SUNDOGA ANG ILANG PAGTUO | RAHAB
Siya “Gipahayag nga Matarong Pinaagi sa Binuhatan”
SI Rahab midungaw sa iyang bentana samtang mibanagbanag na sa kapatagan palibot sa Jerico. Ang misulong nga kasundalohan sa Israel nagkatigom didto. Samtang nagsugod na pod silag martsa palibot sa siyudad, miabog ang ilang agi ug nadungog na usab ang makabungog nga tingog sa trompeta.
Si Rahab taga-Jerico; sinati siya sa kadalanan, kabalayan, ug sa daghag-tawong mga merkado ug tindahan niini. Nakaila siya pag-ayo sa mga tawo dinhi. Namatikdan niya nga misamot ang ilang kahadlok samtang nanglabay ang mga adlaw ug ang Israel nagpadayon sa ilang katingalahang rituwal—ang pagmartsa libot sa siyudad kas-a matag adlaw. Apan, samtang naglanoglanog ang trompeta diha sa kadalanan ug mga plasa sa Jerico, si Rahab wala malisang ug mawad-ig paglaom, dili sama sa iyang mga katagilungsod.
Gipanid-an ni Rahab ang kasundalohan samtang sayo silang nagmartsa sa ikapitong adlaw. Taliwala sa kasundalohan sa Israel, nakita niya ang mga saserdote nga naghuyop sa mga trompeta ug nagyayong sa balaang arka nga naghawas sa presensiya sa ilang Diyos, si Jehova. Ato tingaling mahanduraw si Rahab nga nagkupot sa sanag-pulang pisi nga nagbitay sa iyang bentana, sa gawas sa dakong paril sa Jerico. Ang maong pisi nagpahinumdom niya sa iyang paglaom nga siya ug ang iyang pamilya maluwas inigkalaglag sa siyudad. Traydor ba si Rahab? Dili gayod; alang kang Jehova siya maoy babaye nga may talagsaong pagtuo. Atong balikan ang sinugdanan sa asoy bahin kang Rahab ug tan-awon kon unsay atong makat-onan kaniya.
SI RAHAB NGA PAMPAM
Si Rahab maoy usa ka pampam. Nakapakurat gayod kini sa pipila ka komentarista sa Bibliya kanhi maong nagtuo sila nga siya usa lang ka tigbantay sa balay-abtanan. Apan, tin-aw ang giingon sa Bibliya ug wala kini magtago sa tinuod. (Josue 2:1; Hebreohanon 11:31; Santiago 2:25) Sa kultura sa mga Canaanhon, lagmit dalawaton ra ang trabaho ni Rahab. Bisan pa niana, lagmit gihasol si Rahab sa iyang tanlag. Kana maoy kinaiyanhong katakos sa pag-ila sa husto ug sayop nga gihatag ni Jehova kanato. (Roma 2:14, 15) Lagmit gikaulaw gayod ni Rahab ang iyang pagkinabuhi. Tingali, sama sa daghan karon nga susama niyag kahimtang, siya mibating wala nay kapiliang trabaho aron masuportahan ang iyang pamilya.
Seguradong nangandoy si Rahab ug mas maayong kinabuhi. Sa iyang yutang-natawhan kaylap ang kabangisan ug imoralidad, lakip na ang insesto o pag-unay ug bestialidad. (Levitico 18:3, 6, 21-24) Dakog impluwensiya ang relihiyon sa pagkaylap sa maong pagkadaotan sa siyudad. Diha sa mga templo ginahimo ang rituwal sa prostitusyon, ug ang pagsimba sa mga diyos sama kang Baal ug Molek naglakip sa pagsunog nga buhi sa ilang mga anak ingong halad.
Nakita ni Jehova ang nagakahitabo sa Canaan. Gani, tungod sa daghang daotang butang nga gihimo sa mga Canaanhon, si Jehova miingon: “Ang yuta mahugaw, ug silotan ko kini tungod sa sala niini, ug isuka sa yuta ang mga molupyo niini.” (Levitico 18:25) Unsay nalangkit sa ‘silot tungod sa sala niini’? Kini ang gisaad sa Diyos sa Israel: “Si Jehova nga imong Diyos mag-abog gayod niining mga nasora sa imong atubangan sa hinayhinay.” (Deuteronomio 7:22) Kasiglohan una pa niana, ang maong yuta gisaad sa Diyos sa banay ni Abraham, ug ang “Diyos . . . dili makabakak.”—Tito 1:2; Genesis 12:7.
