Za aha birimu

Za ahari Ebirimu

EKICWEKA C’OKWEGA 22

Gumizamu kugendera omu ‘muhanda oguri kwera’

Gumizamu kugendera omu ‘muhanda oguri kwera’

‘Haryabaho omuhanda rugendwa, . . . omuhanda oguri kwera.’​—ISA 35:8.

ECESHONGORO CA 31 Gyenda Hamwe na Ruhanga!

EMPINYE a

1-2. Ni eha nsharamu egumire eyi Abayudaya ababire batwire omuri Babuloni babire bashemerire kukora? (Ezera 1:2-4)

 HAKABAHO ekirango c’omutano! Abayudaya ababire bamazire emyaka eri kuhika omuri 70 bari enkwatwa omuri Babuloni, bakaba bamara kurekurwa ngu bagaruke omuri Isirayeli. (Shoma omuri Ezera 1:2-4.) Yehova ni we wenka owabire ari kubasa kukora eco kintu. Ahabw’enki twagamba tusyoya? Obushangirwe Babuloni ekaba etari kukunda kurekura enkwatwa zayo. (Isa 14:4, 17) Konka eyo tawuni ekaba yamara kusingurwa, kandi omutegeki wayo musya akaragira Abayudaya ngu begarukire owabo. Eco kikatuma buri Muyudaya, namunonga abebembezi b’amaka bakora ensharamu egumire y’okuruga omuri Babuloni ninga shi kugumayo. Eyo nsharamu nebasa kuba etaraborobire. Ahabw’enki?

2 Abingi omu babire bahikire omu zabukuru kikaba kirabagumire kukora orwo rugendo. Kandi ahakuba Abayudaya bingi babire bazarirwe omuri Babuloni, ni ho honka ahu babire bari kumanya. Ahari bo, Isirayeli ekaba eri ihanga rya bishenkuruza. Oku kiri kurebeka, Abayudaya bamwe bakaba babire abagiga omuri Babuloni; obwe rero nikibasa kuba cabagumire kusigaho amaka gabo marungi n’obushubuzi bwabo ngu baze kutura omu ihanga eri babire batamanyirire.

3. Ni guha mugisha ogu Abayudaya b’abesigwa ababire baragaruke omuri Isirayeli babire baratunge?

3 Konka Abayudaya b’abesigwa bo bakaba nibareba ebirungi by’okugaruka omuri Isirayeli biri byingi okukira ebi babire barayeferereze. Omugisha oguri kukira endijo ogu babire baratunge ni okugaruraho okuramya okw’amazima. N’obu omu tawuni ya Babuloni habire harimu za hekalu eziri kurenga 50 z’abapagani, hakaba hatarimu n’emwe ya Yehova. Hakaba hatariyo itambiro eri Abisirayeli babire baratambireho ebitambo ebyabire biragirwe omu biragiro bya Musa, kandi hakaba hatariho n’abatambi b’okutamba ebyo bitambo. Nambwenu, abahereza ba Yehova bakaba betorwirwe n’ab’abapagani ababire batari kufa aha misinge ya Yehova. Obwe rero, Abayudaya bingi ababire bari kutina Ruhanga bakaba bategerize n’ekihika obwire obu babire baragaruke omu ihanga ryabo kugira ngu bagarureho okuramya okw’amazima.

4. Ni enki eki Yehova yaraganisize Abayudaba ababire baragaruke omuri Isirayeli?

4 Orugendo rugumire rw’okuruga Babuloni ori kuza omuri Isirayeli, rukaba ruri kubasa kukwata amezi agari kuhika ahari ana, konka Yehova akaba yaraganisize ku hatariho kizibu cona ecabire kirabaremese kugarukayo. Isaya akahandika ati: ‘Mushemeze omuhanda gwa Yehova omu butayo, mugororere Ruhanga omuhanda. . . . empanga zona ziryatungurwa, n’enshozi zona n’ebibungo biryabandikwa.’ (Isa 40:3, 4) N’iwe tecereza ahari ogo muhanda: Gukaba guri kuraba omu butayo kandi guri kukikama, n’empanga zitungwirwe. Mazima ogo muhanda gukaba gurashemeze abari kugurabamu! Kikaba kiraborobere kugenda omu muhanda gukikami, ogutarimu emishozi n’empanga. Nambwenu gukaba guratume bayehuta.

