KA FEN áneánei óm kopwe wiseni eú wis lón ewe mwichefel nge kese tongeni féri iei? Neman emén a fen eáni ena wis. Are neman ina eú wis are angang ka fen piin eáni me lóóm, nge iei, kese chúen tongeni féri pokiten apwangapwangen inis, ierum, osukosuken moni, are wisom lón óm famili. Are, neman pokiten siwilin kókkótun ach mwicheich, kese chúen eáni ewe angang ka fen piin eáni ren fansoun langattam. Ese lifilifil ewe popun, nge neman ka meefi pwe kese chúen tongeni unusen féri met ka mochen féri fán iten Kot. Ika a fis ngonuk ekkena esin mettóch, sia weweiti pwe neman fán ekkóch kopwe meefi lichippúng. Nge, ifa usun kopwe túmúnú pwe óm meefi lichippúng, mángaw, are song ete nemenuk? Ifa usun kopwe tongeni chék pwappwapwa?

Sia tongeni káé ifa usun sipwe tongeni chék pwappwapwa ren ach káé usun pwóróusen Johannes Soupapatais. Johannes a feiéch ren an wiseni chómmóng wis mi amwarar, nge neman ese ekieki pwe epwe fis ngeni manawan met a fis ngeni mwirin och fansoun. Neman ese ekieki pwe ttamen an kalapus epwe ttame seni an féri ewe angangen afalafal. Nge a chúen pwapwa, a chék pwappwapwa lón unusen manawan. Met a álisi an epwe ina usun? Ifa usun sipwe pwal tongeni chék pwappwapwa pwal mwo nge fansoun sia lichippúng?

Lón ewe ier 29 ina epwe lón ewe maram April, Johannes a poputá le féri wisan le ammólnatá aramas fán iten warotoon ewe Messaia, a ereniir: “Oupwe aier seni ämi tipis, pun a arap Mwün Läng.” (Mat. 3:2; Luk. 1:12-17) Chómmóng ra etiwa ena pwóróus. Ren enletin, chómmóng aramas seni fénú towau ra etto pwe repwe aúseling ngeni an afalafal, me a chúng letiper, iwe ra aier me papatais. Fán pwora, Johannes a pwal éúréúra ekkewe néúwisin lamalam mi lamalamtekia pwe repwe kúna kapwúng ika rese aier. (Mat. 3:5-12) Lón ewe ier 29 ina epwe lón ewe maram October, Johannes a féri eú mettóch mi lamot lap seni wisan kewe meinisin, ina an papataisi Jesus. Seni ena atun, Johannes a ereni aramas ar repwe tapweló mwirin Jesus, ewe Messaia mi Pwonetiw.—Joh. 1:32-37.

Pokiten ewe wis Johannes a eáni a kkóló aúchean, iwe Jesus a tongeni apasa: “Johannes Soupapatais a lap seni aramas meinisin mi uputiu won fanüfan.” (Mat. 11:11) Ese mwáál Johannes a fókkun pwapwa ren ekkewe feiéch meinisin a kúna.  Chómmóng aramas lón ei fansoun ra fen kúna chómmóng feiéch usun chék Johannes. Áwewe chék, emén Chón Kraist mwán itan Terry me pwúlúwan we Sandra ra angang ngeni Kot full-time lap seni 50 ier. Iei alon Terry: “Ua fen eáni chómmóng wis mi aúchea. Ua fen pioneer, angang lón Bethel, special pioneer, chónemmwen mi wisen sáifetál, district overseer, me iei ua pwal special pioneer sefál.” Sia fókkun pwapwa lupwen sia eáni ekkóch wis lón ach angang ngeni Kot, nge mi lamot sipwe angang weires ren ach sipwe akkamwéchú ach pwapwa lupwen a siwil nónnómun manawach, ina met sipwe káé seni Johannes.

