Mwet ngeni masouan

Mwet ngeni tettelin menlapen masouan

Áppirú Chiechien Jiowa Kewe

Áppirú Chiechien Jiowa Kewe

“Ewe Samol mi Lapalap a chiechifengen me chokewe mi niuokusiti i.”​—KÖLF. 25:14.

KÉL: 27, 21

1-3. (a) Pwata sia fókkun silei pwe mi tufich ach sipwe wiliti chiechien Kot? (b) Ié kewe sipwele káé pwóróuseer me lón ei lesen?

 FÁN úlúngát ewe Paipel a affata pwe Apraham i chiechien Kot. (2 Kron. 20:7; Ais. 41:8; Jas. 2:23) Lón Paipel Apraham chék a iteni chiechien Kot. A itá wewe ngeni pwe ese pwal wor emén lúkún Apraham a wiliti chiechien Jiowa? Aapw. Ewe Paipel a pwáraatá pwe kich meinisin sia tongeni wiliti chiechien Kot.

2 Án Kot we Kapas a ur ren pwóróusen chómmóng aramas mi tuppwél, mi niwokkusiti Jiowa, lúkúlúk wóón i, me wiliti chiechian. (Álleani Kölfel 25:14.) Iir chón lón ewe “watten mwichen chon pwärätä” aposel Paulus a fós usun. Meinisin ekkena sókkópaten aramas iir chiechien Kot.​—Ipru 12:1.

3 Iei sipwele káé usun pwóróusen úlúmén chiechien Jiowa mi mak lón Paipel: (1) Rut, i emén fépwúl seni Moap mi má seni pwúlúwan, (2) Hiskia, i emén kingen Juta mi tuppwél ngeni Kot, me (3) Maria, inen Jesus we mi tipetekison. Ifa usun ra wiliti chiechien Kot, me met sia tongeni káé seni?

A PWÁRAATÁ TONG MI TUPPWÉL

4, 5. Ifa ewe kefil mi weires a nóm ren Rut, me pwata a weires ena kefil? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

4 Naomi, Rut, me Orpa ra sái towau seni Moap ngeni Israel. Rut me Orpa iir pwúlúwen néún Naomi kewe rúúemén át. Lón ar fetál, Orpa a filatá an epwe liwiniti Moap. Nge Naomi a úppós an epwe liwiniti Israel, pwúkún fénúan we. Met Rut epwe féri? A nóm ren eú kefil mi weires. Epwe filatá ika epwe liwiniti an famili me pwúkún fénúan we Moap, are epwe fiti Naomi, inen pwúlúwan we le ló ngeni Petleem.​—Rut 1:1-8, 14.

5 Án Rut famili a nónnóm Moap. A tongeni liwinitiir me iir ra tongeni túmúnú i. A fen eérenaaló aramasen Moap, ar fós me ar eéreni. Nge Naomi ese tongeni pwonei ngeni Rut pwe epwe kúna ekkena esin feiéch me lón Petleem. Naomi a lólilen ika esap tongeni kúnékún pwúlúwen Rut are awora ngeni leenian. Ina popun a ereni Rut an epwe liwiniti Moap. Usun met sia álleani, Orpa “a fen liwinla ren aramasan me an kewe kot.” (Rut 1:9-15) Nge Rut a filatá an esap liwiniti aramasan kana me ar kewe kot chofona.

6. (a) Ifa ewe kefil mi múrinné Rut a filatá? (b) Pwata Poas a fós usun án Rut opolong fán túmúnúen péún Jiowa?

6 Usun Rut a silei Jiowa seni pwúlúwan we are seni Naomi. A káé pwe Jiowa mi sókkóló seni ekkewe koten Moap. Rut a tongei Jiowa me a mirititi pwe mi fich ngeni Jiowa an epwe tongei me fel ngeni. Ina popun Rut a féri eú kefil mi múrinné. A ereni Naomi: “Aramasom repwe pwal aramasei, nge om Kot epwe pwal ai Kot.” (Rut 1:16) A chúng letipach lupwen sia ekieki án Rut tong ngeni Naomi. Nge ewe sia kon ingeiti ren Rut, ina an tong ngeni Jiowa. Poas a pwal ingeiti Rut, i a mwareiti ren an feito ren Jiowa ‘pwe epwe op fän pöün.’ (Álleani Rut 2:12.) Minne Poas a apasa a tongeni áchema ngenikich án emén appanen machchang opolong fán túmúnúen péúkásin seman. (Kölf. 36:7; 91:1-4) Pwal ina chék usun, Jiowa a tongei Rut me túmúnú me efeiéchú an lúkú i. Esap fán eú an epwe wor och popun Rut epwe niamam ren met a filatá.

