1-2. (a) Met sia tongeni meefi atun sia ekieki usun manawen Jesus me an we angangen afalafal? (b) Met sipwele pwóróus wóón lón ei lesen?

 LUPWEN a má senikich emén attongeach, sia fókkun pwosiiti! Lepoputáán, eli sia fókkun riáfféú atun sia chemeni ekkewe rán mwen an epwele máló, ákkáeúin ika a meefi weires mwen an máló. Iwe nge mwirin och fansoun, sia poputá le meefi pwapwa atun sia chemeni och mettóch a féri are apasa mi apwapwakich, are och mettóch a áiti ngenikich le féri.

² Pwal ina chék usun, sia meefi lichippúng atun sia álleani usun án Jesus riáfféú me an máló. Ákkáeúin lón ewe fansoun Áchechchem, sia awora fansoun le ekieki usun lamoten ewe asorun méén kepich. (1 Kor. 11:24, 25) Iwe nge, sia kúna watteen pwapwa atun sia ekieki meinisin met Jesus a apasa me féri atun a nóm wóón fénúfan. A pwal apéchékkúla letipach ach ekieki usun met a féfféri iei me met epwe féri fán itach lón fansoun mwach. Ach ekkekilonei ekkena mettóch me an we tong fán itach a tongeni amwékútúkich le pwári ach kilisou, usun met sipwele káé lón ei lesen.

3. Pwata sia kilisou ren ewe méén kepich?

³ Sia meefi kilisou atun sia ekieki usun pwóróusen manawen Jesus me an we máló. Atun Jesus a nóm wóón fénúfan,  a áiti ngeni aramas usun ekkewe feiéch án Kot we Mwú epwe atoto. Sia fókkun aúcheani ekkena pwóróus mi enlet. Sia kilisou ren ewe méén kepich pún a suuki ngenikich alen ach sipwe chiechiéch ngeni Jiowa me Jesus. Chókkewe mi lúkú Jesus ra pwal eáni ewe ápilúkúlúkún manaw esemuch me ra tongeni kúnasefáli attongeer kewe mi máló. (Joh. 5:28, 29; Rom 6:23) Ese wor met sia féri pwe epwe fich ngenikich ekkena feiéch, are sise fókkun tongeni liwini ngeni Kot me Kraist minne ra fen féri fán ásengesich. (Rom 5:8, 20, 21) Nge sia fókkun tongeni pwári ach kilisou ngeniir. Ifa usun?

4. Ifa usun Maria Maktalene a pwári an kilisou ren met Jesus a fen féri fán itan? (Ppii ewe sasing.)

⁴ Áwewe chék ren pwóróusen emén fin Jus itan Maria Maktalene. A fókkun weires ren án fúmén chónláng mi ngaw eriáfféwú. Ese mwáál a meefi pwe ese wor emén a tongeni angasaaló. Iwe, anchangei kilisoun atun Jesus a angasaaló seni ekkena chónláng mi ngaw! An meefi kilisou a amwékútú an epwe wiliti chón tapweló mwirin, me a áeá an fansoun, péchékkúl, me minne a wor ren le álisatá ewe angangen afalafal. (Luk. 8:1-3) Inaamwo ika Maria a fókkun aúcheani met Jesus a féri fán itan, nge eli ese silei pwe a pwal wor ekkóch feiéch mi lap Jesus epwe pwal féri fán itan. Epwe fangóló manawan fan iten aramas meinisin, “pwe meinisin mi lükü i” repwe kúna manaw esemuch. (Joh. 3:16) Nge, Maria a pwári an kilisou ren an chék tuttuppwél ngeni. Atun Jesus a riáfféú wóón ewe iráán ninni, Maria a chék nónnóm ren pokiten a tongei me a mochen oururu ekkewe ekkóch iir mi pwal nóm. (Joh. 19:25) Mwirin án Jesus máló, Maria me pwal rúúemén fefin ra uwealó lé pwokkus ngeni peiasan we. (Mark. 16:1, 2) Jiowa a fókkun efeiéchú Maria pokiten an tuppwél ngeni Jesus. A feiéch ren an chuuri Jesus lupwen a manawsefál me fós ngeni, nge ena feiéch lape ngeni ekkewe chón káé rese eáni.​—Joh. 20:11-18.

