1. (a) Met Jefta me Hana ra lélléfengen wóón? (Ppii ekkewe sasing lepoputáán ei lesen.) (b) Ikkefa ekkewe kapas eis repwe pélú me lón ei lesen?

 JEFTA i emén souemmwen me emén soufiu mi pwora. Hana emén fefin mi tipetekison mi túmúnú pwúlúwan we me féri angangen lón imwer we. Iir me rúúemén, Jefta me Hana, chón fel ngeni Jiowa. Nge mei pwal wor eú mettóch ra lélléfengen wóón. Ra eáni pwon ngeni Jiowa me ra tuppwél le apwénúetá ar pwon. Iir eú leenien áppirú mi múrinné fán iten aramasen ikenái, chókkewe mi filatá ar repwe eáni eú pwon ngeni Jiowa. Iei sipwele pwóróus usun pélúwen ekkeei kapas eis: Ifa úkúkún choun ach eáni pwon ngeni Kot? Ikkefa ekkewe lesen sia tongeni káé seni Jefta me Hana?

2, 3. Met ewe Paipel a apasa usun án emén eáni pwon ngeni Kot?

² Lón Paipel, emén a tongeni pwon ngeni Jiowa pwe epwe eáni och sókkun féffér, eáni asor, tolong lón eú sókkun angang, are esap féri ekkóch mettóch. Aramas ra pwisin filatá ika ra mochen eáni eú pwon. Ese wor emén epwe eriániir. Nge lupwen emén a filatá an epwe eáni eú pwon, me ren Jiowa, ena pwon mi chou me a lamot eménna epwe  apwénúetá. Lón Paipel, emén a tongeni eáni eú pwon fán akkapél an epwe féri are esap féri och mettóch. (Ken. 14:22, 23; Ipru 6:16, 17) Met ewe Paipel a apasa usun choun ach eáni pwon ngeni Kot?

³ Lón ewe Allúkún Moses, a mak pwe ika emén a eáni eú pwon ngeni Jiowa, “esap tongeni atai an pwon. Epwe chök apwönüetä meinisin mine a apasawu seni awan.” (Num. 30:2) Mwirin, Salomon a makkeei: “Lupwen ka pwon ngeni Kot, kosap mang le apwönüetä, pun Kot esap pwapwaiti eman chon umwes. Kopwe apwönüetä mine ka pwon.” (SalAf. 5:4) Jesus a pwáraatá choun án emén eáni eú pwon ngeni Kot lupwen a apasa: “Oua fen pwal rong usun än ekewe sesen lamalam aiti ngeni ach kewe lewo, ‘Kosap atai om pwon ngeni ewe Samol, nge kopwe apwönüetä mine ka pwon ngeni fän akapel.’”​—Mat. 5:33.

4. (a) Ifa úkúkún lamoten án emén eáni pwon ngeni Kot? (b) Met sia mochen silei usun Jefta me Hana?

⁴ A ffat pwe ekkewe pwon sia eáni ngeni Jiowa a fókkun watte lamoter. Meefiach ren ekkewe pwon sia eáni ngeni Kot me úkúkún ach achocho le apwénúretá a kkúú ach riri ngeni i. Tafit a affata ena mettóch lupwen a eáni ekkeei kapas eis: “Iö epwe tongeni feitä won chukun ewe Samol mi Lapalap? Nge iö epwe tongeni nom lon lenian mi pin?” Mwirin a pélúweni ren an apasa pwe Jiowa epwe etiwa chókkewe rese “chofana le akapel.” (Kölf. 24:3, 4) Met Jefta me Hana ra eáni pwon ngeni Kot? Mi mecheres ngeniir ar repwe apwénúetá minne ra eáni pwon?