7. Met epwe tongeni álisi chókkewe mi tipemwaramwar le fangóló manawer ngeni Jiowa?

7 Chómmóng aramas ra silei usun Jiowa nge ra filatá ar resap eáni i ar leenien op. Ra tipemwaramwar le fangóló manawer ngeni me papatais. Ika a pwal ina usun meefiom, ekieki ika pwata a ina usun. Emén me emén kich aramas sia angang ngeni emén kot. (Jos. 24:15) Ewe kefil mi múrinné, ina ach sipwe filatá le angang ngeni ewe Kot mi enlet. Lupwen ka fangóló manawom ngeni Jiowa, ka pwáraatá pwe ka lúkú an epwe túmúnuk. I epwe álisuk óm kopwe likiitú le angang ngeni inaamwo ika epwe toruk sókkópaten weires. Ina met Kot a féri fán iten Rut.

“A KAMWÖCHÜNÜK” WÓÓN JIOWA

8. Ifa pwóróusen manawen Hiskia?

8 Manawen Hiskia a fókkun sókko seni manawen Rut. I chón ewe mwúún Israel, néún Kot we mwichen aramas. Nge esap meinisin chón Israel ra akkamwéchú ar tuppwél ngeni Kot. Semen Hiskia we, King Ahas, i mi fókkun ngaw. A asúfélúngawa án Kot we imwenfel me etipetipa aramas ar repwe fel ngeni pwal ekkóch kot. Ahas a pwal mwo nge eáni asor ngeni ewe kot mi chofona ekkóch pwiin Hiskia kewe. A ifa me áweiresin manawen Hiskia me lekúkkúnún!​—King 16:2-4, 10-17; 2 Kron. 28:1-3.

9, 10. (a) Pwata a tongeni mecheres ngeni Hiskia an epwe meefi song lón letipan? (b) Pwata sisap song ngeni Kot? (c) Pwata sisap ekieki pwe minne a fiffis lón ach famili ina populapen ach wiliti emén aramas mi múrinné are ngaw?

9 Féfféringawen Ahas kana a tongeni efisi án néún we Hiskia epwe song ngeni Jiowa are wiliti emén mi ngaw usun chék seman na. Lón ei fansoun, ekkóch aramas mi kúna ekkewe esin weires ese akkarap ngeni ekkewe Hiskia a kúna, ra “tip ngeni” Jiowa minne a fis are fen song ren an we mwicheich. (SalF. 19:3) Ekkóch ra tipi ngeni met mi fiffis lón ar famili pwe ina ewe popun ra eáni manaw mi ngaw are ra áppirú féfférmwáálin semer kewe me iner. (Is. 18:2, 3) Nge met, mi pwúng ekkena sókkun ekiek?

10 Minne Hiskia a féri lón manawan a ánnetatá pwe ese pwúng ekkena esin ekiek. Ese fókkun wor popun ach sipwe song ngeni Jiowa. Ese efisi mettóch mi ngaw mi fis ngeni aramas. (Hiop 34:10) Pwúngún pwe ekkewe sam me in ra tongeni áiti ngeni néúr kewe ar repwe féri och mettóch mi éch are ngaw. (SalF. 22:6; Kol. 3:21) Nge esap weween pwe minne a fiffis lón ach famili, ina populapen ach wiliti emén aramas mi múrinné are ngaw. Pwata? Pún Jiowa a ngenikich ewe tufichin pwisin filatá ika sipwe féri minne mi pwúng are ngaw. (Tut. 30:19) Ifa usun Hiskia a áeá ena tufich mi aúchea?

