Za aha birimu

Za ahari Ebirimu

EKICWEKA C’OKWEGA 40

Okwetisa obyihire aha mutima nikimanyisa ki?

Okwetisa obyihire aha mutima nikimanyisa ki?

‘Tindizire kweta abahikirire kureka abasiisi ngu betise.’—LUKA 5:32.

ECESHONGORO CA 36 Niturinda Omutima Gwaitu

EMPINYE *

1-2. Ni eha ntanisa eyabire eri ahagati y’Omugabe Ahabu n’Omugabe Manase, kandi shi ni biha bibuzo ebi twaza kushwijuma?

TWAZA kushwijuma abagabe babiri ababireho omu bwire bwa kare. Omwe akaba nategeka obugabe bwa Isirayeli bw’enganda ikumi, ondijo akaba nategeka obugabe bwa Yuda bw’enganda ibiri. N’obu babireho omu bwire obutari bumwe, hariho byingi ebi babire bari kubuganiraho. Abo bagabe bombi bakagomera Yehova kandi batuma abahereza beye bacumura. Bombi bakashagika okuramya kw’ebishuba kandi bayekwatanisa omu bikorwa by’obwitani. Konka, hine ebintu ebi abo bashija babiri babire bari kutaniraho. Omwe akagumizamu kukora ebibi kuhisya yafa, konka ondijo aketisa kandi yasaasirwa ebibi byeye. Abo bashija ni baha?

2 Omwe ni Ahabu omugabe wa Isirayeli, ondijo ni Manase omugabe wa Yuda. Ebi abo bashija babiri bari kutaniraho nibibasa kutwegesa ishomo ry’omugasho munonga aha bikwatirine n’okwehana. (Byak 17:30; Rom 3:23) Okwehana nikimanyisa ki kandi ni bata oku turi kubasa kwereka ku twehanire? Tushemerire kubimanya ahakuba nituba turi kwenda ngu Yehova atusaasire twashobya. Kugira ngu tutunge ebyokugarukamu by’ebyo bibuzo twaza kushwijuma oku abo bagabe babireho n’eki turi kubasa kubegeraho. Bwanyima nitwija kushwijuma eki Yesu yayegesize aha bikwatirine n’okwehana.

EKI TURI KUBASA KWEGERA AHA MUGABE AHABU

3. Ahabu akaba ari omugabe wa muringo ki?

3 Ahabu akaba ari omugabe wa mushanju w’obugabe bw’enganda ikumi za Isirayeli. Akatasya Yezebeli, muhara w’omugabe wa Sidoni, ihanga ry’omu matemba eryabire ryine obugiga. Oko kutasya Yezebeli kukaba kuri kubasa kutuma ihanga rya Isirayeli na ryo ryaba erigiga. Konka eco kikashisha obunywani obu ihanga ryabire ryine na Yehova. Yezebeli akaba naramya Bayali, kandi eco kikatuma Ahabu yashagika okuramya kw’ebishuba, harimu nk’okwikiriza obushambani omu myanya y’okuramizamu n’okutamba abana. Obu Yezebeli yabire ari omugabekazi abahanuzi ba [Yehova] bona bakaba bari omu kabi. Akita bingi. (1 Bag 18:13) Ahabu ‘akakora ebiri kwangwa Yehova kukira bona abamubandize.’ (1 Bag 16:30) Yehova tarayehugize ebi Ahabu na Yezebeli babire bari kukora. Akaba nabimanyira kimwe. Yehova akohereza omuhanuzi Eliya ngu arabure abahereza beye bareke ebi babire bari kukora batakamushashire munonga. Konka Ahabu na Yezebeli bakanga kumuhurikiza.

4. Ni enki ecabire caza kuhika ahari Ahabu kandi shi akatwaza ata?

4 Konka Yehova akahika aho yaruha kubehanganira. Yehova akohereza Eliya ngu aze kugambira Ahabu na Yezebeli ku yabire yaza kubahana. Ab’omu ka yabo bona bakaba barije kwitwa. Ebigambo bya Eliya bikashasha Ahabu munonga! Ekiri kutangaza, ogo mushija mubi owabire ari kwetungura ‘akecureza.’—1 Bag 21:19-29.

Omugabe Ahabu akereka ku yabire atarehanire abyihire aha mutima, ari kuta omu kihome omuhanuzi wa Ruhanga (Reba paragurafu ya 5-6) *

5-6. Ni enki ekiri kwereka ku Ahabu yabire atehanire abyihere aha mutima?

