1, 2. (a) Ifa usun Aisea 60:22 a pwéppwénútá lón ei fansoun sópwólóón? (b) Ifa ewe osupwang lón án Jiowa we mwicheich lón ei fansoun?

 “EWE mi tekison leimi epwe wiliti eu cho, nge ewe mi kis epwe wiliti eu mwü mi pöchökül.” (Ais. 60:22) Ekkena kapas ra pwéppwénútá lón ei fansoun sópwólóón. Lón ewe ier 2015, a wor 8,220,105 néún Jiowa chón angang ra afalafala kapas allimen ewe Mwú wóón unusen fénúfan! Iei met Kot a apasa usun chómmóngólóón néún kewe aramas: “Ngang ewe Samol mi Lapalap, üpwe müttir apwönüetä ai pwon lon fansoun üa filätä.” Iwe, fetál fetál epwe lapóló ekkewe angang sipwe féri. Sia kan achocho úkúkún ach tufich iei le afalafala me asukula aramas ewe kapas allim? Chómmóng pwiich kewe ra fiti ewe angangen regular are auxiliary pioneer. Ekkóch ra fen mwékút ngeni pwal ekkóch leeni mi wor osupwangen chón afalafal ie, are ekkóch ra angang weires le aúetá ekkewe Leenien Mwich.

² Iteiten ier, ina epwe 2,000 mineféén mwichefel ra fférútá. Lón ekkena mwichefel, mi lamot an epwe wor ekkewe mwán mi ásimaw me chónálillisin mwichefel. Iteiten ier, fitengeréú chónálillisin mwichefel a lamot repwe wiseni ewe wis mwán mi ásimaw me fitengeréú Chón Kraist mwán a lamot repwe wiseni ewe wis chónálillisin mwichefel. A ffat pwe mi chék suuk ngeni Chón Kraist meinisin,  mwán are fefin, ar repwe ‘alapalafochei ar achocho lon ewe angangen ach Samol.’​—1 Kor. 15:58.

3, 4. Me reom, met weween án emén achocho le feffeitá lón pekin lúkú?

³ Álleani 1 Timoty 3:1. Aposel Paulus a apúnga ekkewe Chón Kraist mwán mi “mochen” wiseni ewe wis chónemmwen, are mwán mi ásimaw. Án emén mochen eáni eú wis, weween pwe a lamot an epwe achocho me angang weires le tikeri ena wis. Iwe, ekieki mwo emén pwiich mwán a mochen an epwe fich ngeni ewe wis chónálillisin mwichefel. A mirititi pwe a lamot epwe achocho le ámúrinnééló napanapan kewe napanapen Chón Kraist. Iwe, mwirin an a eáni ena wis chónálillisin mwichefel, a sópweló an achocho me angang weires pwe epwe tongeni fich ngeni an epwe emén chónemmwen.

⁴ Ekkóch pwiich kewe ra féri ekkesiwil lón manawer pwe repwe tongeni alapaaló ar angang ngeni Jiowa. Áwewe chék, ekkóch ra ekiekin pioneer, angang lón Bethel, are álillis lón kaútáán ekkewe Leenien Mwich. Sipwe ppii ifa usun ewe Paipel a tongeni álisikich meinisin lón ach achocho le feffeitá.

5. Ifa usun ekkewe alúwél me fépwúl ra tongeni áeá ar péchékkúl lón ar angang ngeni Kot?

⁵ Ekkewe sáráfé ra tongeni féri chómmóng mettóch lón ar angang ngeni Jiowa pún iir mi péchékkúl. (Álleani Än Salomon Fos 20:29.) Ekkóch pwiich kewe alúwél me fépwúl lón Bethel ra álillis lón angangen peresin me kochufengenin ekkewe puk me Paipel. Chómmóng pwiich kewe alúwél me fépwúl ra álillis lón kaútáán are fférsefálin ekkewe Leenien Mwich. Ekkóch ra álillis lupwen a fis feiengaw watte. Chómmóng alúwél me fépwúl pioneer ra káé pwal eú fósun fénúfan are sái ngeni pwal eú leeni pwe repwe álillis lón angangen afalafala ewe kapas allim.

6-8. (a) Ifa usun a siwil án emén alúwél ekiek usun an angang ngeni Kot, me ifa mwirilóón? (b) Ifa usun sia tongeni ‘neni o nengeni pwe Jiowa a kirikiröch’?

