Si Vahan natawo sa Armenia niadtong Abril 1983. Pagka-1996, siya ug ang ubang membro sa pamilya misugod pagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova, ug siya nabawtismohan sa edad nga 16. Tungod sa iyang pagtuon sa Bibliya, naugmad ni Vahan ang halalom nga pagtahod sa mga pagtulon-an ni Jesu-Kristo, lakip na ang sugo ni Jesus sa iyang mga sumusunod nga dili mogamit ug mga hinagiban alang sa gubat. (Mateo 26:52) Busa, wala madugay human sa iyang bawtismo, si Vahan kinahanglang mohimog hinungdanong desisyon.

Ang balaod sa Armenia nagpugos sa tanang batan-ong lalaki sa pagsundalo sa dihang mag-edad ug 18. Kon modumili, mahimo silang silotag hangtod sa tulo ka tuig nga pagkabilanggo. Gusto ni Vahan nga moserbisyo sa iyang isigka-lungsoranon. Apan, dili niya gustong supakon ang iyang binansay-sa-Bibliya nga konsensiya. Nan, unsay iyang gihimo?

Sa dihang nag-18 na siya niadtong 2001, si Vahan nagsulat sa kadagkoan sa Armenia. Sa iyang mga sulat, siya miingon nga ang maong serbisyo maoy supak sa iyang konsensiya ug tinuohan. Sa samang higayon, siya nagpahayag nga andam siyang mohimog kapuling serbisyo diha sa komunidad.

 Sulod sa kapig usa ka tuig, si Vahan padayong naghangyo sa kadagkoan nga ilhon ang iyang pagdumili sa pagsundalo tungod sa konsensiya. Apan sa Septiyembre 2002, si Vahan gidakop, ug sa ulahi gidemanda nga siya kono nagsupak sa mando sa gobyerno nga magsundalo. Gisentensiyahan siyag 18 ka bulang pagkabilanggo. Apan ang piskal wala makontento sa maong silot. Usa lang ka bulan human sa pagsentensiya, ang piskal miapelar sa korte nga dungagan ang silot. Siya miingon nga “walay basehanan ug peligroso” ang pagdumili ni Vahan nga magsundalo tungod sa relihiyon. Giuyonan sa korte sa apelasyon ang petisyon sa piskal, ug gipatas-an ang sentensiya ni Vahan ngadto sa 30 ka bulang pagkabilanggo.

Si Vahan miapelar sa kinatas-ang korte sa Armenia. Sa Enero 2003, ang Court of Cassation milaban sa desisyon sa korte sa apelasyon. Gibalhog dayon si Vahan ngadto sa usa ka prisohan aron sugdan ang iyang sentensiya kauban sa mga mamumuno, tigbaligyag droga, ug mga manglulugos.

Sukad sa 2001, ang Armenia membro na sa Council of Europe. Busa ang mga lungsoranon niini dunay katungod nga moapelar ug mga kaso ngadto sa European Court of Human Rights (ECHR) kon dili nila makab-ot ang hustisya diha sa mga korte sa nasod. Mao nay gihimo ni Vahan. Sa iyang apelasyon siya nangatarongan nga ang pagkombikto kaniya tungod sa pagdumili sa pagsundalo maoy supak sa Article 9 sa European Convention on Human Rights. Siya mihangyo nga panalipdan ilalom niini nga article ang iyang katungod sa pagdumili sa pagsundalo tungod sa konsensiya—hangyo nga wala pa molampos sukad.

Sa Oktubre 27, 2009, ang ECHR nagpakanaog sa hukom niini. Ang korte miingon nga, maylabot sa naglungtad nga balaod, ang kagawasan sa konsensiya nga gihubit sa Article 9 sa European Convention wala manalipod sa katungod sa usa sa pagdumili sa pagsundalo tungod sa konsensiya.

Nianang panahona, si Vahan dugay nang nakagawas sa prisohan, naminyo na, ug may anak na. Nahigawad siya sa maong hukom. Nan, kinahanglan siyang modesisyon kon iatras ba niya ang kaso o iapelar sa Grand Chamber sa ECHR. Mihukom siya nga moapelar. Pinili lang ang kaso nga dawaton sa Grand Chamber, busa nalipay si Vahan sa dihang midesisyon kini nga repasohon ang iyang kaso.