Án Johannes akkaúcheani ekkewe angang Jiowa a ewisa ngeni ina met a álisi an epwe chék pwappwapwa lón wisan. Áwewe chék, mwirin án Jesus papatais, án Johannes kewe angang ra poputá le kisikisiló, nge án Jesus angang a poputá le lapóló. Néún Johannes kewe chón káé ra lólilen ren ena, ina popun iei met ra ereni Johannes: “Sense, ka chechemeni ewe mwän a nom reöm ötiuen ewe chanpupu Jortan . . . Iei a papataisi aramas o aramas meinisin ra feila ren.” (Joh. 3:26) Nge Johannes a ereniir: “Ewe mwän apwüpwülü söfö i pwülüen ewe fin apwüpwülü söfö. Nge chiechien ewe mwän apwüpwülü söfö mi ü ünükün o aüseling a pwapwa lupwen a rongorong mwelien ewe mwän apwüpwülü söfö. Iei usun ai pwapwa a unusöchüla.” (Joh. 3:29) Johannes ese ekiekin okkuf ngeni Jesus. Ese pwal meefi pwe ese chúen lamot an angang pokiten Jesus a fen eáni eú angang mi kon lamot lap seni. Nge Johannes a chék pwapwa pokiten a aúcheani wisan an emén “chiechien ewe mwän apwüpwülü söfö.”

Án Johannes na ekiek a álisi an epwe chék menemenéch inaamwo ika ese mecheres wisan we. Áwewe chék, Johannes i emén chón Nasir seni leuputiwan, ina popun mi allúk ngeni an esap ún wain. (Luk. 1:15) Iei met Jesus a apasa usun napanapen manawen Johannes mi chék tekison: “Johannes a feito, a echikefel, esap pwal ün wain.” Nge Jesus me néún kewe chón káé, ese pwal pinepin ngeniir ekkena mettóch lón manawer, ra tongeni féri met aramas ra kan féri lón ena atun. (Mat. 11:18, 19) Pwal och, Johannes ese féri manaman, nge a silei pwe Jesus a atufichi néún kewe chón káé kapachelong ekkóch néún Johannes kewe chón káé lóóm ar repwe féri manaman. (Mat. 10:1; Joh. 10:41) Nge Johannes ese kon ekieki usun sókkofesenin néún kewe chón káé me néún Jesus kewe chón káé, a chék sópweló le apwénúetá wisan seni Jiowa fán tinikken.

Ika sipwe pwal aúcheani wisach iei lón ach angang ngeni Jiowa, iwe sia tongeni akkamwéchú ach pwapwa. Terry, ewe sia fen fós usun, a erá: “Ua chék ekkekieki eú me eú ekkewe wis ua fen eániir.” Lupwen Terry a nesékúriti manawan lón an angang ngeni Jiowa full-time, iei met a apasa: “Ese wor ai niamam, manawei a chék uren pwapwa.”

Sia tongeni alapaaló ach pwapwa lón ach angang ngeni Kot ren ach ekilonei ewe popun a fókkun aúchea eú me eú ekkewe wis are angang sia féri fán iten Jiowa. Popun pún a eú feiéch ach “akkangangfengen me Kot.” (1 Kor. 3:9, NW) Eú pisek mi aúchea epwe chék lilling ika sia kan túttúmúnú fansoun meinisin. Pwal ina chék usun, sipwe chék tongeni akkamwéchú ach pwapwa ika sipwe kan ekkekieki úkúkún feiéchúch seni ach tongeni angangfengen me Jiowa. Sipwe túmúnú ach sisap apépééi ach angang ngeni Jiowa ngeni án ekkewe ekkóch. Sisap ekieki pwe ewe angang Jiowa a ewisa ngenikich a chék lamotkisikis seni ewe angang Jiowa a ewisa ngeni ekkewe ekkóch.​—Kal. 6:4.