⁶ Sia tongei Jiowa me sia mochen fang ngeni minne mi múrinné seni meinisin. Ikaamwo ina usun, neman sia pwal meefi meefien Aaron. I a mochen pwapwaiti an angang ngeni Kot, nge ese meefi pwapwa. Inaamwo ika Aaron a fen fiffiti mwich me akkafalafal seni lekúkkúnún, nge iei meefian: “Me rei mi echipwang ekkewe mwich me ewe angangen afalafal.” Iwe, met a féri?

⁷ Aaron a achocho le álleani ewe Paipel iteitan, ammólnatá fán iten ekkewe mwich, me uwawu meefian atun mwich. A pwal poputá le ikkiótek iteitan. Meinisin ekkeei mettóch a álisi le feffeitá. A watteeló an silei Jiowa me péchékkúleló an tong ngeni. Mwirilóón, a lapóló án Aaron meefi pwapwa. A pioneer, álillis lón fansoun a fis feiengaw watte, me a ló ngeni pwal eú fénú pwe epwe afalafal ie. Iei, Aaron a emén mwán mi ásimaw me a angang lón Bethel. Met meefien Aaron usun manawan iei? A erá: “Ua fen ‘neni o nengeni pwe Jiowa a kirikiröch.’ Pokiten án Kot efeiéchúei, ua meefi pwe a wor ai liwinimmang ngeni, me a achchúngúei ai upwe alapaaló ai angang ngeni, me ei mettóch a atoto pwal ekkóch feiéch.”

⁸ Ewe soumakken kélfel a erá: “Oupwe neni o nengeni pwe ewe Samol mi Lapalap a kirikiröch.” A pwal erá: “Chokewe mi aleasochis ngeni ewe Samol mi Lapalap resap osun och mettoch mi mürina.” (Álleani Kölfel 34:8-10.) Ewer, lupwen sia fang ngeni Jiowa minne mi múrinné seni meinisin, sia enletin pwapwa pokiten sia silei pwe sia apwapwaai i. Me Kot epwe apwénúetá minne a pwonei, i epwe túmúnúkich.

9, 10. Pwata a lamot ngonuk óm kopwe eáni ewe napanap mosonottam?

⁹ Neman sia mochen alapaaló ach angang ngeni Jiowa. Nge epwe ifa ika sia fen wikkitiwit ren fansoun langattam pwe sipwe eáni eú wis lón mwichefel are fán iten nónnómuch epwe siwil? Mi lamot ach sipwe mosonottam. (Mik. 7:7, NW) Inaamwo ika Jiowa a mut ngeni an epwe chék ina usun nónnómuch, nge sia tongeni lúkúlúk pwe epwe álisikich fansoun meinisin. Sia tongeni káé seni pwóróusen Apraham. Jiowa a pwon ngeni pwe epwe wor néún át, nge i a witiwit fite ier mwen án Isaak epwe uputiw. Lón ekkena atun, Apraham a mosonottam me akkamwéchú an tuppwél ngeni Jiowa.​—Ken. 15:3, 4; 21:5; Ipru 6:12-15.

¹⁰ Pwúngún, ach sipwe witiwit ese mecheres. (SalF. 13:12) Nge ika sia chék ekkekieki usun nónnómuch me ach lichippúng, iwe sipwe fókkun letipengaw. Atun ach witiwit, epwe fen éch ika sia áeá ena fansoun le ámúrinnééló ekkewe napanap epwe atufichikich le apwénúetáéchú eú sókkun wis lón ewe mwichefel.

11. Ikkefa ekkewe napanap sia tongeni achocho le ámááraatá, me pwata a lamot ena?

¹¹ Ámááraatá ekkewe napanap me tufich mi lamot ngonuk. Ren óm álleani ewe Paipel me ekilonei minne ka álleani, ka tongeni káé óm kopwe mirit, ifa usun kopwe ekiekiéchú me apwúngaló mettóch, me ifa usun kopwe féri kefil mi múrinné. Ren enletin, a lamot ngeni pwiich kewe mwán ekkena napanap me tufich fán iten ar repwe túmúnú ewe mwichefel. (SalF. 1:1-4; Tit. 1:7-9) Lupwen sia káé ewe Paipel, sia tongeni silei  meefien Jiowa usun chómmóng mettóch. Iwe mwirin, rán me rán sia tongeni áeá minne sia káé le féri ekkewe sókkun kefil epwe apwapwaai Jiowa. Áwewe chék, sipwe silei ika epwe ifa usun féfférúch ngeni ekkewe ekkóch, néúnéún moni, me ifa usun sipwe filatá úfach me ach minen apwapwa.