5. Ifa án Jefta we pwon, me met a fis?

⁵ Jefta a eáni eú pwon ngeni Jiowa me mwen an epwe ló maun ngeni chón Amon. Ena mwú a fókkun oput néún Kot kewe aramas. (Souk. 10:7-9) Jefta a tingormaú ngeni Jiowa an epwe álisiir pwe repwe win, me a eáni ei pwon: “Are kopwe mwüt ngeniei pwe üpwe akufu ekewe chon Amon, mürin, lupwen üpwe liwin seni ai akufu ekewe chon Amon, iö chök a towu seni leasamalapen imwei pwe epwe churiei, epwe nöün ewe Samol mi Lapalap.” Kot a rongorong án Jefta iótek me a álisi le win lón ena maun. Lupwen Jefta a liwiniti imwan, néún we fépwúl mi áchengicheng a towu me lón imwer pwe epwe chuuri. I “epwe nöün ewe Samol mi Lapalap.” (Souk. 11:30-34) Met epwele fis ngeni?

6. (a) Ifa úkúkún weiresin án Jefta me néún we fépwúl apwénúetá án Jefta we pwon ngeni Kot? (b) Met sia káé seni Tuteronomi 23:21, 23 me Kölfel 15:4 usun ewe mettóch pwon?

⁶ Ren án néún Jefta na fépwúl epwe apwénúetá met seman na a eáni pwon, mi lamot epwe ló angang full-time ngeni Jiowa lón ewe imwenfel mangaku. Iwe met, Jefta a chék mwittir eáni ena pwon nge ese mwo ekieki met a tongeni fis? Aapw. Ren enletin, neman Jefta a silei pwe néún we fépwúl ewe epwe tongeni akkomw towu seni imwer we an epwe chuuri. Nge ese lifilifil ika Jefta a  silei are ese silei, an apwénúetá minne a eáni pwon ngeni Jiowa ese mecheres ngeni me pwal ngeni néún we fépwúl. Lupwen Jefta a kúna néún na, a apasa pwe a fókkun tatakkis letipan. Néún Jefta na fépwúl a ló kechiweiti an esap chúen tongeni pwúpwúlú me néúnéú lón unusen manawan. Ina i chék néún Jefta, ese pwal wor néún át, iwe, epwele chék muchúló iten án Jefta we famili. Nge Jefta me néún we fépwúl ra mirititi och mettóch mi lamot seni meefier kewe. Jefta a apasa: “Üa fen eäni eu pwon ngeni ewe Samol mi Lapalap, nge üsap tongeni atai.” Néún we fépwúl a apasa: “Kopwe föri ngeniei usun mine ka eäni pwon.” (Souk. 11:35-39) Jefta me néún na iir mi tuppwél, iwe rese tongeni ekiekin atai ewe pwon ngeni Kot inaamwo ika mi weires ngeniir le apwénúetá.​—Álleani Tuteronomi 23:21, 23; Kölfel 15:4.

7. (a) Met Hana a eáni pwon ngeni Kot, me pwata? Iwe, met a fis? (b) Met epwe fis ngeni Samuel ren minne Hana a eáni pwon? (Ppii ewe footnote.)

⁷ Hana a pwal eáni eú pwon ngeni Jiowa lupwen a nóm lón weires. A fókkun riáfféú pokiten ese tongeni néúnéú, me emén a kan eriáfféwú me esiita i pokiten ena. (1 Sam. 1:4-7, 10, 16) A uwawu ngeni Jiowa meefian me a eáni ei pwon: “Ai Samol mi Unusen Manaman, kose mochen kopwe nenengeniei. Kopwe küna ai riaföü o chechemeniei, kosap manlükieila ngang noum chon angang fefin. Are ka mochen ngeniei eman ät, ngang üa pwon pwe üpwe ngonuk ewe ät lon ükükün ränin manauan meinisin, esap pwal fich möküran.” * (1 Sam. 1:11) Jiowa a aúseling ngeni án Hana iótek, iwe mwirin eú ier Hana a néúnatiw emén át itan Samuel. Hana a fókkun pwapwa! Nge ese ménúki an we pwon ngeni Kot. Lupwen néún we a uputiw, a apasa: “Üa tüngor ätei seni ewe Samol mi Lapalap.”​—1 Sam. 1:20.

