LESEN 25
KÉL 7 Jiowa, En Ám Péchékkúl
Chemeni pwe Jiowa I “ewe Kot mi Manau”
“Ewe Samol mi Lapalap a manau.”—KÖLF. 18:46.
MENLAPAN
Ach chemeni pwe ewe Kot sia fel ngeni i “ewe Kot mi manau,” a mmen watte álilliséchún ngenikich.
1. Met a álisi néún Jiowa kewe aramas ar repwe sópweeló le fel ngeni inaamwo iká ra kúna osukosuk?
EWE PAIPEL a apasa pwe sia manaw lón ekkewe “fansoun mi áweires me efeiengaw.” (2 Tim. 3:1) A pwal tori néún Jiowa kewe aramas ekkewe osukosuk mi tori aramas meinisin lón án Setan ei ótót mi ngaw. Nge sia pwal kúna riáfféúmwáál pokiten sia angang ngeni Jiowa. Met a álisikich pwe sipwe tongeni sópweeló le angang ngeni Jiowa inaamwo iká a torikich ekkena esin osukosuk? Eú mettóch mi álilliséch, ina ach kúna pwe Jiowa a álisikich me ach silei pwe i “ewe Kot mi manau.”—Jer. 10:10; 2 Tim. 1:12.
2. Met sia silei ussun Jiowa mi tongeni apéchékkúlakich?
2 Jiowa a kúna meinisin osukosuk mi torikich me a mochen álisikich fansoun meinisin. (2 Kron. 16:9; Kölf. 23:4) Lupwen sia chemeni pwe ach na Kot a chúngúkich me a chék mómmólnetá fansoun meinisin le álisikich, sia tongeni meefi péchékkúl le likiitú fán ese lifilifil osukosuk mi torikich. Ppii ifa ussun King Tafit a kúna pwúngún ena.
3. Met weween alon Tafit ei, “ewe Samol mi Lapalap a manau”?
3 Tafit a silei Jiowa me lúkúlúk wóón. Atun King Saul me ekkewe ekkóch ra mochen nieló Tafit, i a iótek ngeni Jiowa me tingor an álillis. (Kölf. 18:6) Mwirin án Kot pélúweni án Tafit na iótek me seláni i, iei met a apasa: “Ewe Samol mi Lapalap a manau.” (Kölf. 18:46) Met weween alon Tafit na? Eú puk a apasa pwe Tafit a menlapei pwe Jiowa i ewe Kot mi enlet me fansoun meinisin a kan álisi néún kewe aramas. Ewer, Tafit a silei pwe Kot a silei met a fiffis ngeni me a mmólnetá le álisi. Ena mettóch a álisi Tafit an epwe sópweeló le angang ngeni Jiowa me mwareiti.—Kölf. 18:28, 29, 49.
4. Ifa ussun sia kúna álillis seni ach lúkú pwe Jiowa i emén Kot mi manaw?
4 Ach lúkú pwe Jiowa i emén Kot mi manaw, a tongeni álisikich le angang ngeni fán tinikken. Epwe wor ach péchékkúl le likiitú fán ekkewe osukosuk me epwe wor popun ach sipwe sópweeló ach angang weires lón án Kot angang. Sipwe pwal tipeppós le sópweeló ach pacheéch ngeni Jiowa.
EWE KOT MI MANAW EPWE APÉCHÉKKÚLOK
5. Met a tongeni alúkúlúkúkich atun a torikich osukosuk? (Filipai 4:13)
5 Sia tongeni likiitú fán ese lifilifil osukosuk, kúkkún are watte, iká sipwe chemeni pwe Jiowa i emén mi manaw me i a tufichin álisikich. Pokiten ese wor osukosuk mi weires ngeni ach na Kot le ataweei, iwe a tongeni álisikich lón ese lifilifil osukosuk. I ewe mi Unusen Manaman, me a tongeni fang ngenikich manaman pwe sipwe likiitú. (Álleani Filipai 4:13.) Ina minne, a wor popun ach sipwe lúkúlúk atun a torikich osukosuk. Ach kúna án Jiowa álisikich atun a torikich ekkewe osukosuk mi chék kúkkún, a alúkúlúkúkich pwe i epwe pwal álisikich atun epwe torikich watteen osukosuk.
