1. Met weween áier?

 LUPWEN sia féri och mettóch mi mwáál, a lamot sipwe áier. Lón ewe Paipel, emén mi áier a siwili an ekiek wóón ewe sókkun féffér a eáni, úkútiw le féri, me tipeppós an esap férsefáli.—Ppii “Áier” lón ewe Glossary fán Iten Kapas lón Paipel.

2. Pwata a lamot ach sipwe silei ussun ewe mettóch áier? (Nehemia 8:​9-11)

² Meinisin aramas mi manaw a lamot repwe silei ussun ewe mettóch áier. Pwata? Pún kich meinisin sia kan tipis iteiten rán. Pokiten kich mwirimwirin Atam me If, iwe sia álemwiri tipis me máló. (Rom 3:23; 5:12) Kich meinisin chón tipis, me a lamot sipwe áier. Pwal mwo nge ekkewe aramas mi péchékkúl ar lúkú, áwewe chék ren Paul, ese mecheres ngeniir ar repwe nemeni mocheniir kewe mi ngaw. (Rom 7:​21-24) Iwe, weween sipwe chék meefi lichippúng fansoun meinisin pokiten ach kewe tipis? Aapw, Jiowa mi úméúméch, me a mochen ach sipwe pwapwa. Ekieki pwóróusen ekkewe chón Jus lón fansoun Nehemia we. (Álleani Nehemia 8:​9-11.) Jiowa ese mochen ar repwe meefi watteen lichippúng ren ekkewe tipis ra féri lóóm. I a mochen ar repwe pwapwa lón ar fel ngeni. Jiowa a silei pwe áier a emmwen ngeni pwapwa. Ina popun, a áiti ngenikich ussun. Iká sia áier seni ach kewe tipis, sia tongeni lúkúlúk pwe Semach we mi úméúméch epwe omusaaló tipisich.

3. Met sipwele káé lón ei lesen?

³ Lón ei lesen, sipwe káé ussun ewe mettóch áier. Sipwe pwóróus  wóón úlúngát mettóch. Áeúin, sipwe káé met Jiowa a áiti ngeni ekkewe chón Israel ussun áier. Oruuan, sipwe káé met Jiowa a féri an epwe emmweni ekkewe chón tipis ngeni áier. Sáingolóón, sipwe káé met Jises a áiti ngeni néún kewe chón káé ussun ewe mettóch áier.

MINNE JIOWA A ÁITI NGENI EKKEWE CHÓN ISRAEL USSUN ÁIER

4. Met Jiowa a áiti ngeni ekkewe chón Israel ussun áier?

⁴ Lupwen Jiowa a ngeni ewe mwúún Israel an kewe allúk, iir ra pwon pwe repwe álleasochisiir. Iká repwe álleasochisi ekkena allúk, Jiowa epwe túmúnúúr me efeiéchúúr. Iei met a apasa ussun an kewe allúk: “Ei allük üa allük ngenikemi ikenai esap kon förea ngenikemi, esap pwal toweires ngenikemi.” (Tut. 30:​11, 16) Nge iká resap álleasochisi ekkena allúk are iká ra filaatá le fel ngeni ekkewe pwal ekkóch kot, i esap chúen túmúnúúr me repwe kúna riáfféú. Nge esap weween pwe Jiowa epwele unusen likitiireló. Ra tongeni “liwiniti ewe Samol mi Lapalap [ar] we Kot o aleasochisi.” (Tut. 30:​1-3, 17-20) Weween, ra tongeni áier. Iká repwe féri ena, Jiowa epwe chiechi ngeniir me efeiéchúúr sefál.

5. Ifa ussun Jiowa a pwáári pwe ese fangetá wóón néún kewe aramas? (2 King 17:​13, 14)

⁵ Néún Jiowa kewe aramas ra kan ú ngeni i fán chómmóng. Ra fel ngeni uluulun, me pwal féri sókkun féffér mi kkóló ngawer. Ina minne, ra kúna riáfféú. Nge Jiowa ese fangetá wóón néún kana aramas mi mwálecheló. Fán chómmóng a tiinaaló ekkewe soufós rer pwe repwe peseer ar repwe áier me liwiniti i.—Álleani 2 King 17:​13, 14.

6. Ifa ussun Jiowa a néúnéú néún kewe soufós le áiti ngeni néún kewe aramas lamoten ar repwe áier? (Pwal ppii ewe sasing.)

