1. Lupwen Atam me Efa ra ú ngeni Jiowa, ifa usun I a apéchékkúla aramas wóón fénúfan me ngeniir ápilúkúlúk?

JIOWA ewe Kot mi kan apéchékkúla aramas. A fen féfféri ena seni ewe atun aramas ra tipis me rese chúen unuséch. Ren enletin, mwirin chék án Atam me Efa ú ngeni Kot, Jiowa a eáni eú oesini fán iten mwirimwirin kewe. Lupwen repwe poputá le weweiti ena oesini, iwe epwe apéchékkúler me awora ngeniir eú ápilúkúlúk allim. Ena oesini a mak lón Keneses 3:15, me a pwonei pwe Satan ewe Tefil me féfférún kewe mi ngaw meinisin repwe móróló.​—1 Joh. 3:8; Pwär. 12:9.

2. Ifa usun Jiowa a apéchékkúla Noa?

² Ekieki ifa usun Jiowa a apéchékkúla Noa néún we chón angang. Aramas lón ena fansoun ra aramasangaw me mwánesól. Noa chék me an we famili ra fel ngeni Jiowa. Noa a tongeni meefi lichippúng. (Ken. 6:4, 5, 11; Jut. 6) Nge Jiowa a ngeni Noa ewe pwora mi lamot pwe epwe tongeni sópweló le fel ngeni  I me féri minne mi pwúng. (Ken. 6:9) Jiowa a ereni Noa pwe epwe ataieló ena ótót mi ngaw, me A áwewe ngeni met mi lamot epwe féri pwe iir me an famili repwe kúna manaw. (Ken. 6:13-18) Jiowa i ewe Kot mi apéchékkúla Noa.

3. Ifa usun Jiowa a apéchékkúla Josua? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

³ Mwirin och fansoun, Jiowa a apéchékkúla Josua néún we chón angang fán wisan we mi watte epwele féri. Epwe wisen emmwenaaló néún Kot kewe aramas ngeni ewe Fénúen Pwon me okkufu ekkewe mwichen soufiu mi péchékkúl, néún ekkewe mwú mi nóm lón ena fénú. Jiowa a silei pwe mi wor popun án Josua epwe niwokkus, ina minne A ereni Moses: “Kopwe akünöü Josua, kopwe apworai o apöchöküla letipan, pun i epwe akom mwen ekewe aramas le feila pekila, epwe pwal afanüa ngeniir ewe fanü, en kopwe chök nenengeni.” (Tut. 3:28) Mwirin, Jiowa a pwisin a apéchékkúla Josua ren a ereni: “Ifa usun, üsap allük ngonuk pwe kopwe apöchökülok o tipepwora? Kosap niuokus, kosap pwal rükö, pun ngang ewe Samol mi Lapalap om Kot üpwe etuk ekis meinisin ia kopwe feila ie.” (Jos. 1:1, 9) Met meefiom, epwe met meefien Josua ren an rongorong alon Jiowa na ngeni?

4, 5. (a) Ifa usun Jiowa a apéchékkúla néún kewe aramas me lóóm? (b) Ifa usun a apéchékkúla Néún we?

⁴ Jiowa ese chék apéchékkúla emén me emén néún kewe aramas, nge a apéchékkúla chón an we mwicheich unus. Áwewe chék, Jiowa a silei pwe epwe lamot ngeni chón Jus kapasen apéchékkúl lupwen ra eoló Papilon. Iwe a ngeniir eú oesini mi apéchékkúler, a apasa: “Kosap niuokus, pun ngang üa etuk, kosap pwal apilüküngau, pun ngang om Kot. Üpwe apöchökülok, üpwe pwal alisuk. Üpwe fokun tümwünuk o amanauok.” (Ais. 41:10) Mwirin, Jiowa a apéchékkúla ekkewe popun Chón Kraist ren ena esin alúkúlúk, me a pwal apéchékkúlakich lón ena esin napanap.​—Álleani 2 Korint 1:3, 4.

⁵ Jiowa a pwal apéchékkúla Néún we. Mwirin án Jesus papatais, a rong eú méngúngú seni láng mi erá: “Iei i nei mi achengicheng, üa unusen pwapwa ren.” (Mat. 3:17) Ka tongeni anchangei úkúkún péchékkúlen Jesus ren ekkena kapas lupwen a féri an angang wóón fénúfan?

