1. Met ekkewe Chón Kraist sam me in repwe silei me mwen án néúr kewe repwe papatais?

IEI met Blossom Brandt a erá lón an apwóróusa ewe atun a filatá le papatais. “Ren fitu maram, ua kan ereni Papa me Mama fán fite pwe ua mochen papatais, me fán chómmóng ra fós ngeniei usun ena. Ra fókkun mochen silei ika ngang mi wesewesen silei úkúkún aúchean minne ua filatá le féri. Iwe lón December 31, 1934, ina ewe rán mi fókkun lamot lón manawei.” Lón ei fansoun, ekkewe sam me in ra pwal mochen álisi néúr kewe le féri ekkewe kefil mi múrinné. Ika emén semirit epwe witiwitiló le papatais ren och popun ese kon lien éch, iwe epwe tongeni ta an riri ngeni Jiowa. (Jas. 4:17) Me mwen án ewe nau epwe papatais, ekkewe sam me in mi mirit ra mochen silei ika néúr we a mmólnetá ngeni an epwe wiliti néún Kraist chón káé.

2. (a) Ifa ewe osukosuk ekkóch ekkewe chónemmwen mi wisen sáifetál ra kúna? (b) Met sipwe pwóróus wóón lón ei lesen?

 ² Ekkóch ekkewe chónemmwen mi wisen sáifetál ra kúna pwe a chómmóng ekkewe sáráfé ina epwe 16 ngeni 23 ieriir resaamwo papatais inaamwo ika ra fen mááritá lón ewe enlet. Chókkana ra kan fiffiti mwich me ewe angangen afalafal, me ra meefi pwe iir Chón Pwáraatá Jiowa. Nge ese ffat ika pwata resaamwo fangóló manawer ngeni Jiowa me papatais. Ekkóch, a ina usun pokiten semer kewe me iner ra meefi pwe néúr kewe resaamwo mmólnetá ngeni ar repwe papatais. Lón ei lesen, sipwe pwóróus wóón rúáánú mettóch mi eppeti án ekkewe sam me in pesei néúr kewe ar repwe papatais.

3. Met semen me inen Blossom kewe ra lólilen usun?

³ Semen me inen Blossom kewe lón ewe áeúin parakraf, ra lólilen ika a fich ierin néúr na nengngin ren an epwe weweiti weween án emén papatais me úkúkún aúchean. Ifa usun ekkewe sam me in ra tongeni silei ika néúr we a fen mmólnetá an epwe fangóló manawan ngeni Jiowa?

4. Ifa usun án Jesus allúk lón Mateus 28:19, 20 a tongeni álisi ekkewe sam me in lón ei fansoun?

⁴ Álleani Mateus 28:19, 20. Paipel ese pwal erá ika epwe fite ierin emén ren an epwe papatais. Nge a múrinné án ekkewe sam me in repwe ekiekifichi usun weween án emén “asoulängala” aramas. Lón fósun Krik, ewe kapas “asoulängala” lón Mateus 28:19, a wewe ngeni ach asukula emén me achocho ngeni le álisi an epwe wiliti emén chón káé. Emén chón káé, a wewe ngeni ewe emén mi káé me weweiti áitien Jesus kewe me mochen álleasochisi. Ina minne, seni leuputiwen ekkewe nau, ekkewe sam me in itá repwe fen asukuler me achocho le álisiir le pwisin fangóló manawer ngeni Jiowa me wiliti néún Kraist chón káé. Pwúngún ese fich ngeni ekkewe ménúkol ar repwe papatais, nge ewe Paipel a áiti ngenikich pwe pwal mwo nge ekkewe kúkkún ra tongeni weweiti me aúcheani ewe pwóróus mi enlet lón Paipel.

5, 6. (a) Met sia tongeni apwúngaló usun án Timoty papatais seni met Paipel a fen áweweei usun i? (b) Ifa usun ekkewe sam me in mi mirit repwe tongeni wesewesen álisi néúr kewe?