5. Ni riha izina ry’oruguto rw’akamanyiso orwabire niruruga omuri Babuloni ruri kuza omuri Isirayeli?

5 Omuri obu bwire, enguto ezishangirwe noshanga zine amazina ninga shi enamba. Oruguto rw’akamanyiso oru Isaya yahandikireho, na rwo rwine izina. Akahandika ati: ‘Haryabaho omuhanda rugendwa, gwetwe omuhanda oguri kwera. Abatashemire tibarigurabamu.’ (Isa 35:8) Ni enki eki eco kiraganiso cabire kiri kumanyisa aha Bisirayeli b’omuri obwo bwire? Kandi shi ni enki eki kiri kumanyisa omuri obu bwire?

‘OMUHANDA OGURI KWERA,’ OGWA KARE N’OG’OMURI OBU BWIRE

6. Ahabw’enki ogo muhanda gwabire nigwetwa oguri kwera?

6 Orwo ruguto rwine izina rirungi, ari ryo ‘omuhanda oguri kwera!’ Ahabw’enki ogo muhanda guri kwetwa oguri kwera? Omuri Isirayeli hakaba hatarije kubonekamu omwanya g’omuntu ‘otashemire,’ ni okugamba Omuyudaya wena owabire amanyirire kukora ebikorwa by’obushambani, kuramya ebishushani, ninga shi ebindi bibi by’amani. Abayudaya ababire baragaruke omuri Isirayeli bakaba barije kuba ‘abantu abashemire’ ahari Ruhanga wabo. (Bir 7:6) Konka, eco tikiri kumanyisa ku ababire bararuge omuri Babuloni babire batashemerire kukora empinduka kugira ngu bashemeze Yehova.

7. Ni ziha mpinduka ezi Abayudaya bamwe babire bashemerire kukora? Gamba ecokureberaho.

7 Nk’oku twaba tukirebire, bingi omu Bayudaya bakaba bazarirwe omuri Babuloni, kandi oku kiri kurebeka bingi bakaba bamanyirire emitecerereze n’emisinge y’Abanyababuloni. Bwanyima y’emyaka myingi Abayudaya bagarukire omuri Isirayeli, Ezera akamanya ku hine bamwe ababire batasine n’abakazi b’abapagani. (Kur 34:15, 16; Ezr 9:1, 2) Na bwanyima yaho, gavana Nehemiya na we akatangara ku yashangire abana abazarirwe omuri Isirayeli batari kumanya orurimi rw’Abayudaya. (Bir 6:6, 7; Neh 13:23, 24) Mbwenu shi ni bata oku abo bana babire barayege kukunda Yehova n’okumuramya kandi batari kumanya Oruheburayo, oru Ekigambo ca Ruhanga cabire kihandikirwemu? (Ezr 10:3, 44) Mazima, abo Bayudaya bakaba bashemerire kukora empinduka z’amani, kandi kikaba kiraborobere bazikorera omuri Isirayeli ahu okuramya okw’amazima kwabire kuri kugarurwaho mporampora.​—Neh 8:8, 9.

