Za aha birimu

Za ahari Ebirimu

Ibare erihandikireho ngu: “Yahweh Sabaot aceene Hagaf mutabana wa Hagav”

Waba nokimanya?

Waba nokimanya?

Ni bata oku ebihandiko bya kare biri kuhamya ebiri omuri Bibuli?

OMU ibikiro rya Bibuli ry’omuri Yerusaalemu, harimu ibare ririmu ebihandiko ebyakozirwe ahagati y’omwaka gwa 700-600 M.Y. Eryo ibare rikajumburwa omu bituro by’omu myina y’omu mabare hihi na Heburoni omuri Isirayeli. Ririho ekihandiko ekiri kugira ngu: “Yahweh Sabaot aceene Hagaf mutabani wa Hagav.” Ni bata oku ebyo bigambo biri kuhamya ebiri omuri Bibuli? Nibyereka ku izina rya Ruhanga Yehova, eryabire riri kuhandikwa omu nyuguta z’Oruheburaayo, YHWH, ryabire riri kumanywa kandi riri kukoresibwa omu bwire bwa Bibuli. Ebindi bigambo ebyajumbwirwe omu bituro by’omu myina y’omu mabare, nibyereka ku abantu babire nibabuganiramu n’ababire nibesherekamu, babire nibahandika aha bisika izina rya Ruhanga n’amazina gabo agabire garimu izina rya Ruhanga.

Dr. Rachel Nabulsi w’omuri yunivasiti ya Georgia akagamba ahari ebyo bigambo ati: ‘Izina YHWH rikaba nirikunda kukoresibwa omuri ebyo bigambo. Eco nicereka ku Abisirayeli n’Abayuda babire nibarikoresa munonga omu kubaho kwabo.’ Eco nikishagika ebiri omuri Bibuli, ahakuba izina rya Ruhanga rikahandikwa omuri Bibuli omu nyuguta z’Oruheburaayo, YHWH, emirundi myingi. N’omu mazina g’abantu hakaba nihagambwamu izina rya Ruhanga.

Ebigambo “Yahweh Sabaot,” ebihandikire ah’ibare, nibimanyisa “Yehova ow’amahe.” Eco nicereka ku omu bwire bwa Bibuli babire batari kukira kukoresa izina rya Ruhanga kusha, ahobwe ku babire nibakoresa n’ebigambo “Yehova ow’amahe.” Nambwenu eco nikihamya ebigambo by’omuri Bibuli “Yehova ow’amahe,” ebiri kurebeka omu Byahandikirwe by’Oruheburaayo emirundi 283, na munonga omu kitabo ca Isaaya, Yeremiya na Zekariya.