1. Ni biha bintu ebi turi kumanyiraho omuntu w’omwesigwa?

 OMUNTU ori kwesigwa nataho amani kugira ngu ahikirize ebi yaraganisize kandi nagamba amazima. (Zab 15:4) Abantu nibamanya ku ari kubasa kubagasira. Oko ni ko turi kwenda ngu benetata na banyanyazi baturebe. Ni enki eki turi kubasa kukora kugira ngu abantu batwesige?

2. Ni bata oku turi kubasa kwereka abandi ku turi abesigwa?

² Tituri kugema abandi ngu batwesige. Ni itwe abashemerire kubereka ku turi abesigwa. Hariho engambo eri kugamba ku obwesigwa buri nk’esente. Okubutunga kigumire, kandi okubuferwa corobi munonga. Yehova akereka ku ari omwesigwa kandi mazima tukamwesiga. Nitwija kuguma turi kumwesiga ahakuba “ebi ari kukora byona ni eby’okwesigwa.” (Zab 33:4) Kandi nayenda ngu tumutoreze. (Efe 5:1) Reka tushwijume ebyokureberaho bimwe by’abahereza ba Yehova abatorize Tata w’omu iguru kandi bakereka abandi ku bari abesigwa. Nambwenu twaza kureba emitwarize itano erije kutukwasa kuba abantu abari kwesigwa.

3-4. Ni bata oku omuhanuzi Daniyeli yayerekire ku ari omuntu ori kwesigwa, kandi shi eco nikituhiga kwebuza biha bibuzo?

³ Omuhanuzi Daniyeli akatuteraho ecokureberaho kirungi c’omuntu w’omwesigwa. N’obu yatwirwe omu bugaragwa bw’omuri Babuloni, akatunga izina rirungi ry’okuba omuntu ori kwesigwa. Eryo izina rirungi akaritunga obu Yehova yamukwasize, akashoborora ekiroto ca Nebukadineza,  omugabe wa Babuloni. Izoba rimwe, Daniyeli akaba ashemerire kugambira omugabe ku Yehova atacamusima, kandi obwo butumwa ni bwo omugabe yabire ari kwenda kuhurira. Daniyeli akaba acenire obumanzi, ahakuba Nebukadineza akaba nakunda kwitwa ekiniga munonga! (Dan 2:12; 4:20-22, 25) Bwanyima y’emyaka myingi, nambwenu Daniyeli akashuba yayereka ku ari omwesigwa obu yashoborwire ge obutumwa oburi kutinisa obwarebekire aha kisika c’omu kikari c’omugabe, omuri Babuloni. (Dan 5:5, 25-29) Kandi bwanyima, Dariyo Omumedi hamwe n’abategeki abu yabire atorine, na bo bakareba “omwika oguri kutangaza” omuri Daniyeli. Bakareba ku Daniyeli yabire “ari omwesigwa, atarikurebwamu okushobya, n’obu cakuba ekicumuro.” (Dan 6:3, 4) Mazima, n’abategeki b’abapagani na bo bakareba ku ogo muhereza wa Yehova yabire ari kwesigwa!

⁴ Twaba turi kutecereza aha cokureberaho ca Daniyeli, nitubasa kwebuza ngu: ‘Ni riha izina eri nyine omu bantu abari aheru y’ekibina? Mbehi nimanywa nk’omuntu ori kuhikiriza obujunanizibwa bwange kandi ori kubasa kwesigwa?’ Ahabw’enki tushemerire kwegarukamu ebyo bibuzo? Ni ahabw’okuba twaba abantu abari kwesigwa nituhimbisa Yehova.

5. Ahabw’enki Hananiya yamanyirwe nk’omuntu ori kwesigwa?

⁵ Omu mwaka gwa 455 M.Y., omutegeki Nehemiya ku yagarukire kombeka ebisika bya Yerusalemu, akaronda abashija abari kwesigwa ababire barije kureberera orwo rurembo. Nehemiya akatorana Hananiya omu bandi bingi.  Bibuli negamba ku Hananiya yabire ari “omuntu ori kwesigwa kandi ori kutina Ruhanga okukira abandi bingi.” (Neh 7:2) Rukundo eyi Hananiya yabire ari kukunda Yehova n’okumutina ni byo ebyatumire atazanisa omurimo gona ogu yabire nahebwa. N’itwe eyo mitwarize neyija kwija kutukwasa kuba abantu abari kwesigwa omu murimo gwa Ruhanga.

