LECCIÖ 06
¿ʼElaʼ a lɨ̱ le̱ lajɨ̱ e xia?
«Juɨnarí ʼï tsa a jmo jmɨ̱kuɨ jña lajɨ̱ e xia í jä» (Salmo 36:9, TNM). ¿E ʼïʼ ʼni e nɨ? Kö chä tsa e juaʼa e kö a lɨ̱ xia lanɨ löʼ e xia ñíkuáʼ a xë a jmo, juaʼ tí kö a lɨ̱̈ lanɨ jnáʼ, lajä ʼne̱ juaʼ e nɨ a xa kuɨne xia májä tá xiää, tsɨwɨ́ʼ juaʼ Jeobá a jmo lajɨ̱ e xia, e xia kö kuɨne chi̱, ¿laʼ? a Kiä ʼni ʼí laʼ í rɨcha laʼ í lɨ̱ jmɨ̱kuɨ jña jɇ ʼni ʼelijä li ʼï jnáʼ jú nɨ.
1. ¿ʼElaʼ a lɨ̱ le̱ laʼ tä kö jmɨ̱kuɨ?
E Biblia juaʼ: «Laʼ ma jña ʼï Juɨnarí a jmo tɨ̱ yiʼ jmɨ̱kuɨ jña kuáʼwo̱» (Génesis 1:1, TNM). Miʼ xa lɨ̈ʼ lajɨ̱̈ cientifico e ʼïa e lɨ̱ xɨa jmɨ̱ɨ, mati a lɨ̱ laʼ tä kö jmɨ̱kuɨ. ¿ʼElaʼ a jmo Juɨnarí laʼ tä kö jmɨ̱kuɨ? Löʼ e jä a koʼa «waʼ pi kiʼa» —jmɨchi ʼä kiʼa— májä a jmoa lajɨ̱ e xia laʼ tä kö jmɨ̱kuɨ: galaxia, mɨni, planeta... (Génesis 1:2).
2. ¿ʼElijä ka jmo Juɨnarí Ñíkuáʼ?
ʼÏ Jeobá «a jö lajä a jmoa e nɨ, e jää májä te̱ʼe ñíi» (Isaías 45:18, TNM). E jä a jmoa kuáʼwo̱ kiä́ä májä te̱ʼe kö í chi̱ jña kö í líʼye̱ʼ májä li täʼ tsa jmɨ̱ɨ laʼ kuäʼ (jmoʼ Isaías 40:28 jña 42:5). ʼÏ cientifico juaʼ e Kuáʼwo̱ e chi̱ tá maʼ. Laʼ í xa lɨʼ e sɨ jña a xë ma a tsoʼ tɨ̱ sɨ í jä í xia löʼ e na jmoʼ kiʼ tsa.
3. ¿ʼElijä xa köʼ tsa jña jaʼ?
Tɨ̱ ma a jmoa Ñíkuáʼ ʼï Jeobá a jmo löʼ e xia ñí jä. Tɨ̱ jia e jmoa e lɨ̱ xia no jña jaʼ. Jña jö jmaʼ «ʼÏ Juɨnarí a jmaa tsa laʼ í lɨ̈ʼä ʼñeʼ» (jmoʼ Génesis 1:27, TNM). ¿ʼEe jmo e xa lɨ̈ʼ jnáʼ körɇ laʼ í lɨ̈ʼ jaʼ? Wɨ́ ʼñeʼ Juɨnarí a jma jnáʼ laʼ í lɨ̈ʼa ʼñeʼ, e jä e li jmoó e jma ʼnaa tsa jña e jmoó e rɇ e tso. Jɨ̱̈ e jmaa jnáʼ e li kɨʼɨ jmɨ̱ɨ e jma tɨ̈ɨ̈ jújmi sɨ, e jma söö e líʼye̱ʼ e ma a jmoa, jña e jma söö sö́. Jña, e xia kö e xa köʼö laʼ í lɨ̈ʼ jaʼ, e li jma kää Tsa a jma jnáʼ.
