1. Met sia káé seni alon King Salomon ei lón Än Salomon Afalafal 7:20?

 KING Salomon a apasa: “Esap fokun wor eman chon pwüng won fanüfan a chök föri mine a pwüng fansoun meinisin, nge esap wor an tipis.” (SalAf. 7:20) A fókkun pwúng ena! Kich meinisin, kich chón tipis. (1 Joh. 1:8) Ina popun, a lamot ngenikich meinisin án Kot me chiechiach kewe repwe omusaaló tipisich.

2. Met ka meefi atun emén chiechiom a omusaaló tipisum?

² A wor eú atun ka chemeni óm asonga emén chiechiom? Ese mwáál, ka mochen chiechiéchsefál ngeni ina popun ka omusomus ngeni seni enletin letipom. Met ka meefi atun chiechiom na a unusen omusakoló? Ka kinamweeló me mwirin? Ewer, me ka pwal pwapwa!

3. Met sipwe káé lón ei lesen?

³ Sia mochen pwe Jiowa epwe i Chiechiach, nge fán ekkóch, neman sipwe apasa are féri och mettóch epwe asonga. Iwe nge, pwata sia tongeni lúkú pwe Jiowa a mochen omusakicheló? Ifa sókkofesenin án Jiowa omusaaló emén me ach omusaaló emén? Me ié kewe Jiowa a tongeni omusaaló tipisiir?

4. Pwata sia tongeni lúkúlúk pwe Jiowa a chék mmólnetá le omusaaló tipis?

⁴ Án Kot we Kapas a alúkúlúkú ngenikich pwe i a chék mómmólnetá  le omusaaló tipis. Lupwen Jiowa a pwá ngeni Moses me wóón ewe chuuk Sinai, iei met a ereni ren an néúnéú emén chónláng: “Ngang ewe Samol mi Lapalap, ngang ewe Samol mi Lapalap, ngang eman Kot mi eäni ümöümöch me kirikiröch, üa songomang, üa pwal wöün tong me allükülük. Üa eäni tong ngeni ngeröü o amusala föföringau me pupungau me tipis.” (Eks. 34:6, 7) Jiowa i emén Kot mi tong me úméúméch, ewe mi chék mmólnetá le omusaaló tipisin chókkewe mi aier.​—Ne. 9:17; Kölf. 86:15.

5. Me ren Kölfel 103:13, 14, met Jiowa a féri pokiten a sileéchú nónnómun manawen aramas?

⁵ Pokiten Jiowa i ewe Chón Férikichetá, iwe a silei mettóch meinisin usuch. Anchangei mwo ena! A silei tichikin manawen emén me emén wóón ei fénúfan. (Kölf. 139:15-17) Ina popun a tongeni kúna meinisin apwangapwangach kewe sia álemwiri seni popuch kewe. Nge esap chék ina. A pwal mwo nge silei met a fiffis lón manawach mi efisi ach sipwe eáni ekkewe napanap sia napanapeni iei. Met Jiowa a féri pokiten a fókkun sileéchúkich? An sileéchúkich a amwékútú an epwe eáni féfférún úméúméch ngenikich.​—Kölf. 78:39; álleani Kölfel 103:13, 14.

6. Ifa usun Jiowa a pwári an mochen omusaaló tipisich?

⁶ Jiowa a fen pwári an mochen omusaaló tipis. A weweiti ena pokiten minne ewe áeménún mwán, Atam, a féri mi atolongakich lón tipis me máló. (Rom 5:12) Ese wor met sia tongeni féri epwe eppetikich seni tipis me máló. (Kölf. 49:7-9) Iwe nge, ach we Kot mi tong a pwári an tong me akkóta ngaselóóch. Met a féri? Usun met Johannes 3:16 a erá pwe Jiowa a tiinaato Néún we áláemén pwe epwe máló fán itach. (Mat. 20:28; Rom 5:19) Jesus a máló, nge esap fen kich, pwe epwe angasaaló chókkewe mi eáni lúkú lón i. (Ipru 2:9) A fókkun áweires án Jiowa kúna án Néún we mi áchengicheng eáni ewe sókkun máló mi ámmetek me ássáw! Jiowa esap mut ngeni án Néún na epwe máló ika pwe I esap mochen omusakicheló.