⁵ Timoty emén chón káé mi filatá le angang ngeni Jiowa lupwen a chúen sáráfé. Ewe aposel Paulus a apasa pwe Timoty a poputá le káé án Kot Kapas ‘seni chök lekükünun.’ Semen Timoty we ese angang ngeni Jiowa, nge inan we me inan we chinnap ra álisi le aúcheani án Kot we Kapas. Iwe pokiten ena, a fókkun péchékkúl án Timoty lúkú. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Neman a lefilen 17 ngeni 23 ierin Timoty lupwen a fich ngeni an epwe wiseni ekkóch wis mi kkóló aúchean lón ewe mwichefel.​—Föf. 16:1-3.

⁶ Emén me emén nau ra sókkofesen. Esap meinisin ra taitap lón ar ásimawetá. Ekkóch ra weweiti ewe enlet, féri ekkewe kefil mi múrinné, me mochen papatais lupwen ra chúen chék ier kúkkún. Ekkóch neman resaamwo mmólnetá ngeni ar repwe papatais tori ra ekis watteeló. Ekkewe sam me in mi mirit rese eriáni néúr kewe ar repwe papatais. Nge repwe fen álisi emén me emén le feffeitá lón ewe napanap a núkúnúkéch ren. Ekkewe sam me in ra pwapwa lupwen néúr we a apwénúetá Än Salomon Fos 27:11. (Álleani.) Nge mi lamot repwe chechchemeni pwe repwe achocho ngeni le álisi néúr kewe le wiliti néún Jesus chón káé. Ren ena,  mi lamot repwe pwisin eisiniir, ‘Mi naf sileien nei we ren an epwe fangóló pwisin manawan ngeni Kot me papatais?’

7. Itá mi lamot án emén epwe silei eú me eú tichikin pwóróus lón áitien Paipel kewe me mwen an epwe tongeni papatais? Áweweei.

⁷ Ekkewe sam me in ra asukula néúr kewe me álisiir le silefichi ewe enlet. Ena sile epwe amwékútúúr le fangóló pwisin manawer ngeni Kot. Nge esap weween pwe emén nau epwe silei eú me eú tichikin pwóróus lón áitien Paipel kewe me mwen an epwe tongeni fangóló manawan me papatais. Mi lamot epwe chék sópwósópwóló án emén me emén Chón Kraist kákkáé pwal mwo nge mwirin an papatais. (Álleani Kolose 1:9, 10.) Iwe ika ina, iwe epwe ifa úkúkún sileien emén me mwen an epwe fich ngeni an epwe papatais?

8, 9. Ifa pwóróusen ewe chón masen imwen fétek lón Filipi, me met sia tongeni káé seni?

⁸ Pwóróusen eú famili me lóóm a tongeni álisi ekkewe sam me in lón ei fansoun. (Föf. 16:25-33) Lón ewe ier 50, Paulus a ló ngeni ewe telinimwen Filipi lón an oruuen sái lón an angangen misineri. Atun a nóm ikena ie, aramas ra tipimwáál ngeniir me Silas, iwe ra ares me kóturulong lón kalapus. Lón eú pwiin, a fis eú watteen chechchechin fénú mi efisi sukulóón asamen meinisin ewe imwen fétek. Tittipen ewe chón masen imwen fétek pwe ekkewe chón kalapus meinisin ra fen sú, iwe a ekiekin pwisin nieló. Nge Paulus a pinei. Mwirin Paulus me Silas ra áiti ngeni me an we famili ewe enlet usun Jesus. Ra lúkú minne ra káé usun Jesus me mirititi lamoten ar repwe álleasochisi. Iwe, ra mwittir papatais. Met sia tongeni káé seni ena pwóróus?

⁹ Neman ena chón masen imwen fétek, i emén soufiun Rom mi retire. Ese silei án Kot Kapas. Ina minne ren an epwe wiliti emén Chón Kraist, a lamot an epwe silei ekkewe popun pwóróus mi enlet lón ewe Paipel, weweiti met Jiowa a mochen néún kewe chón angang repwe féri, me mochen álleasochisi áitien Jesus kewe. Minne a káé lón chék ena kisikisin fansoun, a álisi le mochen papatais. Ewer epwe pwal sópweló an kákkáé mwirin an papatais. Ina minne, met ka tongeni féri lupwen noum we a erenuk pwe a mochen papatais pokiten a tongei Jiowa me mochen álleasochisi? Ka tongeni mut ngeni an epwe fós ngeni ekkewe mwán mi ásimaw pwe repwe tongeni apwúngaló ika mi fich ngeni an epwe papatais. * Epwe sópweló le kákkáé usun Jiowa lón unusen manawan, me pwal mwo nge tori feilfeiló chék usun Chón Kraist meinisin mi papatais.​—Rom 11:33, 34.