5 N’obu Ahabu yayecurerize, ebikorwa ebi yakozire bwanyima bikereka ku atareyehanire abyihire aha mutima. Tarihire okuramya Bayali omu bugabe bweye. Kandi tarashagikire okuramya Yehova. Hariho n’ebindi bintu ebyayerekire ku Ahabu atarayehanire abyihire aha mutima.

6 Bwanyima omugabe Ahabu ku yatumireho Yehoshafati Omugabe murungi wa Yuda, ngu amukwase kurwanisa Abasiriya, Yehoshafati akagamba ku babire bashemerire kubanza babuza omuhanuzi wa Yehova. Omugabe Ahabu akabanza yabyanga ari kugira ngu: ‘Hacariho omushija omwe owu turi kubasa kwehanuzaho ebya [Yehova]; konka nimwanga, ahabw’okuba [tari kumpanurira] birungi kureka ebibi.’ Obwe rero bakaza kubuza omuhanuzi Mikaya. Konka ogo muhanuzi akagambira Ahabu amakuru mabi! Ahabu, omu mwanya g’okwehana ngu ashabe Yehova embabazi, akata ogo muhanuzi omu kihome. (1 Bag 22:7-9, 23, 27) N’obu ogo Mugabe yatire ogo muhanuzi wa Yehova omu kihome, tikirazibire obwo buhanuzi kuhikirira. Ahabu akitirwa omuri orwo rutaro.—1 Bag 22:34-38.

7. Ni enki eki Yehova yagambire ahari Ahabu ku yamazire kufa?

7 Ahabu ku yamazire kufa, Yehova akereka oku yabire ari kumureba. Omugabe murungi Yehoshafati ku yagarukire omu ka obuhoro, Yehova akohereza omuhanuzi Yehu kumugambira ku yabire akozire kubi kushagika omugabe Ahabu. Omuhanuzi wa Yehova akagamba ngu: ‘Oshemerire kuha ababi emikono, n’okukunda abari kwanga [Yehova]?’ (2 Bus 19:1, 2) Tekateka ahari eki: Kuri Ahabu yayetisize abyihire aha mutima, omuhanuzi wa Yehova akaba atari kubasa kumweta omushija mubi ori kwanga Yehova. N’obu Ahabu yayerekire ku yashashire ahabw’ebibi ebi yakozire, tarayehanire abyihire aha mutima.

8. Ni enki eki turi kubasa kwegera ahari Ahabu aha bikwatirine n’okwehana?

8 Ni enki eki turi kubasa kwegera aha cokureberaho ca Ahabu? Ahabu ku yahurire obutumwa bwa Eliya obwabire buri kugamba aha kabi akabire karije kuhika aha ka yeye, akahika ari kwecureza. Akaba yatandika ge. Konka bwanyima, ebikorwa byeye bikereka ku yabire atehanire abyihire aha mutima. Obwe rero, okwehana nikitwariramu ekiri kukira kwereka ku washasha ahabw’ebi okozire. Reka turebe ekindi cokureberaho ekiri kwereka eco kwehana obyihire aha mutima kiri kumanyisa.

EKI TURI KUBASA KWEGERA AHA COKUREBERAHO C’OMUGABE MANASE

9. Manase akaba ari omugabe wa muringo ki?

9 Ku hahwire ebinyigana bibiri, Manase akaba omugabe wa Yuda. Akakora ebibi byingi kukira Ahabu! Bibuli negira ngu: ‘Akakora ebibi byingi omu misho ga [Yehova] yamugwisa kubi.’ (2 Bus 33:1-9) Manase akombekera amatambiro ba ruhanga b’ebishuba kandi yata n’ebishushani bya ba ruhanga b’abapagani omuri hekalu ya Yehova eri kwera! Akaguma nabuza abafumu ebiribaho kandi narogesa. Nambwenu ‘akashesha eshagama nyingi y’abatine rubanja.’ Ebikorwa byeye by’obwitani bikaba nibitwariramu ‘okurabya batabani omu muriro’ ari kubatambira ba ruhanga b’ebishuba.—2 Bag 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Ni bata oku Yehova yahanire Manase, kandi shi Manase akabyakira ata?