Kwiha omu mwaka gwa 1919 B.Y., abashija, abakazi n’abana bingi bakaguma bari kuruga omuri Babuloni orurembo rukuru batandika kugendera omu ‘omuhanda oguri kwera’ (Reba paragurafu ya 8)

8. Ahabw’enki ebintu ebyabireho omu bwire bwa kare biri kutureba omuri obu bwire? (Reba ekishushani c’aha kishembeso.)

8 Abamwe nibabasa kugira ngu ‘ebyabire aha Bayudaya nibishemeza munonga; konka shi itwe nibitureba?’ Nibitureba ahakuba n’itwe omuri obu bwire turi kuraba omu ‘muhanda oguri kwera.’ Twaba twashukirweho omwika ninga shi turi ab’omu ‘zindi ntama,’ tushemerire kuguma omu ‘muhanda oguri kwera’ ahakuba nigutasya omuri paradiso y’eby’omwika kandi gutuhisya aha migisha y’Obukama eyi tutegerize omu biro eby’omu misho. b (Yoh 10:16) Kwiha omu mwaka gwa 1919 B.Y., abashija, abakazi, n’abana abari kubarirwa omuri za miliyoni, bakaruga omuri Babuloni orurembo orukuru, ni okugamba edini y’ekishuba, batandika kugendera omuri ogo muhanda gw’akamanyiso. N’iwe nobasa kuba ori omwe omuri bo. N’obu ogo muhanda gwayigwirwe omu myaka eri kuhika ahari 100 ehwire, emirimo y’okugutegura ekatandika omu binyigana bice mbere yaho.

EMIRIMO Y’OKUTEGURA OMUHANDA

9. Nk’oku biri kurebeka omuri Isaya 57:14, ni bata oku emirimo y’okutegura ‘omuhanda oguri kwera’ yakozirwe?

9 Kugira ngu Abayudaya ababire bari kuruga omuri Babuloni bagende ge, Yehova akabihira eby’okubateza ensibo omu muhanda. (Shoma omuri Isaya 57:14.) Mbwenu shi kiri kita aha ‘muhanda oguri kwera’ g’omuri obu bwire? Hari kuburayo ebinyigana byingi ngu omwaka gwa 1919 guhike, Yehova akakoresa abashija abari kumutina omu kutegura omuhanda oguri kuruga omuri Babuloni orurembo rukuru. (Geranisa n’ebiri omuri Isaya 40:3.) Bakakora emirimo y’okutegura omuhanda, ni okugamba emirimo y’eby’omwika, kugira ngu corobere ab’emitima mirungi kuruga omuri Babuloni orurembo bari kuza omuri paradiso y’eby’omwika, ahu okuramya okw’amazima kwabire kwagarwirweho. Mbwenu shi emirimo y’okutegura ogo muhanda ekaba eri eha? Reka tushwijume emirimo emwe n’emwe eyi bakozire.

Hari kuburayo ebinyigana byingi ngu omwaka gwa 1919 B.Y. guhike, abashija abari kutina Ruhanga bakekwatanisa omu kuboneza omuhanda oguri kuruga omuri Babuloni orurembo rukuru (Reba paragurafu ya 10-14)

10-11. Ni bata oku omurimo g’okucapa Bibuli n’okugihindura byatumire abantu bashoborocerwa amazima agarimu? (Nambwenu reba ekishushani.)

10 Okucapa ebitabo. Okuhisya rwagati y’ekinyigana ca 15 B.Y., abantu bakaba nibakoporora Bibuli n’engaro. Eco kikaba nikituma ogo murimo gwamara obwire buringwa, Bibuli ziba nce kandi zisera. Konka ku habonekire ecoma c’okucapa ebitabo, Bibuli zikakizaho kuba nyingi kandi zahika aha bantu bingi.

11 Okuhindura ebitabo. Hakahwa ebinyigana byingi, Bibuli ziri kurebeka omu rurimi rw’Orulatini rwonka, oru abantu abashomire bonka, babire nibahurira. Konka omurimo g’okucapa ebitabo ku gwakanyire, abantu abari kutina Ruhanga bakata amani omu murimo g’okuhindura za Bibuli omu ndimi ezi abantu ba rubanda babire bari kuhurira. Eco kikaba nikituma abantu bageranisa ebi abebembezi b’amadini gabo babire bari kubegesa n’ebi Bibuli eri kwegesa.

