1, 2. (a) Met Jiowa a pwár ngenikich? (b) Menni pwon a mak lón Aisea 46:10, 11 me 55:11?

 EKKEEI kapas lepoputáán ewe Paipel ra mecheres nge a fókkun watte weween: “Lepopun Kot a föri läng me fanüfan.” (Ken. 1:1) Sia kúna ekis chék me lein ekkewe chómmóng mettóch Kot a fératá lón unuselapen láng me fénúfan, me sise kon lien weweiti ekkewe mettóch usun choweán space, saram, me ewe allúkún weiwei are gravity. (SalAf. 3:11) Nge Jiowa a pwár ngenikich met a tipeni fán iten fénúfan me aramas. A fératá aramas lón pwisin napanapan me a mochen ar repwe pwapwaiti manaw wóón fénúfan. (Ken. 1:26) Aramas repwe néún kewe, nge i epwe Semer.

² Keneses sópwun 3 a pwóróus usun án emén appélúwa minne Jiowa a tipeni. (Ken. 3:1-7) Iwe nge, ese wor och osukosuk Jiowa esap tongeni pwákini. Ese wor emén a tongeni pinei minne a mochen féri. (Ais. 46:10, 11; 55:11) Sia  tongeni lúkúlúk pwe minne Jiowa a tipeni me lepoputáán epwe fókkun pwénúetá lón ewe fansoun mi fich!

3. (a) Menni pwóróus mi lamot lón Paipel a álisikich le weweiti ewe Paipel? (b) Pwata a fich iei ach sipwe káé usun ekkeei pwóróus? (c) Menni kapas eis sipwele káé usun?

³ Ese mwáál sia silei met Kot a tipeni fán iten aramas me fénúfan, me met wisen Jesus lón minne a akkóta. Mi fókkun lamot ekkeei pwóróus mi enlet lón Paipel, ese mwáál ikkena ekkewe pwóróus sia akkomw silei usun lupwen sia kerán poputá le káé Paipel. Nge iei, sia mochen álisi aramas le silei ekkena pwóróus mi lamot. Sia tongeni féri ena ákkáeúin lón ei fansoun sia ekketiwa aramas ngeni Áchechchemenien án Jesus we máló. (Luk. 22:19, 20) Ika ra fiti ei mwich mi kkóló lamotan, iwe epwe lapóló ar silei usun letipen Kot mi amwarar. Ina minne, iei ewe fansoun mi fich ach sipwe ekieki menni kapas eis sia tongeni eáni le pesei aramas ar repwe fiti. Lón ei lesen, sipwe káé usun úlúngát kapas eis: Met Kot a tipeni fán iten aramas me fénúfan? Pwata ese pwénútá minne a tipeni? Me pwata án Jesus asorun méén kepich ina alen an epwe pwénútá minne Kot a tipeni?

4. Ifa usun férien Kot kewe ra ‘pwärätä lingan’?

⁴ Jiowa, I ewe Chón Fératá mi amwarar. Férian kewe meinisin ra fókkun múrinné. (Ken. 1:31; Jer. 10:12) Met sia tongeni káé seni lingen me kókkótéchún férian kewe? Sia kúna pwe férien Jiowa kewe meinisin, seni ekkewe mi fókkun kúkkún ngeni ekkewe mi fókkun wakkatte, iir meinisin a wor aúchear. Pwal och, met meefiom lupwen ka kúna emén upwuféén ménúkol, are katol lingemwararen ewe mwiritup, are katol saramaramen ekkewe fúú fán láng? Sia ingeló ren ekkeei mettóch pokiten Jiowa a férikichetá me ngenikich ewe tufich ach sipwe aúcheani lingen mettóch.​—Álleani Kölfel 19:1; 104:24.

