1. Met a lamot sipwe féri pwe sipwe emén Chón Kraist mi ásimawóló?

 SIA mwaar ren úkúúkún mwittirin mámmááritáán emén semirit. Ussun a chék automatic mámmááritáán. Iwe nge, ese automatic án emén Chón Kraist epwe ásimawóló a lamot epwe achocho. b (1 Kor. 13:11; Ipru 6:1) Nge, ren ach sipwe tikeri ena, a lamot sipwe fókkun ririéch ngeni Jiowa. A pwal lamot ngenikich an we ngún mi fel pwe sipwe ámááraatá ekkewe napanap mi apwapwaai Jiowa, káé ekkewe tufich mi tongeni álisikich iteiten rán, me mmólnetá fán iten ekkewe wis sipwe wiseni lón mwachkkan.—SalF. 1:5.

2. Met sia káé seni Keneses 1:​27, me met sipwe káé lón ei lesen?

² Atun Jiowa a féri aramas, a féri mwán me fefin. (Álleani Keneses 1:27.) A mecheres ach sipwe kúna pwe inisin emén mwán a sókkóló seni inisin emén fefin, nge ra sókkóló lón pwal ekkóch napanap. Áwewe chék, Jiowa a ewisa ngeni mwán me fefin wis mi sókkóló, ina popun a lamot repwe ámááraatá ekkewe napanap me tufich epwe tongeni álisiir le apwénúetá en me wisan. (Ken. 2:18) Lón ei lesen sipwe pwóróus wóón met emén fépwúl Chón Kraist epwe féri pwe epwe wiliiti emén Chón Kraist fefin mi ásimaw. Lón en lesen mwirin ei, sipwe káé met ekkewe alúwél Chón Kraist ra tongeni féri.

3-4. Ia ekkewe fépwúl Chón Kraist repwe kúna me ie ekkewe leenien áppirú mi múrinné repwe áppirú? (Pwal ppii ewe sasing.)

³ Ewe Paipel a fós ussun chómmóng fefin mi múrinné iir mi  tongei Jiowa me angang ngeni. (Ppii wóón jw.org ei lesen “Women in the Bible—What Can We Learn From Them?”) Ra “tipefesir” me “allükülük lon mettoch meinisin,” ekkewe napanap ewe wokisin ach ei lesen a lóngólóng wóón. Pwal och, ekkewe fépwúl Chón Kraist ra tongeni kúna me lón ar mwichefel ekkewe fefin Chón Kraist mi ásimaw ra tongeni áppirúúr.

⁴ Ámi kana fépwúl Chón Kraist, mi wor Chón Kraist fefin mi ásimaw oua tongeni áppirú ar leenien áppirú? Katol napanaper kewe mi múrinné, mwirin, ppii ifa ussun kopwe tongeni pwáári ar kana napanap. Lón ekkeei parakraf mwirin sipwe etittina ekkewe ruu napanap mi lamot Chón Kraist fefin repwe ámááraatá.

5. Pwata a lamot án emén Chón Kraist fefin mi ásimaw epwe tipetekison?

⁵ Ren ach sipwe emén Chón Kraist mi ásimaw mi lamot sipwe tipetekison. Iká emén fefin a tipetekison, epwe pwapwaiti an ririéch ngeni Jiowa me ekkewe ekkóch. (Jas. 4:6) Áwewe chék, emén fefin mi tongei Jiowa a tipetekison le álisaatá ekkewe kapasen emmwen lón 1 Korint 11:​3, ikewe Jiowa a áweweei ié a ewisa ngeni ewe wis an epwe emmweni ewe mwichefel me ewe famili. c

6. Met ekkewe fépwúl Chón Kraist ra tongeni káé seni Repeka?

⁶ Ekieki pwóróusen Repeka. I emén fefin mi tipáchem mi eáni kefil fán pwora lón ánein manawan me a silei met epwe féri me ifa ussun. (Ken. 24:58; 27:​5-17) Iwe nge, a ésúúfél me tipemecheres. (Ken. 24:​17, 18, 65) Iká ka álisaatá án Jiowa kókkót fán tipetekison, ussun chék Repeka, iwe kopwe isettiw leenien áppirú mi múrinné fán iten chón óm we famili me ewe mwichefel.