Abashija abari kutina Ruhanga bakekwatanisa omu kuboneza omuhanda oguri kuruga omuri Babuloni orurembo rukuru (Reba paragurafu ya 12-14) c

12-13. Gamba ecokurebereho ekiri kwereka ku abegi ba Bibuli b’omu kinyigana ca 19 batandikire kusherekura enyegesa z’amadini g’ebishuba.

12 Ebitabo by’okwekwasisa omu kwega Bibuli. Abegi ba Bibuli bakata omutima aha kwega Bibuli bamanya byingi. Kandi bo bakaba nibatana n’abebembezi b’amadini bingi ahakuba ebi babire nibega bakaba nibabigambira abandi. Ecokureberaho: Omu kinyigana ca 19, abashija b’abesigwa bingi bakatandika kucapa obutabo obuce oburi kusherekura enyegesa z’abebembezi b’amadini.

13 Hihi omu mwaka gwa 1835, omushija owabire ari kutina Ruhanga ori kwetwa Henry Grew akashohora akatabo kace akabire kari kugamba aha mbera ezi abafire barimu. Omuri ako katabo, akerekamu Ebyahandikirwe ebiri kwereka ku okutafa ari ekiconco ca Ruhanga, atari ekintu eki turi kuzarwana, nk’oku amadini mingi gabire gari kucegesa. Omu mwaka gwa 1837, omuhereza ori kwetwa George Storrs akabona kopi y’ako katabo obu yabire ari kugendera omuri gari ya moshi. Akakashoma rero yahika ari kumanya ku yabona amazima. Akatandika kugambira abandi ebi yayegire. Omu mwaka gwa 1842 akatandika kutanga za toku ezabire zine omutwe oguri kugira ngu “Ekibuzo: Mbehi ababi tibarifa?” Ebihandiko bya George Storrs bikakwasa omusigazi owabire acari muto ori kwetwa Charles Taze Russell.

14. Ni buha buryo obu mwenetata Russell na bagenzi beye bagasirwe n’emirimo y’okuboneza omuhanda eyakozirwe mbere yabo? (Nambwenu reba ekishushani.)

14 Ni bata oku mwenetata Russell na bagenzi beye bagasirwe n’omurimo g’okuboneza omuhanda ogwatandikire omu bwire bwa kare? Omu kwega Bibuli, bakaba nibacondoza omuri za kashoborozi za Bibuli n’omu buhinduzi bwa Bibuli obutari bumwe, ebyabire byabireho mbere yabo. Nambwenu, bakekwasisa n’ebi abashija b’abesigwa, harimu nka Henry Grew, George Storrs, n’abandi babire bacondorize omuri Bibuli. Mwenetata Russell na bagenzi beye na bo bakekwatanisa omu murimo g’okuboneza omuhanda bari kushohora ebitabo n’otutabo tuce ebyabire nibigamba ahari Bibuli.

15. Ni biha bintu birungi ebyabireho omu mwaka gwa 1919?

15 Omu mwaka gwa 1919, Babuloni orurembo orukuru, rukarekura abahereza ba Ruhanga. Omuri ogo mwaka, ni bwo ‘omwambari w’omwesigwa kandi w’omunyabwenge’ yarebekire, kandi yatandika kwakira abantu b’emitima mirungi ababire bari kwenda kugendera omu muhanda musya ‘oguri kwera.’ (Mat 24:45-47) Ahabw’abo bakozi b’abesigwa ababire bamazire kutegura omuhanda omu bwire bwa kare, kikatuma abantu abari kugendera omu ruguto bakizaho kumanya ebigendererwa bya Yehova. (Emi 4:18) Nambwenu kikatuma bahindura amagara gabo kugira ngu babeho bari kukora ebi Yehova ari kewnda. Yehova tarashabire abahereza beye ngu bakore empinduka omurundi gumwe. Omu mwanya gw’eco akaguma nabeza mporampora. (Reba akashanduku akari kugira ngu “ Yehova nayeza abahereza beye mporampora.”) Nitwija kushemererwa munonga omu bwire obu turije kuba turi kubasa kushemeza Ruhanga omuri byona ebi turi kukora!—Kol 1:10.

