1-2. Ifa ewe pwon lón Aisea 65:16, 17 mi álisikich le chék lillikiitú?

“SISAP FANGETÁ!” ina itelapen ach we mwichelap lón summer lón ewe 2017 mi apéchékkúlakich. Ena mwichelap, a áiti ngenikich ifa usun sipwe tongeni likiitú fán ach kewe osukosuk. A fen rúáánú ier mwirin, nge sia chúen lillikiitú fán ach kewe weires lón manawach lón ei ótót mi ngaw.

² Met sókkun osukosuk ka fen likiitú fan? A fen má sonuk emén chón óm famili are emén chiechiom mi aúchea? A fen uruk eú semmwen mi fókkun chou? Ka weires pokiten óm apwangapwangen chinnap? Ka fen kúna weires seni feiengaw watte, féfférún akkachofesá, are riáfféúmwáál? Are ka riáfféú ren eú semmwen, áwewe chék ren ewe COVID-19 pandemic? Sia mwétéresiti ewe rán atun esap chúen wor meinisin ekkena osukosuk, me ewe atun sipwele ménúkiireló, me esap fókkun chúen fissefál!​—Álleani Aisea 65:16, 17.

3. Met a lamot ach sipwe féri iei, me pwata?

³ Manaw lón ei ótót a áweires, me eli epwe pwal mwo nge fen ssenúk ekkewe weires sipwe kúna lón mwachkkan. (Mat. 24:21) Ina popun mi lamot ach sipwe sópweló le alapaaló le eáni ewe manawen likiitú. Pwata? Pokiten Jesus a apasa: “Ren ämi likitü oupwe püsin amanauakemi.” (Luk. 21:19) Epwe lapóló ach likiitú ika sia ekkekieki ifa usun ekkewe ekkóch ra sópwéch lón ar lillikiitú fán ekkewe esin weires sia pwal kúkkúna.

4. Pwata sia tongeni erá pwe Jiowa a isetiw leenien áppirú mi múrinné seni meinisin usun likiitú?

⁴ Ié ewe a isetiw leenien áppirú mi kon múrinné seni meinisin usun likiitú? Jiowa Kot. A ámáirú ngonuk pélúwan na? Neman, nge ika kopwe ekieki usun, iwe kosap máirú. Ei fénúfan mi uren osukosuk a nóm fán nemenien ewe Tefil. A wor án Jiowa manaman le aúkatiw chék me iei, nge a chék wikkiti eú rán lón mwachkkan an epwe féri ena. (Rom 9:22) Nge ren mwo iei, ach na Kot a chék sópweló le lillikiitú tori warotoon ena  rán mi kefilitá. Sipwe pwóróus wóón tiu mettóch Jiowa a lillikiitú faar.

5. Ifa usun a itengaw iten Kot we, me met meefiom usun ena?

⁵ Ewe itengaw mi wenengeni itan we. Jiowa a aúcheani itan we me a pwal mochen án meinisin repwe ésúfélú. (Ais. 42:8) Nge ren wonu ngeréú ier, a fen itengaw itan we mi iteúéch. (Kölf. 74:10, 18, 23) A poputá ena lón ewe manamanen Eten atun ewe Tefil (weween “Chón Pweni”) a tipi ngeni Kot pwe a amwéchú seni Atam me Efa och mettóch mi lamot ngeniir ar repwe pwapwa. (Ken. 3:1-5) Seni ena atun Jiowa a fen itengaw, pwe usun itá nge a amwéchú seni aramas och mettóch mi enletin lamot ngeniir. Jesus a lólilen ren ekkena itengaw mi weneiti iten Seman we. Ina popun a áiti ngeni néún kewe chón káé ar repwe ióteki: “Semem lon läng. Itom epwe pin.”​—Mat. 6:9.

6. Pwata Jiowa a awora naféchún fansoun me mwen an epwe ataweei ewe osukosuk usun an pwúngún nemenem?

⁶ Ewe féfférún ú ngeni an pwúngún nemenem. Jiowa chék a wor an pwúúng le nemeni unuselapen láng me fénúfan, me an nemenem ina ewe nemenem mi múrinné lap seni meinisin. (Pwär. 4:11) Nge ewe Tefil a sótun otupu ekkewe chónláng me aramas ar repwe ekieki pwe ese wor án Kot pwúúng le nemenem. A lamot naféchún fansoun ren an epwe leteló pwe a wor án Jiowa pwúúng le nemenem, me ánneta pwe an nemenem ina ewe mi múrinné lap seni meinisin. Fán tipachem, Kot a mut ngeni naféchún fansoun án aramas repwe kúna pwe atun ra sótun nemeni pwisin iir me lúkún án ewe Chón Fériiretá nemenem, repwe sópwongaw. (Jer. 10:23) Pokiten án Kot mosonottam, ena osukosuk epwe unusen leteló, me meinisin repwe silei pwe án Jiowa we nemenem, ina chék ewe nemenem mi múrinné seni meinisin, me Mwúún we chék, ina ewe epwe atoto enletin kinamwe me núkúnúkéch wóón fénúfan.

