1. Met a lamot ngeni Chón Kraist ren ar repwe fiti ewe kitirin manaw tori wesilóón?

KICH Chón Kraist sia fiti eú kitirin manaw. Ese lifilifil ika sia kerán poputá are sia fen fiffiti ena kitir ren fansoun langattam, nge a chúen lamot ach sipwe achocho tori ach sipwe tikeri ewe tepkiri. Án aposel Paulus kapasen éúréúr ngeni ekkewe Chón Kraist lón Filipi a tongeni álisikich le fiti ena kitir tori wesilóón. Ekkóch lón ewe mwichefel lón Filipi ra fen angang ngeni Jiowa ren fite ier atun a toriir néún Paulus we taropwe. Ra fen angang ngeni Jiowa fán tuppwél, nge Paulus a chék áchema ngeniir lamoten ar repwe likiitú le sópweló ar angang ngeni Jiowa. A mochen pwe repwe ákkáppirú i lón an “säwenewen ngeni ewe sopolan.”​—Fil. 3:14.

2. Pwata a fókkun fich án Paulus kapasen emmwen ngeni ekkewe chón Filipi?

² A fókkun fich án Paulus kewe kapasen pesepes ngeni ekkewe chón Filipi. Seni lepoputáán, chón ena mwichefelin Filipi ra kúna weires. Ina epwe lón ewe ier 50, Paulus me Silas ra álleasochisi án Kot etiwetiw ar repwe “feito Masetonia.” Iwe ra feiló Filipi pwe repwe afalafala ewe pwóróus allim. (Föf. 16:9) Ra afalafal ngeni emén fefin itan Litia mi “fel ngeni Kot, nge ewe Samol a suki lelukan” ngeni ewe pwóróus allim. (Föf. 16:14) A papataiseló fitifengen me chón leimwan. Iwe nge, mwittir chék ewe Tefil a efisi osukosuk. Ekkewe mwán lón ena telinimw ra átekinaló Paulus me Silas ren meilapen ena telinimw me ra tipi ngeniir pwe ra efisi osukosuk. Iwe, ra wichiir, kalapuser, me ereniir pwe repwe ló seni ar we telinimw. (Föf. 16:16-40) Ra fangetá? Aapw! Nge ifa usun ren chókkewe lón ena mineféén mwichefel? Ra isetiw eú leenien áppirú mi múrinné pokiten ra pwal likiitú! Ese mwáál ra fókkun péchékkúletá ren án Paulus me Silas leenien áppirú.

3. Met Paulus a mirititi, me ikkefa ekkewe kapas eis sipwe pwóróus usur?

 ³ Paulus ese fókkun mochen fangetá. (2 Kor. 4:16) Iwe nge a silei pwe ren an epwe fiffiti ewe kitirin manaw tori muchchún, a lamot epwe chék nefótófót wóón ewe win. Met sia tongeni káé seni án Paulus leenien áppirú? Ikkefa án chókkewe mi tuppwél lón ei fansoun leenien áppirú mi pwári pwe sia pwal tongeni likiitú fán ese lifilifil weires? Me ifa usun ach ápilúkúlúk fán iten mwachkkan epwe tongeni álisikich le úppós pwe sisap fangetá?

4. Ifa usun Paulus a sópweló le akkangang ngeni Jiowa fán ese lifilifil nónnómun?

⁴ Ekieki usun minne Paulus a achocho le féri atun a mak ngeni chókkewe lón Filipi. A kalapus lón imwan we me a fókkun aúkúk an afalafal ngeni aramas. Iwe nge, a chék akkafalafal ngeni chókkewe mi etto chuuri me a mak taropwe ngeni ekkewe mwichefel mi towau. Pwal ina chék usun lón ei fansoun, chómmóng Chón Kraist mi mwenilóng lón imw ra achocho úkúkún ar tufich le afalafala ewe pwóróus allim ngeni chókkewe mi etto áámweer lón imwer. Ra pwal mak taropwe mi apéchékkúl ngeni ekkewe chón imw sise tongeni pwisin fós ngeniir lón féúféún aramas.