‘OMUHANDA OGURI KWERA GUCAYIGWIRE NA HATI’

16. Ni eha mirimo y’okuboneza ‘omuhanda oguri kwera’ eyakozirwe kwiha omu mwaka gwa 1919? (Isaya 48:17; 60:17)

16 Buri muhanda gona niguba gushemerire kuhunduzibwa burijo. Okwiha omu mwaka gwa 1919, emirimo y’okuboneza ‘omuhanda oguri kwera’ ecagumizemu, kugira ngu abantu bingi oku kiri kubasika baruge omuri Babuloni orurembo orukuru. Omwambari w’omwesigwa kandi w’omunyabwenge owabire yamara kutoranwa akatandika omurimo gweye, kandi omu mwaka gwa 1921 bakashohora ekitabo c’okutandika kwegesezamu abantu Bibuli kugira ngu bakwase abantu basya kwega amazima. Eco kitabo ecabire kiri kwetwa Enanga ya Ruhanga (The Harp of God.) Kikahika aha bantu abari kuhika ahari miliyoni mukaga, omu ndimi 36 kandi abingi bakacegeramu amazima. Juba aha tukatunga ekitabo kisya c’okwegeserezamu abantu Bibuli ekiri kwetwa Shemerererwa amagara ebiro byona! Omuri obu bwire bw’aha muheru, Yehova nakoresa ekitongore ceye omu kutuha ebyokurya by’omwika kugira ngu twena tugumizemu kugendera omu ‘muhanda oguri kwera.’​—Shoma omuri Isaya 48:17; 60:17.

17-18. ‘Omuhanda oguri kwera’ nigwija kutuhisa nkahe?

17 Omuntu yayikiriza kwega Bibuli naba yatunga omugisha gokugendera omu muhanda oguri kwera. Hine abari kugugenderamu obwire buce bahika bari kugurugamo. Abandi bo bakamaririra kugumizamu ogo muhanda obutosha. Ogo muhanda ni guha?

18 Abine amasiko gokutura omu iguru, ogo muhanda nigwija kubahisa omuri paradiso ya Ruhanga. (Kush 2:7) Abine amasiko gokutura omu nsi na bo,guryabahisa aha kuhikirira, emyaka 1,000 yahendera. Yaba watandikire kugendera omuri ogo muhanda, otakareba enyima. Kandi otarigurugamu okuhisa obu orihendera orugendo rwawe omu nsi ensya. Mwena nitubendeza orugendo rurungi!

ECESHONGORO CA 24 Ija aha Rushozi rwa Yehova

a Yehova aketa enguto y’akamanyiso eyabire eri kuruga omuri Babuloni eri kuza omuri Isirayeli ‘omuhanda oguri kwera.’ Mbwenu shi omuri obu bwire, Yehova akaharurira abahereza beye omuhanda nk’ogo? Yego! Kwiha omu mwaka gwa 1919 B.Y., abantu abari kubarirwa omuri za miliyoni bakaruga omuri Babuloni orurembo orukuru batandika kugendera omu ‘muhanda oguri kwera.’ Twena tushemerire kuguma omuri ogo muhanda okuhisya obu turahike aha muheru.

b Reba ekitabo Obuhanuzi bwa Isaya—Omushana aha bantu bona, Omubumbe gwa 2 p. 56-57 (Isaiah’s Prophecy—Light for All Mankind II.)

c EKISHUSHANI: Mwenetata Russell na bagenzi beye bakakoresa ebitabo bya Bibuli ebyategwirwe mbere yabo.