⁶ Jiowa a kan néúnéú néún kewe soufós le éúréúra me áwena néún kewe aramas. Áwewe chék, fán án Jiowa emmwen, Jeremaia a apasa: “Oupwe liwinto, ämi chon Israel mi kirikiringau. Üsap chüen wowoon song ngenikemi, pun üa eäni ümöümöch, nge üsap song ngenikemi tori feilfeilachök. Oupwe chök pwärätä ämi tipis, pwe oua ü ngeniei ngang ewe Samol  mi Lapalap.” (Jer. 3:​12, 13) Iei met Jiowa a néúnéú Sowel le apasa: “Iei otun oupwe kul ngeniei seni unusen letipemi.” (Sow. 2:​12, 13) Iei met Jiowa a néúnéú Aisea le apasa: “Oupwe limetikemi pwe oupwe limöch, oupwe pöütala ämi föföringau seni fän mesei o ükütiu le föri mine a ngau.” (Ais. 1:​16-19) Iei met Jiowa a néúnéú Isikiel le apasa: “Ifa usun, üpwe pwapwaiti än ewe aramasangau mäla? Ifa usun, üsap tipeni an epwe ükütiu seni an kewe föför mi ngau pwe epwe manau? Pun üsap pwapwaiti än eman epwe mäla. Iei mine oupwe ekieksefäl, pwe oupwe manau.” (Is. 18:​23, 32) Jiowa a fókkun pwapwa atun aramas ra áier seni ar tipis, pokiten a mochen ar repwe kúna manaw tori feilfeiló chék. Iwe, ese chék witiwiti án emén epwe akkomw siwil, iwe epwap kerán poputá le álisi. Sipwe ppii pwal ekkóch pwóróus ussun ena.

7. Met Jiowa a áiti ngeni néún kewe aramas me ren pwóróusen Osea me pwúlúwan we?

⁷ Sipwe ppii met Jiowa a áiti ngeni néún kewe aramas me ren pwóróusen ewe soufós Osea me pwúlúwan we itan Komer. Mwirin án Komer féri féfférún lisowumwáál, a sú seni Osea me nóm ren pwal emén mwán. Met Jiowa a féri an epwe álisi le áier? Jiowa, ewe mi silei masouen letipen aramas, a ereni Osea: “Kopwe feila o tongesefäli pwülüom we, inamwo ika a lisowu ngeni eman nöün kamwet. Kopwe tongei usun chök ngang üa tongei ekewe aramasen Israel, inamwo ika ir ra kul ngeni pwal ekoch kot.” (Os. 3:1; SalF. 16:2) Pwúlúwen Osea we a kan féfféri tipis mi chou. Iwe nge, Jiowa a ereni Osea an epwe ló ren me omusaaló tipisin me etiwasefáli. a Pwal ina chék ussun ren Jiowa, i ese fangetá wóón néún kewe aramas mi lúkúmach. Inaamwo iká ra féfféri tipis mi fókkun ngaw, nge a chúen tongeer. Iwe a kan tiinaaló néún kewe soufós ar repwe álisiir pwe repwe áier me ekkesiwili manawer. Ena pwóróus a áiti ngenikich pwe Jiowa, ewe mi silei letipen aramas, epwe achocho le álisi emén mi chúen féfféri tipis an epwe áier. (SalF. 17:3) Sipwe ppii ifa ussun Jiowa a féri ena.

MINNE JIOWA A FÉRI AN EPWE EMMWENI CHÓN TIPIS NGENI ÁIER

8. Met Jiowa a féri pwe epwe álisi Ken an epwe áier? (Keneses 4:​3-7) (Pwal ppii ewe sasing.)

⁸ Ken i néún Atam me If we mwánichi. A álemwiri tipis seni seman kana me inan. Pwal och, iei met Paipel a apasa ussun i: “An féffér ra ngaw.” (1 Jon 3:12) Neman ina popun Jiowa ese pwapwa ren Ken me an we asor. Nge Ken ese siwili féfférún, a “fokun chou, nge won mesan a wowongau.” Iwe, met Jiowa a féri? A fós ngeni Ken. (Álleani Keneses 4:​3-7.) Fán kirekiréch, Jiowa a ereni pwe epwe efeiéchú iká epwe féri minne mi múrinné. Jiowa a pwal éúréúra ngeni Ken pwe an song a tongeni emmweni ngeni an epwe féri minne mi ngaw. A solap pún Ken ese áfánni alon na. Ese mut ngeni Jiowa an epwe emmweni ngeni áier. Mwirin án Ken álleasolap, Jiowa a fangetá le álisi ekkewe ekkóch chón tipis ar repwe áier? Aapw!