7. Ié kewe ra ú ngeni Jiowa, me met epwe féri ngeniir?

⁷ Án ekkóch néún kewe ú ngeni. Atun Jiowa a fératá néún kewe chónláng me aramas, ra unuséch me ese ákkáekis teriir. Nge mwirin, ewe chónláng Satan a ú ngeni Jiowa me etipetipa ekkewe aramas mi unuséch, Atam me Efa ar repwe pwal ú ngeni Jiowa. Pwal ekkóch chónláng me aramas ra fiti lón ena féfférún ú ngeni. (Jut. 6) Ló, ló, ló, pwal mwo nge néún Kot kewe aramas mi kefilitá, chón ewe mwúún Israel, ra likitaló me fel ngeni kot chofona. (Ais. 63:8, 10) A fich án Jiowa epwe meefi pwe néún kana ra likitaló. A chúen likiitú, nge epwe pwal chék sópweló le lillikiitú tori an epwe war ewe atun epwe nieló meinisin chókkewe mi ú ngeni. Ena mettóch epwe angasaaló néún kewe mi tuppwél iir kewe iir mi fiti lón an likiitú fán ekkewe mettóch mi áweires lón ei ótót mi ngaw.

8-9. Ikkefa ekkewe kapas chofona mi itingeni Jiowa, me met sia tongeni féri?

⁸ Án ewe Tefil kakkapas chofona. Án Satan tipimwáál ngeni néún Jiowa we chón angang mi pwúng Hiop, usun itá a erá pwe meinisin néún Jiowa kewe chón angang mi tuppwél ra chék angang ngeni fán iten chék pwisin feiéchúúr. (Hiop 1:8-11; 2:3-5) Ewe Tefil a chék sóssópweló le tipimwáál ngeni aramas tori lón ei fansoun. (Pwär. 12:10) Sia tongeni féri wisach le ánneta pwe ese pwúng án Satan kana kapas chofona ren ach lillikiitú fán ach kewe sóssót, me akkamwéchú ach tuppwél ngeni Jiowa pokiten sia tongei. Jiowa a efeiéchú Hiop, iwe epwe pwal efeiéchúkich ika sia likiitú.​—Jas. 5:11.

 ⁹ Satan a néúnéú ekkewe néúwisin lamalam chofona le erá pwe Jiowa a kirikiringaw me a efisi án aramas riáfféú. Ekkóch ra pwal mwo nge erá pwe atun ekkewe semirit ra máló, Kot a angeiir pokiten a osupwangen pwal ekkóch chónláng lón láng. A ifa me ar turunufaseei Kot! Nge sia silei pwe Jiowa i emén Sam mi tong. Atun a úrikich eú semmwen mi chou, are atun attongeach a máló, sise fókkun tipi ngeni ach we Kot. Nge sia fen lúkú pwe eú rán, epwe echikaraatá ekkewe mi semmwen me amanawasefáli ekkewe mi máló. Sia tongeni ereni meinisin chókkewe mi aúseling ngenikich pún Jiowa i emén Kot mi tong. Iwe epwe tongeni pélúwenéchú ewe emén mi eitengawa i.​—SalF. 27:11.

10. Met Kölfel 22:23, 24 a pwári usun Jiowa?

¹⁰ Riáfféún néún kewe chón angang mi aúchea. Jiowa i emén Kot mi úméúméch. A oput le rong ach kechiw pokiten ekkewe riáfféú sia lillikiitú faar, áwewe chék ren riáfféúmwáál, samau are ach kewe apwangapwangen tipis. (Álleani Kölfel 22:23, 24.) Jiowa a meefi metekich, iwe, a mochen aúkatiw, me epwe aúkatiw. (Apépé ngeni Ekistos 3:7, 8; Aisea 63:9.) Epwe war ewe atun pwe ‘epwe talüpwasei chönün mas seni won mesach meinisin. Esap chüen wor mäla ika letipeta ika kechü ika cheuch, pun ekewe mettochun lom ra morola.’​—Pwär. 21:4.