Dayon, sa Hulyo 7, 2011, sa Strasbourg, France, ang Grand Chamber sa ECHR nagpakanaog ug desisyon. Dako kini nga kadaogan  kay sa 17 ka huwes, 16 ang mipabor ug 1 lang ang mikontra nga gilapas sa Armenia ang katungod ni Vahan Bayatyan maylabot sa kagawasan sa konsensiya sa dihang gikombikto ug gipriso siya niini kay midumili sa pagsundalo. Ang huwes lang sa Armenia ang mikontra.

Nganong hinungdanon ang maong desisyon? Kay mao kini ang unang higayon sa kasaysayan sa ECHR nga ang katungod sa pagdumili sa pagsundalo tungod sa konsensiya giisip nga bug-os nga gipanalipdan ilalom sa Article 9 sa Convention. Ingong resulta, giisip sa korte nga ang pagbilanggo sa usa nga midumili tungod sa konsensiya maoy paglapas sa pangunang mga katungod diha sa demokratikong katilingban.

Kini ang giingon sa Korte bahin sa baroganan sa mga Saksi ni Jehova: “Ang Korte kombinsido nga ang aplikante midumili sa pagsundalo tungod sa iyang relihiyosong pagtuo, nga tim-os niyang gihuptan ug kini mosumpaki gayod sa iyang obligasyon sa pagsundalo.”

Sa milabayng duha ka dekada, kapig 450 ka Saksi ni Jehova nga midumili sa pagsundalo tungod sa konsensiya ang gisentensiyahan sa Armenia. Sa pagsulat niining artikuloha, 58 ka batan-ong lalaki sa maong nasod ang nabilanggo tungod sa pagdumili sa pagsundalo gumikan sa ilang relihiyon. Lima kanila ang nabilanggo human sa talagsaong desisyon sa kaso ni Bayatyan batok sa Armenia. * Sa usa nianang mga kasoha, sa dihang ang usa ka batan-on misumiter ug hangyo nga iatras sa piskal ang kaso batok kaniya, gisalikway kana sa piskal. Sa iyang sinulat nga tubag, ang piskal miingon: “Ang desisyon sa European Court sa kaso ni Bayatyan batok sa Armenia, nga pinetsahag Hulyo 7, 2011, dili mapadapat niini, sanglit dili managsama ang sirkumstansiya niining duha ka kaso.”

Nganong mao kanay desisyon sa piskal? Sa dihang gipasakaan ug kaso si Vahan Bayatyan, walay probisyon alang sa kapuling serbisyo diha sa komunidad. Ang gobyerno sa Armenia miinsistir nga sukad niadto, ang balaod naghimo na niana nga probisyon, busa kadtong modumili sa pagsundalo may kapilian na nga mohimog serbisyo diha sa komunidad. Apan, ang balaod labot sa kapuling serbisyo maoy ubos sa pagkontrolar sa militar, busa dili kini mapadapat sa kadaghanan niadtong midumili sa pagsundalo nga bag-o lang gipatawag.

Si Vahan Bayatyan nalipay sa halandomong desisyon nga pabor kaniya. Tungod sa maong desisyon, ang Armenia kinahanglang mohunong na sa pagdemanda ug pagbilanggo sa mga indibiduwal kansang relihiyosong pagtuo dili motugot nila sa pagsundalo.

Dili katuyoan sa mga Saksi ni Jehova nga repormahon ang legal nga sistema sa bisan unsang nasod. Apan, sama sa gibuhat sa batan-ong si Vahan Bayatyan, sila naningkamot sa pagpanalipod sa ilang mga katungod pinasukad sa naglungtad nga mga balaod sa mga nasod nga ilang gipuy-an. Ngano? Aron padayon silang magkinabuhi nga malinawon ug magtuman sa tanang sugo sa ilang Lider, si Jesu-Kristo.