6. Leátin Tafit, met a fis ngeni mi efisi an epwe lapóló an lúkúlúk wóón Jiowa?
6 Sipwe ppii ruu pwóróus mi fis lón manawen Tafit mi alapaaló an lúkúlúk wóón Jiowa. Lupwen i emén át chón masen siip, a kúna emén pear me emén laion ra ineii néún seman we kewe siip. Lón iir me ruu ekkena pwóróus, fán pwora Tafit a cheei ekkena man me seláni ekkewe siip. Iwe nge, ese ekieki pwe a sópwéch pokiten pwisin an péchékkúl. A silei pwe Jiowa a fang ngeni ewe manaman pwe epwe tongeni sópwéch. (1 Sam. 17:34-37) Ese fókkun ménúk seni Tafit ekkena mettóch mi fis ngeni. An ekiloneer, a alapaaló an lúkúlúk pwe ewe Kot mi manaw epwe apéchékkúla i lón ekkewe fansoun repwe feito.
7. Met Tafit a nefótófót wóón, me pwata ena a álisi le fiu ngeni Koliat?
7 Ekiseló mwirin, atun Tafit mi chúen emén teenage, atun esaamwo tori 20 ierin, a ló ngeni ewe leenien soufiun Israel. A kúna pwe ekkewe soufiu ra fókkun niwokkus pokiten ewe chón Filistia mi fókkun watte itan Koliat a towu me “apälüa ekewe re Israel.” (1 Sam. 17:10, 11) Ekkewe soufiu ra niwokkus pokiten ra chék nefótófót wóón úkúúkún watteen Koliat me met a apasa ngeniir. (1 Sam. 17:24, 25) Iwe nge, Tafit a nefótófót wóón och mettóch. Tafit a silei pwe atun Koliat a esiita ekkewe soufiun Israel, a ákkápii “ewe Kot mi manau.” (1 Sam. 17:26) Tafit a ekieki ussun Jiowa. A lúkúlúk pwe ewe Kot mi álisi atun a túttúmúnú ekkewe siip, epwe pwal álisi lón ei atun. Ren án Tafit lúkúlúk wóón án Kot álillis, a fiu ngeni Koliat me a win!—1 Sam. 17:45-51.
8. Met a tongeni apéchékkúlaló ach lúkúlúk pwe Jiowa epwe álisikich atun sia nóm lón osukosuk? (Pwal ppii ewe sasing.)
8 Kich sia pwal tongeni sópwéch atun a torikich osukosuk iká sipwe chemeni pwe ewe Kot mi manaw a mmólnetá le álisikich. (Kölf. 118:6) Sia tongeni apéchékkúlaló ach lúkúlúk pwe Jiowa epwe álisikich ren ach ekilonei met a féri me lóóm. Kopwe álleani ekkewe pwóróus lón Paipel mi áchema ngonuk ifa ussun Jiowa a seláni ekkewe chón fel ngeni. (Ais. 37:17, 33-37) Kopwe pwal álleani me katol ekkewe repot wóón jw.org website mi pwáári ifa ussun Jiowa a álisi pwiich kewe lón ei fansoun. Pwal och, ekieki ekkewe fansoun Jiowa a álisuk. Neman ka meefi pwe Jiowa ese féri och mettóch fán itom mi amwarar, áwewe chék ren an selánuk seni án emén laion are pear mochen ocheek. Ren enletin, Jiowa a fen féri chómmóng mettóch fán itom. A lukiikoto óm kopwe ririéch ngeni. (Jon 6:44) Pwal mwo nge iei, pokiten chék a álisuk, ina popun ka chúen akkangang ngeni. Pwata kese tingorei an epwe áchema ngonuk ewe atun a pélúweni óm iótek, álisuk lón ewe atun ka fókkun osupwang, are túmúnuk lón ewe fansoun ka nóm lón osukosuk? Óm ekkekieki ekkena esin mettóch epwe apéchékkúlaló óm lúkúlúk pwe Jiowa epwe sópweeló le álisuk.
9. Met a lamot sipwe chemeni atun a torikich osukosuk? (Än Salomon Fos 27:11)
9 Atun a torikich osukosuk, a lamot sipwe nefótófót wóón ekkewe mettóch mi kon aúchea. Ewe Tefil a erá pwe iká sia nóm lón weires, sipwe likitaaló Jiowa. Ina minne, met sia féri atun sia nóm lón osukosuk, epwe kkúú meefien Jiowa. (Hiop 1:10, 11; álleani Än Salomon Fos 27:11.) Nge iká sia akkamwéchú ach túppwél ngeni Jiowa inaamwo iká a torikich osukosuk, sia pwáári pwe sia tongei Jiowa me ánnetatá pwe ewe Tefil i emén mi kapas chofona. Ka nóm lón ewe leeni ewe mwú a kan ú ngeni néún Jiowa kewe aramas, ka osupwangen moni, aramas rese mochen aúseling ngeni met ka afalafala, are a toruk pwal ekkóch osukosuk? Iká ewer, iwe chemeni pwe met a fiffis ngonuk, a suuki alen óm kopwe apwapwaai letipen Jiowa. Kopwe pwal chemeni pwe Jiowa esap mut ngonuk óm kopwe kúna eú sóssót mi lap seni met ka tongeni likiitú ngeni. (1 Kor. 10:13) I epwe fang ngonuk ewe péchékkúl pwe kopwe tongeni likiitú.