8. (a) Mi mecheres ngeni Hana an epwe apwénúetá an we pwon? (b) Ifa usun Kölfel 61 a áchema ngonuk usun án Hana we leenien áppirú mi múrinné?

⁸ Ina epwe úlúngát ierin Samuel, Hana a ló apwénúetá an we pwon ngeni Jiowa. A uwei Samuel ngeni Eli, ewe souasor mi lap, lón ewe imwenfel mangaku lón Silo. Hana a ereni Eli: “Üa tüngor ei semirit. Iwe, ewe Samol mi Lapalap a ngeniei pälüen ai tüngor. Iei mine üa fang ngeni ewe Samol mi Lapalap ei ät. Lon unusen manauan i epwe nöün ewe Samol mi Lapalap.” (1 Sam. 1:24-28) Seni ena atun, Samuel a nónnóm lón ewe imwenfel mangaku. Ewe Paipel a apasa pwe “ewe ät Samuel a mämäritä o föri an angang ngeni ewe Samol mi Lapalap.” (1 Sam. 2:21) Ese mwáál ese mecheres ngeni Hana an epwe apwénúetá ena pwon. Pún resap chúen tongeni nónnómfengen me néún na át mi fókkun áchengicheng me ren. I esap tongeni kúna an mámmááritá. Iwe nge, Hana a fókkun apwénúetá an we pwon ngeni Jiowa. A tipemecheres le pennúkúóló minne mi lamot  ngeni ren an epwe apwénúetá an we pwon.​—1 Sam. 2:1, 2; álleani Kölfel 61:1, 5, 8.

9. Met sipwele pwóróus wóón iei?

⁹ Iei sia weweiti choun án emén eáni pwon ngeni Jiowa, nge sipwele pwóróus wóón ekkeei kapas eis: Met sókkun pwon sia tongeni eáni lón ei fansoun? Ifa úkúkún ach sipwe tipeppós le apwénúetá ekkena pwon sia eáni?

10. Ifa ewe pwon mi lamot seni meinisin emén Chón Kraist a tongeni eáni? Met weween ena pwon?

¹⁰ Ewe pwon mi lamot seni meinisin emén Chón Kraist a tongeni eáni, ina an pwon pwe epwe fangóló manawan ngeni Jiowa. Lón pwisin an iótek ngeni Kot, a pwon ngeni pwe epwe áeá manawan le angang ngeni tori feilfeiló chék ese lifilifil met epwe fis. Jesus a apasa pwe sia ‘pölükü manauach,’ weween sia pwonei pwe sipwe akkomwa Jiowa lón manawach nge esap pwisin kich. (Mat. 16:24) Seni ena atun, “sia nöün ach Samol.” (Rom 14:8) Sia fókkun mirititi lamoten ach pwon le fangóló manawach ngeni Kot. Sia meefi meefien ewe soumakken kélfel ewe a apasa: “Met üpwe liwini ngeni ewe Samol mi Lapalap ren ekewe feiöch  meinisin a ngeniei? Üpwe apwönüetä ai kewe pwon ngeni ewe Samol mi Lapalap me fän mesen nöün kewe aramas meinisin.”​—Kölf. 116:12, 14.

11. Met a fis lón ewe ránin ka papatais?

¹¹ Ka fen fangóló manawom ngeni Jiowa me pwáraatá ren óm papatais lón konik? Ika ka féri ena, a mmen fókkun éch! En mi chechchemeni ewe atun ewe mi eáni afalafal a eisinuk ika ka fen fangóló manawom, me weweiti pwe “óm fangóló manawom ngeni Kot me óm papatais repwe affata ngeni aramas pwe en emén Chón Pwáraatá Jiowa”? Lupwen ka apasa, ewer, meinisin mi nóm lón ena atun ra silei pwe ka fen fangóló manawom me a fich ngonuk óm kopwe papatais usun emén néún Jiowa chón angang. Ese mwáál ka fókkun apwapwaai Jiowa!