5. Met a álisi Paulus an epwe chék nefótófót wóón ewe win me ren met a erá lón Filipi 3:12-14?

⁵ Paulus ese mut ngeni och mettóch a féri me lóóm, ese lifilifil ika mi éch are mi ngaw, an epwe erikaló ekiekin seni an angang ngeni Jiowa. Nge a erá pwe an ‘manlükala mine a nom lükisökürün’ a mmen lamot ren an epwe ‘achocho ngeni an epwe tori mine a nom mwan,’ weween an likiitú lón ewe kitir tori wesilóón. (Álleani Filipi 3:12-14.) Ikkefa ekkewe mettóch ra tongeni erikaló ekiekin Paulus? Akkomw, Paulus a mmen sópwéch lón manawan me mwen an wiliti emén Chón Kraist. Nge a meefi pwe ekkena mettóch ra “usun chök pipi lon lenien koturula.” (Fil. 3:3-8) Oruuan, inaamwo ika a mengiringir ren an eriáfféwúmwááli ekkewe Chón Kraist, nge ese mut ngeni ekkena memmeef ar repwe aúkatiw an angang ngeni Jiowa. Me aúlúngátin, Paulus ese ekieki pwe a fen naf an angang fán iten Jiowa. A sópwéch lón ewe angangen afalafal inaamwo ika a kalapus, kawet, mommon ngeni faú, ta seni waan we me lemataw, pwal mwo nge nafangaw anan me úfan. (2 Kor. 11:23-27) Iwe nge, ese lifilifil met Paulus a féfféri are ekkewe weires a kúkkúna, nge a silei pwe a lamot an epwe chék sópweló le angang ngeni Jiowa. A lamot ach sipwe pwal ina usun.

6. Ikkefa ekkóch mettóch ‘lükisökürüch’ eli a lamot sipwe ménúkiireló?

⁶ Ifa usun sipwe áppirú Paulus ren an ‘manlükala mine a nom lükisökürün’? Eli a lamot ngeni ekkóch leich ach sipwe okkufu ach mengiringir ren tipisich me lóóm. Ika ina, iwe pwata kese káé usun án Kraist we asorun méén kepich? Ika sia káé, ekilonei, me iótek usun ena pwóróus mi apéchékkúl, epwe tongeni ekisikisaaló ach memmeefin mengiringir ese lamot. Neman sipwe mwo nge wes le apwúngúkich ren tipisich kewe Jiowa a fen omusereló. Ekieki pwal ei eú lesen sia tongeni káé seni Paulus. Ekkóch ra likitaló ar achocho ngeni eú angangen moni mi watte peioffun pwe repwe tongeni alapaaló ar angang ngeni Jiowa. Ika sia féri ena, iwe sia tongeni ménúkaaló minne a nóm lúkúsékúrúch ren ach sisap mocheniaiti minne sia fen pennúkúóló. (Num. 11:4-6; SalAf. 7:10) A pwal tongeni kapachelong lón ‘mine a nom lükisökürüch’ ekkewe mettóch sia fen féri me lóóm lón  ach angang ngeni Jiowa are ekkewe weires sia likiitú faar. Mei pwúng pwe ach nesékúrú usun án Jiowa efeiéchúkich me álisikich lón ekkewe ier ra ló, a tongeni apéchékkúla ach riri ngeni Semach we. Nge, sise fókkun mochen ekieki pwe a fen naf ach angang fán iten Jiowa.​—1 Kor. 15:58.

