ANG mga katalagman daw kanunayng naa sa balita. Nagkadaghan ang biktima niini. Ang Centre for Research on the Epidemiology of Disasters sa Belgium nagreport nga sa 2010 lamang dihay 373 ka katalagman ug labing menos 296,000 ang nangamatay tungod niana.

Mas midaghan usab ang nareport nga katalagman karon kay sa miaging mga dekada. Pananglitan, tali sa 1975 ug 1999, duolan sa 300 ka katalagman ang narekord kada tuig. Apan, tali sa 2000 ug 2010, miaberids kinig mga 400 matag tuig. Tingali nakapangutana ka usab, ‘Nganong daghan kaayo ang katalagman karon?’

Bisag sagad kanang giisip sa mga tawo ingong “pagbuot sa Diyos,” dili gayod kana tinuod. Ang Diyos dili maoy nagpahinabo sa mga kalamidad nga nag-apektar sa daghan karon. Bisan pa niana, ang Bibliya nagtagna nga mahitabo ang mga katalagman sa atong panahon. Pananglitan, sa Mateo 24:7, 8, si Jesus miingon: “Aduna unyay mga kanihit sa pagkaon ug mga linog sa nagkalainlaing mga dapit. Kining tanan maoy sinugdanan sa mga kaul-ol sa kasakit.” Nganong gitagna man kini ni Jesus, ug unsay kahulogan niini kanato?

Ang Anak sa Diyos, si Jesus, nagtubag sa pangutana nga gisukna kaniya: “Unsa man unya ang ilhanan . . . sa kataposan sa sistema sa mga butang?” (Mateo 24:3) Iyang gisulti ang lainlaing panghitabo, lakip na ang mga kalamidad nga nahisgotan na. Dayon siya miingon: “Sa dihang makita ninyo nga nagakahitabo kining mga butanga, hibaloi nga ang gingharian sa Diyos haduol na.” (Lucas 21:31) Busa, ang maong mga katalagman may dakong kahulogan kanato. Kana nagpunting sa dagkong kausaban nga hapit nang mahitabo.

Bisan pa niana, daghan gihapon ang mangutana, Kon ang Diyos dili maoy hinungdan sa mga katalagman, kinsa o unsa man diay? Ato lang masabtan ang tubag kon atong ilhon ang usa ka hinungdanong kamatuoran sa Bibliya:  “Ang tibuok kalibotan nailalom sa gahom sa usa nga daotan.” (1 Juan 5:19) Kini nagpakita nga ang Diyos dili maoy hinungdan sa makapaguol nga kahimtang sa kalibotan. Kadaghanan niini gipahinabo sa iyang kaaway, ang “usa nga daotan,” nga gitawag sa Bibliya ug “Yawa.”—Pinadayag 12:9, 12.

Tungod sa kahakog, giisip niining kaaway sa Diyos ang mga tawo ingong walay bili. Sanglit nailalom man sa iyang gahom ang tibuok kalibotan, iyang gipasiugda sa katawhan ang maong espiritu. Sa pagkatinuod, ang Bibliya nagpunting niini pinaagi sa pagtagna nga sa “kataposang mga adlaw,” ang mga tawo “magmahigugmaon sa ilang kaugalingon, magmahigugmaon sa salapi, mapagawalon, mapahitas-on.” (2 Timoteo 3:1, 2) Busa, dili ikatingala nga ang Yawa nakaugmad ug usa ka sistema sa kalibotan nga milambo kay gipaluyohan kini sa mga tawo nga ingon niana. Iyang gipasiugda ang kahakog nga sagad nakapahinabog kadaot sa mga tawo.

Sa unsang paagi nakapahinabog katalagman ang hakog nga sistema karon? Ang usa ka report sa United Nations bahin sa mga katalagman sa tibuok yuta nag-ingon: “Ang mga tawo sagad nagpunsisok sa peligrosong mga lugar sama sa mga dapit nga bahaonon. Lain pa, ang pagdaot sa kalasangan ug kalamakan nakaapektar sa katakos sa kalikopan sa paglahutay sa kapeligrohan. Labaw sa tanan anaa ang pagkausab sa klima ug pagtaas sa lebel sa dagat tungod sa pagdaghan sa greenhouse gas . . . nga resulta sa kalihokan sa tawo.” Bisag gikaingon nga ang kadaghanan niining “kalihokan sa tawo” maoy alang sa pagpauswag sa ekonomiya, sa pagkatinuod tungod kini sa kahakog nga kaylap sa kalibotan karon.

Polusyon

Busa, daghang eksperto ang nakaamgo nga ang way-pagpakabana nga kalihokan sa tawo nakapasamot sa kadaot nga gipahinabo sa mga katalagman. Sa pagkatinuod, ang mga tawo nagpaluyo sa sistema nga gigamit sa Yawa sa pagpasamot sa pag-antos sa tawo.

Nan, atong makita nga daghang katalagman ang resulta sa way-pagpakabana nga kalihokan sa tawo. Ang pipila niini dili ra unta kaayo grabeg epekto kon sa laing lugar pa kana nahitabo. Sa daghang dapit, ang epekto sa mga katalagman misamot tungod sa kalihokan sa daotang mga tawo o kay daghan ang napugos pagpuyo sa peligrosong mga lugar ingong resulta sa kalisod sa ekonomiya o kakabos nga kaylap karon. Siyempre, ang uban nag-antos sa mga katalagman, dili tungod sa kawalay-pagpakabana, kondili tungod sa ‘panahon ug wala damhang panghitabo nga midangat kanilang tanan.’—Ecclesiastes 9:11.

Bisan unsa pay hinungdan, kon mabiktima ka man sa katalagman, unsaon nimo pagsagubang? Atong susihon kon unsay mahimo aron dili kaayo grabe ang epekto niana.