Nganong ang Diyos Nakiggubat sa mga Canaanhon?

“Laglaga sa bug-os ang tanang katawhan: ang mga Hitihanon, Amorihanon, Canaanhon, Perizihanon, Hivihanon, ug mga Jebusihanon, sumala sa gisugo sa GINOO kaninyo.”—DEUTERONOMIO 20:17, TODAY’S ENGLISH VERSION.

“Makigdinaitay sa tanang tawo.”—ROMA 12:18.

SA IMONG hunahuna, nagkasumpaki ba ang maong mga teksto? Daghan ang nalisdan sa pagsabot kon nganong gisugo sa Diyos nga laglagon ang mga Canaanhon samtang ang Bibliya nagtambag nga makigdinaitay. a (Isaias 2:4; 2 Corinto 13:11) Alang kanila, kini nga mga sugo daw nagkasumpaki.

Kon ikaw hatagag higayon nga makigsulti sa Diyos bahin niini, unsa kahay imong ipangutana kaniya? Tagda ang lima ka komon nga pangutana ug ang tubag sa Bibliya.

1. Nganong gipapahawa ang mga Canaanhon? Ikaingon nga ang mga Canaanhon maoy mga eskuwater diha sa yuta nga ilang gipuy-an. Ngano? Mga 400 ka tuig una pa niana, ang Diyos nagsaad sa matinumanong si Abraham nga ang iyang mga kaliwat manag-iya sa yuta sa Canaan. (Genesis 15:18) Gituman sa Diyos ang maong saad sa dihang gipahinabo niya nga ang nasod sa Israel, nga naggikan kang Abraham, manag-iya sa maong lugar. Tingali moingon ang uban nga ang mga Canaanhon dugay nang nagpuyo didto, busa aduna na silay katungod sa yuta. Apan, ingong Magmamando sa uniberso, ang Diyos mao gayoy magbuot kon kinsay iyang papuy-on sa usa ka lugar.—Buhat 17:26; 1 Corinto 10:26.

2. Nganong wala tugoti sa Diyos ang mga Canaanhon sa pagpuyo uban sa mga Israelitas? Maylabot sa mga Canaanhon, ang Diyos nagpasidaan: “Kinahanglan nga dili sila magpuyo sa imong yuta, aron dili nila ipahinabo nga ikaw makasala batok kanako. Kon ikaw mag-alagad sa ilang mga diyos, kini mahimong usa ka lit-ag alang kanimo.” (Exodo 23:33) Sa ulahi, giingnan ni propetang Moises ang Israel: “Tungod sa pagkadaotan niining mga nasora nga si Jehova nga imong Diyos nag-abog kanila.” (Deuteronomio 9:5) Unsa ka daotan ang maong mga nasod?

Kaylap kaayo sa Canaan ang kahilayan, pagsimba sa bakak nga mga diyos, ug ang paghalad ug mga bata. Ang historyano sa Bibliya nga si Henry H. Halley nag-ingon nga ang mga arkeologo nga nangubkob sa maong dapit “nakakaplag ug daghang banga nga adunay bukog sa mga bata nga gihalad kang Baal [ang pangunang diyos sa mga Canaanhon].” Siya midugang: “Ang tibuok dapit nahimong lubnganan sa bag-ong natawo nga mga bata. . . . Ingong relihiyosong rituwal, ang mga Canaanhon nagsimba sa ilang mga diyos pinaagig pagpatuyang sa sekso; ug dayon ilang patyon ang ilang mga panganay ingong halad ngadto niini nga mga diyos. Sa dakong sukod, ikaingon nga ang yuta sa Canaan nahisama sa Sodoma ug Gomora. . . . Ang mga arkeologo nga nangubkob sa kagun-oban sa mga siyudad sa  Canaan nakapangutana kon nganong wala dayon sila laglaga sa Diyos.”