5. Ifa usun sia tongeni pwári ach kilisou ren met Jiowa me Jesus ra fen féri fán itach?

 ⁵ Ousia pwal tongeni pwári ach kilisou ren meinisin met Jiowa me Jesus ra fen féri fán ásengesich ren ach áeá ach fansoun, péchékkúl, me néúch moni le álisatá án Jiowa angang. Áwewe chék, ousia tongeni álillis lón kaútáán ekkewe leeni sia áeá lón ach fel ngeni Jiowa me álillis lón pekin túmúnúúr.

6. Pwata sia tongeni erá pwe ewe méén kepich fan iten emén me emén kich?

⁶ Lupwen sia ekieki úkúkún watteen án Jiowa me Jesus tongekich, a amwékútúkich ach sipwe pwal tongeer. (1 Joh. 4:10, 19) A pwal lapóló ach tongeer atun sia mirititi pwe Jesus a máló fán iten emén me emén kich. Ewe aposel Paulus a pwal tipeeú ngeni ei pwóróus me a pwári an kilisou atun a makke ngeni ekkewe chón Kalatia, a erá: “Ewe Nöün Kot mi echeniei o fangala manauan fän itei.” (Kal. 2:20) Pokiten án Jesus máló fán itach, iwe Jiowa a tongeni lukiketo ren pwe kopwe chiechian. (Joh. 6:44) Esap a chúng letipom ren án Jiowa kúna och napanapom mi múrinné me a fangóló ewe mi kon aúchea fán itom pwe kopwe tongeni wiliti chiechian? Esap ena mettóch a apéchékkúla óm tongei Jiowa me Jesus? Sipwe pwisin eisinikich, ‘Itá ena sókkun tong epwe amwékútúei le féri met?’

7. Ifa usun sia tongeni pwári ach tongei Jiowa me Jesus usun met ei sasing a áiti ngenikich? (2 Korint 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Ach tongei Jiowa me Jesus a amwékútúkich le pwári ach tongei aramas. (Álleani 2 Korint 5:14, 15; 6:1, 2.) Eú alen ach féri ena, ina ren ach tinikken lón ewe angangen afalafal. Sia fós ngeni meinisin sia chuuriir, ese lifilifil ika iir seni menni fénú, einang, iir mi wéúéch are wéúngaw, are iir mi sukul  are rese fiti sukul. Ika sia féri ena, sia féri met Jiowa a tipeni “pwe aramas meinisin repwe küna manau, repwe pwal silei ewe let.”​—1 Tim. 2:4.

8. Ifa usun sia tongeni pwári ach tongei pwiich kewe?

⁸ Sia pwáraatá pwe sia tongei Kot me Kraist ren ach pwári ach tongei pwiich kewe. (1 Joh. 4:21) Sia fókkun áfánniir me álisiir atun ra nóm lón weires. Sia pwal oururuur atun a má seniir emén attongeer, sia chuuriir atun ra samau, me sia pwal achocho úkúkún ach tufich le apéchékkúler atun ra lichippúng. (2 Kor. 1:3-7; 1 Tes. 5:11, 14) Sia pwal chechchemeniir lón ach iótek pún sia silei pwe “än eman chon pwüng iotek a manaman o a fokun pwönüetä.”​—Jas. 5:16.

9. Ifa pwal eú alen ach sipwe pwári ach tongei pwiich kewe?

⁹ Sia pwal pwári ach tongei pwiich kewe ren ach achocho ach sipwe kinamwefengen lefilach. Sia achocho le áppirú án Jiowa tipemecheres le omusaaló tipis. Ika Jiowa a tipemecheres le fangóló manawen Néún we fán iten ach kewe tipis, iwe esap itá sipwe pwal tipemecheres le omusaaló tipisin pwiich kewe? Sise mochen áppirú ewe chón angang mi ngaw lón án Jesus we kapas áwewe. Inaamwo ika néún we masta a fen omusaaló an we liwinimmang mi watte, nge ena chón angang ese mochen omusa án chienan we liwinimmang ngeni nge ese kon pwal watte. (Mat. 18:23-35) Ika a wor wewengaw lefilóm me emén lón ewe mwichefel, ka tongeni akkomw mwékút le kútta kinamwe me mwen óm fiti ewe Áchechchem? (Mat. 5:23, 24) Ika ka féri ena, ka pwári pwe ka fókkun tongei Jiowa me Jesus.

