1, 2. Pwata eli ekkóch sam me in ra lólilen lupwen néúr kewe ra mochen fangóló manawer ngeni Jiowa me papatais?

 ITEITEN ier, fitengeréú chón káé Paipel ra fangóló manawer ngeni Jiowa me papatais. Chómmóng me leir, iir kúkkún me sáráfé mi mááritá lón ewe enlet, me ra filatá le eáni ewe sókkun manaw mi múrinné seni meinisin. (Kölf. 1:1-3) Ika en emén Chón Kraist sam are in, ese mwáál ka mwétéresiti ewe atun noum we nengngin are noum we át epwe papatais.​—Apépé ngeni 3 Joh. 4.

² Nge neman ka lólilen. Eli ka fen kúna pwe ekkóch kúkkún are sáráfé ra papatais nge mwirin ra poputá le tipemwaramwar ika mi wesewesen échitiir ar repwe manaweni manawer me ren án Kot kewe allúk. Ekkóch ra pwal mwo nge likitaló ewe enlet. Ina popun, neman ka lólilen ika noum we epwe poputá le angang ngeni Jiowa, nge mwirin epwe móróló ewe tong a eáni me lepoputáán fán iten ewe enlet. A tongeni usun ekkóch  ekkewe Chón Kraist lón Efisos lón fansoun ekkewe aposel. Jesus a ereniir: ‘oua fen likitalo ami we tongen le popun.’ (Pwär. 2:4, Testament Mi Fö) Ifa usun kopwe tongeni álisi noum we pwe an tong epwe chék péppéchékkúl me “mämäritä o küna manau”? (1 Pet. 2:2) Sia tongeni káé seni pwóróusen Timoty.

3. (a) Ifa usun Timoty a wiliti emén Chón Kraist, me met a féri ngeni minne a káé? (b) Ikkefa ekkewe úlúngát mettóch Paulus a menlapei ngeni Timoty usun an káé?

³ Lón ewe ier 47 ina ewe áeúin atun án aposel Paulus ló ngeni Listra. Neman ina ewe atun Timoty a silei usun áitien Jesus kewe, nge eli a chúen teenage lón ena atun. A apwénúetá minne a káé, me mwirin ruu ier a poputá le fiti Paulus lón an sáifetál. Mwirin 16 ier som, Paulus a mak ngeni Timoty me apasa: “Kopwe chök kamwöchünük won mine ka kaiö o nüküchar le lükü. Ka silei iö a asukulok, ka chechemeni pwe seni chök lekükünum ka silei kapasen ekewe Toropwe mi Pin [ewe Tesin Ipru], ra tongeni atipachemok o emwenuk ngeni om kopwe küna manau ren om lükü Kraist Jesus.” (2 Tim. 3:14, 15) Nengeni pwe Paulus a apasa pwe Timoty a (1) silei kapasen ekkewe taropwe mi pin, (2) káit pwe epwe núkúchar le lúkú minne a káé, me (3) tipachemeló pwe epwe kúna manaw ren an lúkú Kraist Jesus.

4. Met ka fen néúnéú le asukula noum kewe kúkkún semirit? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

⁴ Pokiten en emén Chón Kraist sam are in, iwe ka mochen án noum we epwe silei ekkewe taropwe mi pin. Lón ach ei fansoun ekkena taropwe mi pin ra weneiti ekkewe Tesin Ipru me néún Chón Kraist we Tesin Krik. Pwal mwo ekkewe kúkkún semirit ra tongeni káé usun ekkewe aramas me met mi fis, mi mak lón Paipel. Án Jiowa we mwicheich a fen awora chómmóng puk, brochure, me video ekkewe sam me in ra tongeni néúnéú ren ar repwe álisi néúr kewe. Menni lein ekkena minen álillis mi wor lón fósun fénúom? A lamot ngeni noum we an epwe silei masouen ewe Paipel pwe epwe tongeni ámááraatá an riri mi péchékkúl ngeni Jiowa.

5. Ifa usun sia silei pwe Timoty a núkúchar lón an lúkú ewe kapas allim usun Jesus?

⁵ Ese naf ach sipwe asukula ekkewe kúkkún usun ekkewe aramas me ekkewe mettóch mi fis mi mak lón Paipel. Chechchemeni pwe Timoty a pwal káit pwe epwe “nüküchar le lükü.” A silei ewe Tesin Ipru seni ‘chök lekükünun,’ weween, seni chék le ménúkolun. Mwirin och fansoun, a wesewesen lúkú pwe Jesus i ewe Messaia. Pokiten a fókkun péchékkúl án Timoty lúkú, a papatais me a fiti Paulus le misineri.