5. Met Jiowa a féri pwe férian kewe meinisin repwe tongeni angangfengen fán kókkótéch?

⁵ Fán tong, Jiowa a isetiw ekkewe aúkúk fán iten meinisin férian kewe. A féri allúk fán iten mettóchun láng me fénúfan, me allúk fán iten aramas ren ifa usun repwe manaweni manawer. A féri ena pwe ekkewe mettóch meinisin wóón unuselapen láng me fénúfan repwe angangfengen fán kókkótéch. (Kölf. 19:7-9) Kot a onómu meinisin mettóchun láng me fénúfan lón en me leenian me akkóta pwe epwe wor en me an angang. Áwewe chék, ewe allúkún weiwei a amwéchatiw ewe ásepwál mi pwelli fénúfan pwe epwe chék kkan ngeni fénúfan esap towu seni, me a pwal túmúnú mwékútúkútún mataw me fetálin kkót me kkún. Ika ese wor ena allúkún weiwei, esap tufich an epwe sópwósópwóló manaw wóón fénúfan. Pokiten Jiowa a isetiw ekkewe aúkúk fán iten masouen fénúfan me fán láng, iwe a fókkun kókkótéch unuselapen láng me fénúfan. Ei mettóch a pwáraatá pwe mi wor popun án Kot fératá aramas me fénúfan. Lupwen sia afalafal ngeni aramas, sia tongeni álisiir ar repwe silei ewe Chón Fératá ei unuselapen  láng me fénúfan mi amwarar.​—Pwär. 4:11.

6, 7. Ikkefa ekkóch mettóch Jiowa a fang ngeni Atam me Efa?

⁶ Jiowa a tipeni pwe aramas repwe manaw wóón fénúfan tori feilfeiló chék. (Ken. 1:28; Kölf. 37:29) A kisáseú me liffang ngeni Atam me Efa sókkopaten mettóch mi aúchea. (Álleani James 1:17.) A fang ngeniir ewe tufich ar repwe pwáraatá tong, tufich le pwisin filatá me pwisin ekieki me apwúngaló mettóch, me ar repwe tongeni pwapwaiti ar chiechiéch ngeni ekkewe ekkóch. Ewe Chón Fératá a fós ngeni Atam me emmweni ren ifa usun epwe féri minne mi múrinné. Atam a pwal káé ifa usun epwe túmúnú pwisin i, ekkewe man, me ewe fénú. (Ken. 2:15-17, 19, 20) Jiowa a fang ngeniir tufichin neni, attapa, kúna, rongorong, me fáreni ekkewe mettóch mi múrinné Kot a féri fán iter. Iwe ren ena, ra tongeni pwapwaiti manawer lón leenier we mi ling. Mi chómmóng án Atam me Efa angang mi ámmeseik. Me ra tongeni sópweló le kákkáé me sissilei ekkewe mineféén mettóch tori feilfeiló chék.

⁷ Pwal met a kapachelong lón án Kot we kókkót? Jiowa a ngeni Atam me Efa ewe tufich ar repwe néúnatiw aramas mi unuséch. Néúr kewe repwe pwal néúnéú pwe unusen fénúfan epwe ur ren aramas. Jiowa a mochen ekkewe sam me in repwe tongei néúr kewe usun an tongei ekkewe popun aramas, Atam me Efa, iir néún kewe mi unuséch. A ngeni aramas ei fénúfan me meinisin masouan kewe mi aúchea me ling. Epwe iei leenier tori feilfeiló chék.​—Kölf. 115:16.

8. Pwata Kot a ngeni Atam me Efa ewe allúk mi mak lón Keneses 2:16, 17?

⁸ Ese mwittir pwénútá minne Jiowa a tipeni. Pwata? Jiowa a ngeni Atam me Efa eú allúk mi mecheres pwe repwe silei aúkúkún minne ra tongeni féri. A erá: “Ka tongeni mongö seni irän ei tanipi meinisin, nge seni ewe irän silei öch me ngau kosap fokun mongö. Pun lon ränin om kopwe mongö seni, kopwe fokun mäla.” (Ken. 2:16, 17) Ese weires ngeniir ar repwe weweiti ena allúk. Ese pwal weires ngeniir ar repwe álleasochisi pún mi wor chómmóng mwéngé mi anné lón ewe tánipi.

9, 10. (a) Met Satan a tipimwáál ngeni Jiowa? (b) Met Atam me Efa ra filatá le féri? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

⁹ Satan ewe Tefil a néúnéú emén serepenit an epwe otupu Efa le álleasolapa Seman we, Jiowa. (Álleani Keneses 3:1-5; Pwär. 12:9) A eisini Efa: “Ifa usun, Kot a wesewesen apasa pwe ousap fokun mongö seni ekewe irän ei tanipi?” Usun itá Satan a eisini: ‘Weween, kesap tongeni féri met chék ka mochen’? Mwirin a chofona ngeni Efa ren an apasa: “Ousap fokun mäla.” Mwirin a sótun etipetipa Efa an epwe ekieki pwe ese lamot an epwe pwal aúseling ngeni Kot. A apasa: “Kot a silei pwe lon ränin ämi oupwe mongö seni, mesemi epwe nela.” Satan a ámmeef ngeni pwe Jiowa ese mochen ar repwe ochooch ewe féún irá pún  ika repwe ochei repwe angei och sókkun sile mi amwarar. Iwe mwirin, a chofona ngeni ren an pwonei: “Oupwe wewe ngeni Kot o silei mine a öch pwal mine a ngau.”

