1. Me ren Filipi 2:3, pwata ach eáni tipetekison a apéchékkúlaló ach ririéch ngeni ekkewe ekkóch?

SIA tipetekison le álleasochisi Jiowa pokiten sia weweiti pwe I a silei met a échitikich fansoun meinisin. (Ef. 4:22-24) Tipetekison a amwékútúkich le akkomwa minne Kot a tipeni lap seni pwisinkich me meefi pwe ekkewe ekkóch ra tekia lap senikich. Mwirilóón, sipwe pwapwaiti ach ririéch ngeni Jiowa me pwiich kewe.​—Álleani Filipi 2:3.

2. Met ewe aposel Paulus a silei, me met sipwele pwóróusfengen wóón lón ei lesen?

² Iwe nge, ika sise túmúnúéch, sia tongeni tipetipeló ren aramasen lón án Satan ei ótót, iir kewe mi lamalamtekia me achéchééi pwisin iir. * Usun ina met a fis ngeni ekkóch ekkewe popun Chón Kraist pún iwe aposel Paulus a makkeei ei ngeni chón Rom: “Üpwe ürenikemi meinisin: Ousap ekiekin tipetekia seni mine a fichitikemi, nge oupwe tipetekison lon ämi ekiek.” (Rom 12:3) Paulus a silei pwe a lamot ach sipwe pwal mwaren ekieki pwe kich mi aúchea. Iwe nge, tipetekison epwe álisikich le eáni ekiek mi itepék me rúúepek usun pwisinkich. Ei lesen epwe pwóróus wóón úlúngát mettóch ei napanap tipetekison epwe álisikich lón pwe site lamalamtekia. Ikkeei (1) lón ach pwúpwúlú, (2) lón wisach kewe lón án Jiowa mwicheich, me (3) lón ach áeá social media are tétá online.

3. Pwata a tongeni wor osukosuk lón pwúpwúlú, me ifa usun ekkóch ra sótun ataweei ekkena osukosuk?

³ Jiowa a mochen pwe ekkewe pwúpwúlú repwe nónnómfengen fán pwapwa. Iwe nge pokiten rese unuséch, ese mwáál repwe tipefesen wóón ekkóch mettóch. Ren enletin, Paulus a makkeei pwe ekkewe mi pwúpwúlú epwe wor ekkóch ar osukosuk. (1 Kor. 7:28) Ekkóch ra kúna pwe ra kan soun ánini me pwúlúwer kewe, me eli repwe ekieki pwe ika re silei, resap fen pwúpwúlú. Ika ra tipetipeló ren ekiekin aramas, repwe chék fen mwittir ekieki pwe mufesen epwe ataweei ar osukosuk. Repwe ekieki pwe ewe mi kon aúchea seni meinisin, ina ar apwapwaai pwisin iir.

4. Met a lamot sipwe túmúnúkich seni?

⁴ Mi lamot sipwe túmúnú pwe site ekieki pwe ach pwúpwúlú a sópwongaw. Sia silei pwe lisowumwáál ina chék ewe eú popun mi mumutá me ren Paipel an epwe wor mufesen. (Mat. 5:32) Iwe, atun sia kúna ekkewe osukosuk Paulus a makkeei usur, sisap lamalamtekia me ekieki: ‘Pwúlúwei ei ese tongeei, use meefi ewe tong mi fich ngeniei. Ai lúkú upwe fen pwapwa ika ua pwúlúweni emén.’ Ika a ina usun ach ekiek, sia chék ekieki pwisinkich nge esap pwúlúwach we. Tipachemen fénúfan epwe chék pesei ngonuk óm kopwe fitaaló chék mochenin letipom me féri met epwe apwapwaok, inaamwo ika epwe wewe ngeni talóón ámi ririin pwúpwúlú. Nge ewe tipachem seni Kot a apasa: “Ousap chök ekieki en me an feiöch, nge oupwe pwal ekieki feiöchün chienemi.” (Fil. 2:4) Jiowa a mochen pwe oupwe chék likiitú lón ámi ririin pwúpwúlú nge ousap mufesen. (Mat. 19:6) A mochen óm kopwe ekieki I akkomw, nge esap pwisin en.