Apan, si Jehova usab nagsugo nga may pipila ka grupo sa maong yuta nga bug-os pagalaglagon. (Deuteronomio 7:1, 2) Ingong matarong nga “Maghuhukom sa tibuok yuta,” siya nakabasa sa ilang kasingkasing ug nahibalo kon unsa sila ka daotan ug ka imoral. (Genesis 18:25; 1 Cronicas 28:9) Unsa kahay gibati ni Rahab samtang nagkinabuhi sa maong hinukmang siyudad? Mahanduraw nato ang iyang gibati dihang iyang nadungog ang mga taho bahin sa Israel. Iyang nasayran nga ang Diyos sa Israel nagpaluyo sa iyang katawhan—usa ka dinaogdaog nga nasod sa mga ulipon—aron maangkon ang bug-os nga kadaogan batok sa Ehipto, ang labing gamhanang puwersa sa kasundalohan niadtong panahona. Ug karon hapit nang atakehon sa Israel ang Jerico! Apan, ang mga molupyo sa siyudad nagpadayon gihapon sa ilang pagkadaotan. Mao nay hinungdan nga ang Bibliya nag-ingon nga ang mga isigka-Canaanhon ni Rahab “wala magmasinugtanon.”—Hebreohanon 11:31.
Lahi si Rahab. Sulod sa katuigan, tingali iyang gipamalandong ang mga taho nga iyang nadunggan bahin sa Israel ug sa Diyos niini, si Jehova. Dili gayod siya sama sa Canaanhong mga Diyos! Siya ang Diyos nga nakig-away alang sa iyang katawhan imbes himoon silang biktima, ug nagtuboy sa moralidad sa iyang mga magsisimba imbes pakaulawan sila. Alang kang Jehova, bililhon gayod ang mga babaye, dili kay seksuwal nga kasangkapan lang nga mapalit, mabaligya, ug talamayon diha sa dulumtanang pagsimba. Dihang nahibaloan ni Rahab nga ang Israel nagkampo tabok sa Jordan, ug andam nang mosulong, lagmit naguol siya sa mahimong dangatan sa iyang mga katagilungsod. Namatikdan ba ni Jehova si Rahab ug gipabilhan ang maayong hiyas niini?
Karon, daghan ang susama kang Rahab. Sila mibati nga daw walay mahimo, napugos sa usa ka paagi sa pagkinabuhi nga nakapawala sa ilang dignidad ug kalipay; mibati nga daw walay nakakita o nagpabili kanila. Si Rahab maoy makapahupay gayod nga pahinumdom nga kitang tanan nakita sa Diyos. Bisan unsa pa ka ubos ang atong panglantaw sa kaugalingon, “siya dili halayo gikan sa matag usa kanato.” (Buhat 17:27) Siya haduol kanato, nga andam ug buot mohatag ug paglaom niadtong nagbatog pagtuo kaniya. Gihimo ba kana ni Rahab?
GIDAWAT ANG MGA ESPIYA
Usa ka adlaw niana, sa wala pa magmartsa ang Israel libot sa Jerico, duha ka estranyo ang miabot sa balay ni Rahab. Naglaom silang walay makakita nila, apan sa maong tensiyonadong siyudad, daghan ang igmat nga naniid kay basig may makasulod nga espiya gikan sa Israel. Lagmit dali rang nakamatikod si Rahab kon kinsa ning mga tawhana, kay bisag normal lang nga may estranyong lalaki nga moadto niya, kining duha gusto lag kaestaran—dili serbisyo sa usa ka pampam.
Sa pagkatinuod, kining duha ka lalaki maoy mga espiya gikan sa kampo sa Israel. Ang ilang komander, si Josue, nagpadala kanila aron masayran ang katakos ug kahuyangan sa Jerico. Kini ang unang
siyudad sa Canaan nga sulongon sa Israel ug lagmit mao ang labing gamhanan. Gustong mahibaloan ni Josue kon unsang matanga sa kaaway ang ilang maatubang. Gipili gayod sa mga espiya ang balay ni Rahab. Sa tanang dapit dinhi, tingali sa balay sa usa ka pampam lang sila makaestar nga dili mamatikdan. Lagmit naglaom ang mga espiya nga makakuhag hinungdanong impormasyon gikan sa pag-estoryahanay nga posible nilang madunggan.Ang Bibliya nag-ingon nga si Rahab ‘maabiabihong nagdawat sa mga mensahero.’ (Santiago 2:25) Iyang gipadayon sila ug gipaestar sa iyang balay bisag nagduhaduha siya kon kinsa sila ug unsay ilang tuyo. Lagmit naglaom siya nga makakat-og dugang bahin sa ilang Diyos, si Jehova.