6. Ifa usun ewe kapas áwewe usun ekkewe úlúmén chón angang, a tongeni apéchékkúlakich?

⁶ Jesus a áppirú Seman we ren an apéchékkúla aramas ar repwe tuppwél. A féri ena ren an eáni ewe kapas áwewe usun ekkewe úlúmén chón angang, me ewe masta a ereni emén me emén néún kewe chón angang mi tuppwél: “Om angang a fokun mürina. En eman chon angang mi mürina o allükülük. Ka fen allükülük won mine a chokükün, iei mine üpwe seikuketä won mine a chomong. Kopwe tolong o etiei lon ai pwapwa.” (Mat. 25:21, 23) Ekkena kapas ra apéchékkúla néún kewe chón káé le akkachocho le angang ngeni Jiowa fán tuppwél!

7. Ifa usun Jesus a apéchékkúla néún kewe aposel nge ákkáeúin Petrus?

⁷ Inaamwo ika fán chómmóng ekkewe aposel ra áninifengen ika ién me leir a lap seni meinisin, nge Jesus a chék mosonottam ngeniir. A apéchékkúler ar repwe tipetekison me chón angang fán iten aramas, lap seni ar repwe mochen án aramas repwe angang fán iter. (Luk. 22:24-26) Fán chómmóng  Petrus a mwáálliló me a elichippúngú Jesus. (Mat. 16:21-23; 26:31-35, 75) Nge esap fán eú án Jesus a likitaló Petrus. Nge a fen apéchékkúla me pwal mwo nge ewisa ngeni an epwe apéchékkúla ekkewe ekkóch.​—Joh. 21:16.

8. Ifa usun Hiskia a apéchékkúla ekkewe meilapen soufiu me ekkewe chón Juta?

⁸ Pwal mwo nge me mwen án Jesus feitiw fénúfan me isetiw leenien áppirú, nge néún Jiowa kewe chón angang ra fen silei pwe mi lamot ar repwe apéchékkúla aramas. Ekieki usun Hiskia. Lupwen ekkewe chón Asiria repwele maunei Jerusalem, Hiskia a emwichafengeni ekkewe meilapen soufiu me ekkewe aramas ren an epwe apéchékkúler, iwe ‘ra apilüköch ren an kewe kapas.’​—Álleani 2 Kronika 32:6-8.

9. Met sia tongeni káé seni Hiop ren ach apéchékkúla aramas?

⁹ Sia pwal tongeni káé seni Hiop ren ifa usun sipwe apéchékkúla aramas. Inaamwo ika a pwisin lamot ngeni Hiop apéchékkúl, nge a áiti ngeni ekkewe ekkóch ifa usun repwe apéchékkúla aramas. Hiop a ereni ekkewe mwán mi etto oururu pwe ika i a wisen oururuur, iwe epwe fen eáni ekkewe kapas epwe apéchékkúler me ekinamwei letiper, nge esap fen ámetekiir. (Hiop 16:1-5) Nge mwirin, Hiop a angei apéchékkúl seni Elihu me pwisin seni Jiowa.​—Hiop 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10.

10, 11. (a) Pwata a lamot ngeni néún Jefta we nengngin apéchékkúl? (b) Ié kewe sia tongeni apéchékkúler lón ei fansoun?

¹⁰ A pwal lamot ngeni néún Jefta we nengngin apéchékkúl. Seman we Soukapwúng Jefta epwele maun ngeni chón Amon. Jefta a pwonei ngeni Jiowa pwe ika a ewinner lón ena maun, iwe ewe áeménún aramas epwe souni lupwen a liwiniti imwan, epwe angang ngeni Jiowa lón ewe imwenfel mangaku. Iwe, chón Israel ra win lón ena maun, nge ewe áeménún aramas a chuuri Jefta, ina i néún we áláemén nengngin. Jefta a fókkun letipechou nge a apwénúetá an we pwon me a tinaló néún na pwe epwe emén chón angang lón ewe imwenfel mangaku lón unusen manawan.​—Souk. 11:30-35.

¹¹ Ikaamwo a weires ngeni Jefta ena, nge epwele fen ifan me weiresin ngeni néún we nengngin. Iwe nge, a tipemecheres le apwénúetá án seman na pwon. (Souk. 11:36, 37) A wewe ngeni pwe esap chúen tongeni pwúpwúlú are néúnéú. Tettelin ar we famili epwele much. A lamot ngeni watteen ourur me apéchékkúl. Ewe Paipel a apasa pwe a fis eú eéreni lón Israel pwe iteiten ier ekkewe fépwúlún Israel ra ló apúnga néún Jefta na nengngin lón úkúkún rúáánú rán. (Souk. 11:39, 40) Néún Jefta na nengngin a áchema ngenikich ekkewe Chón Kraist lón ei fansoun mi filatá ar repwe lipich pwe repwe tongeni alapaaló ar angang ngeni Jiowa. Sia tongeni apúnger me apéchékkúler?​—1 Kor. 7:32-35.