7. Me ren 1 Korint 9:24-27, met a lamot emén epwe féri pwe epwe tongeni win lón an kitirin manaw? Áweweei.

⁷ Paulus a fókkun weweiti alon Jesus ei: “Oupwe achocho.” (Luk. 13:23, 24) Paulus a silei pwe a lamot an epwe fókkun achocho lón unusen manawan usun chék Jesus. Ina popun a aléllééi manawen emén Chón Kraist ngeni eú kitir. (Álleani 1 Korint 9:24-27.) Emén sensú a nefótófót wóón an epwe tikeri ewe tepkiri nge esap pwal wor met epwe orukaló ekiekin. Áwewe chék, ekkewe sensú eli repwe ssá wóón efóch al mi wor sitowa ie me pwal ekkóch mettóch mi tongeni erikaló ekiekiir. Óm ekiek nge emén sensú epwe mwo kaúló me katol masouen ekkena sitowa? Esap fókkun féri ena! Lón ach kitirin manaw, a pwal lamot sipwe túmúnú pwe esap wor met epwe erikaló ekiekich. Ika sia usun Paulus le nefótófót wóón ewe win me ach angang ngeni Jiowa fán tinikken, iwe sipwe angei winnach!

8. Ikkefa ekkewe úlúngát sóssót sipwe pwóróusfengen wóór?

⁸ Iei sipwe pwóróusfengen wóón úlúngát sóssót a tongeni ammangakicheló lón ach fiti ewe kitirin manaw. Ewe áeúin sóssót ina kéúrúlóón fisin och mettóch sia ésúkúsúkú. Oruuan, apwangapwangen inis. Me aúlúngátin, ekkewe weires sia kúkkúna ren fansoun langattam. Sipwe káé ifa usun ekkóch ra likiitú fán ekkena sókkun weires.​—Fil. 3:17.

9. Met kéúrúlóón fisin och mettóch sia ésúkúsúkú a tongeni efisi ngenikich?

⁹ Kéúrúlóón fisin och mettóch sia ésúkúsúkú. Pwúngún sia fókkun mochen ekkewe mettóch mi múrinné Jiowa a pwonei. Ren enletin, atun néún Jiowa we soufós Apakuk a pwári an mochen án Jiowa epwe aúkatiw minne mi ngaw mi fiffis lón Juta, Jiowa a ereni an epwe “chök witiwit” fán likiitú. (Ap. 2:3) Iwe  nge, ika usun itá a mmang och mettóch sia ésúkúsúkú, iwe sia tongeni tinikkopuló, pwal mwo nge lichippúng. (SalF. 13:12) Ina met a fis ren och fansoun seni ewe ier 1914. Lón ena fansoun, chómmóng Chón Kraist mi kepit ra ésúkúsúkú pwe repwele feitá láng lón ena ier. Iwe nge lupwen ese fis, ifa usun chókkana mi tuppwél ra likiitú fán kéúrúlóón fisin ena mettóch ra ésúkúsúkú?

10. Met eú pean pwúpwúlú ra féri lupwen ese fis met ra ésúkúsúkú?

¹⁰ Ekieki usun án ekkeei rúúemén Chón Kraist mi tuppwél leenien áppirú mi múrinné usun ar pworacho ngeni ar lichippúng. Pwiich Royal Spatz a papatais lón ewe ier 1908 atun a 20 ierin. A fókkun lúkú pwe ekiseló chék epwele feitá láng. Iwe lón ewe ier 1911, atun a tingorei Pearl ar repwe pwúpwúlú, a ereni neminna: “Ka fen silei met epwe fis lón 1914. Ika sipwe pwúpwúlú, iei chék atun!” Itá ena pean pwúpwúlú Chón Kraist ra fangetá lón ewe kitirin manaw lupwen rese feitá láng lón ewe 1914? Aapw, pokiten ra nefótófót wóón ar angang ngeni Jiowa fán tuppwél nge esap chék wóón ar repwe feitá láng. Ra úppós le fiti ewe kitir fán likiitú. Mei pwúng pwe Royal me Pearl ra akkangang ngeni Jiowa ren fansoun langattam fán tuppwél tori muchchún manawer wóón fénúfan. Ese mwáál ka mochen kúna ewe atun Jiowa epwe epinaaló itan we me ánneta pwúngún an nemenem me an apwénúetá meinisin an kewe pwon. Kopwe lúkú pwe repwe fis lón ewe fansoun Jiowa a filatá. Nge tori ena fansoun, sipwe akkangang ngeni Kot me sisap mut ngeni kéúrúlóón fisin och mettóch sia ésúkúsúkú an epwe ammangakich.

