1-2. Met weween án Jesus apasa minne a mak lón Johannes 4:35, 36?

JESUS a sái lemenen ekkewe leenien atake, ese mwáál lón ewe ataken parli mi anúwen fetil mi mámmáár. (Joh. 4:3-6) Mwirin ina epwe rúáánú maram, uwaan iráán ena atake epwap échún kinikin. Ina popun usun itá a ámáirú alon Jesus ei: “Oupwe nenengeniöchü ekewe tanipi, pun üän irän lon ra nupula, pwe ra öchün ar repwe kinikin.” (Álleani Johannes 4:35, 36.) Met weween alon Jesus na?

² A ffat pwe Jesus a fós usun ioifengenin aramas. Ekieki met a kerán chék fis. Inaamwo ika ekkewe chón Jus rese kan chiechi ngeni ekkewe chón Samaria, nge Jesus a afalafal ngeni emén fin Samaria, me neminna a aúseling! Iwe, atun Jesus a chúen fós usun án ekkewe atake “échún ar repwe kinikin,” eú pwiin aramas iir chón Samaria mi rong usun Jesus seni ena fefin ra fetáleto pwe ra mochen silei pwal ekkóch pwóróus seni Jesus. (Joh. 4:9, 39-42) Iei met eú puken káéén Paipel a erá: “Mwétéresin ekkewe aramas . . . a pwáraatá pwe iir ra usun chék ekkewe uwaan irá mi échún kinikin.”

3. Ika ka eáni án Jesus ekiek usun aramas, ifa usun kopwe lipwákéchúló lón óm angangen afalafal?

³ Ifa usun napanapen ekkewe aramas ka kan afalafala ewe pwóróus allim ngeniir? Ka ekieki pwe iir ra usun chék ekkewe uwaan irá mi échún kinikin? Ika ewer, iwe kopwe eáni ekkeei úlúngát ekiek. Áeúin, kopwe meefi atapwalapwalen ewe angangen afalafal. Mi chék kaúk ewe fansoun ráás, iwe sise mochen asolapa fansoun. Oruuan, kopwe pwapwa le kúna án aramas etiwa ewe kapas allim. Ewe Paipel a apasa pwe aramas “ra pwapwa . . . lupwen fansoun räs.” (Ais. 9:3) Me aúlúngátin, kopwe  ekieki pwe emén me emén a tongeni wiliti néún Jesus chón káé, ina popun kopwe sissiwili óm afalafal pwe epwe mase ngeni met emén me emén a sani le rong.

4. Met sipwe káé seni aposel Paulus lón ei lesen?

⁴ Ekkóch néún Jesus kewe chón káé neman ra ekieki pwe ekkewe chón Samaria resap fókkun tongeni wiliti néún Jesus chón káé. Nge Jesus a fen ekieki pwe ekkewe chón Samaria ra tongeni lúkú i. Mi lamot sipwe pwal eáni ewe ekiek pwe aramas lón ach we leenien afalafal ra tongeni wiliti néún Jesus chón káé. Aposel Paulus a isetiw eú leenien áppirú fán itach. Met sia tongeni káé seni? Lón ei lesen sipwe pwóróus wóón ifa usun Paulus a (1) silei och pwóróus usun lúkúen ekkewe aramas a afalafaler, (2) weweiti met ra pwapwaiti, me (3) ekieki pwe iir ra tongeni wiliti néún Jesus chón káé.

5. Pwata Paulus a tongeni weweiti nónnómun ekkewe aramas lón ewe sinakok?

⁵ Fán chómmóng Paulus a afalafal lón án chón Jus kewe sinakok. Áwewe chék, lón ewe sinakok me Tesalonika, “lon ülüngat ränin sapat a kakapas ngeni ekewe aramas [chon Jus] seni lon ekewe Toropwe mi Pin.” (Föf. 17:1, 2) Ese mwáál Paulus a meefi núkúnúkéch lón ena sinakok. I emén chón Jus. (Föf. 26:4, 5) Paulus a weweiti nónnómun ekkewe chón Jus ina popun a tongeni afalafal ngeniir fán lúkúlúk.​—Fil. 3:4, 5.