7. Ifa ussun ekkewe fépwúl Chón Kraist ra tongeni áppirú Ester le pwáári tipetekison?

⁷ A lamot ngeni Chón Kraist mi ásimaw meinisin tipetekison. Ewe Paipel a erá pwe “ir  mi tipetekison ra eäni tipachem.” (SalF. 11:2) Ester, i emén mi tipetekison me a angang ngeni Kot fán túppwél. Pokiten a tipetekison, iwe ese lamalamtekia atun a wiliiti kiwin. A aúseling ngeni án Mortokai, tettelin mwongean we mi watte seni, kapasen emmwen me a apwénúretá. (Est. 2:​10, 20, 22) Ka pwal tongeni pwáári ena esin tipetekison ren óm kútta emmwen mi múrinné me apwénúretá.—Tit. 2:​3-5.

8. Me ren 1 Timoty 2:​9, 10, ifa ussun tipetekison epwe álisi emén Chón Kraist fefin an epwe kefiléch wóón úfan me foutan?

⁸ Ester a pwáári tipetekison lón pwal eú napanap. A “fokun liöch o sengesengöch” iwe nge ese sikesik. (Est. 2:​7, 15) Ifa ussun Chón Kraist fefin repwe tongeni kúna álillis seni án Ester leenien áppirú? 1 Timoty 2:​9, 10 a áiti ngenikich eú alen ach sipwe féri ena. (Álleani.) Aposel Paul a éúréúra ekkewe Chón Kraist fefin ar repwe úféúf úf mi úkúkéch me pwáári ésúúfél. Ekkewe kapasen Krik Paul a néúnéú a pwáári lamoten án emén fefin epwe úféúf úf mi úkúkéch me minne a úféúf epwe pwáári pwe a ekieki meefien ekkewe ekkóch. Sia fókkun pwapwa ren ekkewe fefin Chón Kraist mi ásimaw mi álleasochisi ena kapasen emmwen!

9. Met sia káé seni pwóróusen Apikael?

⁹ Mirit ina pwal eú napanap a lamot meinisin Chón Kraist fefin repwe ámááraatá pwe repwe ásimawóló. Met weween mirit? Ina ewe tufich le esilla lefilen minne mi éch me minne mi ngaw, iwe filaatá le féri minne mi éch. Ekieki ussun pwóróusen Apikael. Pwúlúwan we a féri eú kefil mi ngaw, epwe atoto feiengaw wóón meinisin chón leimwan. Apikael a mwittir mwékút. Pokiten a mirit, iwe a seláni manawen aramas. (1 Sam. 25:​14-23, 32-35) Mirit a pwal álisikich le silei ineet sipwe fósetá me ineet sipwe fanafaneló. Me a pwal álisikich ach sipwe áfánniéchú aramas nge sisap efisi ar repwe meefi osukosuk.—1 Tes. 4:11.

10-11. Ifa ussun en me ekkewe ekkóch oupwe feiéch iká ka angéch le mak me állea? (Pwal ppii ewe sasing.)

¹⁰ A lamot emén Chón Kraist fefin epwe káé ekkewe tufich epwe tongeni álisi iteiten rán. Ekkóch me lein ekkena angang are tufich emén nengngin epwe káé me lekúkkúnún a tongeni álisi lón ánein manawan. Iei sipwele pwóróus wóón ekkóch me leir.

¹¹ Káé óm kopwe angéch le mak me állea. Lón ekkóch fénú, me rer ese lamot ngeni fefin ar repwe káé pekin mak me állea. Iwe nge, a lamot ngeni emén me emén Chón Kraist ar repwe sile. d (1 Tim. 4:13) Ina popun, kosap mut ngeni ese lifilifil met, an epwe eppetuk le  káé mak me állea. Met feiéchún? Óm sile mak me állea epwe álisuk le kúnékún óm angang. Kopwe wiliiti emén chón káé mi múrinné me chón asukula án Kot we Kapas. Nge lap seni meinisin kopwe ririéch ngeni Jiowa atun ka álleani an we Kapas me ekilonei.—Jos. 1:8; 1 Tim. 4:15.

12. Ifa ussun Än Salomon Fos 31:26 a tongeni álisuk le aúselingéch me fós fán kirekiréch?

¹² Káé ifa ussun kopwe aúselingéch me fós fán kirekiréch. A lamot ekkewe Chón Kraist repwe lipwákéch le féri ekkena. Ewe chón káé Jemes a awora ei kapasen fén fán itach: “Aramas meinisin repwe müttir ngeni rong, mang ngeni kapas pwal mang ngeni song.” (Jas. 1:19) Atun ka aúselingaéchú ekkewe ekkóch, ka pwáári “eu chök memef” are ka mochen weweiti meefier. (1 Pet. 3:8) Iká kese kon lien weweiti met emén a apasa are meefi, eisini ekkóch kapas eis mi fich. Kopwe akkomw ekiek me mwen óm kopwe fós. (SalF. 15:28) Pwisin eisinuk: ‘Itá met ewe úpwe apasa eú pwóróus mi enlet me apéchékkúl? A ésúúfél me kirekiréch?’ Káé seni ekkewe fefin Chón Kraist iir mi aúselingéch me fós fán kirekiréch. (Álleani Än Salomon Fos 31:26.) Nennengeni ifa ussun ra fós me minne ra apasa. Iká ka lipwákéch le féri ekkena mettóch, epwe múrinnéló óm riri ngeni ekkewe ekkóch.