KUÁ JMA TƗ̈ WƗ́ʼ JNÁʼ JÚ LA
Kuá neé kö che e ʼe ñí e jmo Juɨnarí lajɨ̱ e xia jña ʼelijä li ʼï jnáʼ laʼ í rɨcha ñí Biblia e kiʼ e nɨ. Jña kuá jma tɨ̈ ʼe li ʼñaa e kiʼ Jeobá laʼ í lɨ̈ʼ tsa.
4. Lajɨ̱ e xia, e xiä tsa a jmo
E jma juɨ̈ʼ tsa í mati xia kö e jmoa tsɨwɨ́ʼ e laʼ ma xia e jä jmɨ̱kuɨ, lɨ̱ wɨʼ a kä̱a. Tsɨwɨ́ʼ, ¿ʼï tá maʼ ʼna̱ʼ jma̱ juɨ̈ʼa? Jɇ ʼna BIDEO jña chá ʼna jú jia tɨ̱ wo̱ la:
-
¿ʼE jä e laʼ ma xia, e ma a kä̱ tsa májä jmoa kö e jna lajä?
Lajɨ̱ sɨ́ʼñi e xë a kɨ̈tsɨ laʼ í jmo̱a jña e xiä tsa a jmo. Tsɨwɨ́ʼ, ¿ʼï a kɨ̈tsɨ jña a jmoa lajɨ̱ e xia? Jmoʼ ʼna Hebreos 3:4 jña chá ʼna jú jia tɨ̱ wo̱ la:
-
¿ʼE jä e jɇʼɇ e ma a jmoa laʼ kö e tɨ tsɨʼɨ?
-
¿E li ʼïï lajɨ̱ e xia laʼ tä kö jmɨ̱kuɨ, e xiä tsa e rɇ miʼ a jmoa? ¿ʼElijä?
¿E má maʼa?
E jw.org e chäʼä artikulo jña bideo e ʼlɇʼ e kiʼ tema la. ʼNeʼ ʼni í juaʼ «¿ʼE xiä tsa a jmo?» jña «ʼElijä ʼïa e xiä Juɨnarí».
«Wɨ́ lajɨ̱ sɨ́ʼñi e jmo tsa, tsɨwɨ́ʼ tsa ʼï tsa a jmo lajɨ̱, Juɨnarí».
5. Laʼ í rɨcha ñí Biblia e xiä tsa a jmo lajɨ̱ e xia, e li ʼïï
Ñí kapitulo kö kiʼ Génesis, e Biblia chaa mati a lɨ̱ Kuáʼwo̱ jña lajɨ̱ e xɨa í jä. ¿ʼE lɨʼ e tsoo laʼ í rɨcha ñí Biblia jña jo kuëtoo? Jɇ ʼna BIDEO jña chá ʼna jú jia tɨ̱ wo̱ la:
-
¿E ʼe Biblia e Ñíkuáʼ, jña lajɨ̱ e xia í jä tá laʼ jñi jmɨ̱ɨ lalaa a tɨ̈a mati a jmoa?
-
¿E lïʼ ʼni laʼ í rɨcha ñí Biblia e kiʼ lajɨ̱ e xia e ngɨ chíi jña e li ʼïï? ¿ʼElijä?
Jmoʼ ʼna Génesis 1:1 jña chá ʼna jú jia tɨ̱ wo̱ la:
-
Miʼ xa lɨ̈ʼ lajɨ̱̈ cientifico e juaʼa e lɨ̱ xia kö jmɨ̱ɨ mati a jmoa laʼ tä kö jmɨ̱kuɨ. ¿ʼE tɨʼ jú nɨ laʼ í kɨ̈atsɨ, jña jú e ka jmoʼo ñí Biblia?