11. Met meefien Jiowa usun néún kewe chón angang mi tuppwél iir mi fen máló?

¹¹ Án chiechian kewe má seni. Met meefien Jiowa usun néún kewe mwán me fefin mi tuppwél iir mi fen máló? A fókkun mochen kúnasefáliir! (Hiop 14:15) Ka tongeni anchangei úkúkún án Jiowa pwosiiti chiechian we Apraham? (Jas. 2:23) Are Moses ewe “a fos newenewen ngeni”? (Eks. 33:11) Me ese mwáál a pwal fókkun pwosiiti le rong án Tafit me ekkewe pwal ekkóch soumakken  kélfel kélún mwareiti! (Kölf. 104:33) Ikaamwo chiechien Kot kana ra máló, nge esap fókkun ménúkiireló. (Ais. 49:15) A chemeni meinisin napanaper. Ewe Paipel a erá pwe iir “meinisin ra chok manau ren i.” (Luk. 20:38, Testament mi Fö) Eú rán, epwe amanaweretá me epwe rongsefál ar kewe iótekin sié me etiwa ar fel ngeni. Ika a fen má sonuk emén attongeom, amwo ekkena pwóróus repwe tongeni oururuk.

12. Met a ákkáeúin áweiresi Jiowa atun ekkeei ránin lesópwólóón mi fókkun ngaw?

¹² Án aramas mi ngaw eriáfféwú aramas. Atun a poputá ewe féfférún ú ngeni lón Eten, Jiowa a silei pwe nónnómun fénúfan epwe fen ngangngawoló me mwen an epwe échúló. Jiowa a oput féfféringaw, féfférún pwúngúngaw, me féfférún akkachofesá wóón ei fénúfan lón ei fansoun. A ákkáeúin tongei ekkewe ese wor chúngúúr, áwewe chék ren ekkewe mi apwangapwang me rese tongeni túmúnú pwisin iir, ekkewe mi máásen me pwal ekkewe mi má seniir pwúlúwer. (Sek. 7:9, 10) Jiowa a fókkun weires atun a kúna án néún kewe chón angang mi tuppwél kúna riáfféú me kalapus. Oua tongeni lúkúlúk pwe a tongekemi ámi meinisin chókkewe mi fiti le lillikiitú.

13. Met sókkun féffér mi limengaw Kot a kúna lein aramas, me met epwe féri ngeni?

¹³ Án aramas eáni féffér mi limengaw. Aramas ra ffér pwe repwe áppirú Kot, nge Satan a sani le efisi ar repwe féri féffér mi limengaw. Atun Kot a “küna pwe än aramas föföringau a fokun wattela” lón fansoun Noa we, “a lamalamala ren an föri aramas won fanüfan, letipan a pwal fokun weires ren.” (Ken. 6:5, 6, 11) Itá seni ena atun nónnómun fénúfan a fen múrinnéló? Aapw ese! Ewe Tefil a fókkun pwapwa le kúna chéúfetálin sókkopaten sókkun féffér mi limengaw, kapachelong ekkewe féffér lefilen iir kewe esap iir pwúpwúlú, lefilen mwán me mwán, me fefin me fefin. (Ef. 4:18, 19) Satan a ákkáeúin pwapwa atun a tongeni efisi án chókkewe mi fel ngeni Jiowa ttur lón tipis. Atun án Jiowa mosonottam epwe much, epwe pwári úkúkún an ánioputa féffér mi limengaw ren an nieló meinisin ekkewe aramas mi limengaw rese mochen siwil.

14. Met aramas ra féri ngeni ei fénúfan me ekkewe man?

¹⁴ Án aramas angawaló férian kewe. Aramas rese chék “nemeni aramas o ariaföüür,” nge ra pwal túmúnúngaw ngeni ei fénúfan me ekkewe man ekkewe Jiowa a lúkú ngeniir túmúnúúr. (SalAf. 8:9; Ken. 1:28) Ekkóch scientist ra erá pwe pokiten minne aramas ra féfféri, a tongeni amóeló eú million sókkun ménúmanaw lón ekkan ier. Ina pwata a mecheres ach sipwe weweiti pwata aramas ra lólilen usun ach ei fénúfan. Nge sia kilisou pwe Jiowa a fen pwonei pwe epwe “afeiengaua chokewe mi afeiengaua fanüfan” me ewili ei fénúfan ngeni eú paratis.​—Pwär. 11:18; Ais. 35:1.

