EMÉN me emén kich sia kan mochen án aramas repwe ekieki pwe kich mi aramaséch are kich aramas mi múrinné. Iwe nge, a mmen áweires lón ei fansoun ach sipwe aramaséch. Chómmóng aramas “ra oput mine a mürina.” (2 Tim. 3:3) Neman repwe féri met ra pwisin apwúngaló pwe mi pwúng are mwáál, iwe usun itá ra “aita ngeni mürina mine a ngau, nge ngeni ngau mine a mürina.” (Ais. 5:20) A pwal weires ach sipwe aramaséch pokiten kich sise unuséch, are sia eáni ekiekingaw pokiten met mi ngaw a fis ngenikich. Ina minne, neman sia eáni meefien Anne, * mi fen angang ngeni Jiowa fite fite ier, nge a erá: “Mi weires ai upwe lúkú pwe ua tongeni emén aramas mi múrinné.”

A mmen éch ach silei pwe mi tufich ngenikich meinisin ach sipwe ámááraatá ena napanap aramaséch are múrinné! Ina uwaan án Kot we manaman mi fel, me an na manaman a péchékkúl lap seni etipetipaen ei fénúfan mi ngaw, are ach kewe apwangapwang, ekkewe mi kan áweiresi ach sipwe aramaséch are múrinné. Sipwe nengeniéchú ena napanap, me káé ifa usun sipwe alapaaló ach napanapeni.

Múrinné ina eú napanap mi nóm ren emén mi unusen féfféréch me ese wor terin lón féfférún. Emén mi múrinné a kan kúkkútta alen an epwe álisi aramas me féfféréch ngeniir.

Ese mwáál ka kúna án ekkewe ekkóch tipemecheres le féfféréch ngeni chón ar famili me chiechier kewe. Nge itá epwe chék ina úkúkún ar féfféréch? Pwúngún pwe saminne sipwe aramaséch are múrinné fansoun meinisin, pún Paipel a apasa “esap fokun wor eman chon pwüng won fanüfan a chök föri mine a pwüng fansoun meinisin, nge esap wor an tipis.” (SalAf. 7:20) Ewe aposel Paulus a wenechar le apasa: “Ngang üa silei pwe mine a mürina esap nom loi, wewen esap nom lon fitukei.” (Rom 7:18) Ina minne, mi chék pwúng ach sipwe káé seni Jiowa, ewe Populapen ena napanap múrinné, ika sia ámááraatá.

Jiowa Kot a apwúngaló minne mi múrinné. Iei met Paipel a apasa usun i: “En mi murinno, o ka fori minne mi murinno; kopwe aiti ngeniei om kewe alluk.” (Kölf. 119:68, Testament Söfö.) Sipwe nengeni ruu mettóch mi kapachelong lón án Jiowa múrinné me ren ena wokisin.

Jiowa mi múrinné. Jiowa a fókkun múrinné me esap tufich ngeni an esap ina usun. Meinisin napanapan kewe ra riri ngeni napanapan we, múrinné. Ekieki met a fis lupwen Jiowa a ereni Moses ei: “Upwe efisi pwe ai múrinné meinisin repwe akkomw mwom.” Lupwen Jiowa a pwári lingan kapachelong an múrinné, Moses a rongorong ekkeei kapas: “Ngang ewe Samol mi Lapalap, ngang ewe Samol mi Lapalap, ngang eman Kot mi eäni ümöümöch me kirikiröch, üa songomang, üa pwal wöün tong me allükülük. Üa eäni tong ngeni ngeröü o amusala föföringau me pupungau me tipis. Nge üsap amusafatei chon tipis.” (Eks. 33:19, NW; 34:6, 7) Ina minne a ffat pwe Jiowa a unusen múrinné. Inaamwo ika Jesus i eú leenien áppirú  ren an emén mi múrinné lupwen a nóm wóón fénúfan, nge a tongeni apasa: “Esap wor eman a mürina pwe Kot echök.”​—Luk. 18:19.

