1. Met sókkun manaw ka eáni me mwen óm poputá le káé ewe Paipel?

 MET sókkun manaw ka eáni me mwen óm poputá le káé ewe Paipel ren Chón Pwáraatá Jiowa? Lape ngenikich sise sani le ekieki ena. Eli ach ekiek me féfférúch a fitaaló án ei fénúfan ekiek wóón minne mi pwúng me mwáál. Ika ina, iwe sia ‘nonom lon ei fanüfan, nge esap wor ach apilüköch, esap pwal wor ach Kot.’ (Ef. 2:12) Nge mwirin ach poputá le káé ewe Paipel, a siwililó manawach.

2. Met ka silei atun ka káé ewe Paipel?

² Atun ka káé ewe Paipel, ka silei pwe a wor Semom lón láng mi fókkun tongeok. Ka mirititi pwe ika ka mochen apwapwaai Jiowa me wiliti emén chón lón an we famili lón pekin ngún, a lamot óm kopwe fókkun ekkesiwili manawom me ekiekum. A lamot óm kopwe káé le féri met ekkewe Jiowa a erá pwe ra pwúng me ttii sonuk met ekkewe a erá pwe mi mwáál.​—Ef. 5:3-5.

3. Me ren Kolose 3:9, 10, met Jiowa a mochen ach sipwe féri, me met sipwe káé lón ei lesen?

³ Pokiten Jiowa i ewe Chón Férikichetá me Semach we lón láng, iwe a wor an pwúúng le fili epwe ifa féfférún chón an we famili lón pekin ngún. Me a mochen pwe me mwen ach sipwe papatais, sipwe fókkun achocho le “pwilitawu ewe manauen lom me föförün.” * (Álleani Kolose 3:9, 10.) Ei lesen epwe álisi chókkewe mi mochen papatais le pélúweni ekkeei úlúngát kapas eis: (1) Met weween “ewe manauen lom”? (2) Pwata Jiowa a mochen ach sipwe pwilit senikich? (3) Ifa usun sia tongeni féri ena? Nge ren kich ekkewe sia fen papatais, ei lesen epwe álisikich le túmúnú pwe site eánisefáli ekkewe napanap minen lóóm sia fen pwilit senikich.

4. Ifa féfférún emén atun a nóm fán nemenien “ewe manauen lom”?

⁴ Emén mi nóm fán nemenien “ewe manauen lom” a kan eáni ekiekin futuk me féfférún futuk. Eli a achéchééi pwisin i, nisossong, ese sile kilisou, me lamalamtekia. Eli a kan sani le katol sasingin me kachitoon kapasingaw, kachito mi limengaw are kachitoon féfférún akkachofesá. Eli a eáni ekkóch napanap mi múrinné, me eli a mengiringir ren ekkewe mettóch mi ngaw a apasa are féri. Nge ese naf an mochen le siwili ekiekin me féfférún.​—Kal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5.

5. Sia tongeni unusen pwilit senikich ekkewe napanap minen lóóm? Áweweei. (Föför 3:19)

⁵ Pokiten sise unuséch, iwe ese wor emén me leich a tongeni unusen péútaaló ekkewe ekiek me mochen mi ngaw seni me lón ekiekin me letipan. Fán ekkóch sipwe tongeni féri are apasa och mettóch me sia niamameló me mwirin. (Jer. 17:9; Jas. 3:2) Nge atun sia pwilit senikich ewe manawen lóóm, iwe esap chúen wor án ekiekin futuk me féfférún futuk nemenem wóóch. Iwe, sipwele wiliti emén aramas mi siwililó.​—Ais. 55:7; álleani Föför 3:19.

6. Pwata Jiowa a pese ngenikich ach sipwe péútaaló ekiek me féffér mi ngaw?

⁶ Jiowa a pese ngenikich ach sipwe péútaaló ekiek me féffér mi ngaw pokiten a fókkun tongekich me mochen ach sipwe eáni manaw mi pwapwa. (Ais. 48:17, 18) A silei pwe chókkewe rese fiu ngeni ar mochen mi ngaw, ra atolonga pwisin iir me ekkewe ekkóch lón feiengaw. Me a letipengaw atun a kúna ena.