13. Ifa ussun kopwe káé angangen me túmúnún lón imw? (Pwal ppii ewe sasing.)

¹³ Káé angangen me túmúnún lón imw. Lón chómmóng leeni, lape ngeni fefin ra wisen féri angangen lón imw. Inom we are pwal emén Chón Kraist fefin mi lipwákéch a tongeni áituk óm kopwe sipeéch lón óm angang. Emén Chón Kraist fefin itan Cindy a erá: “Eú me lein ekkewe liffang mi aúchea inei we a fang ngeniei, ina an áiti ngeniei ewe pwapwa mi feito seni ach angang weires. Ái káé le kuk, elimelim, tete, me néúnéúéchún moni atun shopping a atufichiei le pwisin túmúnúei me alapaaló ái angang ngeni Jiowa. Inei we a pwal áiti ngeniei ái úpwe awasélaéch, iwe úa chuuri chómmóng pwiich kewe úa tongeni áppirúúr.” (SalF. 31:​15, 21, 22) Emén fefin mi tinikken, awasélaéch me sile angangen me túmúnún lón imw a eú feiéch watte ngeni chón an famili me ewe mwichefel.—SalF. 31:​13, 17, 27; Föf. 16:15.

14. Met ka káé seni pwóróusen Crystal, me met kopwe nefótófót wóón?

¹⁴ Káé le féri ekkewe mettóch wóón pwisin óm. A lamot ei napanap ngeni Chón Kraist meinisin. (Fil. 4:11) Emén Chón Kraist fefin itan Crystal a erá: “Semei kewe me inei ra álisiei le filaatá met úpwe káé lón high school pwe úpwe káé ekkewe esin tufich mi lamot me álilliséch. Semei we a peseei le fiti ewe accounting class, me a fókkun álilliséch.” Me lúkún óm káé ekkewe mettóch epwe álisuk le kúnékún óm angangen moni, achocho le silei néúnéúéchún moni. (SalF. 31:​16, 18)  Iká kopwe menemenéch ren minne mi wor reom me kosap mééni ekkewe mettóch ese mé ngonuk, iwe ka tongeni nefótófót lón minne ka mochen achocho ngeni lón óm angang ngeni Jiowa.—1 Tim. 6:8.

15-16. Pwata ekkewe Chón Kraist fefin mi lipich ra fókkun aúchea? (Markus 10:​29, 30)

¹⁵ Atun ka ámááraatá ekkewe napanap Jiowa a pwapwa ren me káé ekkewe tufich mi lamot, epwe álisuk le féri ekkewe kefil lón manawom lón mwach. Ikkeei ekkewe fitu mettóch ka tongeni filaatá le féri.

¹⁶ Ka tongeni filaatá le lipich ren och fansoun. Ussun met Jises a erá, ekkóch fefin ra filaatá pwe resap pwúpwúlú inaamwo iká emén mi lipich a ássáw me ren éérenien fénúer. (Mat. 19:​10-12) Eli ekkewe ekkóch ra filaatá ar repwe lipich ren sókkopaten popun. Kopwe lúkúlúk pwe Jiowa me Jises ra aúcheani ekkewe Chón Kraist mi lipich. Wóón unusen fénúfan, ekkewe Chón Kraist fefin mi lipich iir eú feiéch ngeni chón ewe mwichefel. Pokiten ra tongei me chúngú chón ewe mwichefel, iwe ra wiliiti pwiin, fefinen, me inelapen chómmóng lón pekin ngún.—Álleani Markus 10:​29, 30; 1 Tim. 5:2.

17. Ifa ussun emén Chón Kraist fépwúl epwe mmólnetá iei le angang ngeni Jiowa full-time?

¹⁷ Ka tongeni angang ngeni Jiowa full-time. Ekkewe Chón Kraist fefin ra féri lape ngeni ewe angangen afalafal wóón unusen fénúfan. (Kölf. 68:11) Ka tongeni akkóta iei óm kopwe angang ngeni Jiowa full-time? Eli ka tongeni pioneer, fiti ewe angangen kaú, are angang lón Bethel. Ióteki minne ka mochen achocho ngeni. Fós ngeni chókkewe mi fen tikeri met ra achocho ngeni, me ppii met a lamot kopwe féri pwe kopwe tongeni wiliiti emén mi angang ngeni Jiowa full-time. Mwirin féri eú kókkót epwe tongeni álisuk le tikeri met ka mochen achocho ngeni. Iká ka wiliiti emén chón angang ngeni Jiowa full-time epwe suuk ngonuk pwal ekkóch angang mi amwarar.

