mensahe sa Diyos sa dihang iyang nadunggan ang tugtog sa kinuldasang tulonggon. (2 Hari 3:15) Ang musika gigamit usab sa pagpahibalo sa espesyal nga mga okasyon. Ang bag-ong mga bulan ug ang mga pista ipahibalo pinaagig pagbudyong sa duha ka platang mga trompeta. Sa adlaw nga magsugod ang Tinghugyaw, ang tingog sa usa ka budyong magpahibalo sa kagawasan sa mga ulipon ug sa pagpasig-uli sa gibayad nga mga yuta ug mga balay ngadto sa orihinal nga mga tag-iya niini. Pagkadakong kasadya alang sa kabos nga mga tawo sa dihang ilang madunggan ang musika nga nagpahibalo sa ilang kagawasan o sa pagpasig-uli sa ilang mga kabtangan!—Levitico 25:9; Numeros 10:10.

Dihay mga Israelitas nga maayo kaayong mohoni o moawit. Gani, sumala sa usa ka Asiryanhong kinulit, ang gipangayo ni Haring Senakerib kang Haring Ezequias ingong tributo mao ang lalaki ug babayeng mga maghohoni. Lagmit sila mao ang pinakabatid sa natad sa musika. Apan si David mao ang kinamaayohan kon itandi kanilang tanan.

Usa ka Talagsaong Maghohoni

Si David talagsaon tungod kay gawas nga siya maghohoni, siya usab magbabalak. Kapin sa katunga sa mga salmo maoy iya ni David. Sa bata pa, siya usa ka magbalantay sa karnero, ug nasilsil sa iyang hunahuna ang mga talan-awon sa kabanikanhan sa Betlehem. Nalipay siya sa pagpamati sa hinaganas sa mga sapa ug sa tingog sa nating mga karnero nga misanong sa iyang pagtawag. Kay natandog sa kanindot sa “musika” diha sa iyang palibot, iyang gipatugtog ang iyang alpa ug miawit ug mga pagdayeg ngadto sa Diyos. Dayag nga nindot kaayong pamation ang honi nga maoy duyog sa Salmo 23 nga gikomposo ni David.

Ingong batan-on, si David maayo kaayong motugtog ug alpa nga tungod niini siya gipatawag ni Haring Saul aron moalagad kaniya. Sa dihang si Saul makasinatig kasamok sa hunahuna, si David moadto kaniya ug motugtog sa nindot nga mga honi diha sa iyang alpa nga makapakalma sa kasingkasing sa hari. Kini magwagtang sa daotang hunahuna nga nakasamok kang Saul.—1 Samuel 16:16.

Ang musika nga gimahal pag-ayo ni David ug nakapalipay kaniya usahay nahimong  hinungdan sa problema. Usa ka adlaw niana, sa dihang si David ug Saul mipauli nga madaogon sa ilang pagpakiggubat sa mga Filistehanon, ang hari nakadungog sa awit sa kasadya ug kadaogan. Ang mga babaye nanag-awit: “Si Saul nakapatay sa iyang linibo, ug si David sa iyang tinagpulo ka libo.” Tungod sa grabeng kasuko ug kasina, si Saul “nagpadayon sa pagtan-aw kang David nga matahapon sukad niadtong adlawa.”—1 Samuel 18:7-9.

Ang Musika Dakog Impluwensiya Kang David

Ang mga awit ni David nga inspirado sa Diyos labaw kaayo sa daghang paagi. Kini naglakip sa mga salmo bahin sa pagpamalandong ug sa kinabuhi ingong magbalantay sa kahayopan. Naghisgot kini bahin sa pagdayeg sa Diyos, sa mga asoy sa kasaysayan, sa kalipay sa pagpangani sa ubas, sa kasadya panahon sa inagurasyon sa palasyo, sa paghandom sa nangagi, sa paglaom, ug sa mga hangyo ug pangamuyo. (Tan-awa ang Salmo 32, 23, 145, 8, 30, 38, 72, 51, 86 ug ang mga superskripsiyon niini.) Pagkamatay ni Saul ug sa iyang anak nga si Jonatan, si David mikomposo ug usa ka awit sa pagbangotan nga gitawag ug “Ang Pana,” ug kini gisugdan niining mga pulonga: “Ang katahom, Oh Israel, gipatay sa ibabaw sa imong hatag-as nga mga dapit.” Ang honi niini maoy masulub-on. Si David makamaong mopahayag sa nagkalainlaing matang sa pagbati, sa pulong man o sa honi sa iyang alpa.—2 Samuel 1:17-19.

