1, 2. Ifa usun Jiowa a kisáseú ngenikich?

JIOWA emén Kot mi kisáseú. Mettóch meinisin mi nóm rech a feito seni. A nóm fán nemenian meinisin met mi aúchea wóón fénúfan, nge a áeá ekkena mettóch pwe epwe atufichi manaw. (Kölf. 104:13-15; Ak. 2:8) Sia káé seni ewe Paipel ifa usun Jiowa a féri manaman fán ekkóch le áeá ekkena mettóch mi aúchea pwe epwe túmúnú néún kewe aramas.

² Áwewe chék, Jiowa a awora mana me konik fán iten ewe mwúún Israel lupwen ra nóm lón ewe fénúpéén úkúkún 40 ier. (Eks. 16:35) Pokiten ena, a wor rer meinisin met ra osupwangan. (Ne. 9:20, 21) Mwirin, Jiowa a ngeni ewe soufós Elisa ewe manaman pwe epwe alapaaló ewe ekis apúra, án ewe fefin mi tuppwél mi má seni pwúlúwan. Án Kot liffang ngeni neminna a álisi le omusa an kewe liwinimmang me a pwal chúen naf lusun ewe moni an epwe atufichi manawer me néún kewe át. (2 King 4:1-7) Ren án Jiowa álillis, Jesus a pwal féri ewe manaman le awora  mwéngé me pwal mwo nge moni lupwen a lamot.​—Mat. 15:35-38; 17:27.

3. Met sipwe káé lón ei lesen?

³ Jiowa a tongeni áeá met chék a filatá le álisi férian kewe. Nge, a chúen etiwa néún kewe chón angang ar repwe fang ngeni met ra tufich ngeni fán iten kálisitáán angangen an we mwicheich. (Eks. 36:3-7; álleani Än Salomon Fos 3:9.) Pwata Jiowa a mochen ach sipwe fangóló sefál ngeni i wéúch ren ach áeá fán itan? Ifa usun néún Jiowa kewe aramas lón fansoun lóóm ra álisatá an angang? Ifa usun ewe mwicheich a áeá ewe monien asor lón ei fansoun? Ei lesen epwe pélúweni ekkena kapas eis.

4. Met sia pwár ngeni Jiowa lupwen sia álisatá an angang?

⁴ Sia fang ngeni Jiowa pokiten sia tongei me aúcheani. A chúng letipach lupwen sia ekieki usun mettóch meinisin Jiowa a fen féri fán ásengesich. A pwal ina usun meefien King Tafit lupwen a fós usun met a lamot lón kaútáán ewe imwenfel. Tafit a apasa pwe mettóch meinisin sia angei a feito seni Jiowa, me meinisin met sia fang ngeni Jiowa, a pwisin feito seni.​—Álleani 1 Kronika 29:11-14.

5. Ifa usun ewe Paipel a áiti ngenikich pwe ach fangafangéch, ina eú kinikin mi lamot lón ewe fel mi enlet?

⁵ Sia pwal fang ngeni Jiowa pokiten ina pwal eú alen ach fel ngeni. Lón eú lángipwi, aposel Johannes a rong án néún Jiowa kewe chón angang lón láng apasa: “Ach Samol me ach Kot, en ka fich ngeni om kopwe angei ling me iteüöch me manaman. Pun ka föri mettoch meinisin, nge ren letipom ra fis o manau.” (Pwär. 4:11) Enlet, mi fich ngeni Jiowa an epwe angei ling me itéch meinisin, ina popun sia mochen fang ngeni ren úkúkún ach tufich. Jiowa a néúnéú Moses le allúkú ngeni ewe mwúún Israel ar repwe féri úlúngát fetellap iteiten ier. Kinikinin ar angangen fel lón ena atun a weneiti ar fang ngeni Jiowa. Ra ereni ekkewe aramas ar resap “tongeni feito fän ar asöülapö.” (Tut. 16:16) Pwal ina usun ikenái, ach fangafangéch ina eú kinikin mi lamot lón ach fel ngeni Kot. Ren ena, sia pwári pwe sia aúcheani me álisatá angangen án Jiowa we mwicheich.

6. Pwata a éch ach sipwe lilliffang? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

⁶ A éch ach sipwe fangafangéch, nge sisap chék akkangei. (Álleani Föför 20:35.) Anchangei usun emén semirit seman kewe me inan ra ngeni ekis néún moni, nge mwirin a néúnéú och ena moni le kamé an liffang ngeni seman kewe me inan. Epwe met meefien seman kewe me inan ren an na liffang? Are anchangei emén pioneer mi chúen nónnóm ren seman kewe me inan, nge a ngeniir moni fán iten álillisin rent are méén mwéngé fán iten ewe famili. Seman kewe me inan neman rese pwal ekieki pwe néúr na epwe féri ena, nge ra etiwa an liffang. Pwata? Pokiten me ren ewe nau, ina alen an epwe pwáraatá an kilisou ren mettóch meinisin ra féri fán itan. Pwal ina chék usun, Jiowa a silei pwe a éch ngenikich ach sipwe fangóló wéúch mi aúchea mi nóm rech.