10, 11. (a) Ifa án ekkóch sam me in ekiek? (b) Met epwe wesewesen túmúnú emén nau?

¹⁰ Ekkóch sam me in ra meefi pwe epwe  éch ika néúr we epwe mwo lóóm ekis fiti sukul tekia me eáni eú angang mi múrinné mwirin epwap papatais. Ese mwáál ekkena sam me in ra chék ekieki met epwe échiti néúr kewe, nge mi lamot repwe pwisin eisiniir: ‘Ena mettóch epwe álisi nei we an epwe wesewesen sópwéch? Ena ekiek a tipeeú ngeni minne ua káé seni Paipel? Ifa usun Jiowa a mochen sipwe áeá manawach?’​—Álleani Än Salomon Afalafal 12:1.

¹¹ A lamot sipwe chechchemeni pwe ei fénúfan me mettóchun ra ú ngeni letipen Jiowa me ekiekin. (Jas. 4:7, 8; 1 Joh. 2:15-17; 5:19) Án emén nau ririéch ngeni Jiowa, ina met epwe fókkun túmúnú seni Satan, ei fénúfan me ekiekin mi ngaw. Ika ekkewe sam me in ra akkomwa lón manawer sukul tekia me angangen moni, iwe néúr we epwe tongeni ekieki pwe a kon lamot mettóchun fénúfan lap seni ar ririéch ngeni Jiowa. A efeiengaw ena. Emén sam are in mi tong, itá epwe mochen án ei fénúfan epwe wisen asukula noun we me emmweni ekiekin wóón met epwe apwapwaai i? Ach akkomwa Jiowa lón manawach, ina chék ewe alen sópwéchún manaw me atoto pwapwa enlet.​—Álleani Kölfel 1:2, 3.

12. Pwata ekkóch sam me in ra meefi pwe epwe fen éch án néúr we epwe witiwit me epwap papatais?

¹² Iei alon emén in ren popun an ese mochen néún we nengngin epwe papatais: “Ua sáw le apasa nge ewe ákkáeúin popun, pokiten ren ewe kókkótun katowu.” Ekkóch sam me in ra pwal eáni ena ekiek. Ra meefi pwe mi fen éch án néúr we esap mwo papatais tori an a fen watte pwe ete féri minne mi mwáál ren nafangawen an mirit. (Ken. 8:21; SalF. 22:15) Neman ekkena sam me in ra meefi pwe ika néúr we ese papatais, iwe esap tongeni katowu. Nge pwata mi mwáál ena ekiek?​—Jas. 1:22.

13. Itá án emén ese papatais, a wewe ngeni pwe esap etittin mwen mesen Jiowa? Áweweei.

¹³ Pwúngún, ekkewe sam me in rese mochen án néúr we epwe papatais nge esaamwo  mmólnetá le fangóló manawan ngeni Jiowa. Nge ese pwúng ach sipwe ekieki pwe emén nau esap etittin mwen mesen Jiowa ika esaamwo papatais. Emén nau epwe etittin mwen mesen Jiowa lupwen a silei án Jiowa ekiek usun met mi pwúng me met mi mwáál. (Álleani James 4:17.) Ekkewe sam me in mi mirit rese pinei án néúr we epwe papatais nge repwe fen achocho le isetiw leenien áppirú fán itan. Inaamwo ika mi chék kúkkún, nge repwe asukula an epwe tongei met Jiowa a apasa pwe mi pwúng, me oput minne a apasa pwe mi mwáál. (Luk. 6:40) Án noum we tong ngeni Jiowa epwe túmúnú an esap féri tipis watte, pokiten epwe mochen féri met Jiowa a apasa pwe mi pwúng.​—Ais. 35:8.