7. Ié kewe mi mak pwóróuseer lón Paipel Jiowa a omusaaló tipisiir?

⁷ A chómmóng pwóróusen chókkewe lón  ewe Paipel Jiowa a omusereló. (Ef. 4:32) Pwóróusen ié a cheme ngonuk? Eli ka ekieki usun King Manasa. Ena mwán mi fókkun ngaw, a ssenúk an tipis ngeni Jiowa. A fel ngeni kot chofona me a pesei ekkewe ekkóch ar repwe pwal féri ena. A nieló pwisin néún kewe me a eániir asor ngeni ekkewe kot chofona. A pwal mwo nge onómu eú ululun kot chofona lón án Jiowa we imwenfel mi pin. Iei met Paipel a apasa usun: “Manasa a föri chomong sokun föför mi ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap o asonga i.” (2 Kron. 33:2-7) Iwe nge atun Manasa a pwári pwe a enletin aier seni letipan, Jiowa a unusen omusaaló tipisin me a pwal mwo nge eliwini ngeni wisan wisen king. (2 Kron. 33:12, 13) Eli ka pwal ekieki usun King Tafit, ewe mi pwal fókkun watte tipisin ngeni Jiowa, kapachelong an tipisin lisowumwáál me nimanaw. Iwe nge atun Tafit a pwári pwe a tipis me enletin aier, Jiowa a pwal omusaaló tipisin. (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14) Ewer, sia tongeni lúkúlúk pwe Jiowa a mochen omusakicheló. Me usun met sipwele káé pwe atun Jiowa a omusaaló tipis, ese usun án aramas omusaaló tipis.

8. Ifa usun wisen Jiowa we Soukapwúng, a riri ngeni an tufichin omusaaló tipis?

⁸ Jiowa i “ewe Souapwüngün unusen fanüfan.” (Ken. 18:25) A lamot án emén soukapwúng mi múrinné epwe wewefichiti ekkewe allúk. Jiowa i néúch we Soukapwúng, me a unusen weweiti ekkewe allúk pokiten pwal i néúch Souallúk. (Ais. 33:22) Ese wor emén a silei minne mi pwúng me mwáál usun án Jiowa silei. Met a pwal lamot ngeni emén soukapwúng mi múrinné? A lamot epwe silei unusen pwóróusen eú case me mwen an epwe apwúngaló pwúngún. Iwe, Jiowa i ewe Soukapwúng mi múrinné seni meinisin pokiten a silei mettóch meinisin.

9. Met Jiowa a weweiti atun a apwúngaló ika epwe omusaaló emén are esap?

⁹ Jiowa a sókko seni ekkewe soukapwúng iir aramas. I a silei unusen pwóróusen ese lifilifil case. (Ken. 18:20, 21; Kölf. 90:8) Ese usun aramas pokiten ese aúkúk kúnaian are rongeian. A unusen weweiti pwe féfférún emén a lóngólóng wóón met a álemwiri seni seman kewe me inan, úkúkún an sukul, ia a feito me ie, me pwal met sókkun ekiek me memmeef a eáni. Jiowa a pwal silei masouen letipach. A unusen weweiti popun án emén féri och mettóch. Ese wor och mettóch mi monoló seni Jiowa. (Ipru 4:13) Ina popun, atun Jiowa a omusaaló tipisin emén, a omusaaló pokiten a silei unusen pwóróusan.

10. Pwata sia tongeni erá pwe án Jiowa kapwúng a pwúng fansoun meinisin? (Tuteronomi 32:4)

¹⁰ Án Jiowa kapwúng a pwúng fansoun meinisin. Ese fókkun aapaap. An omusaaló tipisin emén ese lóngólóng wóón meséchún, wéúéchún, aúchean, are lipwákéchún. (1 Sam. 16:7; Jas. 2:1-4) Ese wor emén a tongeni echchimwa Jiowa an epwe féri met are eáni liffangen emichimich ngeni. (2 Kron. 19:7) A apwúngú emén ika mi fich ngeni, me an kefil ese fókkun lóngólóng wóón ika a mángaw lón ena atun. (Eks. 34:7) Jiowa i ewe Soukapwúng mi múrinné seni meinisin pokiten a silefichiikich me weweiti nónnómuch.​—Álleani Tuteronomi 32:4.