Féfférún Jiowa kewe ra múrinné. Múrinné a chék pwápwááló lón féfférún Kot kewe meinisin. “Ewe SAMOL a chok murinno ngeni aramas meinisin, o an kirokiroch a nom won mettoch meinisin minne a fori.” (Kölf. 145:9, TF) Jiowa a múrinné ngeni aramas ese pwal lifilifil, a awora manaw me meinisin met mi lamot ngeni aramas le sópwósópwóló le manaw. (Föf. 14:17) A pwal pwáló múrinnéén lupwen a omusaaló tipisich. Ewe soumakken kélfel a makkeei: “En, ai Samol, ka kirikiröch [“múrinné,” NW] o amusala tipis.” (Kölf. 86:5) Sia tongeni lúkúlúk pwe “ewe Samol mi Lapalap esap amwöchü och mi mürina seni chokewe mi föri mine a pwüng.”​—Kölf. 84:11.

Kot a férikich lón pwisin napanapan, ina pwata sia tufichin wiliti emén mi múrinné me eáni féffér mi múrinné. (Ken. 1:27) Iwe nge, Kot a éúréúra néún kewe aramas ar repwe “kaiö föföröch.” (Ais. 1:17) Nge ifa usun sia tongeni álisatá ach ámááraatá ena napanap? Nengeni ekkeei úlúngát mettóch.

Áeúin, sia tongeni tingorei Kot an we manaman mi fel, ewe mi tongeni álisi ekkewe Chón Kraist le napanapeni ewe napanap enletin múrinné. (Kal. 5:22) Ewer, án Kot we manaman mi fel a tongeni álisikich le tongei minne mi múrinné me oput minne mi ngaw. (Rom 12:9) Ren enletin, ewe Paipel a apasa pwe Jiowa a tongeni “apöchökülakemi, pwe oupwe föri o apasa mine a mürina fansoun meinisin.”​—2 Tes. 2:16, 17.

Oruuan, mi lamot ach sipwe álleani án Kot we Kapas. Lupwen sia féri ena, Jiowa a tongeni asukulakich “lón unusen met mi múrinné” me atufichikich lón “sokun angang mürina meinisin.” (SalF. 2:9, NW; 2 Tim. 3:17) Letipach a usun eú leenien isoisen pisek aúchea. Lupwen sia álleani ewe Paipel me ekilonei, sia isenalong minne mi múrinné lón letipach, usun itá sia ouraló ach na leenien iseis ren sókkopaten pisek aúchea mi tongeni álisikich mwirin.​—Luk. 6:45; Ef. 5:9.

Aúlúngátin, sia achocho úkúkún ach tufich le “apirü mine a öch.” (3 Joh. 11) Sia kúna chómmóng leenien áppirú lón ewe Paipel sia tongeni áppirú. Pwúngún, Jiowa me Jesus iir ach leenien áppirú mi múrinné lap seni meinisin. Nge sia pwal tongeni káé seni ekkewe ekkóch iir mi silleló ren múrinnéér are aramaséchúúr. Sia tongeni chechchemeni Tapita me Parnapas. (Föf. 9:36; 11:22-24) Kopwe tongeni káéfichi pwóróuseer, me ekieki ifa usun ra álilliséch ngeni aramas. Ekieki ifa usun ka tongeni awora álillis ngeni ekkóch lón óm we famili are lón ewe mwichefel. Kopwe pwal ekieki ifa usun iir me rúúemén ra kúna feiéch pokiten ra silleló ren ar aramaséch. Ka pwal tongeni kúna ena esin feiéch.

 Sia pwal tongeni ekieki pwóróusen ekkóch aramas lón ach ei fansoun, iir mi pwal isetiw leenien áppirú ren ar féri minne mi múrinné. Áwewe chék, ekieki usun ekkewe mwán mi ásimaw mi angang weires lón ewe mwichefel, chókkewe mi “pwapwaiti le föri mine a mürina.” Pwal chechchemeni ekkewe Chón Kraist fefin mi tuppwél, iir mi “asukula mine a mürina” ren ar féffér me kapas. (Tit. 1:8; 2:3) Emén chienach itan Roslyn a apasa: “Chienei we a achocho le álisi me apéchékkúlatá chón ewe mwichefel. A ekieki usun nónnómur me fán chómmóng a liffang ngeniir ekis mettóch are álisiir lón met ra osupwangan. Me rei, wesewesen i emén aramas mi múrinné.”