9. Ifa ussun Jiowa a álisi Tafit an epwe áier?

⁹ Jiowa a fókkun tongei King Tafit. A mwo nge erá pwe i emén ‘mwán mi apwapwaai letipan.’ (Féf. 13:22) Nge Tafit a ttur lón watteen tipis, kapachelong an tipisin lisowumwáál me nimanaw. Me ren ewe Allúkún Moses, a fich ngeni Tafit an epwe máló. (Lif. 20:10; Num. 35:31) Nge Jiowa a mochen álisi Tafit  an epwe áier. b A tiinaaló néún we soufós Natan an epwe chuuri Tafit, inaamwo iká esaamwo pwáári esissillen an áier. Natan a eáni eú kapas áwewe epwe álisi Tafit le mirititi úkúúkún choun an kewe tipis. A fókkun chúng letipen Tafit me a áier. (2 Sam. 12:​1-14) A makkeei eché kél mi pwáári úkúúkún an enletin áier. (Kölf. 51, kapasen lepoputáán) Seni ena fansoun feito, ena kél a oururu chómmóng aramas mi tipis me amwékútúúr ar repwe áier. Sia fókkun kilisou ren án Jiowa tongei Tafit me álisi an epwe áier.

10. Met meefiom ussun án Jiowa mosonottam ngenikich me omusaaló tipisich?

¹⁰ Jiowa a oput sókkun tipis meinisin. (Kölf. 5:​4, 5) Iwe nge, a silei pwe kich meinisin chón tipis. A fókkun tongekich, me a mochen álisikich ach sipwe úkkú ngeni tipis. A achocho le álisi pwal mwo nge ekkewe mi watte ar tipis ar repwe áier me arap ngeni i. A ifan me oururun letipach ach silei ena. Lupwen sia ekieki án Jiowa mosonottam me omusaaló tipis, sia tipeppós le túppwél ngeni me mwittir áier lupwen sia tipis. Iei sipwele ppii met Jises a áiti ngeni néún kewe chón káé ussun ewe mettóch áier.

MINNE JISES A ÁITI NGENI NÉÚN KEWE CHÓN KÁÉ USSUN EWE METTÓCH ÁIER

11-12. Menni kapas áwewe Jises a áeá le áiti ngenikich án Jiowa tipemecheres le omusakicheló? (Ppii ewe sasing.)

¹¹ Ló, ló, ló, ewe Messaia a war. Ussun met a fen mak lón ewe lesen mwen ei, Jiowa a néúnéú Jon Papatais me Jises Kraist ar repwe áiti ngeni aramas lamoten ewe mettóch áier.—Mat. 3:​1, 2; 4:17.

¹² Lupwen Jises a nóm fénúfan, a áiti ngeni aramas pwe Seman we a tipemecheres le omusakicheló atun sia tipis. Jises a féri ena atun a eáni ewe kapas áwewe ussun ewe naw mi mwálecheló. Ena alúwél a filaatá an epwe ló seni imwan we me féri ekkóch mettóch mi fókkun ngaw. Nge mwirin och fansoun, “a miritiló” me a liwiniti imwan. Met seman we a féri? Jises a erá pwe atun ewe naw “a chúen towaw, seman we a kúna i me a meefi an tongei me a ssá me turufaaló i me kisi i fán pwetete.” Ena  naw a ekiekin tingorei seman na an epwe wiliiti emén néún chón angang. Nge ena sam a omusaaló tipisin me kér ngeni “nei” me a etiwasefáli ngeni ar we famili. Ena sam a erá: “A mwálecheló nge a pwásefál.” (Luk 15:​11-32) Lupwen Jises a manaw lón láng me mwen an feito fénúfan, a kúna án Seman we pwáári ena esin tong ngeni chómmóng aramas mi áier seni ar tipis. Ei pwóróus Jises a áiti ngenikich, a fókkun oururukich me pwáári úkúúkún watteen úméúméchún Seman we, Jiowa.