11. Pwata ese wor emén a léllé ngeni Jiowa lón an omusaaló tipis?

¹¹ Ekkewe chón makkeei ewe Tesin Ipru ra mirititi pwe ese wor emén a léllé ngeni  Jiowa lón an omusaaló tipis. Lón ekkóch atun, chókkana ra néúnéú eú kapasen Ipru pwe iwe eú puk a erá pwe ena kapas “a áweweei napanapen án chék Jiowa omusaaló emén mi tipis. Ena kapas ese fókkun áweweei aúkúkún án emén omusaaló tipisin pwal emén.” Jiowa a chék tongeni unusen omusaaló tipisin emén ika a aier seni enletin letipan. Met a fis atun Jiowa a omusaaló tipisich?

12-13. (a) Met epwe fis ngeni emén atun Jiowa a omusaaló? (b) Ifa úkúkún watteen án Jiowa omusaaló tipis?

¹² Atun sia mirititi pwe Jiowa a fen omusakicheló, sipwe eáni ewe “ngaselo,” kapachelong kinamween ekiekich me liméchún mwelien letipach. Sia chék tongeni meefi ekkena esin memmeef ika pwe pwisin Jiowa a omusakicheló. (Föf. 3:19, Testament mi Fö) Atun Jiowa a omusakicheló, a mut ngenikich ach sipwe chiechiéchsefál ngeni, me usun itá sise mwo nge tipis ngeni.

¹³ Mwirin án Jiowa omusaaló tipisich, esap fókkun etipisikich are apwúngúkich sefál wóón ena tipis a fen omusakicheló seni. (Ais. 43:25; Jer. 31:34) Jiowa a atowauaaló ach kewe tipis “usun meserän a toau seni epilen.” * (Kölf. 103:12) Atun sia ekieki úkúkún watteen án Jiowa omusaaló tipis, sia fókkun kilisou me ingeló ren. (Kölf. 130:4) Nge, ié kewe Jiowa epwe omusaaló tipisiir?

14. Met sia fen káé usun án Jiowa kefil ika epwe omusaaló tipisin emén are esap?

¹⁴ Sia fen káé pwe án Jiowa filatá le omusaaló tipisin emén ese lóngólóng wóón watteen are kúkkúnún ewe tipis. Sia pwal káé pwe Jiowa i ewe Chón Férikichetá, i néúch Souallúk, me i néúch Soukapwúng, iwe a áeá an sile lón ekkena mettóch atun a filatá ika epwe omusaaló tipisin emén are esap. Nge ikkefa ekkewe mettóch Jiowa a ekieki usur me mwen an epwe filatá ika epwe omusaaló tipisin emén are esap?

15. Me ren Lukas 12:47, 48, ifa eú mettóch Jiowa a ekieki usun?

¹⁵ Eú mettóch Jiowa a ekieki usun, ina ika ewe chón féri ewe tipis a fen silei pwe mi  ngaw minne a féfféri. Jesus a affata ena lón met a mak lón Lukas 12:47, 48. (Álleani.) Atun emén a akkóta le féri och mettóch a silei pwe Kot ese sani me a fókkun ngaw, iwe a féri eú tipis mi chou. Jiowa a tongeni filatá an esap omusaaló tipisin ena emén. (Mark. 3:29; Joh. 9:41) Iwe nge, a lamot ach sipwe pwári pwe fán ekkóch, kich mi silei pwe a mwáál minne sia féri. Iwe itá mi wor ach ápilúkúlúk pwe epwe musoló tipisich na? Ewer! Pokiten a pwal wor eú mettóch Jiowa a ekieki usun atun a filatá ika epwe omusakicheló are esap.