Chómmóng sáráfé ra etiwa ewe enlet inaamwo ika mi áweires minne a fis lón ar famili (Ppii parakraf 9, 10)

11. Ifa usun Hiskia a wiliti emén king mi fókkun múrinné lón Juta?

11 Inaamwo ika semen Hiskia we, i emén king mi fókkun ngaw lón Juta, nge Hiskia a wiliti emén king mi fókkun múrinné. (Álleani 2 King 18:5, 6.) A filatá an esap tapweló mwirin seman we. Nge a filatá an epwe aúseling ngeni néún Jiowa kewe soufós, áwewe chék ren Aisea, Mika, me Osea. A aúselingéch ngeni ar kewe kapasen emmwen me kapasen apwúng. Ei mettóch a amwékútú i an epwe áwenecharasefáli ekkewe mettóch mi ngaw seman we a féri. A elimeliméchúeló ewe imwenfel, tingorei Kot an epwe omusaaló tipisin ekkewe aramas, me ataieló ekkewe ululun lón unusen ewe fénú. (2 Kron. 29:1-11, 18-24; 31:1) Mwirin, lupwen ewe kingen Asiria itan Sanherip a erá pwe epwe maunei Jerusalem, Hiskia a pwáraatá watteen an lúkú me pwora. A lúkúlúk wóón Jiowa an epwe túmúnúúr me a apéchékkúla néún kewe aramas. (2 Kron. 32:7, 8) A wor ewe atun Hiskia a poputá le lamalamtekia, nge lupwen Jiowa a apwúngú i, a pwal pwisin átekisonatiw. (2 Kron. 32:24-26) A ffat pwe Hiskia a isetiw mwach eú leenien áppirú mi múrinné. Ese mut ngeni minne a fiffis lón an famili an epwe aingawaló manawan. Nge a fen pwáraatá pwe Jiowa i chiechian.

12. Ifa usun chómmóng aramas lón ei fansoun ra wiliti chiechien Jiowa usun chék Hiskia?

12 Lón ei fansoun, aramas lón ei fénúfan ra kirikiringaw me rese sile tong, me chómmóng semirit ra mááritá nge rese kúna túmún me meefi ewe tong seni semer kewe me iner. (2 Tim. 3:1-5) Inaamwo ika chómmóng Chón Kraist lón ei fansoun mi áweires manawer lón ar mámmááritá pokiten minne a fiffis lón ar famili, nge ra filatá ar repwe ririéch ngeni Jiowa. Ra usun Hiskia le pwáraatá pwe minne a fiffis lón ach famili itá esap ina populapen ach wiliti emén aramas mi múrinné are ngaw. Kot a fen ngenikich ewe tufichin pwisin filatá, iwe sia tongeni filatá le angang ngeni i me asamolu, usun chék met Hiskia a féri.

“NENGENI, NGANG NÖÜN EWE SAMOL CHON ANGANG”

13, 14. Pwata Maria a tongeni meefi pwe a kon weires ngeni ewe wis Kot a ewisa ngeni, nge met a ereni ewe chónláng Kapriel?

13 Fite fite ier mwirin fansoun Hiskia we, emén fépwúl mi tipetekison itan Maria a ririéch ngeni Jiowa me a eáni eú wis mi sókkóló aúchean. I epwe pwopwo me néúnatiw Néún Kot we me ámááraatá! Ese mwáál Jiowa a tongei me lúkúlúk wóón Maria ina popun a ewisa ngeni ena sókkun wis mi fókkun aúchea. Nge ifa meefien Maria lupwen a kerán silei usun wisan na?

“Nengeni, ngang nöün ewe Samol chon angang” (Ppii parakraf 13, 14)

14 Fán chómmóng sia fós usun watteen aúchean ena wis Maria a eáni. Nge met Maria a tongeni lólileniesini? Áwewe chék, ewe chónláng Kapriel a erá pwe i epwe pwopwo nge esaamwo tori mwán. Nge Kapriel ese pwal erá pwe epwe áwewe ngeni án Maria we famili me chón órun kewe ifa usun epwe pwopwo. Met repwe ekieki? Ifa usun Maria epwe áwewe ngeni Josef pwe epwe lúkú pwe i ese kirikiringaw ngeni? Pwal och, a watte ena wis an epwe ámááraatá me túmúnú Néún Kot na! Sise silei meinisin met Maria a lólileniesini, nge sia silei met a féri mwirin án Kapriel fós ngeni. Iei met Maria a apasa: “Nengeni, ngang nöün ewe Samol chon angang. Epwe fis ngeniei usun om apasa.”​—Luk. 1:26-38.