EWE KOT MI MANAW EPWE LIIWINI NGONUK LIWINUM
10. Met ewe Kot mi manaw epwe féri fán iten chókkewe mi fel ngeni?
10 Jiowa i ewe Chón Liiwini ngeni chókkewe mi fel ngeni liwiniir. (Ipru 11:6) A ngenikich kinamwe me menemenéch lón ei fansoun me epwe fang ngenikich manaw esemuch lón mwachkkan. Sia tongeni unusen lúkúlúk pwe Jiowa a mochen an epwe liiwini ngenikich liwinich me a wor an tufich le féri ena. Ina minne, sia sópweeló le akkakkomwa ach angang ngeni, ussun chék met néún kewe chón angang me lóóm ra féri. Ina met Timoty a féri lón fansoun ekkewe aposel.—Ipru 6:10-12.
11. Met a amwékútú Timoty an epwe angang weires lón ewe mwichefel? (1 Timoty 4:10)
11 Álleani 1 Timoty 4:10. Timoty a fókkun lúkú pwe Kot epwe liiwini ngeni liwinin. Ina popun a angang weires fán iten Jiowa me ekkewe pwal ekkóch. Met a féri? Ewe aposel Paul a pesei an epwe achocho le wiliiti emén sense mi lipwákéch lón ewe angangen afalafal me lón ewe mwichefel. Paul a pwal ereni an epwe isettiw leenien áppirú mi múrinné fán iten ekkewe chón lúkú, ekkewe mi kúkkún me watte. A pwal kewis ngeni ekkóch angang mi weires, kapachelong an epwe awora kapasen fén mi péchékkúl fán tong ngeni chókkewe mi fichitiir. (1 Tim. 4:11-16; 2 Tim. 4:1-5) Fán ekkóch, ekkewe ekkóch rese kúna ewe angang Timoty a féri are rese pwáári ar kilisou, nge i a lúkúlúk pwe Jiowa epwe liiwini ngeni liwinin an angang.—Rom 2:6, 7.
12. Pwata ekkewe mwán mi ásimaw ra angang weires lón ewe mwichefel? (Pwal ppii ewe sasing.)
12 Lón ei fansoun, ekkewe mwán mi ásimaw ra pwal tongeni lúkúlúk pwe Jiowa a kúna me aúcheani ar angang mi múrinné. Me lúkún ar wisen apéchékkúla me asukula chón ewe mwichefel, pwal fiti ewe angangen afalafal, chómmóng leir ra pwal álillis lón ekkewe angangen kaú me atun fisin feiengaw watte. Ekkóch leir ra pwal chóni eú Patient Visitation Group are eú Hospital Liaison Committee. Ekkewe mwán mi ásimaw ra silei pwe ewe mwichefel án Jiowa, nge esap án emén aramas. Ina minne, ra angang weires fán iten ewe mwichefel me unusen lúkúlúk pwe Kot epwe liiwini ngeniir liwinin met ra féri.—Kol. 3:23, 24.
13. Ifa meefien Jiowa ren met sia féri fán itan?
13 Esap meinisin kich sia tongeni wiseni ewe wis mwán mi ásimaw. Nge kich meinisin, mi wor met sia tongeni fang ngeni Jiowa. Ach na Kot a fókkun pwapwa atun sia achocho úkúúkún ach tongeni le fel ngeni. A kúna atun sia awora ach monien asor fán iten ewe angang wóón unusen fénúfan inaamwo iká mi chék kúkkún. A pwapwa atun sia achocho le eitietá péúch lón mwiich pwe sipwe memmeef inaamwo iká sia sáw, me a pwapwa atun sia omusaaló tipisin chókkewe mi asongakich. Ikáámwo ka meefi pwe mi chék aúkúk met ka tongeni féri, nge kopwe lúkúlúk pwe Jiowa a aúcheani met ka tongeni féri. I a tongeek ren óm féri ena, me I epwe liiwini ngonuk liwinin óm achocho.—Luk 21:1-4.