15-16. Itá met epwe amwékútúkich le likiitú usun chék Jiowa? Áweweei.

¹⁵ Ekieki usun meinisin ekkewe weires Semach we lón láng a fen lillikiitú faar ren fitengeréú ier. (Ppii ewe pwóór “ Minne Jiowa A Lillikiitú Faar.”) Jiowa a chék tongeni amóeló ei ótót mi ngaw ineet úchék a mochen. Nge an mosonottam a fókkun álisikich! Ekieki usun ei kapas áwewe. Áwewe chék, emén mwán me pwúlúwan we ra silei pwe néúr we ménúkol epwe uputiw nge epwe watte terin, me epwe áweires manawan me epwe chék mákkái. Ikaamwo ina, nge ekkewe sam me in ra pwapwa atun néúr na a uputiw inaamwo ika a fókkun áweires ngeniir túmúnún. Ar tongei néúr na a amwékútúúr le likiitú ngeni ese lifilifil  weires ren ar repwe awora eú sókkun manaw mi fókkun múrinné ngeni néúr na.

¹⁶ Meinisin mwirimwirin Atam me Efa kewe rese unuséch atun ra uputiw wóón ei fénúfan, nge Jiowa a chúen tongeer me túmúnúúr. (1 Joh. 4:19) Jiowa a tongeni féri met epwe aúkatiw weiresin néún kewe, esap usun ekkewe sam me in lón ewe kapas áwewe. A fen filaaló ewe fansoun epwe aúkatiw án aramas kewe riáfféú meinisin. (Mat. 24:36) Esap pwe án Jiowa tong epwe amwékútúkich le pwal likiitú tori ewe atun epwe erá pwe a wes?

17. Ifa usun minne Ipru 12:2, 3 a áweweei usun Jesus, a apéchékkúlakich le chék lillikiitú?

¹⁷ Jiowa a isetiw ewe leenien áppirú mi unuséch usun likiitú. Jesus a sópwéch lón an ákkáppirú án Seman na likiitú. Atun Jesus a nóm fénúfan a likiitú fán kapasen turunufas, itengaw, me wóón ewe iráán ninni fán itach. (Álleani Ipru 12:2, 3.) Án Jiowa leenien áppirú usun likiitú, a unusen apéchékkúla Jesus le pwal likiitú, iwe epwe pwal tongeni apéchékkúlakich.

18. Ifa usun 2 Petrus 3:9 a álisikich le weweiti met án Jiowa mosonottam a atufichi?

¹⁸ Álleani 2 Petrus 3:9. Jiowa a silei ewe fansoun mi fókkun fich an epwe asopwaló ei ótót mi fókkun ngaw. An mosonottam a fen atufichi ioifengenin eú mwich mi fókkun chóchó, iir fite million, iir mi fel ngeni me mwareiti i. Iir meinisin ra pwapwa pwe ika esap pwúlún án Jiowa likiitú, resap uputiw, káé le tongei i, me fangóló manawer ngeni i. Atun epwe wor fite million aramas iir mi likiitú tori sópwólóón, epwe affata pwe Jiowa a fen eáni eú kefil mi pwúng atun a filatá an epwe mosonottam!

19. Met a lamot sipwe tipeppós le féri, me met sókkun feiéch sipwe kúna?

¹⁹ Sia káé seni Jiowa ren ifa usun sipwe likiitú fán pwapwa. Inaamwo ika Satan a efisi meinisin ekkewe riáfféú, nge Jiowa a chúen chék “ewe Kot mi pwapwa.” (1 Tim. 1:11, NW) Sia pwal tongeni chék pwapwapwa atun sia mosonottam le witi án Jiowa epwe epinaaló itan we, ánnetatá pwúngún an nemenem, asopwaló meinisin ekkewe féfféringaw, me aúkatiw meinisin ekkewe osukosuk lón ei fansoun. Sipwe tipeppós le likiitú me lúkúlúk le silei pwe Semach we lón láng a pwal lillikiitú. Ika sia féri ena, iwe kapasen ei wokisin epwe pwénútá fán iten emén me emén kich: “A feiöch eman aramas mi tipeppos lon sosot, pun are epwe mokos lon ewe sosot, epwe angei ewe mwärin manau Kot a pwon ngeni chokewe mi echeni i.”​—Jas. 1:12.