10 Nka Ahabu, Manase na we akanga kuhurikiza abahanuzi ba Yehova. Bwanyima, ‘ni co [Yehova] yaterize Yuda abakuru b’ihe ry’omugabe wa Asiriya, bakakwata Manase, bakamubohesa enjegere n’emihama y’emiringa, bakamutwara Babuloni.’ Konka obu Manase yabire asibirwe omuri Babuloni, akatekateka ayetonzire aha bibi ebi yakozire. ‘Akecureza omu misho ga Ruhanga wa bishenkuru.’ Akakora n’ebiri kukira ahari ebyo. ‘Akeshengereza [Yehova] Ruhanga.’ Nambwenu, Manase ‘akagumizamu kushaba Ruhanga.’ Ogo mushija mubi akahinduka. Akatandika kureba Yehova nka ruhanga weye, kandi yagumizamu kumushaba burijo.—2 Bus 33:10-13.

Omugabe Manase akereka ku yayehanire abyihire aha mutima ari kwihaho okuramya kw’ebishuba (Reba paragurafu ya 11) *

11. Tukuratize ebiri omu 2 Busingye 33:15, 16, ni bata oku Manase yayerekire ku yayehanire abyihire aha mutima?

11 Obwire ku bwahikire, Yehova akagarukamu eshara za Manase. Akareba ku eshara zeye zabire ziri kwereka ku yabire ayehanire abyihire aha mutima. Yehova akahurikiza Manase obu yamushabire embabazi kandi yamwikiririza n’okugaruka aha bugabe. Manase akakora cona ekiri kubasika ngu ayereke ku yayehanire abyihire aha mutima. Akakora ekintu eki ahabu atarakozire. Akahindura emitwarize yeye. Akahika natandika kwihaho okuramya kw’ebishuba kandi yahiga abantu kuramya Yehova. (Shoma omu 2 Busingye 33:15, 16.) Manase akaba nayetenga obumanzi n’okwikiriza kugumire, ahakuba ataketisize akaba yamazire emyaka myingi ari ecokureberaho kibi aha b’omu ka yeye, aha bahabuzi beye, n’aha baturage bona. Konka, omu myaka yeye ya bwanyima, akagezaho kutereza ebi yabire yashishire. Eco kikatuma yateraho ecokureberaho kirungi omwijukuru weye Yosiya, owayizire kuba omugabe murungi munonga.—2 Bag 22:1, 2.

12. Ni enki eki turi kubasa kwegera aha cokureberaho ca Manase aha bikwatirine n’okwehana?

12 Ni enki eki turi kubasa kwegera aha mugabe Manase? Akecureza kandi akakora n’ebiri kukiraho. Akagumizamu kushaba embabazi. Kandi akahika nareka emitwarize yeye mibi eyi yabire ayine. Akataho amani kugira ngu atereze ebi yabire yashishire, kandi akakora cona ecabire kiri kubasika kugira ngu aramye Yehova kandi akwase n’abandi kumuramya. Ecokureberaho ca Manase, nikikwasa abari kuba bakozire ebibi by’amani. Nambwenu nicereka ku Yehova Ruhanga ‘ari murungi kandi ku ari kurahuka kusaasira.’ (Zab 86:5) Yehova nasaasira abari kwehana babyihire aha mutima.

13. Gamba ecokureberaho ekiri kutukwasa kushoborokerwa ebiri kukwata aha kwehana.

13 Manase akakora ekirengire aha kushasha ahabw’ebibi ebi yabire yakozire. Eco nikitwegesa ishomo ry’omugasho aha bikwatirine n’okwehana. Reka tutekateke ahari eki cokureberaho: Reka tugire ngu waza omu iduka rero washaba omugati; omu mwanya g’okugukuha omushubuzi yakuha akakopo akijwire esano. Mbehi kikakushemeza omushubuzi akugambire ngu yakuha esano ahabw’okuba eri kurugamu omugati? Ingaha buzima! Ni co kimwe Yehova nashaba omusiisi kwehana. Nikiba kiri kirungi ogo musiisi yashasha ahabw’ekibi eki akozire. Oko kushasha nikutuma yayehana, konka eco tikiri kumara. Ni enki ekindi eki ashemerire kukora? Reka tukirebe omu cokureberaho ca Yesu.