18. Pwata a lamot emén Chón Kraist fefin epwe filiéchú ié epwe pwúlúweni? (Pwal ppii ewe sasing.)

¹⁸ Ka tongeni filaatá óm kopwe pwúpwúlú. Ekkewe napanap me tufich sia fen káé epwe álisuk le wiliiti emén fin pwúpwúlú mi lipwákéch. Ewer, iká ka ekiekin pwúpwúlú, a lamot kopwe fókkun filiéchú ié kopwe pwúlúweni. Ina eú me lein ekkewe kefil mi fókkun lamot lón manawom. Chemeni pwe epwe lamot óm kopwe onómuk fán nemenien  ewe mwán kopwe pwúlúweni. (Rom 7:2; Ef. 5:​23, 33) Pwisin eisinuk: ‘I emén Chón Kraist mi ásimaw? A akkomwa Jiowa lón manawan? A kan kefiléch? A tipemecheres le pwáári mwáállin kewe? A kan menniniiti fefin? A tongeni álisiei le apéchékkúlaló ái riri ngeni Jiowa, awora osupwangei, me wiliiti chiechiei mi múrinné? A kan féréchú wisan kewe? Áwewe chék, met sókkun wis a wiseni lón ewe mwichefel? A kan apwénúetáéchú wisan?’ (Luk. 16:10; 1 Tim. 5:8) Pwúngún, iká ka mochen kúna emén pwúlúwom mi múrinné, a lamot kopwe pwal emén fin pwúpwúlú mi múrinné.

19. Pwata ewe fin pwúpwúlú a tongeni pwapwa ren ewe wis chón ‘alisien’ pwúlúwan?

¹⁹ Ewe Paipel a erá pwe emén fin pwúpwúlú mi múrinné i ‘eman alisien’ pwúlúwan we me pélúwan. (Ken. 2:18) Itá a wewe ngeni pwe ewe fefin ese aúchea? Aapw! Wisan we, álisien pwúlúwan, a ésúúfélú. Ren enletin, fán chómmóng ewe Paipel a apasa pwe Jiowa i emén “chon alilis.” (Kölf. 54:4; Ipru 13:6) Emén fin pwúpwúlú a enletin álisi pwúlúwan we atun a álisaatá minne pwúlúwan we a apwúngaló fán iten ewe famili. Me pokiten a tongei Jiowa, a achocho le fóséch ussun pwúlúwan we mwen mesen aramas. (SalF. 31:​11, 12; 1 Tim. 3:11) Ka tongeni mmólnetá fán iten ena wis lón mwachkkan ren óm alapaaló óm tongei Jiowa me ren óm wiliiti emén chón álillis ngeni ekkewe ekkóch lón imwom me lón ewe mwichefel.

20. Ikkefa ekkewe mettóch mi múrinné emén inelap a tongeni awora fán iten an famili?

²⁰ Ka tongeni wiliiti emén inelap. Mwirin óm pwúpwúlú, a tongeni wor néúmi me pwúlúwom we. (Kölf. 127:3) Ina minne, a éch óm kopwe ekieki met a lamot ren óm kopwe wiliiti emén in mi múrinné. Ekkewe napanap me tufich sia fen káé lón ei lesen epwe álisuk iká kopwe wiliiti emén fin pwúpwúlú me inelap. Óm tong, kirekiréch, me mosonottam epwe álisaatá pwapwaan óm famili me noum kewe repwe meefi núkúnúkéch me tong.—SalF. 24:3.

21. Met meefiach ussun chienach kewe Chón Kraist fefin, me pwata? (Ppii ewe sasing wóón péén.)

²¹ Áúa tongekemi, ámi kana Chón Kraist fépwúl me fefin, ren meinisin met oua féri fán iten Jiowa me néún kewe aramas. (Ipru 6:10) Oua angang weires le ámááraatá ekkewe napanap mi apwapwaai Kot, káé ekkewe tufich mi émúrinnéló manawemi me manawen ekkewe ekkóch, me oua mmólnetá fán iten ekkewe wis lón mwachkkan. Oua fókkun aúchea me lón án Jiowa we mwicheich!