Mwet ngeni masouan

Mwet ngeni tettelin menlapen masouan

Kapas Eis Seni Chón Állea

Kapas Eis Seni Chón Állea

Itá Chón Kraist ra tongeni áeá ewe sókkun eppetin pwopwo itan IUD, * efóch kúkkún mettóch mi pwuretá lón án ewe fefin we leenien ménúkol pwe epwe eppeti an esap pwopwo?

Ekkewe pean pwúpwúlú Chón Kraist repwe féri eú kefil wóón ena mettóch nge epwe emmwen ngeniir eú mwelien letip mi kinamwe. Ren ar repwe féri ena, a lamot repwe etittinafichi angangen ewe IUD me án Paipel kewe kapasen emmwen mi weneiti.

Iei met Jiowa a allúkú ngeni Atam me Efa, me pwal Noa me an we famili mwirin och fansoun: “Oupwe nöünöü o achomongakemi.” (Ken 1:28; 9:1) Ewe Paipel ese erá pwe Chón Kraist repwe pwal álleasochisi ena allúk. Ina popun, eú me eú pean pwúpwúlú repwe filatá ika repwe áeá eú sókkun minen eppetin pwopwo ren ar repwe aúkúkú saisin ar we famili are filatá ineet atun epwe wor néúr. Met itá repwe ekieki usun?

Án Chón Kraist kefil usun ar áeá minen eppetin pwopwo epwe lóngólóng wóón án Paipel kewe kapasen emmwen. Ina popun resap fókkun áeá eú minen eppetin pwopwo epwe efisi kataan ewe ménúkol. Án emén pwisin filatá an epwe atai ewe sosoicha a aúkatiw fetálin an pwopwo, ewe itá úrúrún epwe emmwen ngeni an epwe néúnatiw emén ménúkol. Kataan ménúkol a ú ngeni met ewe Paipel a erá usun aúchean manaw. (Eks. 20:13; 21:22, 23; Kölf. 139:16; Jer. 1:5) Nge ifa usun ren áeáán ewe IUD?

The Watchtower minen May 15, 1979 (pekin taropwe 30-31), a etittina pwóróusen ewe IUD. Lape ngeni ewe IUD mi chéú lón ena atun, ina ewe sókkun IUD mi ffér seni plastik mi pwuretá lón án ewe fefin we leenien ménúkol pwe epwe eppeti an esap pwopwo. A pwal sópweló le erá pwe ese fókkun ffat ifa usun angangen ewe IUD. Chómmóng scientist ra erá pwe ewe IUD a pinei án ménún ewe mwán epwe tori sokunen ewe fefin me apwopwooi. Ika ménún ewe mwán me sokunen ewe fefin rese chufengen, iwe ese tongeni fis manawen emén ménúkol.

Iwe nge, a wor ekkóch pisekin ánnet pwe sokunen ewe fefin me ménún ewe mwán eli fán ekkóch ra tongeni chufengen. Ena sokun mi fen wor ménún mwán lón, epwe tongeni mámmááriló lón ewe Fallopian tube ika paip, are epwe tongeni tolong lón ewe leenien ménúkol. Ika a tolong lón ewe leenien ménúkol, iwe ewe IUD epwe tongeni eppeti án ena sokun esap pach ngeni erierin lepekin ewe leenien ménúkol, iwe epwe aúkatiw án ewe fefin pwopwo. Usun nge ina eú angangen kata ménúkol. Lesópwólóón ewe lesen lón The Watchtower minen May 15, 1979 a erá: “Emén Chón Kraist mi ekiekin áeá ewe IUD epwe wesewesen ekiekifichi ekkena pwóróus ren álillisin án Paipel kapasen emmwen usun ach sipwe súféliti aúchean manaw, nge esap chék áeá pokiten chék chómmóng ra pwal áeá.”—Kölf. 36:9.

A fen feffeitá pekin sáfei me science seni ewe ier 1979, atun a katowu ena pwóróus.

A pwal wor ruu sókkun IUD. Ewe efóch mi ffér seni plastik nge mi finifin ngeni wea seni kapa me a poputá le chéúló lón Merika lón ewe ier 1988. Nge ewe efóch, a wor och sókkun sáfei lón itan hormone, nge a poputá le améméwu lón ewe ier 2001. Met sia silei usun angangen ekkena ruu sókkun IUD?