7. Ikkefa ekkewe kefil mi nóm rech me ren Rom 12:1, 2?

⁷ Eli me mwan, ekkóch chienach kewe are chón ach famili repwe esiitakich atun sia achocho le ekkesiwili napanapach. (1 Pet. 4:3, 4) Eli repwe erá pwe a wor ach pwúúng le féri met úchék sia mochen me itá sisap mut ngeni ekkewe ekkóch ar repwe erenikich met sipwe féri. Nge chókkewe rese mochen álleasochisi án Jiowa allúk rese enletin ngaseló. Pún ren enletin, ra fen mut ngeni ei ótót mi nóm fán nemenien Satan an epwe etipetiper. (Álleani Rom 12:1, 2.) Kich meinisin a wor en me ach kefil, ika sipwe chék ákkeáni ewe manawen lóóm mi nóm fán nemenien tipis me án Satan ei ótót, are sipwe mut ngeni Jiowa an epwe ewilikich ngeni ewe sókkun aramas  mi múrinné sia tongeni wiliti lón ei fansoun.​—Ais. 64:8.

8. Met epwe álisikich le ttii senikich ekiek me féffér ese pwúng?

⁸ Jiowa a silei pwe a lamot fansoun me a lamot ach sipwe achocho le túmúnú senikich ekiek me féffér ese pwúng. (Kölf. 103:13, 14) Iwe nge, ren án Jiowa we Kapas, an we ngún mi fel, me an we mwicheich, a fang ngenikich ewe tipachem, péchékkúl, me álillis mi lamot ngenikich le ekkesiwil. Ese wor tipemwaramwar pwe a fen álisikich. Iei sipwe káé ekkóch mettóch mi álilliséch ka tongeni féri epwe atufichuk le sópweló óm pwilit sonuk ewe manawen lóóm pwe epwe fich óm kopwe papatais.

9. Met án Kot we Kapas a tongeni álisuk le féri?

⁹ Néúnéú ewe Paipel le etittinafichi pwisin en. Án Kot we Kapas a usun eú kilasen oori, a tongeni álisuk le etittina napanapen óm ekiek, kapas, me féffér. (Jas. 1:22-25) Ewe mi wisen káé ngonuk me pwal ekkóch Chón Kraist mi ásimaw ra tongeni fénok. Áwewe chék, ra tongeni néúnéú ekkewe wokisin le álisuk le esilla met ekkewe ka angangéch wóór me óm kewe apwangapwang. Ra tongeni áiti ngonuk ifa usun kopwe kúna ekkewe pwóróus seni Paipel mi álilliséch ngonuk ren ifa usun kopwe ú ngeni óm kewe féffér ese pwúng. Me Jiowa a chék mommolnetá le álisuk. A silefichi ifa usun epwe álisuk, me a silei masouen letipom. (SalF. 14:10; 15:11) Ina popun, kopwe aéér ngonuk le ikkiótek ngeni me kákkáé an we Kapas iteiten rán.

10. Met ka káé seni pwóróusen Elie?

¹⁰ Kopwe lúkúlúk pwe án Jiowa kewe allúk ra múrinné seni meinisin. Sia tongeni kúna feiéch seni ach álleasochisi meinisin met Jiowa a erenikich ach sipwe féri. Chókkewe mi etipeeú manawer ngeni án Jiowa kewe allúk ra kúna ésúfélúr, eáni eú manaw mi wor aúchean, me enletin pwapwa. (Kölf. 19:7-11) Nge chókkewe rese álleasochisi án Jiowa allúk, ra kúna sópwongawen ar féfféri ekkewe angangen futuk. Áwewe chék, iei met emén mwán itan Elie a apasa ren an túmúnúngaw ngeni án Kot kewe allúk. A mááritá ren inan kewe me seman iir mi tongei Jiowa. Nge lealúwélún a chiechi ngeni aramas mi ngaw. A poputá le angei drugs, eáni manaw mi limengaw me solá. Elie a erá pwe a kúna pwe a lapóló an nisossong me eáni féfférún akkachofesá. Iei met a erá: “Ua fen féri ekkewe mettóch meinisin ua fen káé pwe ese éch ngeni emén Chón Kraist an epwe féri.” Iwe nge, Elie ese ménúki met a fen káé me lealúwélún. Ló, ló, ló, a poputá le káésefál ewe Paipel. A fókkun achocho le péútaaló an kewe féffér mi ngaw me a papatais lón ewe 2000. Ifa usun an etipeeú manawan ngeni án Jiowa kewe allúk a álisi? Iei alon: “Iei a kinamwe ekieki me a limeliméch mwelien letipei.” * Pwóróusen Elie a áiti ngenikich pwe chókkewe rese mochen álleasochisi án Jiowa allúk ra pwisin atolonger lón feiengaw. Ikaamwo ina, nge Jiowa a tipemecheres le álisiir le ekkesiwil.