12. (a) Ikkefa ekkewe kapas eis mi lamot sipwe pwisin eisinikich? (b) Ikkefa ekkewe napanap Petrus a erá sipwe ámááraatá?

¹² Lupwen ka papatais, ka pwon ngeni Jiowa pwe kopwe áeá manawom le angang ngeni me achocho úkúkún óm tufich le álleasochisi an kewe allúk. Nge óm papatais ina chék poputáán. Mi lamot kich meinisin sipwe ekketittina pwisinkich. Sia tongeni pwisin eisinikich: ‘Ai riri ngeni Jiowa a péchékkúleló seni ewe atun ua papatais? Ngang mi chúen angang ngeni ren unusen letipei? (Kol. 3:23) Ua kan iótek iteitan? Ua álleani ewe Paipel iteiten rán? Ua kan fiffiti mwich iteitan? Ua kan fiti ewe angangen afalafal úkúkún ai tongeni? Are, a ekis patapateló ai mwasangasang le féri ekkena angang?’ Ewe aposel Petrus a áweweei pwe sia tongeni túmúnú pwe sisap apwangapwangoló lón ach angang ngeni Jiowa ika sia achocho le feffeitá lón ach lúkú, sile, likiitú, me manaweni ewe manaw mi fich ngeni Kot.​—Álleani 2 Petrus 1:5-8.

13. Met a lamot emén Chón Kraist mi fen fangóló manawan ngeni Jiowa me papatais epwe mirititi?

¹³ Lupwen sia fen pwon pwe sipwe angang ngeni Jiowa, sisap tongeni atai. Emén mi chipwangeló lón an angang ngeni Jiowa are manaweni manawen Chón Kraist esap tongeni apasa pwe ese enletin fangóló manawan ngeni Kot me ese wor manamanen an we papatais. * Ika emén mi fen fangóló manawan ngeni Jiowa a féri eú tipis mi chou, iwe, i epwe etittin mwen mesen Jiowa me a pwal tipis ngeni ewe mwichefel. (Rom 14:12) Sise mochen usun ekkewe aramas Jesus a ereniir: “Iei kosap chüen echeniei, usun om echeniei me lepoputän.” Nge, sia fen mochen án Jesus epwe apasa ei usuch: “Üa silei om kewe föför. Üa silei om eäni chen, om allükülük, om angang me om mosonotam. Üa silei pwe mine ka föri iei a lapala seni mine ka föri me lepoputän.” (Pwär. 2:4, 19) Sia mochen apwapwaai Jiowa ren ach achocho le apwénúetá ach pwon le fangóló manawach ngeni.

14. Ifa ewe oruuen pwon mi fókkun lamot seni meinisin emén a tongeni eáni? Pwata?

¹⁴ Ewe oruuen pwon mi fókkun lamot emén a tongeni eáni, ina ewe pwonen pwúpwúlú. Ewe kókkótun pwúpwúlú mi pin. Me ren Jiowa, ewe pwonen pwúpwúlú  mi fókkun kkóló lamotan. Lupwen ekkewe chón apwúpwúlú ra féri ar we pwon, ra eáni mwen mesen Jiowa me meinisin chókkewe mi fiti ar na apwúpwúlú. Ra kan pwonfengen ar repwe tongefengeniir, aúcheanifengeniir, me súfélfengen lón úkúkún fansoun ar manawfengen wóón fénúfan me ren án Kot we kókkótun pwúpwúlú. Ekkóch neman resap eáni ekkena chék itiitin kapas, nge ra chúen eáni eú pwon mwen mesen Kot. Lupwen ra eáni ena pwon, iwe ra wiliti eú pwúpwúlú. Itá repwe pwúpwúlú lón unusen manawer. (Ken. 2:24; 1 Kor. 7:39) Jesus a apasa: “Mine Kot a rifengeni, esap wor eman aramas epwe mwütifeseni.” Itá ekkewe mi ekiekin pwúpwúlú resap eáni ewe ekiek pwe ika ese sópwéch ar ririin pwúpwúlú, iwe repwele chék mufesen.​—Mark. 10:9.

