SI Herodotus, usa ka Gregong historyano nga nabuhi 2,500 ka tuig kanhi, naghisgot bahin sa mga Ehiptohanon sa iyang adlaw. “Sa bangkete sa mga dato,” siya misulat, “human sa panihapon ang usa ka lalaki magdaladalag kahoy nga larawan sa patay nga tawo sulod sa lungon, gipintalan ug gikulit nga morag tinuod tan-awon, usa o duha ka maniko ang gitas-on. Iya ning ipakita sa tanang atua didto, ug siya moingon ‘Inom ug paglipaylipay, apan tan-awa ni; kay mahisama mo niini inigkamatay ninyo.’”

Dili kay ang mga Ehiptohanon lang ang may ingon niini nga tinamdan sa kinabuhi ug kamatayon. Karon, komon na ang ekspresyong “Kaon, inom, ug paglipaylipay.” Kon kutob ra sa kamatayon ang kinabuhi, nganong dili maglipaylipay samtang buhi pa? Nganong maningkamot pa man sa pagbuhat ug matarong? Kon ang kamatayon magtapos nianang tanan, daw makataronganong pahimuslan ang kinabuhi karon. Si apostol Pablo naghisgot sab niana. Iyang gihubit ang tinamdan sa mga tawong wala motuo sa pagkabanhaw: “Kon ang mga patay dili pagabangonon, ‘mangaon kita ug manginom, kay ugma kita mangamatay.’”​—1 Corinto 15:32.

Siyempre, si Pablo wala magtuo nga ang mga patay makalimtan sa dayon. Kombinsido siya nga ang mga patay mabuhi pag-usab, nga may paglaom nga dili na gayod mamatay. Ang maong pagtuo gipasukad sa usa ka hinungdanong panghitabo, nga giisip niyang dili malalis​—ang pagkabanhaw * ni Kristo Jesus. Sa pagkatinuod, ang maong pagkabanhaw nakapalig-on pag-ayo sa pagtuo sa unang mga tinun-an.

Apan, unsay kahulogan sa pagkabanhaw ni Jesus alang kanato? Giunsa nato pagkahibalo nga nahitabo gyod ni? Atong tan-awon kon sa unsang paagi si Pablo nangatarongan bahin niini sa dihang misulat siya sa mga Kristohanon sa Corinto.

Ang pipila ka Kristohanon sa karaang Corinto naglibog bahin niini, ug ang uban wala gyod motuo sa literal nga pagkabanhaw. Sa iyang unang sulat sa mga Kristohanon didto, gipakita sa apostol ang mahimong resulta kon dili pa tinuod ang pagkabanhaw. Siya misulat: “Kon, sa pagkatinuod, walay pagkabanhaw sa mga patay, wala usab diay bangona si Kristo. Apan kon si Kristo wala bangona, ang among pagwali tino nga kawang, ug ang atong pagtuo kawang. Dugang pa, kami usab makaplagang bakakon nga mga saksi labot sa Diyos . . . Ang inyong pagtuo walay pulos; kamo anaa pa sa inyong mga sala. . . . Usab, kadtong mga nangatulog sa kamatayon nga nahiusa kang Kristo nahanaw.”​—1 Corinto 15:13-18.

“Siya nagpakita sa kapin sa lima ka gatos ka igsoon sa usa ka higayon . . . Human niana siya nagpakita kang Santiago, unya ngadto sa tanang apostoles; apan ulahi sa tanan siya nagpakita usab kanako.”​—1 Corinto 15:6-8

Gisugdan ni Pablo ang iyang sulat pinaagi sa mga pulong nga dili gayod malalis: Kon ang mga patay dili banhawon, nan si Kristo, kinsa namatay, wala gayod mabanhaw. Kon si Jesus wala mabanhaw, unsa may mahimong resulta? Nan, ang pagsangyaw sa maayong balita kawang lang, usa ka dakong bakak. Apan, dili ba ang pagkabanhaw ni Kristo maoy usa ka hinungdanong bahin sa Kristohanong pagtuo, nga nalangkit sa pipila sa paninugdang pagtulon-an bahin sa pagkasoberano sa Diyos, sa iyang ngalan, sa iyang Gingharian, ug sa atong kaluwasan? Kon wala mahitabo ang pagkabanhaw, walay pulos ang mensahe ni Pablo ug sa ubang apostoles.

Duna pay laing mahimong resulta. Kon si Kristo wala mabanhaw, ang Kristohanong pagtuo makawang lang, gipasukad sa bakak. Mahimong bakak usab ang gisulti ni Pablo ug sa uban bahin sa pagkabanhaw ni Jesus ug sa usa nga ilang giingon nga maoy nagbanhaw niya, si Jehova nga Diyos. Dugang pa, ang pahayag nga si Kristo “namatay alang sa atong mga sala” mahimong dili tinuod usab​—kay kon ang Manluluwas mismo wala maluwas gikan sa kamatayon, dili niya maluwas ang uban. (1 Corinto 15:3) Magpasabot kana nga ang mga Kristohanon nga nangamatay, sa pipila ka kahimtang ingong mga martir, nangamatay lang uban ang sayop nga paglaom nga sila mabanhaw.