12. Ifa usun chón ewe mwichefel repwe tongeni pwáraatá pwe iir ewe sókkun aramas mi alúkúlúk?

¹² Apwénúetáéchú meinisin angang ra ewisa ngonuk ese lifilifil met sókkun. Lupwen néún Kot aramas ra férsefáli ewe imwenfel, a lamot án Nehemia epwe kútta ekkewe mwán repwe túmúnú ekkewe sókkopaten angang. A filatá ekkewe mwán mi iteúéch. A silei pwe chókkana ra tongei Kot me repwe angang weires le féri ese lifilifil angang i epwe ewisa ngeniir. (Ne. 7:2; 13:12, 13) Pwal ina chék usun lón ei fansoun, chókkewe mi tuppwél me angang weires repwe iteúéch mwen mesen aramas, iwe repwe pwal eáni pwal ekkóch wis. (1 Kor. 4:2) Ina minne, mi lamot sipwe achocho úkúkún ach tufich lón ese lifilifil angang sipwe eáni.​—Álleani 1 Timoty 5:25.

13. Ifa usun kopwe áppirú án Josef leenien áppirú ika ese pwúng féfférún ekkóch ngonuk?

¹³ Lúkúlúk wóón Jiowa. Met kopwe féri ika ese pwúng án ekkóch féffér ngonuk? Ka tongeni áwewe ngeniir met meefiom. Nge ika kopwe chék ekkeipé ngeniir me ákkánnetatá pwe en mi pwúng, iwe epwe fen tongeni watteeló ewe osukosuk. Sia tongeni káé seni pwóróusen Josef. Pwiin kewe ra kirikiringaw ngeni. Aramas ra pweni, me a kalapus fán iten och tipis ese féri. Nge Josef a lúkúlúk wóón Jiowa. A ekieki usun án Jiowa kewe pwon me akkamwéchú an tuppwél. (Kölf. 105:19) Lón ekkena fansoun weires, a ámááraatá chómmóng napanap mi múrinné mi álisi mwirin lupwen a eáni eú angang mi lamot. (Ken. 41:37-44; 45:4-8) Ika ese pwúng án ekkóch aramas féffér ngonuk, tingorei Jiowa epwe fang ngonuk tipachem. Epwe álisuk le akkamwéchú óm kinamwe me kirekiréch ngeniir lupwen ka fós ngeniir.​—Álleani 1 Petrus 5:10.

14, 15. (a) Pwata a lamot sipwe “tümwünü” napanapen ach afalafal ngeni aramas? (b) Met sókkun siwil ka tongeni féri pwe kopwe chúen tikeri aramas? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen me ewe pwóór itelapan “ Ka Mochen Sótuni Pwal Ekkóch Alen Afalafal?”)

¹⁴ Paulus a ereni Timoty an epwe sópweló le elipwákéchúóló lón an áwewe ngeni aramas ewe Paipel. A erá: “Kopwe püsin tümwünuk, kopwe pwal tümwünü mine ka afalafal won.” (1 Tim. 4:13, 16) Lón ena atun, Timoty a fen emén chón afalafal ren fite fite ier. Iwe, met popun a chúen lamot an epwe lipwákéchúló? Timoty a silei pwe aramas me nónnómur ra sissiwil. A mochen pwe aramas repwe sópweló ar pwapwaiti le aúseling ngeni. Ina popun a lamot an epwe akkachocho pwe epwe lipwákéchúló me ámúrinnééló napanapen an asukula aramas. Mi lamot sipwe pwal ina usun lón ach angangen afalafal lón ei fansoun.

¹⁵ Lón ekkóch leeni, lupwen sia afalafal imw me imw, sia kúna pwe chómmóng aramas rese nóm lón imwer. Nge lón pwal ekkóch leeni, eli ekkewe aramas iir mi nóm lón imwer, nge sise tongeni tikeriir eli pokiten leenier mi pinepin ngeni aramas esap chón lón ena leeni. Ika a pwal ina usun óm leenien afalafal, en mi tongeni sótuni pwal eú alen óm kopwe tikeri aramas?

16. Ifa usun ewe angangen afalafal lein chómmóng aramas epwe tongeni sópwéch?

¹⁶ Chómmóng pwiich kewe ra pwapwaiti ewe angangen afalafal lein chómmóng aramas. Áwewe chék, ra kútta aramas repwe tongeni afalafal ngeniir ren ar ló ngeni leenien sousou train, leenien sousou bus, market, me leenien kunou. Emén chón afalafal a tongeni poputááni an fós ngeni emén usun  pwóróusen fénúfan. Are, emén chón afalafal a tongeni kapas eis ngeni emén usun an angang are apúnga néún kewe semirit. Ika emén a pwapwaiti ar fósfengen me ewe chón afalafal, iwe ewe chón afalafal a tongeni apwóróusa och pwóróus lón Paipel are eisini met meefian usun. Fán chómmóng, aramas ra mochen silei pwal ekkóch pwóróus usun ewe Paipel.