12, 13. Ifa usun Petrus a apéchékkúla pwiin kewe Chón Kraist?

¹² Lón ewe pwinin me mwen án Jesus epwele máló, a ereni aposel Petrus: “Simon, Simon, nengeni, Satan a angei an mwümwütä pwe epwe sotunikemi, epwe mworeikemi usun aramas ra mworei föün wiich, pwe pöör epwe imwü seni föün. Nge ngang üa iotek fän itom Simon, pwe om lükülük esap ükütiu. Iwe, lupwen om kopwe liwinsefäl, kopwe apöchöküla pwiüm kewe.”​—Luk. 22:31, 32.

¹³ Petrus i emén me lein chókkewe mi wisen emmwen lón ewe mwichefelin Chón Kraist lón ena fansoun. (Kal. 2:9) A apéchékkúla ekkewe Chón Kraist ren an kewe féffér mi fiti pwora lón ewe fansoun Pentikost me pwal mwirin ena. Mwirin an angang ngeni Kot ren fite ier, iei met a makkeei ngeni pwiin kewe Chón Kraist: ‘Üa makkei ei toropwe mi mochomoch ngenikemi. Üa mochen apöchöküla letipemi o pwäri ngenikemi, pwe iei enletin än Kot ümöümöch. Oupwe nüküchar lon.’ (1 Pet. 5:12) Néún Petrus kewe taropwe a apéchékkúla ekkewe Chón Kraist lón ena fansoun. Me a pwal apéchékkúlakich lón ei fansoun atun sia witiwiti unusen pwénútáán án Jiowa kewe pwon!​—2 Pet. 3:13.

14, 15. Ifa usun makkeien aposel Johannes kewe puken Paipel ra apéchékkúlakich?

¹⁴ Aposel Johannes pwal i emén me lein ekkewe mi wisen emmweni ewe mwichefelin Chón Kraist lón ena fansoun. A makkeei  ewe puken Kapas Allim mi ámmeseik usun pwóróusen án Jesus angang wóón fénúfan. Ren fitepúkú ier, ena puk lón Paipel a fen apéchékkúla ekkewe Chón Kraist me lóóm me ikenái. Áwewe chék, Johannes i chék ewe a makkeei alon Jesus we pwe tong ina ewe napanap mi esissillatá néún kewe chón káé mi enlet.​—Álleani Johannes 13:34, 35.

¹⁵ Néún Johannes kewe úlúché taropwe ra masou ren ekkewe pwóróus mi enlet mi aúchea. Lupwen sia lichippúng pokiten ach kewe mwáálliló, sia kúna ourur seni ach álleani pwe án Jesus asorun méén kepich “a limetikich seni ach tipis meinisin.” (1 Joh. 1:7) Me ika sia kan mengiringir, sia kúna ourur seni ach álleani pwe “Kot a tekia seni mwelien letipach.” (1 Joh. 3:20) Johannes chék a makkeei pwe ‘Kot mi chen.’ (1 Joh. 4:8, 16) Néún kewe arúúachéén me aúlúchéén taropwe ra apúnga ekkewe Chón Kraist mi akkachocho le “manaueni ewe manauen let.”​—2 Joh. 4; 3 Joh. 3, 4.

16, 17. Ifa usun aposel Paulus a apéchékkúla ekkewe popun Chón Kraist?

¹⁶ Aposel Paulus i eú leenien áppirú mi fókkun múrinné usun emén mi apéchékkúla pwiin kewe Chón Kraist. Ekiseló mwirin málóón Jesus, lape ngeni ekkewe aposel ra nóm lón Jerusalem, ikewe ewe mwichen soupwúngúpwúng a nóm ie. (Föf. 8:14; 15:2) Ekkewe Chón Kraist lón Jutea ra afalafal usun Kraist ngeni chókkewe iir mi fen lúkú lón emén Kot. Nge án Kot we manaman mi fel a tinaló Paulus pwe epwe afalafal ngeni ekkewe chón Kriis, chón Rom me pwal  ekkewe ekkóch mi fel ngeni chómmóng kot.​—Kal. 2:7-9; 1 Tim. 2:7.