Ewe IUD mi finifin ngeni wea seni kapa: Usun met sia fen erá pwe ewe IUD a áweiresi án ewe ménún mwán epwe sópweló le manaw me tolong lón ewe leenien ménúkol me tori eféú sokunen ewe fefin. Pwal eú, ena IUD mi finifin ngeni wea seni kapa a nieló ewe ménún mwán. * Pwal ena esin IUD a efisi ekkóch siwil ngeni ewe leenien ménúkol.

Hormone: Pwal ina eú sókkun IUD mi wor ewe sáfei itan hormone lón, mi usun ekkewe féún sáfeien eppetin pwopwo fefin ra kan únúmi. Ekkena IUD mi wor hormone lón ra usun chék ekkewe IUD minen akkomw, nge ra kan atowu ewe hormone lón ewe leenien ménúkol. Ena esin IUD mi wor hormone lón, a efisi án ekkóch fefin resap chúen ovulate are fférútiw sokun. Iwe, ika ese chúen wor sokuner, iwe ewe ménún mwán ese tongeni apwopwoor. Ekkena IUD ra pwal áchácháákaaló erierin lepekin ewe leenien ménúkol. * Ra pwal amaanúnúeló mwóngómwongen ewe awen énú, iwe a eppeti án ewe ménún mwán epwe ssálong lón ewe leenien ménúkol.

Usun met sia fen erá pwe iir me ruu ekkena IUD ra siwili erierin lepekin ewe leenien ménúkol. Weween, ika ewe fefin a ovulate are fférútiw sokun me chu ngeni ménún ewe mwán, iwe epwe tongeni tolong lón ewe leenien ménúkol, nge esap tongeni pach ngeni erierin lepekin ewe leenien ménúkol pokiten ese tongeni. Epwe aúkatiw án ewe fefin pwopwo seni me lepoputáán. Iwe nge scientist ra lúkú pwe ena mettóch ese kon lien fis, me fán ekkóch eli epwe pwal tongeni fis ena ren ekkewe féún sáfeien eppetin pwopwo.

Ina minne, ese wor ie a enletin silei ika ewe IUD mi finifin ngeni wea seni kapa, are ewe IUD mi wor ewe sáfei itan hormone lón epwe unusen eppeti chufengenin ménún ewe mwán me sokunen ewe fefin. Iwe nge, pekin science a pwári pwe pokiten angangen ekkena IUD mi fen affatetiw me asan ra eppeti án sokunen ewe fefin me ménún ewe mwán repwe chufengen, iwe a eppeti án ewe fefin esap pwopwo.

Eú pean pwúpwúlú Chón Kraist mi mochen áeá ewe IUD, repwe pwóróus ngeni néúr we tokter usun ekkena mettóch. Ewe tokter epwe ereniir menni IUD a suuk ngeniir lón leenier we, me feiéchún me efeiengawan ngeni ewe fefin. Ewe pean pwúpwúlú esap ekiekin mut ngeni emén, are pwal mwo nge ewe tokter an epwe wisen filatá met repwe féri. (Rom 14:12; Kal. 6:4, 5) Ina eú kefil repwe pwisin filatá lefiler chék lón ar we pwúpwúlú. Repwe achocho ngeni ar repwe apwapwaai Kot me eáni eú mwelien letip mi kinamwe.—Apépé ngeni 1 Tim. 1:18, 19; 2 Tim. 1:3.

^ IUD a wewe ngeni intrauterine device lón fósun Merika.

^ Iei án eú minen álillis seni ewe England National ­Health Service repot: Ekkewe IUD mi finifin ngeni wea seni kapa, ra álilliséch wóón lap seni 99 persent. Weween pwe arapakkan meinisin 100 fefin mi nóm wóón ewe IUD, resap tongeni pwopwo ren ena sáfei ren úkúkún eú ier. Nge, ekkewe IUD mi chék finifin ngeni ekis wea seni kapa, rese kon álilliséch.

^ Pokiten ewe IUD mi wor hormone lón a áchá­cháá­kaa­ló erierin lepekin ewe leenien ménúkol, iwe fán ekkóch ekkewe tokter ra ngeni ekkewe fefin mi pwúpwúlú me mi lipich sáfei pwe epwe tongeni aúkúkú watteen ar semwenin maram.