14. Ifa usun ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni álisi ekkewe sam me in lón ar álisi néúr kewe?

¹⁴ Ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni álisi ekkewe sam me in ren ar mwasangasang le fós usun met ekkewe nau ra tongeni achocho ngeni lón ar angang ngeni Jiowa. Emén Chón Kraist fefin a chechchemeni án Pwiich Russell fós ngeni lupwen a chék wonu ierin. A erá: “A fós ngeniei lón 15 minich usun met upwe achocho ngeni lón ai angang ngeni Kot.” Met mwirilóón? Mwirin och fansoun, neminna a wiliti emén pioneer me a pioneer lap seni 70 ier! A ffat pwe ewe sókkun kapas mi apéchékkúl me múrinné a tongeni kkúú unusen manawen emén. (SalF. 25:11) Ekkewe mwán me ásimaw ra pwal tongeni etiwa ekkewe sam me in me néúr kewe le álillis lón ekkóch angang lón ewe Leenien Mwich. Ra tongeni tingorei ekkewe nau ar repwe féri ekkóch angang mi fich ngeni ieriir me tufichiir.

15. Ifa usun ekkóch lón ewe mwichefel ra tongeni álisi ekkewe kúkkún me sáráfé?

¹⁵ Ifa usun ekkóch lón ewe mwichefel ra tongeni álillis? Ren ar pwáraatá ar áfánni ekkewe kúkkún me sáráfé fán ewe esin napanap mi pwúng. Ka tongeni áfánni féfférúr kewe mi pwári pwe ra ririéchúló ngeni Jiowa.  Áwewe chék, ewe nau a fen uwawu meefian mi múrinné lón ekkewe mwich, are a wor an kinikin atun ewe mwich lón weekday? A afalafal ngeni chienan chón sukul, are a féri minne mi pwúng lupwen a tori sóssót? Ika ina, mwittir apúnga! Sia tongeni achocho le fós ngeni ekkewe kúkkún mwan me mwirin ach kewe mwich. Lupwen sia féri ena, ekkewe nau repwe meefi pwe ra kapachelong lein ewe ‘mwichelapen noun [Kot] aramas.’​—Kölf. 35:18.

16, 17. (a) Pwata a lamot ngeni ekkewe nau ar repwe papatais? (b) Ifa ewe pwapwa ekkewe Chón Kraist sam me in ra tongeni kúna? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

¹⁶ Án ekkewe sam me in asukula néúr kewe le tongei Jiowa, ina eú me lein ekkewe feiéch mi kon aúchea lap seni meinisin. (Kölf. 127:3; Ef. 6:4) Lón ewe mwúún Israel, ekkewe nau ra fen káimuló pwe repwe néún Jiowa seni chék leuputiwer. Nge esap ina usun ren néúch kewe. Esap weween pwe pokiten chék ekkewe sam me in ra tongei Jiowa me aúcheani ewe enlet, iwe néúr kewe repwe pwal ina usun. Seni leuputiwen néúr we, a lamot ekkewe sam me in repwe achocho ngeni le álisi an epwe wiliti néún Jesus chón káé, me fangóló pwisin manawan ngeni Jiowa me papatais. Ese pwal wor met mi fókkun lamot me lúkún ena. Án emén fangóló manawan ngeni Kot, papatais, me angang ngeni Jiowa fán tuppwél epwe atufichi an epwe tongeni kúna manaw atun ewe riáfféú mi lapalap.​—Mat. 24:13.

¹⁷ Lupwen Blossom Brandt a mochen papatais, seman kewe me inan ra mochen silei ika a fen mmólnetá ngeni. Lupwen ra silei pwe a mmólnetá, ra álisatá minne a filatá. Blossom a apwóróusa met seman we a féri lón ewe pwinin me mwen ránin an papatais: “A erenikem meinisin ám aupwe fotopwásuk me a eáni eú iótek. A ereni Jiowa pwe a fókkun pwapwa ren án néún we kúkkún nengngin filatá le fangóló manawan ngeni.” Lap seni 60 ier mwirin, Blossom a erá: “Kopwe silei pwe tori feilfeiló usap fókkun tongeni ménúki ena pwinin!” Sam me in kana, amwo oupwe pwal pwapwa lupwen néúmi kewe ra fangóló manawer ngeni Jiowa me wiliti néún Jiowa chón angang mi papatais.