Sa mga 35,000 ka Saksi ni Jehova nga nagpuyo sa Germany ug sa mga nasod nga gisakop sa mga Nazi, mga 1,500 ang namatay panahon sa Holocaust. Sa ubang kaso niana, wala mahibaloi kon unsay gikamatyan. Kay padayon pa man ang pag-research sa maong hitabo, posibleng mausab pa ang gidaghanon ug ang ubang detalye niini.

•  Unsay hinungdan sa ilang kamatayon?

•  Nganong gilutos sila?

•  Diin sila namatay?

•  Ang pipila niadtong gipatay

•   Pagpatay: Mga 400 ka Saksi ang gipatay sa Germany ug sa mga nasod nga gisakop sa mga Nazi. Kadaghanan sa mga biktima gihusay sa korte, gisentensiyahan ug kamatayon, ug gipunggotag ulo. Ang uban gipusil o gibitay nga walay pormal nga husay sa korte.

•   Lisod kaayo nga kahimtang diha sa prisohan: Kapig 1,000 ka Saksi ang namatay sa mga prisohan ug mga kampo konsentrasyon sa Nazi. Sila namatay tungod sa hago kaayong pinugos nga trabaho, pagpaantos, grabeng kagutom, sobrang katugnaw, sakit, o way tarong nga medikal nga pag-atiman. Tungod sa grabeng pagmaltratar, ang uban namatay wala madugay human sila pagawsa pagkatapos sa Gubat sa Kalibotan II.

•   Ubang hinungdan: Ang pipila ka Saksi gipatay diha sa mga gas chamber. Ang uban namatay kay gieksperimentohan sa mga doktor o gihatagag lethal injection.

 Ang mga Saksi ni Jehova gilutos tungod sa ilang pagsunod sa mga pagtulon-an sa Bibliya. Dihang gimandoan sila sa gobyerno sa Nazi sa pagbuhat ug butang nga supak sa Bibliya, wala sila mosunod niana. Sila mipili nga “sugton ang Diyos ingong magmamando imbes ang mga tawo.” (Buhat 5:29) Tagda ang duha ka paagi nga gibuhat nila kana.

1.   Pagpabiling neyutral sa politika. Sama sa mga Saksi sa tanang nasod karon, ang mga Saksi ni Jehova panahon sa pagmando sa mga Nazi neyutral sa politika. (Juan 18:36) Busa, sila wala

   •   Magsundalo o mosuportar sa gubat.​—Isaias 2:4; Mateo 26:52.

   •   Mobotar sa mga eleksiyon o moapil sa Nazi nga mga organisasyon.​—Juan 17:16.

   •   Mosaludar sa swastika o moingon ug “Heil Hitler!”​—Mateo 23:10; 1 Corinto 10:14.

2.   Pagpasundayag sa ilang pagtuo. Bisag gidid-an, ang mga Saksi ni Jehova padayong

   •   Nagtigom alang sa pag-ampo ug pagsimba.​—Hebreohanon 10:24, 25.

   •   Nagsangyaw sa mensahe sa Bibliya ug nag-apod-apod ug binase sa Bibliya nga mga literatura.​—Mateo 28:19, 20.

   •   Nagpakitag kaayo sa ilang mga silingan, apil sa mga Hudiyo.​—Marcos 12:31.

   •   Mibarog sa ilang pagtuo, nga midumili sa pagpirmag dokumento nga magkompromiso sa ilang pagtuo.​—Marcos 12:30.

 Si Propesor Robert Gerwarth miingon nga ang mga Saksi ni Jehova “mao ray grupo panahon sa Third Reich nga gilutos tungod lang sa ilang relihiyosong baroganan.” a Ang ubang piniriso sa kampo konsentrasyon nakadayeg sa mga Saksi ni Jehova tungod sa ilang lig-ong baroganan. Usa ka piniriso nga taga-Austria miingon: “Dili sila moapil ug gubat. Mas pilion nilang mamatay kay sa mopatay.”

•   Mga kampo konsentrasyon: Kadaghanan sa mga Saksi ni Jehova namatay sa kampo konsentrasyon. Sila gipriso diha sa mga kampo sama sa Auschwitz, Buchenwald, Dachau, Flossenbürg, Mauthausen, Neuengamme, Niederhagen, Ravensbrück, ug Sachsenhausen. Sa Sachsenhausen pa lang, mga 200 ka Saksi ni Jehova ang kompirmadong namatay.

•   Mga prisohan: Ang pipila ka Saksi gipaantos hangtod namatay. Ang uban namatay tungod sa mga samad ug bun-og panahon sa interogasyon.

•   Mga dapit diin ginapatay ang mga piniriso: Kadaghanan sa mga Saksi ni Jehova gipatay sa mga prisohan sa Berlin-Plötzensee, Brandenburg, ug Halle/Saale. Duna pay narekord nga mga 70 ka lokasyon diin gipatay ang mga Saksi.

•  Ngalan: Helene Gotthold

   Dapit diin gipatay: Plötzensee (Berlin)

   Si Helene, nga minyo ug duhay anak, kadaghan gidakop. Niadtong 1937, gipaantos siyag maayo panahon sa usa ka interogasyon maong nakuhaan siya. Niadtong Disyembre 8, 1944, gipunggotan siya pinaagig guillotine sa prisohan sa Plötzensee, Berlin.

•  Ngalan: Gerhard Liebold

   Dapit diin gipatay: Brandenburg

   Si Gerhard 20 anyos dihang gipunggotan siya niadtong Mayo 6, 1943, duha ka tuig human punggoti ang iyang amahan sa mao ra nga prisohan. Sa iyang sulat-panamilit ngadto sa iyang pamilya ug pangasaw-onon, siya miingon: “Kon wala ang tabang sa Ginoo, dili gyod nako masubay ning dalana.”

•  Ngalan: Rudolf Auschner

   Dapit diin gipatay: Halle/Saale

   Si Rudolf 17 anyos lang dihang gipunggotan siya niadtong Septiyembre 22, 1944. Sa iyang sulat-panamilit sa iyang inahan, siya miingon: “Daghang igsoon ang misubay niining dalana, ug mao poy akong himoon.”