OKU ORI KUBASA KUMANYA KU OMUNTU YAYEHANA ABYIHIRE AHA MUTIMA

Omwana w’ekirara kuyamanyire ensharamu mbi ezi yakozire akakora orugendo ruringwa yagaruka omu ka (Reba paragurafu ya 14-15) *

14. Omu cokureberaho ca Yesu ni bata oku omwana w’ekirara yatandikire kwereka ebimanyiso by’okwehana?

14 Yesu akagamba enkuru y’omwana w’ekirara eri kushangwa omuri Luka 15:11-32. Omusigazi muto akagomera ishe yaruga omu ka yaza ‘omu nsi ya hare.’ Ku yahikireyo akejumba omu bikorwa by’obushambani. Ku yahikirweho n’embera mbi akatandika kutekateka aha nsharamu ezi yabire yakozire. Akatandika kutekateka aha ku byabire biri birungi munonga obu yabire acari n’ishe. Yesu akagamba ku ogo musigazi yayegarukireho. Akasharamu kugaruka omu ka ngu ashabe ishe embabazi. Kikaba kirungi ahakuba ogo musigazi yatekatekire ku yakozire ensharamu mbi munonga. Konka shi eco kikaba nikimara? Ingaha, eco kikaba kitari kumara. Akaba ashemerire kugira eki yakora!

15. Ni bata oku omusigazi ori kugambwa omu cokureberaho ca Yesu yayerekire ku yayehanire?

15 Omwana w’ekirara akereka ku yabire ayehanire abyihire aha mutima ahabw’ebi yakozire. Akatambura orugendo ruringwa ari kugaruka omu ka. Ku yahikire ahari ishe akamugambira ati: ‘Nkacumura aha w’omu iguru kandi n’omu misho gawe tinkiri ow’okwetwa omwana wawe.’ (Luk 15:21) Eby’ogo musigazi yagambire bikereka ku yabire ari kwenda ngu ashube agire obunywani burungi na Yehova. Nambwenu akamanya ku ebikorwa byeye byashashire ishe. Kandi akaba ayetegwire kukora n’amani kugira ngu agaruke kugira obunywani burungi n’ishe kandi akikiriza kuba nk’omwe omu bapakasi b’ishe! (Luk 15:19) Eki cokureberaho ti enkuru eri kugaruramu amani kusha. Nikikwasa abazehe kugira ngu bakwase Omukristo mugenzi wabo owayehana abyihire aha mutima.

16. Ahabw’enki kiri kubasa kugumira abazehe kumanya ku omuntu okozire ekibi c’amani ayehanire abyihire aha mutima?

16 Kugira ngu abazehe bamanye ku omuntu owakozire ekibi c’amani yayehanire abyihire aha mutima ticorobi. Ahabw’enki? Abazehe tibari kureba omu mutima; obwe rero bashemerire kureba ebihamya ebiri kwereka ku ogo muntu yayehanire abyihire aha mutima barebire aha biri kurebeka enyuma. Hine obu omuntu ari kuba akozire ekibi c’amani abazehe ababugana na we batamanye ku ayehanire abyihire aha mutima.

17. (a) Ni kiha cokureberaho ekiri kwereka ku wayereka ku washasha ahabw’ekibi eki okozire kitari kwereka ngu oyetisize obyihire aha mutima? (b)Nk’oku kiri kugambwa omu 2 Bakorinso 7:11, ni enki eki omuntu owayehana abyihire aha mutima ashemerire kukora?

17 Tekateka ahari eki cokureberaho. Mwenetata yamara emyaka myingi ari kukora ekibi c’obushambani. Omu mwanya g’okuronda obuyambi yagezaho kukishereka omukazi weye, abanywani beye n’abazehe. Ku yahika aho byamanyikana. Abazehe ku bamwereka ebihamya yayikiriza enshobi kandi yarebeka nk’owashasha ahabw’ebibi ebi yakozire. Konka shi eco nikimara? Abazehe abari kuganira na we nibaba bari kwenda kureba ekiri kukira aha kushasha. Ogo muntu naba atakozire ekibi omurundi gumwe, ahobwe naba amazire emyaka myingi ari kukikora. Ogo musiisi tarabyegambirire abazehe, ahobwe bakabyejumburira. Obwe rero, nibaba bari kwetenga ebihamya ebiri kwereka ku ogo musiisi yahinduka omu bitekateko, omu nyehurira, n’omu bikorwa. (Shoma omu 2 Bakorinso 7:11.) Ogo muntu naba ashemerire kumara obwire buringwa kugira ngu akore empinduka. Nabasa n’okubingwa omu kibina, kuhisa obu arayereke ku yayehanire abyihire aha mutima.—1 Kor 5:11-13; 6:9, 10.