Apan, kalit lang nangabot ang mga mensahero sa hari sa Jerico! Nabaniog nga may mga espiya gikan sa Israel nga miestar sa balay ni Rahab. Unsay iyang buhaton? Kon iyang panalipdan ang duha ka estranyo, dili kaha siya mameligro ug ang tibuok niyang panimalay? Dili kaha sila patyon sa mga tawo sa Jerico kon iyang tagoan ang maong mga kaaway? Sa laing bahin, si Rahab kombinsido na karon kon kinsa ning mga tawhana. Kon siya nahibalo na nga si Jehova mas gamhanan kay sa iyang diyos, higayon na kaha ni niya nga modapig kang Jehova?
Wala na kaayoy panahon si Rahab sa paghunahuna, apan siya mataktikanhon ug milihok dayon. Iyang gitagoan ang mga espiya taliwala sa mga lindog sa lino nga iyang gipauga sa patag nga atop sa iyang balay. Dayon siya nakig-estorya sa mga mensahero sa hari: “Oo, mianhi kanako ang mga tawo, ug wala ako mahibalo kon diin sila gikan. Ug nahitabo nga sa pagsira sa ganghaan sa pagkangitngit, nga ang mga tawo migawas. Ambot kon diin mipaingon ang mga tawo. Gukda ninyo sila sa madali, kay inyo pa silang hiapsan.” (Josue 2:4, 5) Handurawa si Rahab nga nagtan-aw sa nawong sa mga mensahero sa hari. Nahadlok kaha siya nga mamatikdan nilang gikulbaan siya?
Misaler ang taktika ni Rahab! Ang mga tawo sa hari nagdalidalig lakaw paingon sa tabokanan sa Jordan. (Josue 2:7) Seguradong nakaginhawag luag si Rahab. Sa iyang simpleng taktika, nasaag ang maong mga mamumuno nga dili angayng tug-anan sa tinuod ug naluwas ang inosenteng mga alagad ni Jehova.
Si Rahab midalidalig balik sa iyang atop ug giingnan ang duha ka espiya sa iyang gihimo. Gibutyag usab niya ang usa ka hinungdanong kamatuoran: Ang iyang mga katagilungsod nawad-ag kaisog ug nangalisang sa mga manunulong. Seguradong nalipay ang mga espiya sa pagkasayod niini. Ang daotang mga Canaanhon nangalisang sa gahom sa Diyos sa Israel, si Jehova! Dayon si Rahab nagpadayag ug butang nga hinungdanon kaayo alang kanato. Siya miingon: “Si Jehova nga inyong Diyos maoy Diyos sa kalangitan sa itaas ug sa yuta sa ubos.” Josue 2:11) Ang mga taho nga iyang nadunggan bahin kang Jehova igo nang nagtudlo niya niini: Ang Diyos sa Israel takos sa iyang pagsalig. Siya nagbatog pagtuo kang Jehova.
(Si Rahab kombinsido nga ihatag ni Jehova sa iyang katawhan ang kadaogan. Busa siya nagpakiluoy, nga luwason siya ug ang iyang pamilya. Gipasaligan siya sa mga espiya, ug giingnan nga dili isulti ang bahin kanila ug kinahanglan magbitay siyag sanag-pula nga pisi sa iyang bentana sa paril sa siyudad aron ang mga sundalo manalipod kaniya ug sa iyang pamilya.—Josue 2:12-14, 18.
Makakat-on tag hinungdanong kamatuoran sa pagtuo ni Rahab. Sama sa giingon sa Bibliya, “ang pagtuo mosunod sa butang nga nadungog.” (Roma 10:17) Siya nakadungog ug kasaligang mga taho bahin sa gahom ug hustisya ni Jehova nga Diyos, busa siya nagbatog pagtuo ug misalig kaniya. Karon, mas daghang kahibalo ang atong mabatonan bahin kang Jehova. Maningkamot ba kita nga makaila ug makabatog pagtuo kaniya base sa atong nakat-onan sa iyang Pulong, ang Bibliya?