6. Ni bata oku Tukiko yayerekire ku ari omunywani w’entumwa Pawulo w’omwesigwa?

⁶ Yetegereze ecokureberaho ca mwenetata Tukiko, owu entumwa Pawulo yabire nayesiga. Obu Pawulo yabire asibirwe omu nju wenka, Tukiko akamukwasa, kandi Pawulo akagamba ku ari “omuhereza ori kwesigwa.” (Efe 6:21, 22) Pawulo akaba namwesiga ahabw’okutwarira amabaruha benetata b’omuri Efeso n’omuri Kolosayi, konka nambwenu akaba namwesiga ahabw’okubagaruramu amani n’okubagumya. Ecokureberaho ca Tukiko nikitwijusya abashija b’abesigwa, abari kutureberera omu by’omwika omuri obu bwire.​—Kol 4:7-9.

7. Ni enki eki ori kubasa kwegera aha bwesigwa bw’abazehe n’abahereza b’ekibina?

⁷ Omuri obu bwire nitusima munonga abazehe b’ekibina n’abahereza b’abesigwa. Nk’oku Daniyeli, Hananiya, na Tukiko bakikozire, tibari kuzanisa emirimo eyi bari kuhebwa omu kibina. Ecokureberaho: Twaza omu nterane za rwagati y’esande, nituba turi kumanya ku ebicweka byona biri kuba byine ab’okubikoraho. Kandi abazehe b’ekibina nibashemererwa ku abari kuba bine ebyo bicweka bari kubitegura kandi bakabituhisyaho omu nterane! Ecokureberaho: Tituri kutina kweta abegi bitu omu nterane ahakuba nituba turi kwesiga ge ku toku erabeho. Kandi nituba turi kwesiga ku turije kubona ebitabo by’okukoresa omu murimo g’okuburira. Abo benetata b’abesigwa nibatufaho, kandi mazima nitusima Yehova ahabw’okubatuha! Mbwenu shi ni buha buryo obu turi kubasa kwerekamu ku turi abesigwa?

8. Ahabw’enki tushemerire kuringaniza twaba turi kufa aha bandi? (Emigani 11:13)

⁸ Nitukunda benetata na banyanyazi, kandi nitufa aha mbera zabo. Konka, tushemerire kuringaniza kandi tushemerire kuha ekitinisa amabanga gabo. Abakristo bamwe b’omu kibina c’omu kinyigana c’okubanza bakaba “nibabunzya orugambo kandi bejwanzya omu bitari byabo, bagamba ebintu ebi batashemerire kugamba.” (1 Tim 5:13) Mazima tituri kwenda kuba nka bo. Konka shi ku hakugira omuntu owakugambira ebintu byeye by’amabanga kandi akakushaba ngu hatagira ondijo owu wabigambira. Ecokureberaho: Omunyanyazi nabasa kukugambira endwara eyi arwire ninga shi ekindi kigezo eki ari kubugana, rero akushaba ngu hatagira ondijo owu wabigambira. Oshemerire kukora eki yakushaba. * (Shoma omu Migani 11:13.) Hati reka tushwijume embera ezitari zimwe na zimwe eziri kutwetengesa kubika amabanga.

9. Ni bata oku ab’omu ka bari kubasa kwereka ku bari abesigwa?

⁹ Omu ka. Buri omwe omu ka ayine obujunanizibwa bw’okubika amabanga g’eka. Ecokureberaho: Omukazi w’Omukristo nabasa kuba ayine engesho etari kushemeza omushija weye. Mbwenu shi ogo mushija nabigambira abandi kugira ngu ahemure omukazi? Mazima tari kubasa kukikora! Nakunda omukazi weye, kandi naba atari kwenda kukora ekintu cona ekiri kumushasha. (Efe 5:33)  Eminyeto nibaba bari kwenda ngu baherezibwe ekitinisa ekiringanire. Eco abazire bashemerire kukijuka. Tibari kushwaza abana babo bari kugambira abandi enshobe ezi bari kukora. (Kol 3:21) Abana bashemerire kugira obwenge kugira ngu batagambira abandi ebiri kukwata aha ka yabo, bikatuma ab’omu ka yabo bashasha. (Bir 5:16) Buri omwe omu ka yarinda amabanga g’eka yabo, ab’omuri eyo ka nibakizaho kukundana.