7, 8. Ifa usun néún Jiowa kewe aramas lóóm ra isetiw eú leenien áppirú mi múrinné lupwen ra eáni asor (a) fán iten ekkóch sókkun angang? (b) le álisatá an angang?

⁷ Sia káé lón ewe Paipel pwe néún Jiowa kewe aramas ra kan asor pwe repwe álisatá an angang. Fán ekkóch ra asor fán iten ekkóch sókkun angang. Áwewe chék, Moses a pesei ekkewe chón Israel ar repwe asor fán iten kaútáán ewe imwenfel mangaku. Mwirin, King Tafit a pwal féri ena fán iten kaútáán ewe imwenfel. (Eks. 35:5; 1 Kron. 29:5-9) Lón fansoun King Joas we, ekkewe souasor ra férsefáli ewe imwenfel me néúnéú ewe monien asor aramas ra awora. (2 King 12:4, 5) Lón fansoun ekkewe aposel ekkewe Chón Kraist ra rongorong pwe a fis lengita lón Jutea, iwe pwiir kewe ra osupwangen álillis. Ina minne emén me emén Chón Kraist a filatá ewe úkúkún álillis epwe tufichin awora me tinaló ngeni pwiir kewe lón Jutea.​—Föf. 11:27-30.

⁸ Néún Jiowa aramas ra pwal awora monien asor ngeni chókkewe mi wisen emmweni án Kot angang. Áwewe chék, me ren ewe Allúkún Moses, chón ewe einangen Lefi rese angei álemwirier usun chón ekkewe einangen Israel. Ina minne, chón ekkena einangen Israel ra ngeni ekkewe chón Lefi eú na engolun minne mi nóm rer. Ena mettóch a atufichi ekkewe chón Lefi le nefotofot wóón ar angang lón ewe imwenfel mangaku. (Num. 18:21) Pwal ina chék usun ekkewe fefin mi kisáseú iir mi áeá minne a nóm rer pwe repwe álisi Jesus me néún kewe aposel.​—Luk. 8:1-3.

9. Ia a feito me ie ekkewe monien asor lón ewe fansoun lóóm?

⁹ A sókkopat ewe ia ekkena asor ra feito me ie. Ekkewe chón Israel mi asor fán iten kaútáán ewe imwenfel mangaku neman ra fang ekkewe pisek mi aúchea ra uwei seni Isip. (Eks. 3:21, 22; 35:22-24) Lón fansoun ekkewe aposel, ekkóch Chón Kraist ra améméló minne a nóm rer, áwewe chék fénúer are imwer, me mwirin ra uwei méén ngeni ekkewe aposel. Iwe, ekkewe aposel ra néúnéú ena moni fán iten pwiir kewe Chón Kraist mi osupwang. (Föf. 4:34, 35) Ekkewe ekkóch Chón Kraist ra kan ikkisoni och moni pwe repwe tongeni asor fán iten kálisitáán ewe angang. (1 Kor. 16:2) Ina minne, ese lifilifil ika emén a fókkun wéúéch are a fókkun wéúngaw, nge iir meinisin ra tongeni fangóló.​—Luk. 21:1-4.

10, 11. (a) Ifa usun sipwe áppirú néún Jiowa kewe chón angang mi kisáseú lón ewe fansoun lóóm? (b) Met meefiom usun óm álisatá angangen ewe Mwúún Kot?

¹⁰ Ikenái eli án Jiowa we mwicheich a pwal tingor ach sipwe álillis le asor fán iten eú sókkun angang are kókkót. Eli ach we mwichefel a akkóta fférsefálin ach we Leenien Mwich, are aúetá eú minefé. Are eli a lamot an epwe fférsefál ewe keangen ofesilap lón leeniom we. Eli sia pwal tufichin álillis ren  moni towuun ach mwichelap. Are eli a fis feiengaw watte lón pwal ekkóch fénú me pwiich kewe ra osupwangen álillis. Ach asor a pwal álisi ekkewe misineri, special pioneer, ekkewe chónemmwen mi wisen sáifetál me ekkewe chón angang lón ewe ofesilap lón New York me pwal ekkewe keangen ofesilap wóón unusen fénúfan. Óm we mwichefel neman ra kan tinaló monien álillis fán iten kaútáán ekkewe Leenien Mwichelap me Leenien Mwich fán iten pwiich kewe lón pwal ekkóch fénú.