15. Pwata sia kon ingeiti án Maria lúkú?

15 Sia fókkun ingeló ren án Maria lúkú! A mmólnetá le féri met chék Kot a ereni epwe féri, usun emén fépwúl chón angang. A lúkúlúk pwe Jiowa epwe túmúnú i. Ifa usun Maria a eáni ena sókkun lúkú mi péchékkúl? Lúkú ese pwúkún nóm rech seni leuputiwach. Nge a tongeni wor ach lúkú ika sia ámááraatá me tingorei Kot an epwe efeiéchú ach achocho. (Kal. 5:22, Testament Mi Fö; Ef. 2:8) Maria a achocho le apéchékkúlaló an lúkú. Ifa usun sia silei? Sipwe ppii ifa usun Maria a aúseling me met a fós usun.

16. Met a pwáraatá pwe Maria emén mi aúselingéch?

16 Ifa usun Maria a aúseling. Ewe Paipel a erá pwe sipwe “müttir ngeni rong, mang ngeni kapas.” (Jas. 1:19) Maria emén mi aúselingéch. Ewe Paipel a áiti ngenikich pwe i a aúselingéch ngeni ekkewe mettóch a rongorong, ákkáeúin ekkewe mettóch a káé usun Jiowa. A awora fansoun le ekilon wóón ekkena mettóch mi lamot. Áwewe chék, lupwen Jesus a uputiw me ekkewe chón masen siip ra apwóróusa ngeni Maria met emén chónláng a ereniir. Mwirin, lupwen Jesus a 12 ierin, a apasa och mettóch mi fókkun alóllóól weween. Lón iir me ruu ekkena atun, Maria a aúselingéch ngeni minne a rongorong, chechchemeniir, me ekiekiéchúúr.​—Álleani Lukas 2:16-19, 49, 51.

17. Met sia tongeni káé seni ekkewe mettóch Maria a fós usun?

17 Met Maria a fós usun. Lón Paipel ese pwal kon chómmóng pwóróus ren met Maria a apasa. Nge lón Lukas 1:46-55, ina alon Maria we mi ttam seni meinisin. Minne a apasa a pwáraatá pwe a sileéchú masouen ewe Tesin Ipru. Ifa usun? Met Maria a apasa a usun chék kapasen ewe iótek Hana, inen Samuel we, a eáni. (1 Sam. 2:1-10) Usun Maria a aloni ewe Kapasen Kot fán rúwe lón minne a apasa. A ffat pwe a sani an epwe fós usun ekkewe pwóróus mi enlet a káé seni Chiechian we mi lap, Jiowa.

18. Ifa usun sia tongeni áppirú án Maria lúkú?

18 Fán ekkóch neman sipwe pwal usun Maria, Jiowa epwe ewisa ngenikich och wis nge me rech epwe kon chou ngenikich. Sipwe áppirú Maria, sipwe etiwa ewe wis fán tipetekison me lúkúlúk pwe Jiowa epwe álisikich. Sia pwal tongeni áppirú án Maria lúkú ren ach aúselingéch alon Jiowa kewe me ekilonei minne sia fen káé usun I me minne a tipeni. Iwe, sia tongeni pwapwa le apwóróusa ngeni ekkewe ekkóch met sia fen káé.​—Kölf. 77:11, 12; Luk. 8:18; Rom 10:15.

19. Met sia tongeni ápilúkúlúkú lón ach áppirú án ekkewe aramas lúkú, ekkewe mi mak lón Paipel?

19 A ffat pwe Rut, Hiskia, me Maria iir chiechien Jiowa usun chék Apraham. Iir chón ewe “watten mwichen chon pwärätä,” iir kewe ra pwal eáni ewe feiéch ar repwe chiechien Kot. Amwo sipwe achocho le ákkáppirú ar leenien áppirú ren ar lúkú. (Ipru 6:11, 12) Ika sia féri ena, sia tongeni ápilúkúlúkú ewe feiéch ach sipwe chiechien Jiowa tori feilfeiló chék!