10. Ni enki ekiri kwereka ku ori omunywani owa buzima? (Emigani 17:17)

¹⁰ Omu bunywani. Omu kubaho kwitu, hine obu turije kwetenga kugambira omunywani witu wa hihi oku turi kwehurira. Obumwe eco nikibasa kuguma. Nigubasa kuba gutari omucwe gwitu okugambira omuntu ebitecerezo byitu by’omu mutima, kandi nikibasa kutushasha twahurira ku ebi twagambire munywani witu yabigambire abandi. Konka, nitushemerererwa omuntu ori kubika amabanga gitu! Ogo naba ari “omunywani owa buzima.”​—Shoma omu Migani 17:17.

11. (a) Ni bata oku abazehe n’abakazi babo bari kwereka ku bari abesigwa? (b) Ni enki eki turi kwegera aha muzehe ori kumanya amabanga g’ekibina rero bwanyima akaba hamwe n’ab’eka yeye, kandi atabibagambire? (Reba ekishushani.)

¹¹ Omu kibina. Abazehe abari kubika amabanga ni “nk’omwanya og’okwekingaho omuyaga, n’obwegamo bw’enjura y’orubare” bwa benetata na banyanyazi. (Isa 32:2) Nitumanya ku turi kubasa kubagambira byona tutari kubashereka, turi kwesiga ku ebi twabagambira batarije kubigambira abandi. Tituri kubagema ngu batugambire ebintu ebi tutashemerire kumanya. Nambwenu, nituha ekitinisa abakazi b’abazehe b’ekibina ahakuba tibari kugezaho kugema abashija babo ngu babagambire amabanga agu bari kumanya aha bandi. Mazima, nikigasira omukazi w’omuzehe yaba atagambirwe amabanga ga benetata na banyanyazi. Omukazi w’omuzehe omwe akagamba ati: “Ninyesima ahakuba omushija wange atari kungambira amabanga ga benetata na banyanyazi abu bari kubugana omu kurisa entama ninga shi abari  kwetenga obuyambi, n’obu kwakuba okungambira amazina gabo. Ninyesima ahakuba atari kungambira ebintu ebi ntari kubasa kugira eki nabikoraho ngu kitume byambera omutwaro. Kandi eco nikituma naganira na bona omu kibina nyeshwanjwire. Nikituma nayesiga ku nagambira omushija wange ekintu cona, oku ndi kwehurira n’ebizibu ebi nyine, tarije kubigambira abandi.” Ni amazima, twena nitwenda ngu tugire izina ry’okuba omuntu ori kwesigwa. Ni eha mitwarize erije kutukwasa kuhika ahari eyo ntego? Reka tushwijume itano omuri yo.

12. Ahabw’enki turi kubasa kugamba ku rukundo eri kutuma twaba abantu b’abesigwa? Gamba ecokureberaho.

¹² Rukundo ni yo eri kutukwasa kuba abesigwa. Yesu akagamba ku ebiragiro bibiri bikuru, ari okukunda Yehova n’okukunda abatahi. (Mat 22:37-39) Rukundo eyi turi kukunda Yehova netuhiga kutoreza ecokureberaho ceye kirungi kandi ekijwire, c’obwesigwa. Ecokureberaho: Rukundo eyi turi kukunda benetata na banyanyazi netuma twabika amabanga gabo. Tituri kwenda kugamba ekintu ekiri kubakwataho ngu kibakore kubi, kibashwaze, ninga shi ngu kibashashe munonga.​—Yoh 15:12.

13. Ni bata oku obucurezi buri kubasa kutukwasa kuba abantu b’abesigwa?

¹³ Obucurezi nibutukwasa kuba abantu b’abesigwa. Omukristo w’omucurezi tari kugezaho kutangaza abandi ari kubereka ku ari ow’okubanza ori kumanya ebintu by’ibanga. (Fil 2:3) Tari kugezaho kutuma abandi batecereza ku agumire, ari kubagambira ku namanya ebintu by’amabanga konka ku atari kubasa kubibagambira. Nambwenu obucurezi nibutuma twayerinda kugambira abandi ebintu ebitari omuri Bibuli ninga shi omu bitabo by’ekitongore.