Kö chä tsa e ngɨa ¿e jmo Juɨnarí löʼ e xia tsɨwɨ́ʼ e xa tä rɇ má lɨʼ jña jöö jmaʼ a kuoa e lɨ̱ e nɨ ʼñeʼ? Jmoʼ ʼna Génesis 1:21, 25, 27 jña chá ʼna jú jia tɨ̱ wo̱ la:
-
¿E ʼe Biblia ʼï Juɨnarí a jmo löʼ e xia tsɨwɨ́ʼ e xa tä rɇ má lɨʼ jña jöö jmaʼ a kuoa e lɨ̱ nɨ ʼñeʼ latɨ e ka jïʼa maʼ, jaʼ jña tsa? ¿Jo ʼñeʼa a jmo lajɨ̱ e xia?
6. ʼÏ jnáʼ a xa lɨ̈ʼ körɇ laʼ í lɨʼ í kö che e sɨ e ma a jmo Juɨnarí
Käʼ köʼ cha lɨ̈ʼ laʼ í lɨ̈ʼ jaʼ. Jmoʼ ʼna Génesis 1:26 jña chá ʼna jú jia tɨ̱ wo̱ la:
-
ʼÏ jnáʼ e li kɨʼɨ jmɨ̱ɨ e li jma ʼnaa röʼö jña e li jmoó e chi̱ tsɨɨ wɨ a jma Juɨnarí jnáʼ laʼ í lɨ̱̈ʼa ʼñeʼ. ¿ʼE ʼeʼ ʼni e nɨ laʼ í lɨ̈ʼä?
LAʼ Í JUAʼ KÖ CHÄ TSA: «Löʼ e rɨ cha ñí Biblia e kiʼ lajɨ̱ e jmo Juɨnarí, jú tɨ jú jmaʼa e nɨ».
-
¿ʼElaʼ juaʼ ʼni? ¿ʼElijä?
LÖʼ E LƗ̱ TƗ̈ʼƗ̈
Jeobá a jmo laʼ kö jmɨ̱kuɨ jña löʼ e xia í jä.
¿E cha tsɨʼɨ?
-
¿ʼE ʼe Biblia e kiʼ laʼ í a jmoa laʼ tä kö jmɨ̱kuɨ?
-
¿ʼE jmo Juɨnarí löʼ e xia e xä tä rɇ lɨʼ, jö jmaʼ a lɨ̱ e nɨ e sɨɨ jña jo e jmo ʼñeʼa lajɨ̱?
-
¿ʼElijä xa lɨ̈ʼ jnáʼ laʼ í lɨʼ í kö che e sɨɨ e ma a jmo Juɨnarí?
E SƗ WƗ́ʼ LI JMA TƗ̈ʼƗ̈
Jɇ ʼni kö che löʼ e xia e ʼe e xiä tsa a jmoo.
«¿ʼE ʼeʼ jnáʼ lajɨ̱ löʼ e xia?» (¡Despertad!, sɨʼ septiembre e kiʼ 2006)
Jɇ ʼni ʼelaʼ chí cha jä tsañiʼ í kä tsamiʼ kiä́ä, laʼ í cha Biblia mati a jmo Juɨnarí jmɨ̱kuɨ.
Jɇ ʼni e tɨʼ laʼ í ʼe Biblia jña laʼ í ʼï tsa e juaʼa a xa wɨ rɇ ma lɨʼ e jmo Juɨnarí, jö jmaʼ a lɨ̱ nɨ ʼñeʼ.
Jɇ ʼni laʼ í lɨʼ námo ma na ʼo ma naa̱ ma cha jo̱ jña löʼ e ma a noʼ cientifico e ʼe: e tsoo e juaʼa e lɨ̱ ʼñeʼ lajɨ̱ e xia jo e xiä tsa a jmoo.
Mati a lɨ̱ le̱ lajɨ̱ e xia. ʼÑa jú e ʼna̱ʼ e teʼe ʼí (foyeto)