11. Ikkefa ekkewe mettóch Jiowa a oput?

¹¹ Kopwe káé le oput minne Jiowa a oput. (Kölf. 97:10) Ewe Paipel a erá pwe Jiowa a oput “wolamalamtekia, kapas chofana, pau mi niela aramas esap wor ar tipis.” (SalF. 6:16, 17) A pwal “oput chon niela aramas me chon atupu aramas.” (Kölf. 5:6) Jiowa a fókkun oput ekkena napanap me féffér pwe iwe  a nieló meinisin ekkewe aramasangaw lón fansoun Noa we pokiten ar achéúfetálei féfférún akkachofesá wóón fénúfan. (Ken. 6:13) Áwewe chék pwal iei eú pwóróus. Jiowa a erá me ren ewe soufós Malakai pwe a oput chókkewe mi eáni féfférún otuputup ren ar repwe mu seni pwúlúwer kewe ese wor tipisiir. Kot ese etiwa ar fel ngeni me epwe apwúngúúr ren féfférúr.​—Mal. 2:13-16; Ipru 13:4.

12. Met weween ach “oput mine a ngau”?

¹² Jiowa a mochen ach sipwe “oput mine a ngau.” (Rom 12:9) Ena kapas oput a wewe ngeni eú memmeef mi fókkun péchékkúl. A wewe ngeni ach fókkun oputáásini me annou och mettóch. Anchangei meefiom ika emén a erenuk óm kopwe áni eú sepien mwéngé mi pwot. Óm úchék ekieki ena, eli a efisi óm eningaw. A pwal ina usun, itá epwe pwal annou me rech ach pwal mwo nge ekiekin féri eú mettóch Jiowa a erá pwe a ngaw.

13. Pwata a lamot ach sipwe túmúnú ach ekiek?

¹³ Kopwe túmúnú ekiekum. Minne sia féri a kan fis seni met sia kan ekieki. Ina popun, Jesus a erenikich ach sipwe ttii senikich ekkewe sókkun ekiek mi tongeni efisi ach sipwe féri tipis watte. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Sia fókkun mochen apwapwaai Semach we lón láng. Ina popun, a fókkun aúchea ach sipwe mwittir ttii senikich sókkun ekiek mi ngaw a ppiitá lón ekiekich.

14. Met ach kapas a pwári usuch, me ikkefa ekkewe kapas eis a lamot ach sipwe pélúweniir?

¹⁴ Kopwe nemeniéchú óm kapas. Iei alon Jesus: ‘Ekewe mettoch mi towu seni lon awen [eman] ra pop seni lelukan.’ (Mat. 15:18) Ewer, ach kapas a kan enletin pwári ika kich met sókkun aramas. Ina popun, kopwe pwisin eisinuk ekkeei kapas eis: ‘Ua kan túmúnú ai usap kapas chofona, inaamwo ika ai kapas enlet epwe atolongaei lón osukosuk? Ika ngang mi pwúpwúlú, ua kan túmúnú ai usap sikepwach ngeni chókkewe esap iir pwúlúwei? Ua kan unusen túmúnú ai usap eáni ekkewe kapas mi limengaw? Ua kan pélúweni emén mi asongaei fán kinamwe?’ Kopwe kúna álilliséchún óm ekiekifichi usun ekkena kapas eis. Óm kapas a tongeni usun ekkewe terech mi teiifengeni eché úf. Ina popun, ika ka mochen pwilit sonuk ewe manawen lóóm, iwe a lamot óm kopwe úkú seni ekkewe sókkun fós mi chou, kapas chofona, me kapas mi limengaw.

15. Met weween ach chúfélúetá napanapach kewe minen lóóm “wóón ewe iráán ninni”?

¹⁵ Kopwe tipemecheres le féri ese lifilifil  met le siwili manawom. Ewe aposel Paulus a áeá eú kapas áwewe pwe epwe áiti ngenikich pwe a fókkun lamot ach sipwe siwili napanapen manawach. A makkeei pwe a lamot ach sipwe chúfélúetá napanapach kewe minen lóóm “wóón ewe iráán ninni.” (Rom 6:6, NW) A pwal wewe ngeni pwe sia mochen áppirú Kraist. A lamot ach sipwe otur senikich ekkewe napanap me féffér Jiowa a oput. A lamot ach sipwe féri ekkena mettóch pwe epwe limeliméch mwelien letipach me sipwe eáni ewe ápilúkúlúkún manaw esemuch. (Joh. 17:3; 1 Pet. 3:21) Chemeni pwe Jiowa esap siwili an kewe allúk pwe epwe apwapwakich. Nge a lamot pwe fen kich sipwe siwil me álleasochisi an kewe allúk.​—Ais. 1:16-18; 55:9.