14. Ni bata oku obwenge buri kutukwasa kuba abesigwa?

¹⁴ Obwenge nibukwasa Omukristo kutanisa okumanya “obwire bw’okugamba n’obwire bw’okuhunama.” (Mub 3:7) Omu micwe emwe hariho engambo eri kugira ngu: “Okugamba ni efeza, konka okuhunama ni ezahabu.” Omu bindi bigambo, hine obu kiri kuba kiri kirungi kuguma tuhunami omu mwanya g’okugamba. Ni yo nshonga omu Migani 11:12 hari kutuhabura hati: “Omuntu ori kwetegereza naguma ayehunamire.” Reba ecokureberaho: Omuzehe omwe omanyirire nakunda kukoresibwa omu kukwasa omu bizibu by’omu kindi kibina. Omuzehe mugenzi weye ku yabire ari kumugambaho, akagira ati: “Burijo nayegendesereza ngu atagamba amabanga agari kukwata aha bindi bibina.” Obwenge bw’ogo muzehe bukatuma benetata abari omu kakiko k’abazehe b’omu kibina cabo bamuha ekitinisa. Nibesiga batari kubanganisa ku atarije kwata amabanga gabo ari kugagambira abandi.

15. Gamba ecokureberaho ekiri kwereka ku okuba ow’amazima kirije kutuma abandi bakwesiga.

¹⁵ Okuba ow’amazima ni ekindi kintu ekiri kutukwasa kuba abesigwa. Nitwesiga omuntu ow’amazima ahakuba nitwesiga ku burijo ari kugamba amazima. (Efe 4:25; Heb 13:18) Ecokureberaho: Reka tugire ngu noyenda kuboneza oburyo obu ori kwegesamu. Hagira owu washaba ngu ahurikize toku yawe rero akuhe obuhabuzi aha ku ori kubasa kubonezamu. Mbwenu shi ni oha owu ori kubasa kwesiga, ori kubasa kukuha obuhabuzi burungi? Mbeni ni wawundi ori kukugambira ebi ori kwenda kuhurira, ninga ni orije kukugambira amazima genyine? Ecokugarukamu nikihuririnkana. Bibuli negamba eti: “Okuhana butunu  nikukira okukunda kusherekirwe. Ebisebe ebi ohutazibwa omunywani nibiba bihikire.” (Emi 27:5, 6) N’obu munywani wawe arakugambire amazima kandi atari co ori kuba noyenda kuhurira,, nikija kukugasira ebiro byona.

16. Ni bata oku ebiri omu Migani 10:19 biri kwereka ku tucenire omucwe g’okwekwata?

¹⁶ Okwekwata ni ogundi mutwarize ogu turi kwetenga twaba turi kwenda ngu abandi batwesige. Ogo mutwarize nigutukwasa kuguma tuhunami twagezibwa kugamba ebintu ebi tutashemerire kugambira abandi. (Shoma omu Migani 10:19.) Nikibasa kutugumira kwekwata twaba turi kukoresa embuga z’okuganiriraho. Twaba tutabire misho, nitubasa kusindika omuri za gurupu ebintu by’amabanga tutakigenderire. Kandi twamara kuboherereza ebyo bintu by’amabanga, tituri kubasa kutegeka oku barabikorese n’akabi akararugemu. Nambwenu okwekwata nikitukwasa kuguma tuhunami abari kuturwanisa bagezaho kutubuza omu bwenge ngu tugambe ebintu ebiri kubasa kuta benetata na banyanyazi omu kabi. Eco nikibasa kubaho abapolisi b’omu ihanga ahu omurimo gwitu gwazibirwe, batukwata rero bakatutinatinisa. Omuri ezo mbera n’omu zindi nitubasa kuta omu bikorwa omusinge oguri kugamba ku tushemerire ‘kureka kushisha n’orurimi [rwitu].’ (Zab 39:1) Twaba turi omu maka gitu, turi n’abanywani bitu, turi na benetata na banyanyazi, ninga shi n’ondijo muntu wena, tushemerire kuba abesigwa. Kandi kugira ngu tube abesigwa, tucenire omutwarize g’okwekwata.

17. Ni bata oku turi kubasa kutuma omu kibina habamu omwika g’okwesigana?

¹⁷ Mazima, nitwesima munonga ahakuba Yehova yaturesire omu muryango gwa benetata na banyanyazi omu nsi yona ogurimu abantu abari kukundana kandi abari kwesigwa! Twena twine obujunanizibwa bw’okukora cona eki turi kubasa ngu benetata na banyanyazi batwesige. Buri omwe ku aratemu amani omu kwereka rukundo, obucurezi, obwenge, okuba ow’amazima, n’okwekwata, nitwija kutuma omu kibina habamu omwika g’okwesigana. Nitwetenga kukora n’amani kugira ngu twereke abandi ku turi abantu b’abesigwa. Nimureke tugumizemu kutoreza Ruhanga witu Yehova, kandi tugumizemu kwereka abandi ku turi abantu ab’abesigwa.