¹¹ Kich meinisin sia tongeni fangóló och mettóch pwe sipwe álisatá angangen án Jiowa mwicheich lón ekkeei ránin lesópwólóón. Lape ngeni ekkewe asor sise silei ika án ié. Lupwen sia asor lón ewe pwórun asor lón ach we Leenien Mwich are asor wóón jw.org wóón ewe Internet, sise pwal apwóróusa ngeni ekkewe ekkóch úkúkún ach asor. Nge ifa usun ika ka meefi pwe a kon kúkkún óm we asor? Ren enletin lape ngeni ekkewe monien asor mi ló ngeni ach we mwicheich, ina kapachelapen ekkewe chómmóng kúkkúnún asor nge esap fen ekkewe watteen asor. Pwal mwo nge pwiich kewe ese watte néúr moni ra áppirú ekkewe popun Chón Kraist lón Masetonia. Ra tingormaú ar repwe pachelong lón ewe angangen álillis inaamwo ika “ra fokun wöüngau,” iwe ra fangafangéch.​—2 Kor. 8:1-4.

12. Ifa usun ewe mwicheich a achocho le néúnéúfichi ekkewe asor?

¹² Ewe Mwichen Soupwúngúpwúng a alúkúlúk me mirit lón an áeá ekkewe asor. (Mat. 24:45) Chón ewe Mwichen Soupwúngúpwúng ra iótek pwe repwe tongeni féri ekkewe kefil mi múrinné, me ra akkótaéchú néúnéún ewe moni. (Luk. 14:28) Lón ewe fansoun lóóm, ekkewe mwán mi tuppwél mi wisen túmúnú ekkewe asor, ra fókkun túmúnú pwe néúnéún ekkewe asor epwe fán iten chék angangen fel ngeni Jiowa. Áwewe chék, Esra a liwiniti Jerusalem fán án ewe kingen Persia we asor mi watte kapachelong kolt, silifer, me pwal ekkóch pisek aúchea úkúkún lap seni ipúkú million chala lón ei fansoun. Me ren Esra, ekkena asor iir liffang fán iten Jiowa. Ina popun Esra a fókkun tichiki ekkewe éúréúr ren túmúnún ekkena asor lón ar sái ngeni ekkewe leeni mi efeiengaw. (Esr. 8:24-34) Mwirin fite fite ier, ewe aposel Paulus a ioni ewe monien álillis fán iten ekkewe Chón Kraist mi nóm lón osupwang lón Jutea. A fókkun túmúnú pwe chókkewe mi wisen uwei ena monien asor repwe “föri met mi pwüng, sap chök me mwen mesen ach Samol, nge pwal me mwen mesen aramas meinisin.” (Álleani 2 Korint 8:18-21.) Ikenái, ach we mwicheich a áppirú Esra me Paulus ren ar néúnéúfichi ekkewe monien asor.

13. Met popun ewe mwicheich a féri ekkóch siwil lón chék ekkewe ier?

¹³ Eú famili a tongeni ekkesiwili kókkótun néúnéún néúr moni pwe ar moni towu ete lap seni ar moni tolong. Are ra tongeni kútta alen ar repwe ámecheresaaló nónnómun manawer pwe repwe alapaaló ar angang ngeni Jiowa. Pwal ina chék usun lón án Jiowa mwicheich. Kkanótó chék, a fis chómmóng mineféén sókkun angang mi ámmeseik lón ewe mwicheich, nge fán ekkóch a watte moni towu lap seni moni tolong. Ina popun ewe mwicheich a usun eú famili le kútta alen an epwe néúnéúéchú ewe moni me ámecheresaaló ewe angang pwe epwe fókkun alamotaéchú ewe monien asor oua fangafangéch le awora.

14-16. (a) Met ewe mwicheich a ffér ngeni óm asor? (b) Ifa usun ka kúna feiéch seni minne ewe mwicheich a awora?

¹⁴ Chómmóng mi fen nóm lón ewe enlet ren fansoun langattam, ra erá pwe iei sia angei chómmóng liffang seni ach we mwicheich lap seni me lóóm. Iei a kawor ewe jw.org me JW Broadcasting. Ewe New World Translation of the Holy Scriptures a kawor lón chómmóng fósun fénúfan. Lón ekkewe ier 2014 me 2015, a fis ewe úlúngát ránin Mwichelapen Aramas Seni Sókkopaten Fénú itelapan, “Kúttafichi Lóm án Kot we Mwú!” A fis ekkena mwichelap lón ekkewe stadium are leeni mi fókkun watte lón ekkewe 14 leeni wóón unusen fénúfan. Meinisin chókkewe mi fiti ra fókkun pwapwa!