15. Pwata a lamot ekkewe Chón Kraist resap eáni án ei fénúfan ekiek usun pwúpwúlú?

¹⁵ Pwúngún pwe ese wor pwúpwúlú mi unuséch, usun chék an ese wor emén aramas mi unuséch. Ina ewe popun Paipel a apasa pwe meinisin mi pwúpwúlú fán ekkóch epwe wor ar “osukosuk lon manauer.” (1 Kor. 7:28) Lón ei fénúfan, chómmóng rese kon aúcheani pinin ewe kkótun pwúpwúlú. Ra meefi pwe ika ese sópwéch ar pwúpwúlú, iwe repwele chék wes. Nge esap ina meefien ekkewe Chón Kraist mwán me fefin usun pwúpwúlú. Ra mirititi pwe ra fen féri ar pwonen pwúpwúlú mwen mesen Kot. Ika ra atai ena pwon, usun ra kapas chofona ngeni Kot, nge Kot a oputa chón kapas chofona. (Lif. 19:12; SalF. 6:16-19) Mi lamot ekkewe Chón Kraist pwúpwúlú repwe chechchemeni án aposel Paulus keei kapas: “Ifa usun, a wor pwülüom? Iwe, kosap mwü seni.” (1 Kor. 7:27) Paulus a tongeni apasa ena pokiten a silei pwe Jiowa a pwal oput án emén tipachem solá lón an mu seni pwúlúwan.​—Mal. 2:13-16.

16. Met ewe Paipel a apasa usun án ekkewe pwúpwúlú mufesen me imufesen?

¹⁶ Jesus a áiti ngenikich pwe mi chék wor eú popun mi mumutá me ren ewe Paipel án ekkewe pwúpwúlú repwe mufesen, ina án emén lisowu lúkún pwúlúwan we, iwe pwúlúwan we a filatá an esap omusaaló tipisin. (Mat. 19:9; Ipru 13:4) Nge ifa usun án emén imu seni pwúlúwan? A pwal ffat met ewe Paipel a apasa usun ena mettóch. (Álleani 1 Korint 7:10, 11.) Ese wor popun mi affatetiw lón Paipel ineet mi mumutá ngeni ekkewe pwúpwúlú ar repwe imufesen. Iwe nge, fán ekkóch epwe tongeni wor atun emén Chón Kraist epwe meefi pwe a fókkun lamot epwe imu seni pwúlúwan we. Áwewe chék, ekkóch ra tongeni meefi pwe iir mi fókkun tongeni feiengaw are epwe fókkun tongeni ta ar riri ngeni Jiowa ika repwe chúen nóm ren pwúlúwer kewe mi akkachofesá are chón rikiló seni ewe enlet. *