Si Pablo mihinapos: “Kon niining kinabuhia lamang kita naglaom diha kang Kristo, sa tanang tawo kita ang labing angayng pagakaluy-an.” (1 Corinto 15:19) Sama sa ubang Kristohanon, si Pablo daghag gisakripisyo, nakasinatig paglutos, nakaagom ug kalisdanan, ug nag-atubag kamatayon kay siya nagtuo sa pagkabanhaw ug sa tanang nalangkit niana. Pagkakawang lamang kon dili pa tinuod ang pagkabanhaw!

Si Pablo wala maghunahuna nga gipasukad sa bakak ang gituohan sa mga Kristohanon. Siya nahibalo nga si Jesus gibanhaw, ug iyang gisumaryo ang mga ebidensiya alang sa mga taga-Corinto, nga mao, “si Kristo namatay alang sa atong mga sala sumala sa Kasulatan; ug nga siya gilubong, oo, nga siya gibangon sa ikatulo ka adlaw sumala sa Kasulatan; ug nga siya nagpakita kang Cefas, unya ngadto sa napulog-duha.” * Dayon midugang si Pablo: “Human niana siya nagpakita sa kapin sa lima ka gatos ka igsoon sa usa ka higayon, nga ang kadaghanan kanila nagpabilin pa hangtod sa pagkakaron, apan ang pipila nangatulog na sa kamatayon. Human niana siya nagpakita kang Santiago, unya ngadto sa tanang apostoles; apan ulahi sa tanan siya nagpakita usab kanako.”​—1 Corinto 15:3-8.

Si Pablo masaligong namulong nga si Kristo namatay alang sa atong mga sala, gilubong, ug gibanhaw. Nganong segurado si Pablo niana? Ang  usa ka rason mao ang pamatuod sa daghang nakasaksi niana. Ang nabanhawng si Jesus nagpakita sa mga indibiduwal (lakip kang Pablo mismo), sa gagmayng grupo, ug bisan sa panon sa 500 ka tawo, nga daghan kanila lagmit wala motuo sa dihang nadungog nila ang balita nga si Jesus nabanhaw! (Lucas 24:1-11) Kadaghanan sa mga nakasaksi buhi pa sa panahon ni Pablo ug mahimong pangutan-on aron sa pagpamatuod niana. (1 Corinto 15:6) Kon usa o duha ray saksi, daw dili ra kini katuohan. Apan, kinsay makalalis sa pamatuod sa 500 o kapin pang nakasaksi niana?

Matikdi usab nga kaduha hisgoti ni Pablo nga ang kamatayon, paglubong, ug pagkabanhaw ni Jesus maoy “sumala sa Kasulatan.” Ang maong mga panghitabo nagpakita nga ang mga tagna sa Hebreohanong Kasulatan bahin sa Mesiyas natuman gayod, sa ingon nagpamatuod nga si Jesus mao ang gisaad nga Mesiyas.

Bisan pa sa pamatuod sa mga nakasaksi ug sa Kasulatan, diha gihapoy nagduhaduha nga si Jesus gibanhaw. Ang pipila nag-ingon nga ang iyang lawas gikawat sa iyang mga tinun-an ug dayon nangangkon nga nakasaksi sa pagkabanhaw. Apan, ang mga tinun-an walay ikasarang aron mabuntog o maimpluwensiyahan ang Romanong mga guwardiya nga nagbantay sa entrada sa lubnganan. Ang uban nangangkon nga ilusyon lang ang mga pagpakita ni Jesus human sa pagkabanhaw. Apan, gipanghimakak kana sa kamatuoran nga si Jesus nagpakita sa daghang tawo sa lainlaing panahon. Dugang pa, makataronganon bang motuo nga ang usa ka ilusyon magluto ug modalit ug isda, sama sa gihimo sa nabanhawng si Jesus didto sa Galilea? (Juan 21:9-14) Ang usa ba ka ilusyon magdapit sa pipila ka tawo sa paghikap kaniya?​—Lucas 24:36-39.

May nag-ingon usab nga ang pagkabanhaw inimbento lang sa mga tinun-an. Apan unsa may ilang  makuha niana? Tungod sa pagpamatuod bahin sa pagkabanhaw ang mga tinun-an mahimong biaybiayon, mag-antos, ug mamatay. Nganong ipameligro man nila ang ilang kaugalingon kon dili pa kana tinuod? Lain pa, didto sila unang nagpamatuod sa Jerusalem, ang mismong balwarte sa ilang mga magsusupak, kinsa nangita lag bikil aron masilotan sila.

Ang pagkabanhaw mao ang nakahatag sa mga tinun-an ug kaisog sa pagpamatuod bahin sa ilang Ginoo bisan pag nag-atubang silag grabeng paglutos. Ang pagkabanhaw nahimong hinungdanong bahin sa Kristohanong pagtuo. Ang unang mga Kristohanon wala magpameligro sa ilang kinabuhi aron lang sa pagpamatuod bahin sa usa ka maalamong magtutudlo nga gipatay. Ilang gipameligro ang ilang kinabuhi sa pagmantala nga si Jesus gibanhaw tungod kay kana nagpamatuod nga siya mao ang Kristo, ang Anak sa Diyos, usa ka gamhanan, buhi nga persona kinsa nagpaluyo ug naggiya kanila. Ang iyang pagkabanhaw nagpasabot nga sila usab pagabanhawon. Sa pagkatinuod, kon si Jesus wala pa mabanhaw, wala gayoy Kristiyanidad, ug dili gani tingali ta makadungog bahin kaniya.

Apan, unsay kahulogan sa pagkabanhaw ni Kristo alang kanato karon?