1, 2. Mwirin án Petrus attaw unusen eú pwiin, menni lesen mi lamot a káé?

 FÚMÉN me lein néún Jesus kewe chón káé ra attaw unusen pwiin lón ewe Nóómun Kalilea. Nge rese fókkun liap. Iei a lesossor, me Jesus ewe a manawsefálitá, a útá leppi me nennewuur. Iwe, a ereniir, “‘Oupwe aturätiu nöümi we chew lepelifichin wami na, iwe, oupwe liap.’ Iei mine ra aturätiu nöür we chew, nge resap chüen tongeni atekinatä won waar we, pun a chomong ik ra tup lon.”​—Joh. 21:1-6.

² Jesus a amwéngééni néún kewe chón káé pilawa me iik fán iten mwéngéén lesossor. Mwirin, a sápe ngeni Simon Petrus me eisini: “Saimon, noun Jon, ifa usun, ke tongeiei lap seni ekkeei?” Jesus a silei pwe Petrus a fókkun sani attaw. Neman Jesus a eisini Petrus ika a tongei i me minne a asukula lap seni an we angang, ina angangen attaw. Petrus a pélúweni Jesus: “Ewer, ai Samol, en ka silei pwe üa echenuk.” (Joh. 21:15; TF) Seni ena ránin, Petrus a ánnetatá pwe mi enlet met a apasa lón ena atun. A pwáraatá an tong ngeni Kraist ren an tinikken le afalafal, me i a wiliti úrelapen ewe mwichefelin Chón Kraist.

3. Met a lamot ekkewe Chón Kraist repwe túmúnúúr seni?

 ³ Met sia tongeni káé seni minne Jesus a ereni Petrus? A lamot sipwe túmúnú ach tong ngeni Kraist pwe ete apwangapwangoló. Jesus a silei pwe manawach lón ei ótót epwe atoto watteen aúrek me sipwe kúna weires. Lón án Jesus we kapas áwewe usun ewe chón amwora pwikil a erá pwe ekkóch aramas repwe etiwa “ewe kapas usun Mwün Kot,” nge me lepoputáán repwe tinikken. Nge mwirin, “öürek usun manauen ikenai me pwapwan wöün fanüfan” repwe “amopu ewe kapasen Kot” me chókkana repwe apwangapwangoló lón ar tinikken. (Mat. 13:19-22; Mark. 4:19) Ika sise túmúnúéch, aúrekin manawach rán me rán a tongeni eppeti ach angang ngeni Jiowa. Iwe, iei met Jesus a éúréúra ngeni néún kewe chón káé: “Oupwe afälikemi, pwe lelukemi esap chouchou ren mongömong me ünüpuch, pwal ren öürekin manauen ikenai.”​—Luk. 21:34.

4. Met epwe álisikich le silei ika mi péchékkúl ach tong ngeni Kraist? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

⁴ Sia tongeni pwal usun Petrus le pwáraatá pwe sia tongei Kraist ren ach akkomwa ewe angangen afalafal lón manawach. Ifa usun sia tongeni túmúnú pwe sipwe chék ikkina usun? Sia tongeni eisini pwisin kich: ‘Met ua kon aúcheani lap seni meinisin lón manawei? Ai pwapwa a kan feito seni ai angang ngeni Jiowa are ai féri pwal ekkóch mettóch?’ Ren ach sipwe tongeni pélúweni ekkena kapas eis, sipwe etittina úlúngát mettóch lón manawach mi tongeni apwangapwangaaló ach tong ngeni Kraist. Ikkeei: ach angangen moni, ach minen kunou, me mettóchun aion.

5. Ifa ewe wis mi lamot ekkewe mékúren famili repwe apwénúetá?

⁵ Petrus ese chék attaw pokiten an sani, nge ina an angang mi atufichi an famili. Lón ei fansoun, Jiowa a pwal ewisa ngeni ekkewe mékúren famili ewe wis ar repwe atufichi ar famili. (1 Tim. 5:8) A lamot repwe angang weires le apwénúetá wiser na. Iwe nge, lón ekkeei ránin lesópwólóón, angangen moni a tongeni atoto watteen aúrek.