¹⁷ Paulus a sái ngeni ewe leeni mi iteni Turkey lón ei fansoun, me a pwal sái ngeni Kriis me Itali. A afalafal ngeni ekkewe esap iir chón Jus nge ra nóm lón ekkena leeni, me a poputááni ekkewe mwichefelin Chón Kraist. Ese mecheres manawen ekkewe mineféén Chón Kraist. Pwisin chón fénúer kewe ra eriáfféwúmwáálliir, ina popun a lamot ngeniir apéchékkúl. (1 Tes. 2:14) Lón ewe ier ina epwe 50 lón fansoun ekkewe aposel, Paulus a makkeei eché taropwe mi apéchékkúla ewe mineféén mwichefel lón Tesalonika. A erá: “Äm aia kilisoufochofoch ngeni Kot fänäsengesimi meinisin lupwen aia chechemenikemi lon äm iotek. Pun aia chechemeni me mwen ach Kot i Samach usun ämi lükülük mi pwä lon ämi föför, usun ämi tong mi pwä lon ämi angang weires.” (1 Tes. 1:2, 3) A pwal peseer ar repwe apéchékkúlafengeniir, me a makkeei: “Oupwe apöchökülafengenikemi o alilisfengen lefilemi.”​—1 Tes. 5:11.

18. Ifa usun ewe mwichen soupwúngúpwúng lón fansoun ekkewe aposel a apéchékkúla Filip?

¹⁸ Lón fansoun ekkewe aposel, Jiowa a néúnéú ewe mwichen soupwúngúpwúng an epwe apéchékkúla ekkewe Chón Kraist meinisin, kapachelong chókkewe mi wisen emmweni ekkewe mwichefel. Lupwen Filip a afalafal ngeni ekkewe chón Samaria usun Kraist, ewe mwichen soupwúngúpwúng a álisi. Ra tinaló Petrus me Johannes rúúemén chón ewe mwichen soupwúngúpwúng, pwe repwe ióteki ekkewe mineféén Chón Kraist pwe repwe angei án Kot we manaman mi fel. (Föf. 8:5, 14-17) Filip me ekkewe Chón Kraist minefé ra fókkun kúna apéchékkúl seni álillisin ewe mwichen soupwúngúpwúng!

19. Met meefien ekkewe popun Chón Kraist lupwen ra álleani ewe taropwe seni ewe mwichen soupwúngúpwúng?

¹⁹ Mwirin och fansoun, a lamot ngeni ewe mwichen soupwúngúpwúng an epwe apwúngaló och mettóch mi lamot. Itá mi chúen lamot ngeni ekkewe Chón Kraist esap iir chón Jus ar repwe sirkumsais usun ekkewe chón Jus me ren ewe Allúkún Moses? (Föf. 15:1, 2) Mwirin án ewe mwichen soupwúngúpwúng tingor án Kot we manaman mi fel me etittina án Kot we Kapas, ra apwúngaló pwe ese chúen lamot ewe sirkumsais. Mwirin ra makkeei eché taropwe mi áweweei minne a pwúngúló. Me ra tinaló ekkóch Chón Kraist mwán ar repwe uwei ewe taropwe ngeni ekkewe mwichefel. Lupwen ekkewe Chón Kraist ra álleani ewe taropwe “ra uren pwapwa ren ekewe kapas mi apöchöküla leluker.”​—Föf. 15:27-32.

20. (a) Ifa usun ewe Mwichen Soupwúngúpwúng ikenái a apéchékkúlakich? (b) Met sipwe pwóróus wóón lón en lesen mwirin ei?

²⁰ Ikenái, ewe Mwichen Soupwúngúpwúng án Chón Pwáraatá Jiowa a apéchékkúla ekkewe chón Bethel, ekkewe chón angang full-time lón ewe angangen afalafal, me kich meinisin. Sia pwapwa ren ena esin apéchékkúl usun chék pwiich kewe lón fansoun ekkewe aposel! Pwal och lón ewe 2015, ewe Mwichen Soupwúngúpwúng a awora ewe puk itelapan Liwiniti Jiowa pwe epwe pesei chókkewe mi fen likitaló ewe enlet ar repwe liwin. Nge itá ekkewe chék chónemmwen repwe wisen apéchékkúla ekkewe ekkóch are pwal ina wisach meinisin? Sipwe pwóróus usun ena kapas eis lón en lesen mwirin ei?