10-11. Ifa usun ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni pwári ar tongei Jiowa me Jesus? (1 Petrus 5:1, 2)

¹⁰ Ifa usun ekkewe mwán mi ásimaw ra pwári pwe ra tongei Jiowa me Jesus? Ina ren ar túmúnúéchú met néún Jesus kewe siip ra osupwangan. (Álleani 1 Petrus 5:1, 2.) Jesus a affata ena mettóch ngeni aposel Petrus. Mwirin án Petrus amamesini fán úlúngát, a fókkun mochen ánneta ngeni Jesus pwe a tongei. Mwirin án Jesus manawsefál iei met a eisini Petrus: “Simon, nöün Sona, ka echeniei?” Sia tongeni lúkúlúk pwe Petrus epwe féri mettóch meinisin ren an epwe ánnetatá pwe a tongei néún we Masta. Jesus a ereni Petrus: “Kopwe tümwünü nei kewe sip.” (Joh. 21:15-17) Lón lusun unusen manawen Petrus, i a chúngú me túmúnú néún ewe Samol kewe siip, a pwári an tongei Jesus.

¹¹ Ámi kana mwán mi ásimaw, ifa usun oupwe pwári pwe oua aúcheani alon Jesus kewe ngeni Petrus fansoun ewe Áchechchem? Oua tongeni pwáraatá pwe oua tongei Jiowa me Jesus ren ámi akkapéchékkúla pwiimi kewe me achocho le álisi chókkewe rese chúen akkapwénúetá wiser wisen emén Chón Kraist. (Is. 34:11, 12) Oua pwal tongeni achocho úkúkún ámi tufich le etiwaéchú ekkewe chón káé me chókkewe mi kerán fiti ewe Áchechchem, neman chókkana repwe wiliti chón tapweló mwirin Kraist.

12. Pwata ach ekieki alon Jesus kewe lón ewe pwinin me mwen an epwele máló a ngenikich pwora? (Johannes 16:32, 33)

¹² Lón ewe pwinin me mwen án Jesus epwele máló, a ereni néún kewe chón káé: “Lon fanüfan ämi oupwe riaföü, nge oupwe apilükülük, pun ngang üa akufu fanüfan.” (Álleani Johannes 16:32, 33.) Met a álisi Jesus le pwári pwora lein chón koputan kewe me akkamwéchú an tuppwél tori máló? Ina an lúkúlúk wóón Jiowa. Jesus a silei pwe chókkewe mi tapweló mwirin repwe pwal kúna  ekkena esin sóssót, ina popun a tingorei Jiowa an epwe túmúnúúr. (Joh. 17:11) Pwata ei pwóróus a álisikich ach sipwe pwora? Pokiten Jiowa a péchékkúl lap seni chón koputach kewe. (1 Joh. 4:4) A kúna mettóch meinisin. Sia fókkun lúkú pwe ika sipwe lúkúlúk wóón, i epwe álisikich ach sisap niwokkus nge sipwe fen pwora.

13. Ifa usun Josef seni ewe telinimw Arimatea a pwári pwora?

¹³ Áwewe chék ren pwóróusen Josef seni ewe telinimw Arimatea. Ekkewe aramasen Jus ra fókkun ésúfélú. I emén chón án chón Jus we mwichen soukapwúng tekia. Iwe nge, atun án Jesus we angangen afalafal wóón fénúfan, Josef ese pwora. Johannes a apasa pwe i “eman nöün Jesus kewe chon kaiö, nge le monomon chök, pun a niuokusiti ekewe nöüwisen chon Juta.” (Joh. 19:38) Inaamwo ika Josef a sani le rongorong pwóróusen ewe Mwú, nge a aopa seni ekkewe ekkóch pwe mi lúkú Jesus. Neman a niwokkus ren án aramas resap chúen súféliti ika ra silei pwe a fen wiliti chón lúkú Jesus. Nge ewe Paipel a apasa pwe mwirin án Jesus máló, Josef “a feito ren Pilatus fän pöchökülen letipan o tüngor somän Jesus.” (Mark. 15:42, 43) Josef ese chúen amonomonaló pwe i emén néún Jesus kewe chón káé.