16. Pwata a lamot ach sipwe úppós le sópweló le chék fiffiu ngeni apwangapwangen futuk?

¹⁶ Kopwe sópweló le fiu ngeni apwangapwangen futuk. Pwal mwo nge mwirin óm papatais, a chúen lamot óm kopwe sópweló le fiu ngeni mochenin futuk. Áwewe chék, iei pwóróusen emén mwán itan Maurício. Lealúwélún, a poputá le sani mwán. Ló, ló, ló, a chuuri Chón Pwáraatá Jiowa me a poputá le kákkáé ewe Paipel. Mwirin an ekkesiwili manawan, a papatais lón 2002. Inaamwo ika iei a fen angang ngeni Jiowa ren fite, fite ier, nge iei met a erá: “Upwe fen enlet pwe fán ekkóch, a lamot ai upwe fiu ngeni ekkewe mochen mi ngaw.” Maurício ese mut ngeni ena mettóch an epwe elichippúngú. Nge iei met a fen erá: “Ua kinamwe pokiten ua silei pwe atun ua filatá ai usap féri ekkena mochen ese pwúng, ua tongeni apwapwaai Jiowa.” *

17. Ifa usun pwóróusen Nabiha a apéchékkúlok?

¹⁷ Tingorei Jiowa an epwe álisuk, me lúkúlúk wóón an we ngún mi fel, nge esap pwisin wóón óm péchékkúl. (Kal. 5:22; Fil. 4:6) A lamot ach sipwe fókkun achocho ren ach sipwe pwilit senikich ewe manawen lóóm me sisap liwiniti. Áwewe chék ren pwóróusen emén fefin itan Nabiha. Seman we a likitaló atun a chúen wonu ierin. Iei met a erá: “A fókkun áweires met a fis.” Atun Nabiha a mámmááritá, a fókkun lallapóló an nisossong me lingeringerikkái. A poputá le amémé drugs, iwe a ares me kalapus ren fite ier. Ekkewe Chón Pwáraatá Jiowa mi etto afalafal lón ewe kalapus, ra poputá le káé ngeni. A poputá le fókkun sissiwililó manawen Nabiha. A erá: “A mecheres ai upwe  likitaló ekkóch féfférúi kewe mi ngaw, nge a fókkun áweires ai upwe úkú seni ai úkkún suupwa.” Nabiha a fókkun achocho ren lap seni eú ier, iwe ló, ló, ló, a tongeni úkú seni an úkkún suupwa. Met a álisi? Iei alon: “Ai ikkiótek ngeni Jiowa ina met a fókkun álisiei le úkú seni ai úkkún suupwa.” Iei a kan ekkereni ekkewe ekkóch: “Ua lúkú pwe ika ua tongeni ekkesiwililó ren ai upwe apwapwaai Jiowa, iwe meinisin ra pwal tongeni!” *

18. Me ren 1 Korint 6:9-11, met chómmóng me lein néún Kot kewe chón angang ra fen tufichin féri?

¹⁸ Lón fansoun ekkewe aposel, ekkóch me lein ekkewe mwán me fefin Jiowa a filir pwe repwe fiti Kraist le nemenem, ra fen piin féri ekkewe mettóch mi fókkun ngaw. Áwewe chék, ekkóch me leir ra eáni féfférún lisowu lúkún pwúpwúlú, lisowu lefilen mwán me mwán, fefin me fefin, me solá. Iwe nge, ren álillisin án Kot we ngún mi fel, ra tufichin siwili manawer. (Álleani 1 Korint 6:9-11.) A pwal ina usun lón ei fansoun, ewe Paipel a fen álisi fite million aramas le ekkesiwili manawer. * Ra fen úkú seni féfférúr kewe mi ngaw mi fókkun áweires ar repwe likitiireló. Pwóróuseer a pwári pwe ka pwal tongeni ekkesiwili manawom me okkufu féffér mi ngaw pwe epwe fich óm kopwe papatais.

19. Met sipwe káé lón en lesen mwirin?

¹⁹ Me lúkún án ekkewe mi mochen papatais fókkun achocho le pwilit seniir ewe manawen lóóm, a lamot ar repwe pwal fókkun achocho le éúféúfa ngeniir ewe manaw mi fé. En lesen mwirin, epwe pwóróus wóón ifa usun sia tongeni féri ena me ifa usun ekkewe ekkóch ra tongeni álisikich.