5. Me ren Efisos 5:33, epwe ifa usun féfférún ekkewe pwúpwúlú lefiler?

⁵ A lamot pwe ekkewe pwúpwúlú repwe tongfengen me súfélfengen. (Álleani Efisos  5:33.) Paipel a áiti ngenikich ach sipwe akkomwa ach fang lap seni ach angei. (Föf. 20:35) Menni napanap epwe álisi ekkewe pwúpwúlú ar repwe tongfengen me súfélfengen? Ina tipetekison. Ekkewe pwúpwúlú mi tipetekison rese kútta en me pwisin feiéchún, nge ra fen ‘kütta feiöchün chiechier.’​—1 Kor. 10:24.

6. Met sia káé seni meefien Steven me Stephanie?

⁶ Tipetekison a fen álisi chómmóng pean pwúpwúlú Chón Kraist an epwe lapóló pwapwaan ar pwúpwúlú. Áwewe chék, emén mwán mi pwúpwúlú itan Steven, a apasa: “A lamot en me pwúlúwom we oupwe angangfengen, ákkáeúin atun a ppiitá osukosuk. Kosap fen ekieki ‘met a éch fán itei?’ nge kopwe fen ekieki ‘met a éch fán item?’” A pwal ina usun meefien pwúlúwan we itan Stephanie. A apasa: “Ese wor emén epwe sani le nóm ren emén mi chék ákkánini. Atun aua tipefesen, aua achocho le kútta popun a fis. Aua iótek, research, me fósfengen usun. Aua achocho le ataweei ewe osukosuk me ause fiufengen.” Epwe lapóló pwapwaan ewe mwán are ewe fefin ika ese ekieki pwe a kon aúchea lap seni pwúlúwan we.

7. Met mi lamot emén Chón Kraist mwán epwe féri atun a wiseni eú wis lón án Jiowa mwicheich?

⁷ Sia meefi pwe a eú feiéch ach angang ngeni Jiowa lón ese lifilifil met sia tongeni féri. (Kölf. 27:4; 84:10) Ika emén Chón Kraist mwán a tipemecheres le alapaaló an angang lón án Jiowa mwicheich, iwe a mmen múrinné. Ren enletin, ewe Paipel a apasa: “Are eman a mochen wiseni ewe wisen soumasen mwichefel [“chónemmwen,” NW], a tipeni eu angang mi aüchea.” (1 Tim. 3:1) Iwe nge, atun a wiseni eú wis, a lamot an esap ekieki pwe a emén mi kon aúchea. (Luk. 17:7-10) Epwe fen achocho le angang fán iten ekkewe ekkóch fán tipetekison.​—2 Kor. 12:15.

8. Met sia káé seni féfférún Tiotrefes, Usia, me Apsalom?

⁸ Ewe Paipel a fós usun chókkewe mi ekieki pwe ra kon aúchea. Tiotrefes ese tipetekison. A mochen an epwe “nemenem” lón ewe mwichefel. (3 Joh. 9) Usia a lamalamtekia ren an féri eú angang Jiowa ese ewisa ngeni. (2 Kron. 26:16-21) Apsalom a mochen an epwe king, ina minne a tipin tongei ekkewe aramas pwe repwe peni i. (2 Sam. 15:2-6) A ffat seni ekkena pwóróus pwe Jiowa ese pwapwaiti chókkewe mi kútta pwisin itetekiar. (SalF. 25:27) Ló, ló, ló, chókkewe mi lamalamtekia me mochen án aramas repwe ingeitiir, repwe kúna osukosuk.​—SalF. 16:18.

9. Ifa ewe leenien áppirú Jesus a isetiw mwach?

⁹ Jesus a sókko seni chókkana mi lamalamtekia. Paipel a apasa pwe “inaamo ika i mi lapalapeni lapalapen Kot, nge ese mo ekieki pwe epwe amwochu an löllö ngeni Kot.” (Fil. 2:6, Testament Mi Fö) Inaamwo ika án Jesus nemenem a nampa ruu fán án Jiowa, nge Jesus ese ekieki pwe a kkóló aúchean pwisin i. A ereni néún kewe chón káé: “Iö a kis me leimi meinisin, ina i ätewe a lap mwemi meinisin.” (Luk. 9:48) A ifa me feiéchúch le angangfengen me ekkewe pioneer, chónálillisin mwichefel, mwán mi ásimaw, me chónemmwen mi wisen sáifetál, iir kewe mi áppirú tipetekisonun Jesus! Néún Jiowa kewe chón angang mi tipetekison ra apéchékkúla ewe tong mi esissillatá án Kot we mwicheich.​—Joh. 13:35.