6. Ifa usun ka tongeni álisi noum kewe le ámááraatá ar lúkú án Kot we Kapas?

⁶ Ifa usun kopwe tongeni álisi noum kewe le ámááraatá ewe sókkun lúkú Timoty a eáni, pwe repwe pwal “nüküchar le lükü”? Áeúin, kopwe mosonottam. A lamot fitu fansoun ren án emén epwe ámááraatá ewe  sókkun lúkú mi péchékkúl. Me esap weween pwe pokiten chék ka lúkú och mettóch, iwe epwe pwal automátik án noum kewe repwe pwal lúkú. A lamot emén me emén nau epwe áeá pwisin an tufich le “alefila lefilen mine a öch me mine a ngau” pwe epwe ámááraatá an lúkú ewe Paipel. (Álleani Ipru 5:14.) Pokiten en emén sam are in, iwe ka tongeni féri chómmóng mettóch le álisi noum kewe le apéchékkúla ar lúkú, ákkáeúin lupwen ra eáni kapas eis. Sipwe ppii met sia tongeni káé seni pwóróusen emén sam.

7, 8. (a) Ifa usun emén sam Chón Kraist a pwári an mosonottam atun a asukula néún we nengngin? (b) Ineet ka fen pwal mosonottam ngeni noum we?

⁷ Thomas a erá pwe fán ekkóch néún we nengngin 11 ierin, a eáni ekkeei esin kapas eis: “Mi pwúng pwe Jiowa a fen áeá evolution le efisatá manaw wóón fénúfan?” are “Pwata sise fiti mwékútúkútún sópwuch we, áwewe chék ren ach sipwe úttút, pwe epwe échúló?” Fán ekkóch, a lamot Thomas epwe túmúnú an esap chék mwittir ereni met itá epwe lúkú. A mirititi pwe án emén lúkú ewe enlet a péchékkúleló ren an silei ekkewe pisekin ánnet mi chómmóng, nge esap chék ren an silei unusen eú chék pwóróus.

⁸ Thomas a pwal silei pwe a lamot ngeni mosonottam lón an asukula néún we nengngin. Ren enletin, a lamot ngeni meinisin Chón Kraist mosonottam. (Kol. 3:12) Thomas a mirititi pwe a lamot naféchún fansoun me naféchún pwóróusfengen ren an epwe álisi néún we le anúkúchara an lúkú. A lamot epwe áwewe ngeni néún we minne a káé seni Paipel. Thomas a erá: “Ám me pwúlúwei we aua mochen silei ika néúm we a wesewesen lúkú met a káé me ika mi weweéch me ren, nge ákkáeúin wóón ekkewe pwóróus mi kon lamot. A mmen fen éch ika a kan wor an kapas eis. Ren enletin upwe lólilen ika a chék etiwa eú pwóróus nge ese pwal kakkapas eis usun.”

9. Ifa usun kopwe álisi noum kewe le lúkú án Kot we Kapas?

⁹ Atun ekkewe sam me in ra asukula néúr kewe fán mosonottam, ekis me ekis repwe poputá le weweiti “ükükün chölapan me langataman, pwal tekian me alololun” ewe lúkú. (Ef. 3:18) Sia tongeni asukuler lón ewe napanap mi fich ngeniir, mi lóngólóng wóón ieriir me ar tufichin wewe. Lupwen a péchékkúleló ar lúkú wóón minne ra káé, iwe epwe mecheresiló ar repwe áweweei ar lúkú ngeni ekkewe ekkóch, kapachelong chiener kewe chón sukul. (1 Pet. 3:15) Áwewe chék, noum kewe ra tongeni áweweei seni Paipel met a fis lupwen emén a máló? Mi weweéch me rer minne ewe Paipel a apasa usun? * Chechchemeni pwe a lamot ngonuk mosonottam ren óm kopwe álisi noum we le ámááraatá an lúkú án Kot we Kapas, me esap lamotmwáál.​—Tut. 6:6, 7.