SÓPWEELÓ LE PACHEÉCH NGENI EWE KOT MI MANAW
14. Ifa ussun ach sópweeló le pacheéch ngeni Jiowa epwe álisikich le túppwél ngeni? (Pwal ppii ewe sasing.)
14 Iká sia ririéch ngeni Jiowa, epwe mecheres ngenikich le akkamwéchú ach túppwél ngeni. Ina met a fis ngeni Josef. Ese fókkun mochen féri tipisin lisowumwáál. I a ririéch ngeni Jiowa, me ese mochen eletipengawa i. (Ken. 39:9) Ren ach sipwe ririéch ngeni Jiowa, a lamot ach sipwe awora fansoun le iótek ngeni me káé an we Kapas. Ach ririin chiechi ngeni epwe péchékkúleló. Iwe, iká sia chiechiéch ngeni Jiowa, ussun chék Josef, sisap mochen féri och mettóch epwe eletipengawa I.—Jem. 4:8.
15. Met sia tongeni káé seni minne a fis ngeni ekkewe chón Israel lón ewe fénúpéén? (Ipru 3:12)
15 Chókkewe mi ménúkaaló pwe Jiowa i emén Kot mi manaw, a mecheres ngeniir ar repwe úkútiw le túppwél ngeni. Ekieki met a fis ngeni ekkewe chón Israel atun ra nóm lón ewe fénúpéén. Ra silei pwe Jiowa mi kúner, nge ra poputá le tipemwárámwár iká epwe awora met ra osupwangan. Ra pwal mwo nge apasa: “Ifa usun, ewe Samol mi Lapalap a nom leich ika esap?” (Eks. 17:2, 7) Ina minne, ra ú ngeni Kot. Sise fókkun mochen áppirú ar féffér mi ngaw.—Álleani Ipru 3:12.
16. Met a tongeni sótuni ach lúkú?
16 Chón ei fénúfan ra áweiresi ach sipwe akkamwéchú ach riri ngeni Jiowa. Chómmóng rese lúkú pwe mi wor Kot. Lape ngeni chókkewe mi tunaaló án Kot kewe allúk, ussun itá ra eáni manaw mi múrinné. Lupwen sia kúna ena, a tongeni sótuni ach lúkú. Inaamwo iká sia lúkú pwe mi wor Kot, nge eli sia tongeni poputá le tipemwárámwár iká epwe álisikich. Lón eú atun, ewe chón makkeei Kölfel 73 a pwal eáni ena esin ekiek. A kúna ekkewe aramas mi tunaaló án Kot allúk nge ra chúen kúna pwapwa lón manawer. Iwe, a poputá le tipemwárámwáreiti lamoten an angang ngeni Kot.—Kölf. 73:11-13.
17. Met epwe álisikich le sópweeló ach pacheéch ngeni Jiowa?
17 Met a álisi ewe soumakken kélfel le ekkesiwili an ekiek? A ekilonei met epwe fis ngeni chókkewe mi úkútiw le lúkúlúk wóón Jiowa. (Kölf. 73:18, 19, 27) A pwal ekieki ekkewe feiéch epwe tori chókkewe mi angang ngeni Kot. (Kölf. 73:24) Kich sia pwal tongeni ekieki ekkewe feiéch Jiowa a fang ngenikich. Anchangei iká epwe fet manawach iká sise angang ngeni Jiowa. Ach féri ena epwe tongeni álisikich le akkamwéchú ach túppwél ngeni Jiowa. Iwe, ussun chék ewe soumakken kélfel sia tongeni apasa: “Me rei, a mürina pwe üpwe kan ngeni Kot.”—Kölf. 73:28.
18. Pwata ese pwal lamot ach sipwe niwokkusiti minne epwe fis lón mwach?
18 Sia tongeni pworacho ngeni ese lifilifil osukosuk epwe torikich lón ekkeei ránin lesópwólóón pokiten sia “angang ngeni emén Kot mi manaw me enlet.” (1 Tes. 1:9) Ach we Kot a túmúnúkich me epwe chék ákkálisikich fansoun meinisin. A nónnóm ren néún kewe chón angang lóóm, iwe epwe pwal nónnóm rech lón ei fansoun. Ekiseló chék sipwe kúna fisin ewe riáfféú mi lapalap wóón ei fénúfan. Nge sise chék ákkáláemén, Jiowa epwe nónnóm rech. (Ais. 41:10) Amwo kich meinisin “sia tongeni apasa fán ach unusen lúkúlúk: ‘Jiowa ái chón álillis, úsapw fókkun niwokkus.’”—Ipru 13:5, 6.
KÉL 3 Ám Ápilúkéch, Ám Péchékkúl, Ám Lúkúlúk