3. Wala bay laing daotang katawhan sa yuta nianang panahona? Nganong ang mga Canaanhon lamang ang gihukmang laglagon? Sa daghang higayon, ang Diyos milaglag sa mga makasasala, apan gipili lamang niya kon kinsay laglagon. Sa dihang “ang yuta napuno sa kapintasan” sa adlaw ni Noe, gipahinabo sa Diyos ang usa ka lunop nga nagwagtang sa tanang pamilya, gawas lang sa pamilya ni Noe. (Genesis 6:11; 2 Pedro 2:5) Gilaglag sa Diyos ang mga siyudad sa Sodoma ug Gomora sa dihang ang sala sa mga molupyo niini nahimong “mabug-at kaayo.” (Genesis 18:20; 2 Pedro 2:6) Ug siya nagpahayag ug paghukom batok sa kaulohan sa Asirya nga mao ang Nineve, “ang siyudad nga nagaula ug dugo,” apan sa dihang ang mga molupyo niini naghinulsol sa ilang daotang dalan, iyang gipalingkawas ang siyudad. (Nahum 3:1; Jonas 1:1, 2; 3:2, 5-10) Maylabot sa mga Canaanhon, ang Diyos naglaglag kanila aron mapanalipdan ang Israel, ang nasod nga sa ulahi maoy magpatungha sa Mesiyas.—Salmo 132:11, 12.

4. Dili ba sumpaki sa gugma sa Diyos ang paglaglag sa mga Canaanhon? Ang paglaglag sa Diyos sa mga Canaanhon daw sumpaki sa iyang gugma. (1 Juan 4:8) Apan kon susihon pag-ayo, atong makita nga kini nagbanaag gayod sa iyang gugma.

Dugay nang nahibalo ang Diyos nga ang mga molupyo sa Canaan nagsubay sa daotang dalan. Apan inay nga laglagon dayon sila, mapailobon niyang gipalabay ang 400 ka tuig hangtod nga ang ilang kasaypanan ‘nabug-os.’—Genesis 15:16.

Sa dihang ang mga Canaanhon wala nay purohan nga mobiya sa ilang pagpakasala, sila gilaglag ni Jehova. Bisan pa niana, wala niya patya ang tanang Canaanhon. Ngano? Tungod kay ang uban andam nga maghinulsol. Kadtong gustong magbag-o, sama kang Rahab ug sa mga Gabaonhon, iyang gipakitaag kaluoy.—Josue 9:3-11, 16-27; Hebreohanon 11:31.

5. Kon ang Diyos gugma, nganong molaglag man siyag mga tawo? Makataronganon ang maong pangutana, kay dili gayod kahimut-anan ang paglaglag ug kinabuhi. Apan sa pagkatinuod, ang gugma sa Diyos maoy nagpalihok kaniya sa paglaglag sa mga daotan. Sa pag-ilustrar: Kon ang usa ka bahin sa lawas sa usa ka pasyente aduna nay gangrena, wala nay mahimo ang mga doktor gawas sa pagputol sa apektadong bahin. Pipila ra tingali ang gustong mohimo niana, apan nasayod ang usa ka maayong doktor nga kon dili niya kini  himoon, mas delikado ang kahimtang tungod kay mokaylap man ang gangrena. Kay iyang gilantaw ang kaayohan sa iyang pasyente, iyang himoon kini.

Sa susama, si Jehova wala malipay sa paglaglag sa mga Canaanhon. Siya miingon: “Dili ako malipay sa kamatayon sa daotan.” (Ezequiel 33:11, Darby) Dugang pa, katuyoan niya nga ang nasod sa Israel magpatungha sa Mesiyas, ang usa nga magbukas sa dalan sa kaluwasan alang niadtong magpasundayag ug pagtuo. (Juan 3:16) Busa, dili makatugot ang Diyos nga ang Israel mahugawan sa dulumtanang mga buhat sa mga Canaanhon. Tungod niana, siya nagsugo nga ang mga Canaanhon laglagon, o papahawaon, gikan sa maong dapit. Sa pagbuhat niana, gipasundayag sa Diyos ang iyang dakong gugma—nga maoy nagpalihok kaniya sa paglaglag sa mga Canaanhon alang sa kaayohan sa iyang matinumanong mga magsisimba.