¹⁵ Chómmóng ra fen pwári úkúkún ar kilisou ren ekkena liffang seni án Jiowa we mwicheich. Áwewe chék, eú pean pwúpwúlú mi kefil le afalafal lón Asia, ra makkeei: “Wisem ám aupwe afalafal lón eú kúkkún telinimw. Iwe pokiten ena, fán ekkóch aua meefi pwe aua káimu seni aramas, me aua mwittir ménúki pwe án Jiowa angang a fis wóón unusen fénúfan. Nge lupwen aua katol ekkewe sókkopaten prokram wóón JW Broadcasting, mwittir chék aua chechchemeni pwe aua kapachelong lón eú mwichen pwipwi wóón unusen fénúfan. Pwiich kewe mi áchengicheng ikeei ie ra fókkun meseikeiti ewe JW Broadcasting. Fán chómmóng aua rong ar erá pwe wesin ar katol ewe prokram mi kan fis iteiten maram, ra meefi pwe ra chiechiéch ngeni chón ewe Mwichen Soupwúngúpwúng. Iei, a lapóló ám pwapwa ren ám chóni án Kot we mwicheich.”

¹⁶ Iei wóón unusen fénúfan a wor arapakkan 2,500 Leenien Mwich mi kékkaú are  fférsefál. Chón eú mwichefel lón Honduras ra erá pwe ra kan áneánei an epwe pwisin wor ar Leenien Mwich, nge iei a fen pwénútá. Ra makkeei: “Aua fókkun pwapwa pwe aua chóni án Jiowa we famili wóón unuselapen láng me fénúfan, me aua pwapwaiti ei mwichen pwipwi mi amwarar.” Pwal ina usun meefien chómmóng lupwen a katowu ewe Paipel lón pwisin ar fós me pwal ekkóch néúch kewe puk, me lupwen pwiich kewe ra álisiir atun a fis feiengaw watte, are lupwen ra kúna uwaéchún ar afalafal lón leenier kewe ikewe ie aramas ra soun nóm ie.

17. Ifa usun sia silei pwe Jiowa a álisatá an we mwicheich lón ei fansoun?

¹⁷ Chómmóng chókkewe esap iir Chón Pwáraatá Jiowa rese tongeni weweiti ifa usun a taweéch mettóch meinisin ren chék álillisin ewe monien asor aramas ra pwisin filatá le eáni. Emén meilapen eú watteen kompeni a ló katol eú me lein ach kewe leenien peres puk. A fókkun máirú ren meinisin ekkewe angang a fis ren álillisin chókkewe mi angang nge ese wor peioffur, me ren ewe monien asor aramas ra pwisin filatá le eáni, nge esap fán eú ar akkóta fesin moni are alen moni tolong. A apasa pwe minne sia féri itá esap tufich. Sia tipeeú ngeni! Nge sia silei pwe a chék tufich ena ren án Jiowa álisatá ewe angang.​—Hiop 42:2.

18. (a) Ikkefa ekkewe feiéch sia kúna lupwen sia álisatá Mwúún Kot we? (b) Ifa usun sia tongeni áiti ngeni néúch kewe me ekkewe minefé ar repwe pwal ina usun?

¹⁸ Jiowa a ngenikich eú wis mi aúchea me a pwal suuki ngenikich ach sipwe álisatá watteen angangen Mwúún we. A alúkúlúkúkich pwe epwe efeiéchúkich lupwen sia féri ena. (Mal. 3:10) Jiowa a pwonei pwe sipwe sópwéch lupwen sia fangafangéch. (Álleani Än Salomon Fos 11:24, 25.) A pwal erenikich pwe sipwe pwapwa lupwen sia fangóló pokiten “sia feiöch ren ach fang lap seni ach angei.” (Föf. 20:35) Ren ach kapas me féffér, sia tongeni áiti ngeni néúch kewe me ekkewe minefé ifa usun repwe pwal tongeni awora álillis lón ei angang me kúna chómmóng feiéch.

19. Ifa usun ei lesen a apéchékkúlok?

¹⁹ Mettóch meinisin mi nóm rech a feito seni Jiowa. Lupwen sia fang ngeni sefál minne wesewesen an, sia pwáraatá pwe sia tongei me aúcheani mettóch meinisin a fen féri fán itach. (1 Kron. 29:17) Lupwen ekkewe chón Israel ra álisatá kaútáán ewe imwenfel, ra “pwapwa, pun nöür kewe souemwen ra fangala chomong seni mochenin letiper ngeni ewe Samol mi Lapalap.” (1 Kron. 29:9) Iwe, sipwe pwal sópweló le kúna pwapwa me menemenéch lón ach fang ngeni Jiowa minne a fen fang ngenikich.