10. Met kopwe féri ika ka meefi pwe ekkewe mwán mi ásimaw rese pwákiniéchú ekkewe osukosuk lón ewe mwichefel?

¹⁰ Met kopwe féri ika usun itá a wor osukosuk lón ewe mwichefel nge ka meefi pwe ekkewe mwán mi ásimaw rese pwákiniéchúúr? Ka tongeni pwári tipetekison ren óm álisatá  chókkana mi wisen emmwen, nge kosap fen ngúnúngúnúngaw. (Ipru 13:17) Ren óm kopwe féri ena, pwisin eisinuk: ‘Ra kon chou ekkeei osukosuk ua kúner pwe epwe pwal lamot ar repwe káwen? Iei ewe atun mi fich ar repwe káwen? Wisei ai upwe áwener? Ua enletin achocho le efisi tipeeú lón ewe mwichefel, are ua chék sótun pwisin átekiaeitá?’

11. Me ren Efisos 4:2, 3, met epwe fis ika sia angang ngeni Jiowa fán tipetekison?

¹¹ Jiowa a aúcheani ach tipetekison lap seni tufichich kewe, me a aúcheani tipeeúfengen lap seni ach ataweei chómmóng angang. Ina minne, kopwe fókkun achocho le angang ngeni Jiowa fán tipetekison. Ika ka féri ena, ka álisatá tipeeúin ewe mwichefel. (Álleani Efisos 4:2, 3.) Achocho le fiffiti ewe angangen afalafal. Kútta alen óm kopwe álisi ekkewe ekkóch ren óm kirekiréch le ataweer. Kopwe awasélaéchú meinisin, kapachelong chókkewe ese wor wiser lón ewe mwichefel. (Mat. 6:1-4; Luk. 14:12-14) Atun ka angangfengen me chón ewe mwichefel fán tipetekison, resap chék kúna tufichum kewe nge pwal tipetekisonum.

12. Itá ewe Paipel a pesei ngenikich an epwe wor chiechiach? Áweweei.

¹² Jiowa a mochen ach sipwe pwapwaiti ach chiechi ngeni chón ach famili me chiechiach kewe. (Kölf. 133:1) A wor chiechien Jesus mi múrinné. (Joh. 15:15) Paipel a áweweei feiéchún an wor chiechiach mi enlet. (SalF. 17:17; 18:24) Me a erenikich pwe ese éch ach sipwe chék pwisin áimukicheló. (SalF. 18:1) Chómmóng ra meefi pwe social media are ar tétá online ina alen an epwe chómmóng chiener  me repwe tipitipéch ren. Iwe nge, a lamot ach sipwe túmúnúéch lón ach áeá ei sókkun alen pwóróusfengen me aramas.

13. Pwata a mecheres ngeni chókkewe mi soun tétá online ar repwe meefi tipitipingaw are letipengaw?

¹³ A pwá lón ekkewe repot pwe chókkewe mi áeá watteen fansoun le kakkatol minne aramas ra eáni post me comment online, epwe tongeni emmwen ngeniir ar meefi tipitipingaw me letipengaw. Pwata? Eli eú popun, pún fán chómmóng, aramas ra kan chék post sasing mi apwapwa, áwewe chék ren sasingiir lón ekkewe atun mi aúchea lón manawer, sasingiir me chiener kewe, me ekkewe leeni mi múrinné ra ló ie. Ewe emén mi kakkatol ekkena sasing, eli epwe apépééi pwisin manawan ngeniir me meefi pwe ese wor aúchean manawan me pwal mwo nge echchipwang. Emén nengngin Chón Kraist 19 ierin a pwári meefian, a erá: “Ua poputá le lólówó atun ua kan kúna án ekkewe ekkóch pwapwafengen atun weekend, nge ngang ua chék nóm lón imw.”