13-14. Met ewe aposel Piter a káé ussun áier, me met a áiti ngeni ekkewe ekkóch ussun? (Pwal ppii ewe sasing.)

¹³ Ewe aposel Piter a káé lesen mi aúchea seni Jises ussun ewe mettóch áier me omusaaló tipis. Piter a kan soun mwáálliló, me Jises a tipemecheres le omusaaló tipisin. Áwewe chék, mwirin án Piter amam Jises fán úlúngát, a fókkun riáfféú letipan ren met e féri. (Mat. 26:​34, 35, 69-75) Nge mwirin án Jises manawsefál, a pwá ngeni Piter atun a áláeménúló pwe epwe fós ngeni. (Luk 24:​33, 34; 1 Kor. 15:​3-5) Jises a silei pwe Piter a áier me a mochen alúkúlúkú ngeni pwe a omusaaló tipisin.—Mark 16:7.

¹⁴ Pokiten ina met a fis ngeni Piter, iwe iei a tongeni áiti ngeni ekkewe ekkóch ussun ewe mettóch áier me omusaaló tipis. Ekiseló mwirin ewe fetellapen Pentikos, Piter a áweweei ngeni eú kúmiin aramasen Jus pwe iir ra nieló ewe Messaia. Iwe nge, fán tong iei met a pesei ngeniir: “Oupwe áier me kulsefál pwe epwe télúló ámi kewe tipis, iwe ekkewe fansoun ngaseló epwe feito seni pwisin Jiowa.” (Féf. 3:​14, 15, 17, 19) Piter a affata pwe emén chón tipis a áier ren an kulsefál. Weween a ekkesiwili napanapen an ekiek mi mwáál, úkútiw le féri met mi ngaw, me achocho le féri ekkewe mettóch mi apwapwaai Kot. Aposel Piter a pwal pwáári pwe Jiowa a tongeni unusen omusaaló tipisiir, ussun nge a wesewesen télúoló ar kewe tipis me rese chúen  pwá. Iwe fitu ier mwirin, iei met Piter a alúkúlúkú ngeni ekkewe Chón Kraist: “Jiowa . . . a mosonottam ngenikemi pún ese mochen án emén epwe máló, nge a mochen án meinisin repwe áier.” (2 Pit. 3:9) A ifa me múrinnéén ena ápilúkúlúk fán iten Chón Kraist atun repwe féri tipis, pwal mwo nge ekkewe tipis mi chou!

15-16. (a) Ifa ussun ewe aposel Paul a káé ussun ewe mettóch áier? (1 Timoty 1:​12-15) (b) Met sipwe káé lón en lesen mwirin ei?

¹⁵ A fókkun watte tipisin ewe mwán Saul seni Tarsus. A eriáfféwúmwááli ekkewe chón tapweló mwirin Kraist. Ese mwáál lape ngeni ekkewe Chón Kraist ra ekieki pwe ese tongeni ekkesiwili manawan. Iwe nge, Jises a silei pwe Saul a tongeni ekkesiwili manawan me áier. Iir me Seman we ra kúna napanapen Saul kewe mi múrinné. Jises a apasa: “Úa filaatá ei mwán an epwe afalafala ussui.” (Féf. 9:15) Jises a pwal mwo nge áeá manaman le emmweni Saul an epwe áier. (Féf. 7:58–8:3; 9:​1-9, 17-20) Saul, ewe a iteni aposel Paul, a áier me wiliiti emén Chón Kraist. Fán chómmóng a kan apasa úkúúkún an kilisou ren ewe kirekiréch me úméúméch Jiowa me Jises ra pwáár ngeni. (Álleani 1 Timoty 1:​12-15.) Iei met ena aposel a ereni chienan kewe Chón Kraist ussun Kot: “Lón an kirekiréch a sótun emmwenuk ngeni óm kopwe áier.”—Rom 2:4.

¹⁶ Lón eú atun, Paul a rong pwe ewe mwichefelin Korint a mut ngeni emén mwán mi féri féfférún lisowumwáál an epwe chúen nóm lón ewe mwichefel. Met Paul a ereniir ar repwe féri? Minne a apasa a áiti ngenikich ussun án Jiowa pwáári tong lupwen a emiriti néún kewe chón angang me an pwáári úméúméch lupwen ra áier. Sipwe káé ussun ena pwóróus lón en lesen mwirin ei.