ANG LIG-ONG KUTA NALUMPAG
Ingong pagsunod sa giingon ni Rahab, ang duha ka espiya mikanaog sa paril pinaagi sa pisi nga nagbitay sa iyang bentana ug mikalagiw sa kabukiran. Dihay daghang langob sa titip nga mga bakilid sa amihanang Jerico diin makatago ang mga espiya hangtod nga luwas na silang mobalik sa ilang kampo dala ang maayong balita nga ilang nakuha kang Rahab.
Sa ulahi, ang mga tawo sa Jerico nangurog sa kahadlok dihang ilang nasayran nga milagrosong gipahunong ni Jehova ang pag-agay sa tubig sa Suba sa Jordan, aron makatabok ang mga Israelinhon latas sa malang salog sa suba. (Josue 3:14-17) Apan alang kang Rahab, ang maong taho nagpamatuod nga husto gayod ang iyang pagbatog pagtuo kang Jehova.
Dayon, miabot ang mga adlaw nga ang mga Israelinhon nagmartsa libot sa Jerico—kas-a sulod sa unom ka adlaw. Karon mao na ang ikapito, ug lahi kini. Ingon sa gihisgotan sa sinugdanan niining artikuloha, ang martsa nagsugod pagbanagbanag, ug dili lang kas-a milibot ang mga sundalo sa siyudad, kondili balikbalik silang nagmartsa libot sa Jerico. (Josue 6:15) Nganong gihimo kadto sa mga Israelinhon?
Sa kataposan, human sa ikapitong martsa nianang ikapitong adlaw, ang mga sundalo mihunong. Mihunong usab ang paghuyop sa trompeta. Hilom kaayo ang palibot. Lagmit hilabihan ang tensiyon sa siyudad. Dayon, sa mando ni Josue, ang mga sundalo nagpatugbaw sa ilang tingog sa unang higayon, nga naninggit ug kusog kaayo. Gihunahuna ba sa mga guwardiya nga anaa ibabaw sa paril sa Jerico nga usa kini ka talagsaong matang sa pag-atake, basta lang pagsinggit? Kon mao, wala ra kana magdugay. Ang dagkong paril nga ilang gitindogan natay-og. Kini nauyog, nangliki, ug dayon nangatumpag. Apan, dihang nawala na ang abog, usa ka bahin sa paril ang wala malumpag. Ang balay ni Rahab nagbarog gihapon. Tungod kana sa iyang pagtuo. Handurawa ang iyang gibati dihang iyang nakita kon sa unsang paagi siya ug ang iyang pamilya giluwas ni Jehova! *—Josue 6:10, 16, 20, 21.
Gitahod usab sa mga Israelinhon si Rahab tungod sa iyang pagtuo. Dihang ilang nakita ang bugtong balay nga nagbarog taliwala sa nagun-ob nga paril, sila nahibalo nga giuyonan ni Jehova kining bayhana. Siya ug ang iyang pamilya naluwas sa pagkalaglag sa maong daotang siyudad. Human sa gubat, si Rahab gitugotang mopuyo duol sa kampo sa Israel. Sa ulahi, siya nahimong bahin sa Hudiyong katawhan. Naminyo siya kang Salmon. Ang ilang anak, si Boaz, nagdako nga may talagsaong pagtuo. Siya naminyo kang Ruth nga Moabihanon. * (Ruth 4:13, 22) Si Haring David ug sa ulahi ang Mesiyas mismo, si Jesu-Kristo, naggikan sa maong pamilya nga may talagsaong pagtuo.—Josue 6:22-25; Mateo 1:5, 6, 16.
Ang asoy bahin kang Rahab nagpakita nga kitang tanan hinungdanon kang Jehova. Kitang tanan iyang makita, iyang mabasa ang atong kasingkasing, ug siya malipay dihang makita niya nga kita may pagtuo sama sa iyang nakita kang Rahab. Tungod sa pagtuo, siya milihok. Ingon sa gisulti sa Bibliya, siya “gipahayag nga matarong pinaagi sa binuhatan.” (Santiago 2:25) Pagkamaalamon nga sundogon nato ang iyang pagtuo!
^ par. 27 Makaiikag, gitahod ni Jehova ang kasabotan nga gihimo sa mga espiya uban kang Rahab.
^ par. 28 Alang sa dugang impormasyon bahin kang Ruth ug Boaz, tan-awa ang artikulong “Sundoga ang Ilang Pagtuo” sa Hulyo 1 ug Oktubre 1, 2012, nga mga gula sa Ang Bantayanang Torre.