¹⁰ A nóm ren Atam me Efa eú kefil. Repwe filatá le álleasochisi Kot are aúseling ngeni ewe serepenit? A elichippúng pwe ra filatá ar repwe álleasolapa Kot. Ra likitaló Semer we, Jiowa, me fitaaló Satan. Iwe lón ena atun rese chúen nóm fán án Jiowa túmún, ra chék pwisin útá wóón ar.​—Ken. 3:6-13.

11. Pwata Jiowa ese chék tunaló án Atam me Efa tipis?

¹¹ Lupwen Atam me Efa ra atai án Kot allúk, iwe rese chúen unuséch. Pwal och, pokiten Kot a oput minne mi ngaw, iwe ra wiliti chón koputan. ‘Mesan ra men limöch pwe esap tongeni nenengeni föför mi ngau.’ (Ap. 1:13) Ika Jiowa a chék tunaló án Atam me Efa tipis, férian kewe meinisin repwe feiengaw. Ekkewe chónláng me ekkewe aramas repwe tipemwaramwar ika ra tongeni lúkúlúk wóón án Kot kapas. Nge Jiowa a tuppwél ngeni an kewe allúk, esap fán eú a atai. (Kölf. 119:142) Inaamwo ika mi wor án Atam me Efa tufichin pwisin filatá met ra mochen féri, nge rese tongeni ttii seniir pwúnúngawen ar ú ngeni Jiowa. Mwirin och fansoun, ra máló me liwiniti pwúl, ewe ra ffér seni.​—Ken. 3:19.

12. Met a fis ngeni mwirimwirin Atam kewe?

¹² Lupwen Atam me Efa ra ochei ewe féún irá, Jiowa ese chúen tongeni etiwer pwe repwe chón an we famili. A atorowu seni ewe tánipiin Eten, me resap chúen tongeni liwiniti ikena ie. (Ken. 3:23, 24) Jiowa a apwúngúúr pwe repwe angei pwúnúngawen minne ra filatá. (Álleani Tuteronomi 32:4, 5.) Pokiten ena, rese chúen tongeni unusen napanapeni napanapen Jiowa kewe. A péút seni Atam ewe ápilúkúlúk mi amwarar fán iten mwachkkan, iwe a pwal péút seni mwirimwirin kewe. Mwirimwirin Atam kewe ra chék tongeni álemwiri seni i tipis me máló. (Rom 5:12) Rese chúen tongeni kúna manaw esemuch pokiten met Atam a féri. Atam me Efa resap chúen tongeni néúnatiw emén semirit mi unuséch, me néúr kewe rese pwal tongeni. Seni ewe atun Satan a atokaló Atam me Efa seni Kot, a achocho le etipetipa aramas meinisin ar repwe pwal ina usun.​—Joh. 8:44.

13. Met Jiowa a tipeni fán iten aramas?

¹³ Jiowa a chúen tongei aramas. Inaamwo ika Atam me Efa ra fen likitaló i, nge a chúen mochen án aramas repwe ririéch ngeni. Ese mochen ar repwe máló. (2 Pet.  3:9) Ina minne, Kot a mwittir féri ekkewe kókkót epwe atufichi aramas ar repwe chiechiéch sefál ngeni. Ifa usun Jiowa epwe féri ena nge esap pwal atai pwisin an kewe allúk? Sipwe ppii.

14. (a) Me ren Johannes 3:16, met Kot a féri pwe epwe angasaaló aramas seni tipis me máló? (b) Menni kapas eis sia tongeni pwóróusfengen wóón me aramas?

¹⁴ Álleani Johannes 3:16. Chómmóng aramas sia etiwer ngeni ewe Áchechchem ra fókkun silei masouen ei wokisin. Nge ifa usun án Jesus asor a atufichi aramas ar repwe kúna manaw esemuch? Mi suuk ngenikich ach sipwe álisi aramas le weweiti pélúwen ena kapas eis lupwen sia etiwer ngeni ewe Áchechchem, atun ra etikich le fiti ewe Áchechchem, me lupwen sia chuursefáliir mwirin ewe Áchechchem. Lupwen ra weweéchúti pwóróusen ewe méén kepich, repwe mirititi úkúkún án Jiowa tongei aramas me an tipachem. Met sókkun pwóróus usun ewe méén kepich sia tongeni áiti ngeniir?