11-12. Pwata sia tongeni akkangang ngeni Jiowa fán tuppwél inaamwo ika inisich ese péchékkúl usun chék me lóóm? Apwóróusa eú pwóróus.

¹¹ Apwangapwangen inis. A lamot ngeni emén sensú péchékkúl le kitir, nge emén mi fiti ewe kitirin manaw ese pwal lamot epwe péchékkúl inisin ren an epwe péchékkúl lón pekin lúkú. Ren enletin, mi wor chómmóng mi apwangapwang inisiir ra chúen tuppwél le angang ngeni Jiowa. (2 Kor. 4:16) Áwewe chék ren pwóróusen Pwiich Arthur Secord * 88 ierin mi fen angang lón Bethel ren úkúkún 55 ier. A apwangapwang me sessemwen. Eú rán emén kangof a áámwa wóón an we bed me ereni fán tong: “Pwich Secord ka fen féri chómmóng fán iten Jiowa.” Nge Arthur ese nefótófót wóón met a féri me lóóm. A attola ena kangof, emelimel ngeni, me ereni: “Minne sia fen féri, esap ina met a kon aúchea, pwe ach akkamwéchú ach tuppwél iei feiló, ina met a kon aúchea.”

 ¹² Eli ka fen angang ngeni Jiowa ren fansoun langattam, nge iei óm sessemwen a áweiresi óm kopwe féri minne ka féfféri me lóóm. Ika ina, iwe kosap lichippúng. Ka tongeni lúkúlúk pwe Jiowa a chechchemeni me aúcheani óm angang ngeni me lóóm. (Ipru 6:10) Me chechchemeni pwe úkúkún ach angang fán iten Jiowa, esap ina esissillen úkúkún ach tongei. Nge sia pwári úkúkún ach tongei atun sia eáni ekiek mi pwúng me angang ngeni úkúkún ach tufich. (Kol. 3:23) Jiowa a weweiti úkúngawach me ese kútta senikich met sise tongeni féri.​—Mark. 12:43, 44.

13. Met a fis ngeni Anatoly me Lidiya, me ifa usun met a fis ngeniir a apéchékkúlakich le sópweló lón ach kitir inaamwo ika a chómmóng ach kewe sóssót?

¹³ Weires sia kúkkúna ren fansoun langattam. Ekkóch néún Jiowa kewe chón angang ra likiitú fán weires me riáfféúmwáál ren fansoun langattam. Áwewe chék a 12 ierin Anatoly Melnik * lupwen seman we a ares, kalapus, me mwirin a eoló Siberia lap seni 4,000 mwail towauan seniir me an we famili lón Moldova. Eú ier mwirin, inan we me inan kewe me seman chinnap ra pwal eoló Siberia. Mwirin och fansoun ra tongeni fiti mwich lón pwal eú sóópw, nge repwe fetál úkúkún 20 mwail lón sno. Mwirin, Pwiich Melnik a kalapus úlúngát ier towau seni pwúlúwan we me néún we nengngin eú ierin. Inaamwo a fis ngeni Anatoly me chón an famili ekkeei weires ren fansoun langattam, nge ra sópweló le angang ngeni Jiowa fán tuppwél. Iei a 82 ierin Anatoly me a fiti eú Kúmiin Chón Túmúnú Keangen Ofesilap lón Asia. Sipwe áppirú Anatoly me Lidiya me féri úkúkún ach tufich lón ach angang ngeni Jiowa, me sópweló chék le likiitú usun met sia féri me lóóm.​—Kal. 6:9.