10. Itá epwe ifa ewe mettóch mi lamot lón óm asukula noum kewe?

 ¹⁰ Pwúngún, a pwal lamot kopwe pwisin isetiw eú leenien áppirú pwe epwe álisi noum kewe le ámááraatá ar lúkú. Iei alon Stephanie, emén inelap mi wor úlúmén néún nengngin: “Seni lekúkkúnún nei kewe, ua kan pwisin eisiniei, ‘Ua ereni nei kewe popun ua fókkun lúkú pwe Jiowa i wesewesen emén, ua lúkú an tong me pwúngúéchchún féfférún kewe? Nei kewe ra tongeni wesewesen kúna pwe ua fókkun tongei Jiowa?’ Epwe chék núkúchar án nei kewe lúkú ika a pwal núkúchar pwisin ai lúkú.”

11, 12. Met weween tipachem, me ifa usun sia silei pwe ena napanap ese lóngólóng wóón ierin emén?

¹¹ Sia káé pwe Timoty a (1) silei Án Kot Kapas, me (2) núkúchar lón minne a lúkú. Nge met weween alon Paulus lupwen a ereni Timoty pwe ekkewe taropwe mi pin ra tongeni ‘atipachemalo o emweni ngeni an epwe küna manau’?

¹² Ewe Insight on the Scriptures, Volume 2, a áweweei pwe me ren ewe Paipel, tipachem a wewe ngeni án emén “tufichin áeá an sile me weweéch le pwákini osukosuk, ttii seni met mi efeiengaw, tikeri ekkóch mettóch a achocho ngeni, are pesei ekkewe ekkóch le féri ekkena mettóch. Tipachem ina aposetin tiparoch.” Paipel a erá: “Semirit ra chök föri föförün chon tiparoch.” (SalF. 22:15) Pokiten tipachem ina aposetin tiparoch, iwe tipachem ina esissillen emén mi ásimaw. Emén a ásimawóló lón pekin lúkú ren an niwokkusiti Jiowa me mochen álleasochisi, nge esap chék pokiten a mwukóló.​—Álleani Kölfel 111:10.

13. Ifa usun ekkewe kúkkún me sáráfé ra tongeni pwári pwe ra tipachem le kúna manaw?

¹³ Ekkewe kúkkún me sáráfé mi ásimaw lón pekin lúkú rese “chüen chüwölüwölfeil ren no kana o mamaanfeil” ren ar kewe mochen are ren etipetipaen ekkóch chiener kewe kúkkún are sáráfé. (Ef. 4:14) Nge ra “aörüni ngeniir ar repwe tufichin alefila lefilen mine a öch me mine a ngau.” (Ipru 5:14) Ina popun ra féri ekkewe kefil mi múrinné, pwal mwo nge lón ekkewe atun semer kewe me iner, are pwal ekkewe ekkóch mi watte seniir rese kúner. (Fil. 2:12) Ina ewe sókkun tipachem mi lamot ren ach sipwe kúna manaw. (Álleani Än Salomon Fos 24:14.) Ifa usun kopwe álisi noum kewe le ámááraatá ena sókkun tipachem? A lamot kopwe túmúnú pwe repwe silei ekkewe mettóch ka aúcheani. Ren óm féffér me kapas, itá repwe kúna pwe ka achocho le eáni ewe manaw mi tipeeú ngeni áitien Paipel.​—Rom 2:21-23.

14, 15. (a) Itá met emén kúkkún are sáráfé mi mochen papatais epwe ekieki usun? (b) Ifa usun kopwe álisi noum kewe le ekilonei feiéchún án emén álleasochisi án Kot kewe allúk?

¹⁴ Iwe nge, ren óm kopwe álisi noum kewe le ámááraatá ar lúkú, ese naf óm kopwe chék ereniir met mi pwúng me met mi mwáál. A pwal lamot óm kopwe álisiir le ekkekieki ekkeei esin kapas eis: ‘Pwata Paipel a allúkú  ach sisap féri ekkóch mettóch nge usun itá mi fen apwapwa? Ifa usun upwe tongeni unusen lúkúlúk pwe án Paipel kewe allúk ra éch fán itei fansoun meinisin?’​—Ais. 48:17, 18.