6. Pwata angangen moni a tongeni atoto watteen aúrek?

⁶ Fán chómmóng, a kon tepetep aramas mi osupwangen angangen moni lap seni ekkewe angang mi suuk ngeniir. Iwe, pokiten ena, chómmóng ra kan achocho me emmiisfengen ren ar repwe kúnékún ar angang. Chómmóng ra meefi pwe mi lamot repwe angangoló ren pwal fitu awa, nge fán chómmóng epwe chék kúkkún peioffur. Ekkewe kompeni ra kan sótun le awatteeló úkúkún ekkewe pisek ra féri nge akúkkúnaló úkúkún ekkewe chón angang repwe wisen fériir. Ina popun ekkewe chón angang ra kan aúrek, pekkusuló, me pwal mwo nge semmweniló. Chómmóng leir ra lólilen pwe a tongeni péút seniir ar angang ika rese féri met chék néúr boss a ereniir repwe féri.

7, 8. (a) Ié we sia tuppwél ngeni lap seni meinisin? (b) Ifa ewe lesen mi lamot pwiich we lón Thailand a káé usun an angang?

⁷ Pokiten kich Chón Kraist, sia tuppwél  ngeni Jiowa lap seni meinisin, kapachelong néúch boss. (Luk. 10:27) Ach angangen moni a atufichikich le ataweei minne mi lamot ngeni manawach me a álisatá ach angangen afalafal. Nge ika sise túmúnúéch, ach angang a tongeni eppeti ach kókkótun fel. Sia tongeni káé seni met emén pwiich lón Thailand a féri. A erá: “Lón ai angang, ua kan féri computer mi ta, me ua fókkun sani ena angang, nge a lamot upwe angang fite fite awa. Pokiten ena, a fókkun ekis chék ai fansoun le féri mettóchun lúkú. Ló, ló, ló, ua mirititi pwe mi lamot upwe siwili ai angang pwe upwe tongeni akkomwa angangen ewe Mwúún Kot lón manawei.” Met pwiich ei a féri?

⁸ Iei met a erá: “Mwirin ai ekieki me akkóta minne upwe féri úkúkún eú ier, ua filatá ai upwele amémé ice cream wóón al. Lepoputáán, a nafangaw ai moni tolong me ua lichippúng. Lupwen chienei kewe chón angang lóóm ra kúnaei ra kan takiriei me eisiniei ika pwata ua meefi pwe a éch amémé ice cream lap seni ai angang wóón computer lón eú leeni mi aircon. Ua iótek ngeni Jiowa, me tingorei an epwe álisiei le likiitú me tikeri minne ua achocho ngeni, ina ai upwe awattei ai fansoun fán iten mettóchun lúkú. Ló, ló, ló, a échúló ai angang. Ua poputá le sileeló met ekkewe chón kamé ra kan sani, me ua lipwákéchúló le ffér ice cream. Ekiseló mwirin, a kan méló meinisin ai ice cream iteiten rán. Ren enletin, a lapóló ai moni tolong lap seni lón ewe atun ua angang wóón computer. A lapóló ai pwapwa pún use chúen meefi ewe aúrek ua kan meefi lón ai we angang lóóm. Nge lap seni meinisin, iei ua meefi pwe ua arap ngeni Jiowa.”​—Álleani Mateus 5:3, 6.

9. Ifa usun sia tongeni sópweló le eáni ekiek mi pwúng usun ach angangen moni?

⁹ Jiowa a pwapwa ren ach angang weires. Angang weires a atoto feiéch. (SalF. 12:14) Nge mi lamot sipwe túmúnú pwe site poputá le akkomwa lón manawach ach angangen moni lap seni ach angang ngeni Jiowa. Iei met Jesus a erá usun minne mi lamot ngenikich lón pekin aion: “Oupwe chök ekieki lon letipemi ewe Mwün Kot me pwüngün, iwe, i epwe ngenikemi ekei mettoch meinisin.” (Mat. 6:33) Nge ifa usun sia tongeni esilla ika kich mi eáni ewe ekiek mi pwúng usun ach angangen moni? Sia tongeni eisini pwisin kich, ‘Ua meefi pwe ai angangen moni a apwapwa me ámmeseik nge ai angang ngeni Kot ese kon lien aúchea me a pwal mwo nge echchipwang?’ Ach ekieki ena kapas eis epwe álisikich le mirititi met sia enletin pwapwaiti.

10. Menni lesen mi lamot Jesus a áiti ngenikich?

¹⁰ Jesus a áiti ngenikich met itá úrúrún sipwe akkomwa lón manawach. Lón eú atun, a ló ren rúúemén pwipwi lón imwer we, Maria me Marta. Mwittir chék, Marta a poputá le ammólnatá mwéngé fán itan, nge Maria a mómmóót únúkkún Jesus me a aúseling ngeni atun a asukula i. Marta a ngúnúngúnúngaw ren án Maria ese álisi. Jesus a ereni Marta: “Maria a filätä ewe mettoch mi aüchea, esap wor eman epwe angei seni.” (Luk. 10:38-42) Jesus a áiti ngenikich eú  lesen mi lamot ren met a ereni Marta. Ika sise mochen ach ataweei osupwangach lón pekin aion epwe erikikicheló me sipwe ánnetatá ach tong ngeni Kraist, mi lamot sipwe fili “ewe mettoch mi aüchea.” Weween pwe ach riri ngeni Jiowa ina ewe mi lamot sipwe akakkomwa lón manawach lap seni meinisin.

