Nahibalo Ka Ba?

Unsay gipasabot ni apostol Pablo sa dihang siya miingon nga anaa sa iyang lawas “ang mga patik sa usa ka ulipon ni Jesus”?—Galacia 6:17.

▪ Ang mga pulong ni Pablo mahimong sabton sa lainlaing paagi sa mga tawo sa unang-siglo. Pananglitan, ang pagpatik pinaagig binagang puthaw gigamit sa karaang panahon aron mailhan ang mga binihag sa gubat, mga kawatan sa templo, ug kagiw nga mga ulipon. Kining matanga sa mga patik giisip nga kaulawan.

Apan, ang pagkadunay mga patik wala kanunayng isipa nga kaulawan. Gigamit kini sa daghang tawo sa karaang panahon sa pagpaila nga sila mga membro sa usa ka partikular nga tribo o relihiyon. Pananglitan, sumala sa Theological Dictionary of the New Testament, “gipahinungod sa mga Siryanhon ang ilang kaugalingon sa mga diyos nga si Hadad ug Atargatis pinaagig pagbutang ug mga patik diha sa ilang pulso o liog . . . Ang usa ka dahon sa ivy gipatik diha sa mga deboto ni Dionysus.”

Gituohan sa daghang modernong mga komentarista nga ang gitumong ni Pablo mao ang iyang mga uwat tungod sa mga pagdagmal kaniya sa lainlaing higayon panahon sa iyang pagmisyonaryo. (2 Corinto 11:23-27) Apan, tingali gitumong ni Pablo nga ang iyang paagi sa pagkinabuhi—dili ang literal nga mga patik—maoy nagpaila kaniya ingong Kristohanon.

Ang mga siyudad nga dalangpanan sa karaang Israel nahimo bang tagoanan sa mga kriminal?

▪ Sa mga pagano sa karaang panahon, daghang templo ang gihimong mga dalangpanan sa mga kagiw o kriminal. Sa Kakristiyanohan, dihay panahon nga ang mga monasteryo ug simbahan gihimo usab nga mga dalangpanan sa mga kriminal. Apan, gilatid sa mga balaod maylabot sa mga siyudad nga dalangpanan sa karaang Israel nga kini dili himoong mga tagoanan sa mga kriminal.

Gilatid sa Moisesnong Balaod nga ang mga siyudad nga dalangpanan manalipod lamang sa dili-tinuyong nakapatay. (Deuteronomio 19:4, 5) Siya makakalagiw sa labing duol nga siyudad nga dalangpanan, nga dili maabot sa labing suod nga paryente sa biktima, kinsa makapanimalos sa giula nga dugo. Human isulti ang iyang nahimo ngadto sa mga ansiyano sa siyudad, husayon siya didto sa siyudad nga may hurisdiksiyon sa maong salaod. Hatagan siyag kahigayonan sa pagpamatuod sa iyang pagkainosente. Sutaon sa mga ansiyano kon ig-unsa sa nakapatay ang biktima, ug kon sila ba nagdumtanay.—Numeros 35:20-24; Deuteronomio 19:6, 7; Josue 20:4, 5.

Kon mapamatud-ang inosente, siya mobalik sa siyudad nga dalangpanan ug magpabilin diha niini, nga magtrabaho ingong mapuslanong sakop sa katilingban. Kini nga mga siyudad dili mga bilanggoan. Inigkamatay sa hataas nga saserdote, ang tanang nakapatay makabiya sa mga siyudad nga dalangpanan nga dili unsaon.—Numeros 35:6, 25-28.

[Mapa sa panid 15]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

MGA SIYUDAD NGA DALANGPANAN

1 KEDES

2 GOLAN

3 RAMOT-GILEAD

4 SEKEM

5 BEZER

6 HEBRON

Suba sa Jordan