16. Met weween aier, me pwata a lamot aier ren án Jiowa epwe omusakicheló?

¹⁶ Pwal eú mettóch Jiowa a ekieki usun, ina ika ewe mi féri ewe tipis a enletin aier ika ese. Met weween aier? Án emén aier a wewe ngeni an “epwe siwili an ekiek, féffér, are popun an féri ewe mettóch.” A kapachelong an niamam me mengiringir ren met ekkewe mi ngaw a féri are ren an ese féri met ekkewe mi pwúng itá úrúrún epwe fen féri. Emén mi aier, a letipechou ren met ekkewe mi ngaw a féri, nge a pwal letipechou ren an mut ngeni an epwe apwangapwangoló an riri ngeni Jiowa ina popun a féri ekkena mettóch mi ngaw. Chemeni pwe King Manasa me King Tafit ra féri tipis mi chou, nge Jiowa a omusereló pokiten ra enletin aier. (1 King 14:8) Ewer, Jiowa epwe chék tongeni omusakicheló ika a kúna pwe sia aier. Nge ese naf ach sipwe chék mengiringir ren ekkewe tipis sia fériir. A lamot ach sipwe mmólnetá le mwékút. * Ina popun, sipwele ppii eú mettóch Jiowa a pwal ekieki usun.

17. Met weween ekkesiwil, me pwata a lamot ach sipwe ekkesiwil pwe sisap liwiniti ach kewe tipis me lóóm? (Aisea 55:7)

¹⁷ Pwal eú mettóch Jiowa a ekieki usun, ina án emén ekkesiwil. Ekkesiwil a wewe ngeni “kulsefál.” Lón pwal ekkóch wewe, a lamot án emén epwe úkú seni ekkewe mettóch mi ngaw me poputá le eáni ewe esin manaw Jiowa a mochen án aramas repwe eáni. (Álleani Aisea 55:7.) A lamot án ena emén epwe ekkesiwili ekiekin pwe epwe tongeni  nóm fán emmwenien án Jiowa ekiek. (Rom 12:2; Ef. 4:23) A lamot an epwe úkú seni an ekiek me féffér mi ngaw me lóóm. (Kol. 3:7-10) Ewer ach lúkú án Kraist we asor, ina met a enletin efisi án Jiowa epwe omusakicheló me limetikich seni ach kewe tipis. Jiowa epwe omusakicheló ren ena asor ika pwe a kúna pwe sia enletin achocho le ekkesiwili manawach.​—1 Joh. 1:7.

18. Met sia fen káé usun án Jiowa omusaaló tipis?

¹⁸ Sipwe ekis enniwili ekkóch ekkewe pwóróus mi lamot sia fen káé. Jiowa, i ewe Chón Omusaaló Tipis mi lapalap seni meinisin. Pwata sia tongeni erá ena? Áeúin, a chék mommolnetá le omusaaló tipis. Oruuan, a silei mettóch meinisin usuch me a unusen silei ika sia enletin aier are sise. Me aúlúngátin, atun Jiowa a omusaaló tipisich, a unusen omusakicheló, me usun itá me ren pwe sise fen tipis ngeni. Ena mettóch a atufichikich le eáni eú mwelien letip mi liméch me kúna an chen.

19. Pwata sia tongeni pwapwa inaamwo ika sise unuséch me sia chék sópweló le tittipis?

¹⁹ Ewer, pokiten sise unuséch, iwe sipwe chék tittipis. Iwe nge, sia tongeni péchékkúletá ren met ei a mak lón ewe puk Insight on the Scriptures, Volume 2, pekin taropwe 771. A erá: “Jiowa a úméúméch me a silei pwe néún kewe chón angang, iir futuk apwangapwang. Ina popun ese lamot ar repwe mengiringir fansoun meinisin ren ar mwámmwáálliló pokiten rese unuséch. (Kf 103:8-14; 130:3) Ika ra achocho le etipeeú manawer ngeni án Kot kewe allúk, iwe ra tongeni pwapwa. (Fp 4:4-6; 1Jo 3:19-22).” A mmen apéchékkúlakich ena pwóróus!

20. Met sipwe káé lón en lesen mwirin?

²⁰ Sia kilisou ngeni Jiowa pwe a mmólnetá le omusaaló tipisich atun sia enletin mengiringir ren ach kewe tipis. Iwe nge, ifa usun sia tongeni áppirú án Jiowa omusaaló tipis? Ifa usun ach omusaaló tipis a léllé ngeni án Jiowa omusaaló tipis, nge met ra sókkofesen wóón? Pwata a aúchea ach sipwe weweiti sókkofeseniir? En lesen mwirin ei epwe pélúweni ekkena kapas eis.