17, 18. (a) Ifa usun epwe lapóló óm meefi núkúnúkéch lón óm afalafal lein chómmóng aramas? (b) Pwata meefien Tafit lón an mwareiti Jiowa a mmen álilliséch lón óm angangen afalafal?

¹⁷ Eli a weires ngonuk óm kopwe poputá le fós ngeni aramas kese sissileer wóón al. Ina pwal meefien Eddie, emén pioneer lón New York City. Nge a kúna och mettóch mi álisi an epwe meefi núkúnúkéch. A erá: “Atun ám famili fel, ngang me pwúlúwei we aua féri research. Aua kútta ifa usun aupwe pélúweni án aramas kapas eis are meefien aramas usun ekkóch pwóróus. Ám aua pwal tingor álillis seni ekkóch pwiich kewe Chón Pwáraatá.” Iei, Eddie a mwétéres le féri ewe angangen afalafal lein chómmóng aramas.

¹⁸ Lupwen a lapóló ach pwapwaiti ach angangen afalafal me sia ámúrinnééló napanapen ach fós ngeni aramas usun ewe kapas allim, ach feffeitá epwe pwápwáló ngeni aramas. (Álleani 1 Timoty 4:15.) Sia pwal tongeni mwo nge álisi emén an epwe wiliti néún Jiowa chón angang. Tafit a erá: “Üpwe ingemwareiti ewe Samol mi Lapalap fansoun meinisin, üpwe chök mwamwareiti i. Ngang üpwe aingaing won ewe Samol mi Lapalap. Chokewe mi nom lon riaföü repwe rongorong o pwapwa ren.”​—Kölf. 34:1, 2.

19. Pwata emén chón angang ngeni Jiowa mi tuppwél epwe pwapwa inaamwo ika mi weires nónnómun?

¹⁹ Tafit a pwal apasa: “Ai Samol mi Lapalap, meinisin mine ka föri repwe kilisou ngonuk, noum chon pin meinisin repwe mwareituk. Repwe kapas usun lingen mwum o apworausa usun om manaman, pwe aramas meinisin repwe silei om föför mi manaman me amwararen lingen mwum.” (Kölf. 145:10-12) Meinisin chókkewe mi tongei Jiowa me tuppwél ngeni a péchékkúl ar mochen apwóróusa ngeni aramas usun I. Nge met ika kese tongeni awora watteen fansoun le afalafal imw me imw pokiten óm semmwen are ka chinnap? Kopwe chechchemeni pwe ka mwareiti Jiowa iteiten fansoun ka fós usun i ngeni aramas, áwewe chék ngeni ekkewe kangof are tokter. Ika ka kalapus pokiten óm lúkú, eli ka chúen tongeni apwóróusa ngeni ekkóch usun Jiowa, me apwapwaai letipan. (SalF. 27:11) A pwal fókkun pwapwa ika ka angang ngeni inaamwo ika ekkóch lón óm famili rese. (1 Pet. 3:1-4) Pwal mwo nge lón fansoun weires, ka tongeni mwareiti Jiowa, akkarap ngeni, me achocho le feffeitá lón óm lúkú.

20, 21. Ika ka eáni pwal ekkóch angang lón án Jiowa mwicheich, ifa usun kopwe eú feiéch ngeni ekkewe ekkóch?

²⁰ Jiowa epwe fókkun efeiéchuk ika kopwe akkachocho le arap ngeni me angang ngeni úkúkún óm tufich. Neman ika kopwe féri ekkóch ekkesiwil lón óm schedule are manawom epwe pwal lapóló óm fansoun le álisi aramas le silei usun án Kot kewe pwon mi echipwér. Epwe pwal tongeni watteeló óm fansoun le álisi pwiiom kewe Chón Kraist. Iwe, ekieki úkúkún watteen án pwiiom kewe fókkun tongeok lupwen ra kúna óm angang weires lón ewe mwichefel!

²¹ Inaamwo ika sia angang ngeni Jiowa ren fansoun langattam are sia kerán angang ngeni, nge kich meinisin sia tongeni akkachocho le akkarap ngeni i me feffeitá lón ach lúkú. Lón en lesen mwirin ei, sipwe káé ifa usun sia tongeni álisi ekkewe ekkóch ar repwe pwal feffeitá.