¹⁵ Ika noum we a mochen an epwe papatais, álisi an epwe pwal ekiekiéchú met mi lamot emén Chón Kraist mi papatais epwe féri. Met meefian usun ekkena mettóch? Ikkefa feiéchún me weiresin an féri? Pwata a kon aúchea feiéchún kewe lap seni weiresin kewe? (Mark. 10:29, 30) A fókkun lamot an epwe ekiekifichi usun ekkena mettóch me mwen an epwe papatais. Álisi noum we le ekilonei feiéchún emén mi álleasochis me sópwongawen an álleasolap. Iwe, epwe álisi le lúkú pwe an álleasochisi allúkún Paipel epwe échiti fansoun meinisin.​—Tut. 30:19, 20.

16. Itá met ekkewe sam me in repwe féri ika néúr we mi papatais a poputá le apwangapwangoló lón an lúkú?

¹⁶ Met kopwe féri ika noum we a poputá le erenuk pwe a tipemwaramwareiti ewe enlet mwirin an papatais? Áwewe chék, noum we át ika noum we nengngin eli a poputá le sani mettóchun fénúfan. Are eli epwe poputá le tipemwaramwar ika an onómu manawan fán emmwenien ekkewe kapasen emmwen lón Paipel, ina ewe sókkun manaw mi múrinné  lap seni meinisin. (Kölf. 73:1-3, 12, 13) Minne kopwe féri atun ka rong meefien noum we, a tongeni achchúngú minne epwe fili, ika epwe chúen angang ngeni Jiowa are esap. Achocho pwe kosap ánini ngeni usun ena mettóch, ese lifilifil ika a chúen kúkkún are a fen emén sáráfé. Nge kopwe fen anúkúnúkú ngeni noum we pwe ka tongei me ka mochen álisi.

17, 18. Ika a wor án emén kúkkún are sáráfé tipemwaramwar, ifa usun seman kewe me inan ra tongeni álisi?

¹⁷ Lupwen emén kúkkún are emén sáráfé a papatais, a fen fangóló manawan ngeni Jiowa. Ina eú pwon a eáni pwe epwe tongei Jiowa lap seni meinisin me angang ngeni. (Álleani Markus 12:30.) Me ren Jiowa, án aramas fangóló manawer ngeni, ina eú pwon mi fókkun lamot me itá epwe pwal ina ach ekiek usun. (SalAf. 5:4, 5) Áchema ngeni noum we usun ena mettóch. Nge akkomw, kopwe álleani me káé ekkewe minen álillis fán iten ekkewe sam me in án Jiowa we mwicheich a awora. Mwirin, lón ewe fansoun mi fich, menlapei ngeni noum we fán kirekiréch pwe a mmen lamot an kefil le fangóló manawan ngeni Jiowa me papatais, nge epwe atoto ngeni chómmóng feiéch.

¹⁸ Áwewe chék, mi wor ewe emmwen mi múrinné lón ewe kinikin are appendix itelapan “Questions Parents Ask” lesópwólóón ewe puk Questions Young People Ask​—Answers That Work, Volume 1. * A fénéú ekkewe sam me in ar resap mwittir ekieki pwe néúr we teenage a fen likitaló ewe enlet, nge repwe akkomw kútta met ewe a wesewesen osukosuka. Neman chiechian kewe ra etipetipa are a meefi tipitipingaw. Are neman a meefi pwe ekkóch chienan kewe ra féri chómmóng lón ar angang ngeni Jiowa lap seni. Ewe appendix a pwal áweweei pwe ekkena osukosuk esap itá weween pwe noum we ese tipeeú ngeni minne ka lúkú. Fán chómmóng, a ina usun meefian pokiten a wor pwal ekkóch mettóch a osukosuk ren. Ena appendix a pwal éúréúra ekkewe sam me in wóón ifa usun repwe álisi nour we mi tipemwaramwareiti ewe enlet.

19. Ifa usun ekkewe sam me in ra tongeni álisi néúr kewe ar repwe tipachemeló me kúna manaw?

¹⁹ Ika en emén sam are in, iwe ka eáni eú wis mi lamot me aúchea le emiriti noum kewe lón óm “fönöör o öüröürer lon ach Samol.” (Ef. 6:4) Sia fen káé seni ei lesen pwe mi lamot óm kopwe áiti ngeni noum kewe met ewe Paipel a apasa me álisiir le anúkúchara ar lúkú minne ra káé. Ika a péchékkúl ar lúkú, iwe repwe mochen fangóló manawer ngeni Jiowa me fang ngeni úkúkún ar tufich. Amwo án Jiowa Kapas, an we manaman mi fel, me óm achocho repwe álisi noum kewe le tipachemeló pwe repwe kúna manaw.