Nahibalo Ka Ba?

Nganong ang Bibliya, diha sa 1 Corinto, naghisgot bahin sa karne nga gihalad ngadto sa mga idolo?

▪ Si apostol Pablo misulat: “Ang tanan nga gibaligya sa tiyanggihan sa karne padayong kaona, nga walay pagpakisayod tungod sa inyong tanlag.” (1 Corinto 10:25) Diin gikan ang maong karne?

Ang paghalad ug mananap mao ang pangunang rituwal diha sa templo sa mga Romano ug Grego, apan dili tanang karne sa maong mga mananap kaonon panahon sa seremonyas. Ang sobrang karne gikan sa templo sa mga pagano ibaligya diha sa mga merkado. Ang librong Idol Meat in Corinth nag-ingon: “Ang mga lider sa kulto . . . usahay tawgon usab nga mga tigluto ug/o mga tig-ihaw. Sila gahinag karne ug ang uban niini ilang ibaligya diha sa merkado.”

Busa dili tanang karne nga gibaligya sa merkado maoy salin sa seremonyas. Diha sa karaang baligyaanag karne sa Pompeii (sa Latin, macellum) nakubkoban ang enterong kalabera sa usa ka karnero. Sumala pa sa eskolar nga si Henry J. Cadbury, lagmit ang mananap gibaligya nga buhi o kaha giihaw diha sa macellum. Ang uban lagmit giihaw sa templo o gihalad didto una pa ibaligya sa merkado.

Ang punto dinhi ni Pablo mao nga, bisan tuod ang mga Kristohanon dili makigbahin sa paganong pagsimba, ang karne nga gihalad diha sa templo pwede nilang kaonon kay kini wala man mahugawi.

Nganong dili maayog relasyon ang mga Hudiyo ug mga Samarianhon sa panahon ni Jesus?

▪ Ang Juan 4:9 nag-ingon nga ‘ang mga Hudiyo walay pagpakiglabot sa mga Samarianhon.’ Kini lagmit nagsugod sa dihang giestablisar ni Jeroboam ang pagsimbag idolo diha sa amihanang napulo-ka-tribo nga gingharian sa Israel. (1 Hari 12:26-30) Ang mga Samarianhon maoy taga-Samaria, ang kaulohan sa amihanang gingharian. Sa dihang ang napulo ka tribo gisakop sa Asirya niadtong 740 B.C.E., ang Samaria gipapuy-ag paganong mga langyaw. Ang mga lumad naminyo sa mga langyaw ug tungod niini mas naimpluwensiyahan ang pagsimba sa mga Samarianhon.

Kasiglohan sa ulahi, ang mga Hudiyo nga namalik gikan sa pagkabihag sa Babilonya gibabagan sa mga Samarianhon sa pagtukod pag-usab sa templo ni Jehova ug sa mga paril sa siyudad sa Jerusalem. (Esdras 4:1-23; Nehemias 4:1-8) Misamot ang ilang relihiyosong panagsumpaki sa dihang ang mga Samarianhon nagtukod ug kaugalingong templo didto sa Bukid sa Gerizim, lagmit niadtong ikaupat nga siglo B.C.E.

Sa panahon ni Jesus, ang pulong nga “Samarianhon” nagpasiugda sa relihiyon sa usa inay sa dapit nga iyang gigikanan. Kini nagtumong sa mga membro sa sekta didto sa Samaria. Niadtong panahona, ang mga Samarianhon nagsimba gihapon sa Bukid sa Gerizim ug sila gitamay sa mga Hudiyo.—Juan 4:20-22; 8:48.

[Hulagway sa panid 12]

Gihulagway sa seramik nga plato ang paghalad ug hayop sa ikaunom nga siglo B.C.E.

[Credit Line]

Musée du Louvre, Paris

[Hulagway sa panid 12]

Giestablisar ni Jeroboam ang pagsimbag idolo