Neman Johannes a silei pwe a chék kaúk ewe fansoun epwe áeá lón an angang, nge neman ese fen mirititi pwe epwe chék úkúppékútiw. (Joh. 3:30) Lón ewe ier 30, wonu som maram mwirin an papataisi Jesus, King Herotes a oturalong lón kalapus. Nge Johannes a chúen sópweló le féri úkúkún an tufich le afalafal. (Mark. 6:17-20) Met a álisi Johannes an epwe chék pwappwapwa inaamwo ika a kalapus? A chék nefótófót wóón mettóchun lúkú.

Atun Johannes a nóm lón kalapus, a rongorong pwe án Jesus angang a chék lallapóló. (Mat. 11:2; Luk. 7:18) Johannes a fókkun lúkú pwe Jesus, i ewe Messaia nge neman a ekieki epwe ifa usun án Jesus epwe apwénúetá meinisin án Paipel kewe oesini usun met ewe Messaia epwe féri. Pokiten ewe Messaia epwe emén king, itá weween pwe Jesus epwele poputá le nemenem ekiseló chék? Ika epwe fis ena, weween pwe Johannes epwele musowu seni kalapus?  Johannes a mwétéres le weweéchúti wisen Jesus we, ina popun a tinaló rúúemén néún kewe chón káé ar repwe eisini Jesus ei kapas eis: “En ewe eman epwe wareto, are sipwe witiwiti pwal eman?” (Luk. 7:19) Lupwen ekkena mwán ra liwinsefál, ese mwáál Johannes a aúselingéch ar apwóróusa án Jesus féri ekkewe manaman me echikaraatá ekkewe mi semmwen, me mwirin Jesus a tiiniireló pwe repwe ereni Johannes: “Ekewe mi mesechun ra küna mwer, ekewe mi pechemä ra fetal, ekewe mi üriir rupun pwötür ra chikarsefäl, ekewe mi selingepüng ra rongorong, ekewe mi mäla ra manauetä, nge ekewe mi wöüngau ra rongorong afalafalen ewe Pworausen Manau.”​—Luk. 7:20-22.

Ese wor tipemwaramwar pwe met néún Johannes kewe chón káé ra apwóróusa ngeni a apéchékkúlatá. A fókkun pwáraatá pwe Jesus a akkapwénúetá ekkewe oesini usun ewe Messaia. Inaamwo ika án Jesus nónnóm ese efisi án Johannes epwe musowu seni kalapus, nge Johannes a silei pwe an angang ese lamotongaw. Mi chúen wor popun án Johannes epwe pwapwa inaamwo ika a nóm fán weires.

Ika sipwe nefótófót wóón mettóch lón pekin lúkú usun chék Johannes, iwe sipwe tongeni likiitú fiti pwapwa me mosonottam. (Kol. 1:9-11) Sia tongeni féri ena ren ach ákkálleani ewe Paipel me ekilonei minne sia álleani, ina met epwe ákkáchema ngenikich pwe ach angang ngeni Kot esap fókkun lamotongaw. (1 Kor. 15:58) Iei alon Sandra: “Ai álleani eú sópwun lón Paipel iteiten rán a álisiei le arap ngeni Jiowa. A álisiei le nefótófót wóón Jiowa nge esap wói.” Ach nefótófót wóón pwóróusen án pwiich kewe angang fán iten Jiowa epwe álisikich ach sisap kon ekieki chék pwisinkich. Nge sia tongeni nefótófót wóón met Jiowa a féfféri iei. Sandra a erá: “Ekkewe prokram seni ewe JW Broadcasting^® iteiten maram ra álisikich le pacheéch ngeni ach mwicheich, me akkamwéchú ach pwapwa lón ach angang.”

Lón fansoun mwochomwoch, Johannes Soupapatais a féri an angangen afalafal fán ewe esin “manaman mi nom ren Elias,” me i a usun chék Elias “eman aramas usun chök kich.” (Luk. 1:17; Jas. 5:17) Ika sipwe áppirú an leenien áppirú ren an akkaúcheani me nefótófót wóón ekkewe mettóch mi lamot lón ach angang ngeni Kot, iwe sipwe pwal tongeni chék pwappwapwa lón ach angang ngeni, ese pwal lifilifil met epwe fis lón manawach.