Tungod kay mangayaon si David, gusto kaayo niya ang sadya nga musika. Sa dihang gidala ang arka sa pakigsaad ngadto sa Zion, siya naglukso-lukso ug nagsayaw-sayaw pag-ayo sa pagsaulog sa maong okasyon. Gipakita sa asoy sa Bibliya nga ang musika niadtong tungora makapaukyab gayod. Mahanduraw ba nimo ang nahitabo? Tungod niini, ang asawa ni David  nga si Mikal nagbiaybiay kaniya. Apan wala kini panumbalinga ni David. Iyang gihigugma si Jehova, ug ang musika nga gipatugtog nakapalipay ug nakapalukso-lukso kaniya atubangan sa Diyos.—2 Samuel 6:14, 16, 21.

Aduna pay laing nakapatalagsaon kang David. Siya nakaimbentog bag-ong mga instrumento sa musika. (2 Cronicas 7:6) Sa katibuk-an, ikaingon nga si David batid gayod sa natad sa musika, ingong tig-imbentog mga instrumento, magbabalak, tigkomposo, ug maghohoni. Apan dili lang kana ang nahimo ni David.

Ang Pag-awit ug ang Musika sa Templo

Ang usa sa dakong nahimo ni David mao ang pag-organisar sa pag-awit ug sa musika sa balay ni Jehova. Iyang gitudlo si Asap, Heman, ug Jedutun (lagmit gitawag usab ug Etan) sa pagdumala sa 4,000 ka mag-aawit ug maghohoni. Gilakip sila ni David sa 288 ka batid sa musika, nga maoy nagbansay ug nagdumala sa katibuk-ang grupo. Ang tanang 4,000 ka mag-aawit ug maghohoni presente sa templo panahon sa tulo ka dagkong tinuig nga kapistahan. Handurawa kon unsa ka nindot ang maong koro!—1 Cronicas 23:5; 25:1, 6, 7.

Sa templo, mga lalaki lamang ang moawit. Ang ekspresyon nga “labot sa Mga Dalaga” diha sa superskripsiyon sa Salmo 46 lagmit nagpunting sa taas nga tono sa tingog o sa instrumento. Sila nagkahiusa sa pag-awit ingon sa gipakita sa 2 Cronicas 5:13. Kini nga mga awit sagad kantahon nga may duyog, sama sa Salmo 3 ug sa uban pang salmo ni David, ug usahay kini adunay bahin nga gisubli-subli, sama nianang sa Salmo 42:5, 11 ug 43:5. Diha poy mga awit nga ang mga grupo o mga indibiduwal magtubag-tubag. Ang usa ka pananglitan niini mao ang Salmo 24 nga gikomposo aron awiton panahon sa pagbalhin sa arka sa pakigsaad ngadto sa Zion.—2 Samuel 6:11-17.

Apan dili lamang ang mga nag-alagad sa templo ang moawit. Panahon sa tinuig nga mga pista, ang mga tawo mag-awit samtang sila motungas sa Jerusalem. Lagmit nga mao kini ang gitumong sa “Usa ka Awit sa Pagtungas.” (Salmo 120 hangtod sa 134) Pananglitan, sa Salmo 133 gidayeg ni David ang panagsoonay sa mga Israelitas sa maong mga okasyon. Iya kining gisugdan sa mga pulong: “Tan-awa!  Pagkamaayo ug pagkamakalilipay nga ang mga igsoon mag-uban pagpuyo diha sa panaghiusa!” Handurawa ang kanindot sa honi nga duyog niining awita!

Ang Musika ug ang Pagsimba Kang Jehova

Ang ikanapulong bahin sa tibuok Bibliya maoy mga awit, ug ang basahon sa Mga Salmo nagdasig sa tanang tawo sa pagpatugbaw sa ilang mga pagdayeg. (Salmo 150) Ang musika adunay gahom aron makalimtan sa usa ang iyang mga problema, ug ang pag-awit maoy samag tambal nga makaalim sa samdang kasingkasing. Apan, ang Bibliya nag-awhag usab sa mga tawong malipayon sa pag-awit ug mga salmo.—Santiago 5:13.