18. Ni bata oku omuntu obingirwe omu kibina ari kwereka ku ayehanire by’amazima, kandi shi ni enki ekiri kurugamu?

18 Kugira ngu omuntu obingirwe omu kibina ayereke ku yayehana abyihire aha mutima naguma ari kwija omu nterane burijo, kandi agumizamu kukuratiza obuhabuzi obu abazehe bari kumuha bw’okugumizamu kushaba Yehova n’okweyegesa. Nambwenu ashemerire kwerinda kuza omu mbera eziri kubasa kutuma yashuba kukora ekibi eki yakozire. Ku ari kutaho amani kugira ngu ashube agire obunywani burungi na Yehova, nayesiga atari kubanganisa ku arije kumusaasirira kimwe kandi ku abazehe barije kumugarura omu kibina. Ni amazima abazehe baba bari kushwijuma yaba omuntu yayehanire abyihire aha mutima, nibabishwijuma bakuratize embera ezi yakoriremu ekibi, kandi berinda kumutwariza kubi.

19. Okwehana tubyihire aha mutima nikitwariramu enki? (Ezekieli 33:14-16)

19 Nk’oku twakishwijuma okugamba ku twashasha ahabw’ebibi ebi twakozire tikiri kumara ngu twereke ku twayehana by’amazima. Ahobwe nikitwariramu kukora empinduka tukagira eki twakora. Eco nikitwariramu kwerinda kugaruka kukora ekibi eki twakozire, ahobwe tukagendera omu muhanda gwa Yehova. (Shoma omuri Ezekieli 33:14-16.) Ekintu kikuru eki omusiisi ari kuba ashemerire kukora ni okushuba kugira obunywani burungi na Yehova.

KWASA ABASIISI KWEHANA

20-21. Ni bata oku ori kubasa kukwasa omuntu okozire ekibi c’amani?

20 Yesu akashoborora ekintu c’omugasho eki yabire nakora omu kuburira ari kugira ati: ‘Nkija kweta abasiisi ngu betise.’ (Luk 5:32) N’itwe eco ni co eki tushemerire kukora. Ka tugira ngu wamanya ku munywani wawe akozire ekibi c’amani. Ni enki eki oshemerire kukora?

21 Ku ori kushereka ebibi by’omunywani wawe noba otari kumuyamba. Kandi eco tikiri kubasa kugira eki cahikaho, ahakuba Yehova we naba ari kubireba. (Enf 5:21, 22; 28:13) Nobasa kukwasa ogo munywani wawe ori kumwijusa ku abazehe bari kwenda kumuyamba. Ogo munywani wawe yayanga kubigambira abazehe, oshemerire kubibagambira kugira ngu oyereke ku ori kwenda kumukwasa. Ahakuba obunywani bweye na Yehova nibuba buri omu kabi!

22. Ni enki eki turishwijuma omu kicweka ekiri kukurataho?

22 Kandi shi ogo musiisi ku yakukora ekibi c’amani kandi amazire emyaka myingi ari kukikora, rero abazehe bakasharamu kumubinga omu kibina? Mbehi eco nikimanyisa ku bamutwariza kubi? Omu kicweka ekiri kurataho turyareba oku Yehova ari kuhana abasiisi omu muringo gw’embabazi n’oku turi kubasa kumutoreza.

ECESHONGORO CA 103 Abareeberezi—n’Ebiconco omu Bantu

^ par. 5 Okwehana by’amazima nikitwariramu ebiri kukira aha kushaba embabazi. Ecokureberaho c’omugabe Ahabu, omugabe Manase, n’ec’omwana w’ekirara ori kugambwa omu cokureberaho ca Yesu, nibyija kutukwasa kushoborocerwa eki okwehana tubyihire aha mutima kiri kumanyisa. Nambwenu twaza kushwijuma ebintu ebi abazehe bari kubasa kushwijuma baba bari kureba yaba Omukristo mugenzi witu okozire ekibi c’amani ayehanire.

^ par. 60 EKISHUSHANI: Omugabe Ahabu ayine ekiniga ari kuragira abarinzi beye ngu batware Mikaya, omuhanuzi wa Yehova, omu kihome

^ par. 62 EKISHUSHANI: Omugabe Manase ari kuragira abakozi beye ngu batagure ebishushani ebi yabire atire omuri hekalu.

^ par. 64 EKISHUSHANI: Omwana w’ekirara aruhire bwanyima y’okugenda orugendo ruringwa ari kugaruka omu ka, konka yahurira yaruhuka ku yareba eka yabo acari hare.