17. Met eú pean pwúpwúlú Chón Kraist epwe féri pwe ar pwúpwúlú epwe nómofócheló?

¹⁷ Ika ekkewe pwúpwúlú ra kútta álillis seni ekkewe mwán mi ásimaw lón mwichefel ren ifa usun repwe apéchékkúlaló ar ririin pwúpwúlú, iwe ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni pese ngeniir ar repwe katol ewe video itelapan What Is True Love? me káé ewe puk Óm Famili A Tongeni Pwapwa.  Ekkeei minen álillis ra menlapei ekkewe kapasen emmwen lón Paipel mi tongeni apéchékkúla ewe ririin pwúpwúlú. Iei alon eú pean pwúpwúlú: “Seni ewe atun aua kákkáé ei puk, a lallapóló pwapwaan ám pwúpwúlú.” Emén pwiich fefin mi pwúpwúlú úkúkún 22 ier a meefi pwe usun an we pwúpwúlú epwele wes. Nge mwirin, a katol ewe video. A erá: “Ám me rúúemén ám mi papatais, nge ám aua towaufesen lón meefiem kewe. Mi fókkun fichitikem ei video lón ei atun! Iei a échúló ám ririin pwúpwúlú.” A ffat pwe ika ewe mwán me ewe fefin repwe apwénúetá án Jiowa kapasen emmwen lón ar pwúpwúlú, iwe epwe lapóló ar pwapwa me péchékkúleló ar ririin pwúpwúlú.

18, 19. (a) Met chómmóng Chón Kraist sam me in ra féri? (b) Met sia tongeni apasa usun chókkewe mi fiti angangen special full-time?

¹⁸ Lepoputáán ei lesen, sia pwóróus usun án Jefta me Hana kewe pwon. Pokiten ekkena pwon ra eáni, néún Jefta we fépwúl me néún Hana we át ra áeá manawer le angang ngeni Jiowa lón ekkewe napanap mi kkóló aúchear. Lón ei fansoun chómmóng Chón Kraist sam me in ra pesei néúr kewe ar repwe tolong lón ewe angangen full-time me unusen áeá manawer le angang ngeni Kot. Kich meinisin sia tongeni álillis le apéchékkúla ngeni chókkana ar repwe sópweló lón ar angang.​—Kölf. 110:3.

¹⁹ Ikenái, mi wor ina epwe 67,000 chón ewe Worldwide Order of Special Full-Time Servants of Jehovah’s Witnesses (Mwichen Chón Fiti Angangen Special Full-Time Wóón Unusen Fénúfan, án Chón Pwáraatá Jiowa). Ekkóch ra angang lón Bethel are fiti ewe angangen kaú imw are angangen sáifetál me chuuri mwichefel. Ekkóch ra wisen sense lón ach kewe sókkopaten sukul, special pioneer, misineri, túmúnú ekkewe leenien mwichelap, are túmúnú ekkewe leenien sukulen Paipel. Iir meinisin ra eáni eú pwon itan “Vow of Obedience and Poverty” (Pwonen Álleasochis me Eáni Manaw mi Menemenéch). Lón ei pwon, ra pwonei pwe repwe angang weires lón menni chék angang fán iten Jiowa ewe mwicheich epwe ewisa ngeniir, eáni ewe sókkun manawen menemenéch, me ar resap féri och angang fán iten moni tolong chilóón chék ika ra angei mumutá seni ewe mwicheich. Ekkena sókkun angang ina met mi special, weween mi kkóló aúchean, nge esap ekkewe aramas mi eáni ewe angang. Iir ra tipetekison me tipeppós le apwénúetá ar pwon úkúkún ar tongeni eáni ewe angangen special full-time.

20. Itá epwe ifa ach ekiek usun ekkewe pwon sia eáni ngeni Kot? Pwata?

²⁰ Lón ei lesen, sia fen káé usun úlúngát pwon sia tongeni eáni ngeni Kot. Neman ka fen eáni ekkóch me leir. Sia silei pwe mi chou minne sia fen eáni pwon me a lamot sipwe achocho úkúkún ach tufich le apwénúetá. (SalF. 20:25) Ika sia atai ach pwon ngeni Jiowa, sia tongeni eselipato an “song” wóóch. (SalAf. 5:6) Ina minne, sipwe usun ewe soumakken kélfel ewe a apasa ngeni Jiowa: “Üpwe kölün mwareiti itom fansoun meinisin, lupwen üa apwönüetä ai kewe pwon iteiten rän.”​—Kölf. 61:8.