Ang pag-awit maoy paagi nga ikapahayag sa usa ang iyang pagtuo ug gugma alang sa Diyos. Sa gabii una pa patya si Jesus, siya ug ang mga apostoles nanag-awit human sa ilang panihapon. (Mateo 26:30) Pagkanindot gayod tingali sa tingog sa Anak ni David—kinsa sinati kaayo sa mahimayaong pag-awit didto sa langitnong presensiya sa Diyos! Lagmit nga ilang giawit ang Hallel, nga mao ang Salmo 113 hangtod sa 118. Kon mao, uban sa mga apostoles nga wala masayod sa mga butang nga hapit nang mahitabo, si Jesus miawit sa makusog: “Ako nahigugma tungod kay si Jehova nagapatalinghog sa akong tingog, sa akong mga pangaliyupo. . . . Gilikosan ako sa mga higot sa kamatayon ug nakaplagan ako sa kasakitan sa Sheol. . . . ‘Ah, Jehova, tagan-ig kaikyasan ang akong kalag!’”—Salmo 116:1-4.

Dili tawo ang nakaimbento sa musika. Ang Bibliya nag-ingon nga adunay honi ug panag-awit didto sa langit, diin ang espiritung mga linalang mahulagwayong nagtugtog ug mga alpa ug nag-awit ug mga pagdayeg palibot sa trono ni Jehova. (Pinadayag 5:9; 14:3; 15:2, 3) Ang musika naggikan kang Jehova nga Diyos, ug siya nagtisok diha sa kasingkasing sa mga tawo sa tinguha alang niini ug sa pagpahayag sa ilang mga pagbati pinaagi sa pagpatugtog ug usa ka instrumento o pinaagi sa pag-awit. Alang sa usa ka tawo nga may pagtuo, ang musika maoy gasa gikan sa Diyos.—Santiago 1:17.

[Blurb sa panid 27]

“Sa adlaw sa inyong pagmaya ug sa mga panahon sa inyong kapistahan . . . kamo maghuyop sa mga trompeta.”—NUMEROS 10:10

[Blurb sa panid 28]

“Si Jehova mao ang akong Magbalantay. Walay makulang kanako. Siya nagapahigda kanako sa mga sibsibanan nga malunhaw; siya nagatultol kanako sa daplin sa mga dapit-pahulayan nga maayong pagkatubig.”—SALMO 23:1, 2

[Blurb sa panid 29]

‘Dihay upat ka libo nga magdadayeg kang Jehova sa mga tulonggon nga giingon ni David “Akong gihimo alang sa pagdayeg.”’—1 CRONICAS 23:4, 5

[Blurb sa panid 29]

Si David nagpahayag ug nagkalainlaing matang sa pagbati diha sa pulong ug sa musika

[Blurb sa panid 30]

“Dayega ninyo si Jah! Dayega siya pinaagi sa tamborin ug sa sayaw nga magliyoliyo. Ang tanang may gininhawa—ipadayeg si Jah.”—SALMO 150:1, 4, 6

[Kahon/Mga hulagway sa panid 28]

 Mga Tulonggon sa Kapanahonan sa Bibliya

Ang kinuldasang mga tulonggon naglakip sa subing, alpa, ug sa napulog-kuldas nga tulonggon. (Salmo 92:3) Kini gitono uyon sa Alamot ug Sheminith, mga ekspresyon nga lagmit nagtumong sa taas ug ubos nga oktaba. (1 Cronicas 15:20, 21) Ang huyponon nga mga tulonggon mao ang plawta, budyong, ug trompeta nga giingong ‘lanog kaayo.’ (2 Cronicas 7:6; 1 Samuel 10:5; Salmo 150:3, 4) Panahon sa inagurasyon sa templo, ang mga trompeta ug ang mga mag-aawit ‘nagpalanog ug usa ka tingog.’ (2 Cronicas 5:12, 13) Kini lagmit nagkahulogan nga sila magkaangay ug wala magkayabag. Ang basalon nga mga tulonggon naglakip sa tamborin ug sistrum, usa ka matang sa tulonggon nga mopatunghag tagingting nga tunog kon yugyogon, ingon man usab sa “tanang matang sa tulonggon nga kahoyng junipero.” Diha poy mga piyangpiyang—ang gagmay maoy “mananoy” ug ang dagko gitawag nga “piyangpiyang nga nagapangkaay.”—2 Samuel 6:5; Salmo 150:5.

[Mga Hulagway]

Ibabaw: Hulagway gikan sa Arko ni Tito didto sa Roma, Italya, diin makita ang mga trompeta nga gikuha sa templo sa Jerusalem niadtong 70 C.E. Mga sensilyo niadtong mga 130 C.E. diin makita ang mga tulonggon sa mga Hudiyo

[Credit Line]

Mga sensilyo: © 2007 by David Hendin. All rights reserved.