6. Ifa usun ekkewe aramas lón ewe leenien amémé lón Aten ra sókko seni chókkewe Paulus a afalafaler lón ewe sinakok?

⁶ Mwirin án ekkewe chón oputa Paulus asúoló i seni Tesalonika me mwirin Perea, Paulus a wareiti Aten. Iwe, me ikena ie a pwal “kakapas ngeni ekewe chon Juta me ekewe chon Krik mi fel ngeni Kot me lon ar we imwen felikis.” (Föf. 17:17) Iwe nge, lupwen Paulus a afalafal lón ewe leenien amémé, a sókkóló ekkewe aramas a afalafaler pún ekkóch me lein ekkewe chón aúseling, iir souáák me pwal ekkóch iir chón lúkún Israel nge me rer pwe minne Paulus a eáni afalafal, iir “afalafal mi fö.” Ra ereni: “Ka uwato och pworaus äm aisap fokun rongorong mwo me mwan.”​—Föf. 17:18-20.

7. Me ren Föför 17:22, 23, ifa usun Paulus a siwili napanapen an afalafal ngeni aramas?

⁷ Álleani Föför 17:22, 23. Paulus ese afalafal ngeni ekkewe chón lúkún Israel lón Aten lón ewe esin napanapen afalafal a eáni ngeni ekkewe chón Jus lón ewe sinakok. Ese mwáál Paulus a pwisin eisini: ‘Met chón Aten ra lúkú?’ A etittinafichi nónnómun ekkewe aramas me eérenien ar kewe lamalam. Mwirin,  lupwen Paulus a afalafala ekkena aramas ewe enlet seni Paipel, a poputá le fós usun ekkewe pwóróus ra fen tipeeúfengen wóón. Iei alon emén chón etittina Paipel: “Pokiten Paulus i emén chón Jus Chón Kraist, iwe a mirititi pwe ekkewe chón Kriis mi lúkú ekkóch kot rese fel ngeni ewe Kot mi ‘enlet’ ewe chón Jus me Chón Kraist ra fel ngeni. Nge a achocho le áiti ngeniir pwe ren enletin, ekkewe chón Aten ra silei ewe Kot i a fós usun.” Ina popun, Paulus a tipemecheres le siwili napanapen an afalafal. A ereni ekkewe chón Aten pwe ewe pwóróus a uwei, a feito seni ewe “Kot esap wor eman a silei,” ewe ra achocho le fel ngeni. Inaamwo ika ekkewe chón lúkún Israel rese sissilei masouen ewe Paipel, nge Paulus ese fangetá. Nge a ekieki pwe iir ra usun uwaan atake mi mmólnetá le kinikin, iwe a siwili napanapen an afalafala ngeniir ewe kapas allim.

8. (a) Ifa usun ka tongeni silei met aramas lón óm we leenien afalafal ra lúkú? (b) Met kopwe tongeni apasa lupwen emén a erenuk pwe mi pwisin wor an lamalam?

⁸ Kopwe nengeniéchú napanapen me nónnómun aramas, usun chék met Paulus a féri. Kútta ekkewe mettóch repwe tongeni álisuk le weweiti met ekkewe aramas lón óm we leenien afalafal ra lúkú. Ifa usun ewe chón imw a elinga imwan we are waan we? Itan, úfan, foutan, are pwal mwo nge ekkewe kapas a néúnéú a pwári ika met an lamalam? Neman a fen erenuk pwe mi pwisin wor an lamalam. Lupwen a fis ena ngeni emén special pioneer itan Flutura, iei met a apasa ngeni ewe chón imw: “Use etto pwe upwe echchimwok óm kopwe lúkú met ua lúkú, nge ua chék mochen fós ngonuk usun ei itelap . . . ”