Leksiyon Alang Kanato

Aduna ba kitay makuhang leksiyon gikan sa asoy sa paglaglag sa mga Canaanhon? Oo, kay ang Roma 15:4 nag-ingon: “Ang tanang butang nga gisulat kanhi gisulat alang sa pagtudlo kanato, aron nga pinaagi sa atong pag-antos ug pinaagi sa paghupay gikan sa mga Kasulatan kita makabatog paglaom.” Sa unsang paagi ang nahitabo sa Canaan magtudlo kanato ug ingon man maghatag kanatog paglaom?

Daghan kitag makat-onan gikan niini nga mga asoy. Pananglitan, tungod sa kaluoy wala laglaga sa Diyos si Rahab ug ang mga Gabaonhon sa dihang sila nagpasundayag ug pagtuo kaniya. Kini nagpahinumdom kanato nga kadtong gustong magpahimuot sa Diyos makahimo gayod niana bisan pa sa iyang mga kaagi sa kinabuhi o sa nangaging mga sala.—Buhat 17:30.

Ang asoy bahin sa paglaglag sa mga Canaanhon naghatag usab kanatog paglaom tungod kay pinaagi niini atong mahibaloan kon unsay buhaton sa Diyos sa dili madugay. Kini nagpasalig kanato nga dili niya tugotan nga dag-on sa daotan ang maayo. Hinunoa, gipakita sa Bibliya nga hapit na niyang laglagon ang tanang daotan ug luwason kadtong nahigugma kaniya ug papuy-on sila sa usa ka matarong nga bag-ong kalibotan. (2 Pedro 2:9; Pinadayag 21:3, 4) Matuman na unya kining makapahupay nga mga pulong: “Laom kang Jehova ug bantayi ang iyang dalan, ug siya magabayaw kanimo aron sa pagpanag-iya sa yuta. Sa dihang pagalaglagon ang mga daotan, ikaw makakita niana.”—Salmo 37:34.

[Footnote]

[Kahon sa panid 14]

Giuyonan ba sa Bibliya ang Panaggubat sa mga Tawo?

Kay gisugo man sa Diyos ang Israel nga laglagon ang mga Canaanhon, nagpasabot ba kini nga iyang giuyonan ang panaggubat sa mga tawo karon? Wala, tungod sa tulo ka rason:

▪ Walay nasod karon nga gipaboran sa Diyos. Sa dihang gisalikway sa mga Israelitas si Jesus ingong Mesiyas, sila dili na ang tinudlong hawas sa Diyos—nga naglakip sa pagkahimong tigpahamtang sa iyang mga paghukom. (Mateo 21:42, 43) Busa ang paglantaw ni Jehova sa mga Israelitas sama na sa iyang paglantaw sa ubang mga nasod. (Levitico 18:24-28) Sukad niadtong panahona, wala nay nasod ang makapangangkon nga sila gipaluyohan sa Diyos panahon sa panaggubat.

▪ Wala na papuy-a ni Jehova ang iyang mga magsisimba sa usa lang ka espesipikong lugar o rehiyon. Hinunoa, ang iyang mga alagad makaplagan sa “tanang kanasoran ug mga tribo” sa yuta.—Pinadayag 7:9; Buhat 10:34, 35.

▪ Si Jesus tin-awng nag-ingon nga ang iyang mga sumusunod dili moapil sa panaggubat. Sa dihang nagpasidaan sa taliabot nga pag-atake sa Jerusalem, iyang gisugo ang iyang mga tinun-an nga mokalagiw inay nga magpabilin ug makig-away, ug mao gayod kini ang ilang gihimo. (Mateo 24:15, 16) Inay nga mokupot ug hinagiban sa gubat, ang matuod nga mga Kristohanon dunay bug-os nga pagsalig sa Gingharian sa Diyos nga hapit nang maghanaw sa tanang pagkadaotan dinhi sa yuta.—Daniel 2:44; Juan 18:36.

[Hulagway sa panid 15]

Ang panig-ingnan ni Rahab nagpakita nga kadtong gustong magpahimuot sa Diyos makahimo gayod niana