14. Ifa usun ewe pesepes lón 1 Petrus 3:8, a álisikich lón ach áeá social media are tétá online?

¹⁴ Ewer, sia tongeni áeá social media are tétá online ren eú popun mi pwúng, áwewe chék ren ach sipwe fóffós ngeni chón ach famili me chienach kewe. Iwe nge, en mi kúna pwe ekkóch ekkewe mettóch aramas ra post online, ra féri pwe repwe einga pwisin iir ngeni aramas? Usun itá nge ra kan chék mochen án aramas repwe ingeitiir. Ekkóch ra pwal mwo nge watá ar comment mi limengaw me ésúfélúngaw wóón pwisin néúr kewe sasing are wóón néún ekkewe ekkóch kewe sasing. Iwe nge, a wor pesepes ngeni Chón Kraist ar repwe tipetekison me tongei aramas, ina popun esap ina usun ar áeá social media.​—Álleani 1 Petrus 3:8.

15. Ifa usun ewe Paipel a tongeni álisikich ach sisap átekiatáái pwisinkich?

¹⁵ Ika ka kan áeá social media are tétá online, kopwe pwisin eisinuk: ‘Ekkeei comment, sasing, are video ua post a ámmeef ngeni aramas pwe ngang mi sikesik? Ua efisi án ekkewe ekkóch repwe lólówó?’ Paipel a apasa: “Mettochun lon fanüfan meinisin, mochenian fituk, mochenian lemas me lamalamtekian manauen aramas resap pop seni ewe Sam, nge ra pop seni ei fanüfan.” (1 Joh. 2:16) Pwal eú  afféún Paipel a afféúni ekkeei kapas “lamalamtekian manauen aramas” ngeni “mochen án aramas repwe ekieki pwe mi wor aúchear.” Chón Kraist rese meefi pwe a lamot ar repwe átekiatáái pwisin iir. Ra álleasochisi án Paipel ei kapasen fén: “Sisap lamalamtekia ika akuffengenikich ika lolowofengen lefilach.” (Kal. 5:26) Ika sia tipetekison, sisap usun aramasen ei fénúfan, iir mi lamalamtekia me mochen án aramas repwe ekieki pwe iir mi fókkun aúchea.

16. Pwata sipwe ttii senikich lamalamtekia?

¹⁶ A lamot ach sipwe ámááraatá tipetekison pokiten ekkewe mi lamalamtekia rese ‘tipetekison lon ar ekiek.’ (Rom 12:3) Aramas mi lamalamtekia ra sani le ánini me ra achéchééi pwisin iir. Minne ra eáni ekiek me féffér, lape ngeni a efeiengawa pwisin iir me ekkewe ekkóch. Ika rese siwili napanapen ar ekiek, Satan a tongeni otupwaaló me eingawaló. (2 Kor. 4:4; 11:3) Iwe nge, emén mi tipetekison a eáni ekiek mi tekison. A eáni ekiek mi itepék me rúúepek usun pwisin i, me a mirititi pwe a wor chómmóng mettóch ekkewe ekkóch ra múrinné seni i wóón. (Fil. 2:3) Me a silei pwe “Kot a ü ngeni chon lamalamtekia kana, nge a ümöümöch ngeni chon tipetekison kana.” (1 Pet. 5:5) Ekkewe mi tipetekison, rese mochen án Jiowa epwe ú ngeniir.

17. Met sipwe féri pwe sipwe akkamwéchú tipetekison?

¹⁷ Ren ach sipwe akkamwéchú tipetekison, a lamot ach sipwe apwénúetá án Paipel ei kapasen fén le “pwilitawu ewe manauen lom me föförün,” nge “pwilitalong [wóóch] ewe manau mi fö.” A lamot sipwe angang weires le féri ena. Sipwe káé án Jesus leenien áppirú me achocho le áppirúfichi úkúkún ach tongeni. (Kol. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21) Ika sia féri ena, sipwe fókkun feiéch. Atun sia ámááraatá tipetekison epwe lapóló pwapwaan ach famili, sipwe álisatá tipeeúin ewe mwichefel, me silei ifa usun sipwe áeá social media lón ewe napanap mi pwúng. Nge lap seni meinisin, Jiowa epwe efeiéchúkich me epwe pwapwa rech.