9. Met sókkun mettóch ka tongeni kúna pwe oua tipeeúfengen wóón me emén mi achocho lón an lamalam?

⁹ Met sókkun itelap ka tongeni pwóróus ngeni emén mi achocho lón an lamalam? Kútta ekkewe pwóróus oua tipeeúfengen wóón. Neman a fel ngeni emén chék Kot, neman a lúkú pwe Jesus ewe chón Amanawa aramas, are neman a lúkú pwe sia nóm lón ewe fansoun mi fókkun ngaw nge ekiseló chék epwele wesiló. Áeá ekkewe mettóch oua tipeeúfengen wóón le áiti ngeni och pwóróus seni Paipel lón ewe napanap epwe pwapwaiti.

10. Met a lamot sipwe achocho le féri, me pwata?

¹⁰ Chemeni pwe neman aramas rese lúkú meinisin áitien ar lamalam. Ina minne pwal mwo nge mwirin óm silei pwe a fen wor án emén lamalam, achocho le silei met eménna a pwisin lúkú. Emén special pioneer itan David lón Australia, a erá: “Chómmóng aramas iei ra kan nofiti ekiekin aramas me áitien ar lamalam.” Donalta lón Albania, a erá: “Ekkóch ekkewe aramas aua chuuriir ra erá pwe ra fiti eú lamalam. Nge mwirin, ra apasa pwe ren enletin  rese lúkú Kot.” Pwal emén Chón Kraist mwán misineri seni Argentina, a apasa pwe ekkóch aramas ra erá pwe ra lúkú Trinitas, nge rese enletin lúkú pwe ewe Sam, ewe Nau me ewe ngún mi fel, iir Kot lón emén. A erá: “Ach silei ena a ámecheresi ach kútta met sia tipeeúfengen wóón.” Ina minne, achocho le kútta met ekkewe aramas ra wesewesen lúkú. Mwirin, kopwe usun chék Paulus le “manaueni sokun manau meinisin lein sokun aramas ese lifilifil.”​—1 Kor. 9:19-23.

11. Me ren Föför 14:14-17, ifa usun Paulus a afalafal ngeni ekkewe chón Listra lón ewe napanap repwe sani le aúseling?

¹¹ Álleani Föför 14:14-17. Paulus a kúna met ekkewe aramas ra sani, iwe a siwili an afalafal. Áwewe chék, ewe pwiin aramas a fós ngeniir lón Listra, a chék ekis sileier lón Paipel are rese fen mwo nge silei. Ina minne, Paulus a afalafal ngeniir lón ewe napanap repwe weweiti. A fós usun fansoun ráás mi fókkun uwaéch me ar tufichin pwapwaiti manaw. A néúnéú ekkewe sókkun kapas me kapas áwewe aramas repwe tongeni mwittir weweiti.

12. Ifa usun ka tongeni esilla met sókkun mettóch emén a sani, me mwirin siwili óm afalafal?

¹² Mirititi met ekkewe aramas lón óm we leenien afalafal ra sani, iwe mwirin, siwili óm we afalafal pwe epwe fich ngeniir. Ifa usun kopwe silei met emén a sani atun ka fetál ngeni i are imwan we? Kopwe nengenifichi met a nóm winiórun are met a féfféri. Neman a atake, a állea puk, féri waan we, are pwal och angang. Ika mi fich, pwata kese poputá le fós ngeni wóón met ewe a féri? (Joh. 4:7) Pwal mwo nge fouten emén a tongeni pwári och mettóch usun, áwewe chék ewe sókkun angang a eáni, menni kúmiin pekin urumwot a sani, me i seni menni fénú. Iei alon Gustavo: “Ua poputá le fós ngeni emén át 19 ierin nge a úféúf eché sipiringú mi wor sasingin emén chón kél mi iteféúló wóón. Ua eisini usun, iwe a ereniei popun a sani ena chón kél. Ám na pwóróusfengen a emmweni ngeni eú káéén Paipel, me iei a emén chienach.”