14. Met ka tongeni féri ika ka niwokkusiti aramas?

¹⁴ Ka fen meefi óm niwokkusiti aramas usun chék Josef? Fán ekkóch ka meefi pireir are sáw le ereni aramas pwe en emén Chón Pwáraatá Jiowa lón óm leenien sukul are leenien angang? Ka ekieki pwe kosap mwo wiliti emén chón afalafal are papatais pokiten ka lólileniesini met ekkóch repwe ekieki usum? Kosap mut ngeni ekkena esin memmeef an epwe eppetuk le féri minne ka silei pwe mi pwúng. Iótek ngeni Jiowa seni letipom, me tingorei an epwe ngonuk pwora le féri letipan. Atun ka kúna án Jiowa pélúweni óm kewe iótek, epwe péchékkúleló óm lúkú me epwe lapóló óm pwora.​—Ais. 41:10, 13.

15. Mwirin án Jesus pwá ngeni néún kewe chón káé, ar pwapwa a amwékútúúr le féri met? (Lukas 24:52, 53)

¹⁵ Atun Jesus a máló, ekkewe chón káé ra fókkun letipechou. Kopwe ekieki meefier lón ena atun. Lón ena atun ese chék péút seniir emén chiechier mi áchengicheng me rer, nge ra pwal ápilúkúlúkúngaw. (Luk. 24:17-21) Nge atun Jesus a pwá ngeniir, a awora fansoun le álisiir ar repwe weweiti ifa usun i a apwénúetá án Paipel kewe oesini. A pwal ewisa ngeniir eú angang mi  fókkun lamot. (Luk. 24:26, 27, 45-48) Iwe lón ewe atun Jesus a feitá láng fáik rán mwirin, néún kewe chón káé rese chúen letipechou nge ra fókkun pwapwa. Pokiten ra silei pwe Jesus a manawsefál me epwe álisiir le féri ewe angang i a fen ewisa ngeniir. Ar pwapwa a amwékútúúr ar repwe mwareiti Jiowa iteitan.​—Álleani Lukas 24:52, 53; Föf. 5:42.

16. Ifa usun sia tongeni áppirú néún Jesus kewe chón káé?

¹⁶ Ifa usun sia tongeni áppirú néún Jesus kewe chón káé? Sia tongeni kúna pwapwa lón ach fel ngeni Jiowa esap chék lón fansoun ewe Áchechchem nge lón unusen ewe ier. Iwe, a lamot sipwe akkomwa án Kot we Mwú lón manawach. Áwewe chék, chómmóng ra féri siwil lón ar schedule pwe repwe tongeni fiti ewe angangen afalafal, fiti mwich, me féri ar famili fel iteitan. Ekkóch ra pwal mwo nge filatá ar resap pisekini ekkewe pisek ekkóch aramas ra meefi pwe mi lamot, pwe repwe tongeni álilliséch ngeni ewe mwichefel are mwékút ngeni ekkewe leeni mi wor osupwangen chón afalafal ie. Ikaamwo a lamot sipwe likiitú ren ach sipwe sópweló le angang ngeni Jiowa, nge a pwonei pwe epwe fókkun efeiéchúkich ika sia akkomwa an we angang lón manawach.​—SalF. 10:22; Mat. 6:32, 33.

17. Met ka tipeppós le féri lón ei fansoun Áchechchem? (Ppii ewe sasing.)

¹⁷ Sia mwétéresiti ach sipwele féri ewe Áchechchem lón Oruu, April 4. Iwe nge, sipwe ekilonei usun manawen Jesus me ewe tong i me Jiowa ra pwári ngenikich esap chék lón ena rán, nge sipwe fen alamota ach fansoun le ekieki usun lón ekkewe wiik me mwan me mwirin ewe Áchechchem. Áwewe chék, sipwe awora fansoun le ekilonei met a fis mi mak lón ewe chart “Sáingoon Wiiken Manawen Jesus Wóón Fénúfan” lón Manawach me Ach Angangen Afalafal minen April, 2019 pekin taropwe 4. Atun ka álleani, kútta ekkewe wokisin lón Paipel a tongeni apéchékkúla óm meefi kilisou, tong, pwora me pwapwa. Mwirin, achocho le ekieki met kopwe féri ren óm kopwe pwári óm kilisou. Kopwe lúkúlúk pwe Jesus epwe aúcheani meinisin met ka féri le chechchemeni i lón ei fansoun Áchechchem.​—Pwär. 2:19.