15. Ifa usun Jesus a sókko seni Atam?

¹⁵ Jiowa a awora emén mwán mi unuséch, mi tongeni asoresini manawan pwe epwe eú méén kepich. Mi lamot pwe ena mwán mi unuséch epwe tuppwél ngeni Jiowa me tipemecheres le fangóló manawan fán ásengesin aramas. (Rom 5:17-19) Jiowa a féri pwe Jesus, ewe emén i a akkomw fératá lón láng, epwe uputiw usun emén aramas wóón fénúfan. (Joh. 1:14) Iwe, Jesus a wiliti emén aramas mi unuséch, usun chék Atam. Nge i a féri met Jiowa a mochen emén aramas mi  unuséch epwe féri, ese usun Atam. Pwal mwo nge fán watteen weires, esap fán eú a atai án Kot kewe allúk.

16. Pwata ewe méén kepich a usun eú liffang mi aúchea?

¹⁶ Ren án Jesus máló usun emén aramas mi unuséch, a tongeni angasaaló aramas seni tipis me máló. Jesus a unuséch, pwal ina usun Atam me mwen an tipis. Ewe manaw Jesus a eáni a fókkun lélléfengen me ewe sókkun manaw itá úrúrún Atam epwe eáni, pún Jesus a unusen tuppwél me álleasochisi Kot. (1 Tim. 2:6) Jesus a máló fán ásengesich, me an we asor a suuk ngeni meinisin mwán, fefin, me semirit ar repwe kúna manaw esemuch. (Mat. 20:28) Ewe méén kepich a suuki alen an epwe pwénútá minne Kot a tipeni.​—2 Kor. 1:19, 20.

17. Ikkefa ekkewe feiéch ewe méén kepich a atoto?

¹⁷ A watte met Jiowa a fangóló lupwen a awora ewe méén kepich. (1 Pet. 1:19) A fókkun aúcheanikich ina popun a tipemecheres le mut ngeni néún we mi áchengicheng an epwe máló fán itach. (1 Joh. 4:9, 10) Lón och itiitin, Jesus a wiliti semach nge esap chúen Atam. (1 Kor. 15:45) Jesus a suuk ngenikich esap chék ewe alen ach sipwe kúna manaw esemuch, nge ach sipwe pwal liwiniti án Kot famili lón mwach. Ren ena méén kepich, aramas repwe unuséchúló me Jiowa a tongeni etiwer sefál lón an we famili, nge an féri ena ese pwal atai pwisin an kewe allúk. Anchangei úkúkún amwararan lupwen meinisin chókkewe mi tuppwél ngeni Jiowa repwe unuséchúló! Iwe mwirin, meinisin mi nóm lón láng me wóón fénúfan repwe eú famili mi tipeeúfengen. Kich meinisin sipwe néún Kot.​—Rom 8:21.

18. Ineet atun Jiowa epwe “unusen nemeni mettoch meinisin”?

¹⁸ Inaamwo ika semach kewe me inach me lepopun ra ú ngeni Jiowa, nge i a chúen tongei aramas me a awora ngeniir ewe méén kepich. Inaamwo ika sise unuséch, Satan ese tongeni eppetikich ach sipwe tuppwél ngeni Jiowa. Ren ewe méén kepich, Jiowa epwe álisikich ach sipwe wiliti aramas mi unusen pwúng. Anchangei ena fansoun lupwen meinisin “mi nenengeni ewe Nau o lükü i” repwe kúna manaw esemuch! (Joh. 6:40) Semach we mi tong me tipachem, Jiowa, epwe apwénúetá minne a tipeni me álisi aramas ar repwe unuséchúló. Mwirin i epwe “unusen nemeni mettoch meinisin.”​—1 Kor. 15:28.

19. (a) Ach meefi kilisou ren ewe méén kepich itá epwe amwékútúkich le féri met? (Ppii ewe pwóór “ Sipwe Kúkkútta Ié mi Pwapwaiti.”) (b) Met sipwe káé lón en lesen mwirin ei?

¹⁹ Ach kilisou ren ena méén kepich itá epwe amwékútúkich le apwóróusa ngeni aramas usun ei liffang mi aúchea. Mi lamot aramas repwe silei pwe ren ewe méén kepich, fán án Jiowa tong a suuki ngeni aramas ar repwe kúna manaw esemuch. Nge esap chék ina ewe feiéch ewe méén kepich a atoto. A pwal pélúweni met Satan a eppiietá lón ewe tánipiin Eten. Lón en lesen mwirin ei sipwe pwóróus wóón ifa usun a fis ena.