13. Ifa usun kopwe eisini emén ika a mochen káé Paipel lón ewe napanap epwe sani?

 ¹³ Lupwen ka eisini emén ika a mochen káé Paipel, kopwe féri lón ewe napanap epwe sani ren, me áiti ngeni ifa usun ena káé epwe álisi. (Joh. 4:13-15) Áwewe chék, emén Chón Kraist fefin itan Poppy. Emén chón imw mi mochen rongorong usun Paipel a etiwalóng lón imwan we. Poppy a kúna eché certificate mi pachetá wóón ewe etiip mi pwári pwe ewe fefin i emén senseen eú sukul tekia mi káé pekin education. Iwe Poppy a áweweei pwe sia kan pwal asukula aramas ren ewe kkótun káéén Paipel me ach kewe mwich. Ewe fefin a etiwa an epwe káé, a fiti mwich sorotáán ewe rán, me mwirin a fiti ewe Circuit Mwichelap. Mwirin eú ier, a papatais. Pwisin eisinuk: ‘Met ekkewe aramas ua kan lilliwinitiir ra pwapwaiti? Ua tongeni áwewe ngeniir ewe kkótun káéén Paipel lón ewe napanap repwe sani ren?’

14. Ifa usun ka tongeni ekkesiwili napanapen óm káé ngeni emén me emén noum kewe chón káé?

¹⁴ Lupwen ka poputá le káé ngeni emén, kopwe ammólnaéchú eú me eú lesen fán iten emén me emén noum kewe chón káé. Ekieki nónnómun emén me emén leir me met ra pwapwaiti. Lupwen ka ammólnatá, ekieki ekkewe wokisin kopwe álleani ngeniir, ekkewe video kopwe fichi ngeniir, me met sókkun kapas áwewe kopwe néúnéú le áweweei ekkewe pwóróus mi enlet seni Paipel. Pwisin eisinuk, ‘Met ei chón káé a kon sani, me met epwe wesewesen kkúú letipan?’ (SalF. 16:23) Iei alon emén fefin lón Albania mi káé ren emén pioneer itan Flora: “Use fókkun tongeni lúkú ewe afalafal usun manawsefál.” Flora ese sótun eriáni ewe fefin an epwe mwittir etiwa ena afalafal. Flora a erá: “Akkomw, ua ekieki pwe mi lamot epwe lóóm silei ewe Kot mi eáni ena pwon usun manawsefál.” Iwe seni ena atun, iteiten án Flora epwe káé ngeni, a kan menlapei án Jiowa tong, tipachem me manaman. Mwirin, néún we chón káé a poputá le lúkú ewe manawsefál. Iwe iei a wiliti emén Chón Pwáraatá Jiowa mi tinikken.

15. Me ren Föför 17:16-18, ikkefa féfférún ekkewe chón Aten mi aosukosuka Paulus, nge pwata a chúen afalafal ngeniir?

¹⁵ Álleani Föför 17:16-18. Paulus ese fangetá le afalafal ngeni chón Aten, inaamwo ika ra fel ngeni ululun, féri lisowumwáál, me eáni ekiekin chón ekkewe lamalam chofona. Ese úkútiw le fós ngeniir inaamwo ika ra esiita. Paulus pwisin a wiliti emén Chón Kraist, inaamwo ika me akkomwan i emén chón “esiita . . . ninni . . . o pwal pweni” Chón Kraist. (1 Tim. 1:13, Testament Mi Fö) Jesus a lúkú pwe Paulus a tongeni wiliti néún chón káé, iwe Paulus a pwal lúkú pwe ekkewe chón Aten ra pwal tongeni wiliti néún Jesus chón káé. Nge a pwúng met Paulus a lúkú.​—Föf. 9:13-15; 17:34.

16-17. Met a áiti ngenikich pwe aramas ese lifilifil nónnómur ra tongeni wiliti néún Jesus chón káé? Apwóróusa eú pwóróus.