14. Met Paulus a mirititi an epwe féri pwe epwe tikeri winnan?

¹⁴ Paulus a lúkúlúk pwe epwe fiti ewe kitir tori wesilóón me angei winnan. Pokiten i emén Chón Kraist mi kepit, a mwétéresiti an epwe “angei ewe win, iei än Kot kö.” Iwe nge, ren an epwe tikeri ena win, a mirititi pwe a lamot ngeni an epwe “säwenewen.” (Fil. 3:14) Paulus a áeá eú kapas áwewe ren an epwe álisi chókkewe lón Filipi le nefótófót wóón winner.

15. Ifa usun Paulus a néúnéú eú kapas áwewe usun chón wiliposun eú fénú le apéchékkúla ekkewe Chón Kraist lón Filipi ar repwe “achocho”?

¹⁵ Paulus a áchema ngeni chókkewe lón Filipi  pwe iir chón wilipos lón láng. (Fil. 3:20) Pwata a lamot ar repwe chemeni ena? Lón ena fansoun aramas ra mmen mochen ar repwe chón wilipos fán mwúún Rom pokiten a atoto ngeniir chómmóng feiéch. * Iwe nge, a fen kon éch án ekkewe Chón Kraist mi kepit wilipos pwe iir repwe wilipos lón láng, ewe mi atoto chómmóng feiéch. Ekkewe feiéch emén chón wilipos fán mwúún Rom epwe angei ese akkarap ngeni ekkena feiéch! Ina popun, Paulus a apéchékkúla chókkewe lón Filipi ren an ereniir: “Lapalapen manauemi epwe fich ngeni ewe Pworausen Manau usun Kraist.” Ena kapas “lapalapen manauemi” lón ena wokisin a wewe ngeni “manaweni manawen chón wilipos.” (Fil. 1:27) Ekkewe Chón Kraist mi kepit ikenái ra pwal isetiw eú leenien áppirú mi múrinné ren ar achocho ngeni manaw esemuch lón láng.

16. Ese lifilifil ika sipwe manaw lón láng are wóón fénúfan, nge met sipwe sópweló le féri me ren Filipi 4:6, 7?

¹⁶ Ese lifilifil ika sia ápilúkúlúkún feitá láng are nónnóm lón Paratis wóón fénúfan, nge a lamot ach sipwe likiitú lón ach kitir tori ach sipwe angei winnach. Ese lifilifil nónnómuch, nge sisap nesékúriti ekkewe mettóch lúkúsékúrúch, me sisap mut ngeni och mettóch an epwe aúkatiw ach angang ngeni Jiowa. (Fil. 3:16) Eli sia ésúkúsúkú ren fansoun langattam pwénútáán án Jiowa kewe pwon, are ese chúen péchékkúl inisich esin me lóóm. Neman sia likiitú fán sóssót me riáfféúmwáál ren fansoun langattam. Ese lifilifil met a fis ngenikich nge sisap “lolilenäsini och mettoch.” Iwe nge kopwe iótek me tingor ngeni Kot, iwe epwe ngonuk an kinamwe mi lululó amwararan.​—Álleani Filipi 4:6, 7.

17. Met sipwe káé lón en lesen mwirin ei?

¹⁷ Atun emén sensú a kkan ngeni ewe tepkiri a fókkun nefótófót wóón an epwe tikeri, iwe amwo sipwe pwal nefótófót wóón ach kitirin manaw tori ach sipwe tikeri. Ren úkúkún ach tongeni, sipwe fókkun achocho ngeni ekkewe mettóch mi amwarar mi nóm mwach. Ifa usun sipwe sópweló le likiitú? Ewe lesen mwirin ei epwe álisikich le akkomwa met mi lamot lón manawach me “filätä mine a fokun mürina.”​—Fil. 1:9, 10.