Jiowa a apéchékkúla néún kewe aramas le “föri mine a pwüng.” (Am. 5:14) Atun sia féri ena, sise chék ámááraatá ach aúcheani án Kot kewe allúk nge sia pwal apéchékkúla ach mochen le féri minne mi múrinné.

Ach féfféréch esap itá wewe ngeni ach eáni ekkewe esin féffér mi kon amwarar, are ach liffang met mi mémmóng. Áwewe chék, itá emén chón chúnga epwe chék néúnéú efóch are ruuofóch kúreiong le anúwa néún we chúnga? Aapw, eli epwe néúnéú chómmóng kúreiong. Pwal ina chék usun, ika sia awora ekis álillis ngeni aramas, nge sia féri ena fán chómmóng, iwe a pwáraatá pwe kich aramas mi múrinné.

Ewe Paipel a pesekich ach sipwe “molotä” ngeni ach sipwe féri minne mi múrinné. (2 Tim. 2:21; Tit. 3:1) Ika sia sile met a kan fiffis ngeni aramas, iwe sia tongeni kúna alen ach sipwe apwapwaai chón óruch kewe pwe “repwe pwapwa o feiöch ren, pwe repwe fefeitä lon ar lükülük.” (Rom 15:2) Neman sia tongeni fang ngeniir seni met mi wor rech. (SalF. 3:27) Sia tongeni etiwer ach sipwe mwéngéfengen are chiechifengen. Ika sia silei pwe emén a semmwen, sia tongeni chuuri lón imwan are kéri wóón phone. Ewer, sia tongeni kúna chómmóng alen ach sipwe eáni “kapas mi mürina chök, sokun kapas mi afefetai aramas o alisiir lon ar osupwang, pwe chokewe mi rongorong ngeni repwe feiöch ren.”​—Ef. 4:29.

Sipwe kúkkútta alen ach sipwe féfféréch ngeni aramas meinisin, usun chék Jiowa. Ina minne, sisap lifilifil aramas. Eú alen ach sipwe féri ena mi fókkun múrinné, ina ach afalafala ewe kapas allim usun ewe Mwú ngeni meinisin. Jesus a allúkú pwe sipwe féfféréch ngeni aramas pwal mwo nge ngeni chókkewe mi oputakich. (Luk. 6:27) Ese fókkun wor ngawen ach sipwe kirekiréch me féfféréch ngeni aramas pún “esap wor och allük a ü ngeni ekei sokun föför.” (Kal. 5:22, 23) Ren ach féffér múrinné fán koput me sóssót, neman epwe lukeato ekkewe ekkóch ar repwe etiwa ewe enlet me elingaaló Kot.​—1 Pet. 3:16, 17.

“Eman aramasöch epwe kini uän an angang.” (SalF. 14:14) Ikkefa ekkewe feiéch sipwe kini? Lupwen sia féfféréch ngeni aramas, ese mwáál repwe pwal féfféréch ngenikich. (SalF. 14:22) Ikaamwo aramas rese pwal féfféréch ngenikich, nge ach ákkeáni féffér mi múrinné epwe tongeni ápweteteei letiper mi tipeweires.​—Rom 12:20.

Chómmóng ra tongeni pwáraatá ifa usun ra feiéch seni ar féffér múrinné me kul seni féffér mi ngaw. Nengeni pwóróusen Nancy, iei alon: “Lón ai mámmááritá, ua kan seriperip me manawei a ésúfélúngaw me limengaw. Iwe nge, lupwen ua káé án Kot kewe allúk usun minne mi múrinné me apwénúetá, a poputá le lapóló ai pwapwa. Iei ua meefi pwe a wor aúchean manawei me ésúfélún.”

Ach apwapwaai letipen Jiowa, ina ewe popun mi lamot seni meinisin ach sipwe ámááraatá ewe napanap aramaséch. Ikaamwo chómmóng rese silei féfférúch kewe, nge Jiowa a silei. A silei iteiten eú me eú ach féffér me ekiek. (Ef. 6:7, 8) Iwe met mwirilóón? “Ewe Samol mi Lapalap a echeni eman mi aramasöch.” (SalF. 12:2) Ina minne, sipwe akkachocho le ámááraatá ewe napanap aramaséch. Jiowa a pwonei pwe “epwe ngeni chokewe mi föri mine a mürina ling me iteüöch me kinamwe.”​—Rom 2:10.