¹⁶ Lón fansoun ekkewe aposel, aramas ese lifilifil nónnómur ra wiliti néún Jesus chón káé. Lupwen Paulus a mak ngeni ekkewe Chón Kraist lón Korint, eú telinimwen Kriis, a apasa pwe ekkóch me lein chón ena mwichefel ra fen piin chón atai allúk, are eáni ewe sókkun manaw mi fókkun limengaw mi arúké. Mwirin Paulus a apasa: “Ekoch me leimi ra föri ekei sokun föför me lom. Nge oua fen küna limöch seni ämi tipis.” (1 Kor. 6:9-11) Ika ka manaw lón ena atun me kúna ekkena aramas, kopwe ekieki pwe repwe tongeni siwil me wiliti néún Jesus chón káé?

¹⁷ Lón ei fansoun, chómmóng ra tipemecheres le féri ekkewe siwil mi lamot ren ar repwe wiliti néún Jesus chón káé. Áwewe chék, lón Australia, emén special pioneer itan Yukina a  esilla pwe aramas ese lifilifil ra tongeni etiwa pwóróus seni ewe Paipel. Eú rán, lón eú leenien business, a kúna emén fépwúl mi iráchimi me nikápwesepwes úfan kewe. Yukina a erá: “Akkomwan ua pireir le fós ngeni, nge mwirin ua chék poputá le fós ngeni. Ua kúna pwe a fókkun pwapwaiti ewe Paipel me ekkóch iráchimin kewe iir wokisin seni ewe puken Kölfel!” Ena fépwúl a poputá le káé me fiffiti ekkewe mwich. *

18. Pwata a lamot ach sisap mwittir apwúngú aramas?

¹⁸ Itá Jesus a meefi pwe ekkewe uwaan irá ra nnupuló me échún kinikin pokiten a ekieki pwe lape ngeni aramas repwe tapweló mwirin? Aapw. Ewe Paipel a oesini pwe chókisikis chék repwe lúkú i. (Joh. 12:37, 38) Me Jesus a tufichin silei masouen letipen aramas, ina popun a silei pwe chómmóng resap etiwa minne a apasa. (Mat. 9:4) Nge a nefótófót wóón ekkewe fitemén repwe lúkú i, me a tinikken le afalafal ngeni aramas meinisin. Nge ifa usun ren kich? Kich sise tongeni silei masouen letipen aramas, iwe sisap fókkun apwúngaló ika aramas lón ach we leenien afalafal iir met sókkun aramas! Nge, sipwe fen eáni ewe ekiek pwe ra tongeni wiliti néún Jesus chón káé. Marc, emén misineri lón Burkina Faso a apasa: “Ekkewe aramas ua ekieki pwe repwe feffeitá lón ar lúkú, fán chómmóng ra úkútiw le káé. Nge ekkewe aramas ua ekieki pwe resap feffeitá, fán chómmóng ra fen feffeitá. Ina minne ua esilla pwe mi fen éch ach sipwe mut ngeni án Jiowa we ngún mi fel an epwe emmwenikich.”

19. Itá epwe ifa ach ekiek usun ekkewe aramas lón ach we leenien afalafal?

¹⁹ Neman me akkomwan sia ekieki pwe ese chómmóng ekkewe leenien afalafal mi usun uwaan ewe atake mi nnupuló me échún kinikin. Nge chemeni met Jesus a ereni néún kewe chón káé. Ekkewe atake ra pwechepwech, weween ra fen échún kinikin. Aramas ra tongeni siwil me wiliti néún Jesus chón káé. Ra aúchea me ren Jiowa ekkena aramas lón ach we leenien afalafal mi tongeni wiliti chón káé. (Ak. 2:7) Ika sia eáni án Jiowa me Jesus ekiek, sipwe ekieki usun nónnómun aramas me met ra pwapwaiti. Sisap eáni ekiek mi mwáál usur, nge sipwe fen ekieki pwe iir ra tongeni wiliti pwiich Chón Kraist.