11. Met ewe Paipel a apasa usun ewe mettóch asésé?

¹¹ A chómmóng angang sia féri lón manawach, iwe a éch sipwe awora fansoun le asésé. Iei met a mak lón Paipel: “A mürina seni meinisin pwe eman aramas epwe mongö o ün, epwe pwal pwapwa lon an angang weires.” (SalAf. 2:24) Jesus a mirititi pwe mi lamot án néún kewe chón káé repwe asésé. Áwewe chék, mwirin ar angang weires lón ewe angangen afalafal, Jesus a ereniir: “Ousipwe feila oukich chök lon eu leni mi toau seni lenien aramas, pwe oupwe tongeni ekis asösö.”​—Mark. 6:31, 32.

12. Pwata a lamot sipwe túmúnúéch ren ekkewe minen apwapwa me kunou? Apwóróusa eú pwóróus.

¹² Minen apwapwa me kunou ra tongeni asésékich. Nge mi lamot sipwe túmúnú pwe site poputá le akkomwer lón manawach. Lón fansoun ekkewe aposel, chómmóng ra eáni ei sókkun ekiek: “Ousipwe momongö o ükün, pun lesor sipwe mäla.” (1 Kor. 15:32) Ena sókkun ekiek a pwal chéú ikenái. Áwewe chék, emén alúwél lón Notoun Iurop a poputá le fiti ach kewe mwich. Nge a kon sani minen apwapwa, iwe a úkútiw le chiechi ngeni Chón Pwáraatá Jiowa. Ló, ló, ló, a mirititi pwe an kon nefótófót wóón minen apwapwa a atoto ngeni chómmóng osukosuk. A poputásefál le káé Paipel, iwe mwirin och fansoun, a tongeni poputá le afalafala ewe kapas allim. Mwirin an a papatais, a erá: “Ewe chék mettóch ua niamam ren, ina ai asolapaaló watteen fansoun me mwen ai mirititi pwe ach angang ngeni Jiowa a atoto watteen pwapwa lap seni ach kútta pwisin pwapwaach me ren minne ei fénúfan a awora.”

13. (a) Eáni eú kapas áwewe mi pwáraatá ngawen an epwe kon luló ach minen apwapwa me kunou. (b) Met a tongeni álisikich le eáni ewe ekiek mi pwúng fán iten minen apwapwa me kunou?

¹³ Ach minen kunou itá epwe asésékich me álisikich le meefi péchékkúlsefál. Iwe, ifa úkúkún fansoun itá sipwe áeá lón ach kunou? Ren ach sipwe pélúweni ena kapas eis, sia tongeni ekieki ei kapas áwewe. Chómmóng aramas ra sani le mwéngé cake me okasi. Nge sia silei pwe ika sia kan mwéngé ekkena sókkun iteitan, iwe, sipwe semmwen. Ika sia mochen ach sipwe péchékkúl, mi lamot sipwe mwéngé ekkewe sókkun mwéngé mi wor vitamin lón. Pwal ina chék usun, ika sia áeá lap ngeni ach fansoun fán iten minen apwapwa me kunou, ena mettóch epwe angawaló ach riri ngeni Jiowa. Met a tongeni álisikich le silei ika sia eáni ewe ekiek mi pwúng usun minen kunou? Iei eú mettóch sia tongeni féri. Lón unusen eú wiik sipwe makkeetiw úkúkún ekkewe awa sia néúni lón ach angang ngeni Jiowa, áwewe chék ren ach fiti mwich, fiti angangen afalafal, me káé Paipel. Mwirin, sia tongeni makkeetiw úkúkún ekkewe awa sia néúni lón pwal ena wiik fán iten ach minen kunou, áwewe chék ren urumwot, video game, are katol TV. Lupwen sia apépéfengeni ekkena awa, met a áiti ngenikich? Mi lamot sipwe féri ekkesiwil?​—Álleani Efisos 5:15, 16.

14. Met a tongeni álisikich le filatá ewe sókkun minen apwapwa me kunou mi múrinné?

 ¹⁴ Jiowa a mut ngenikich ach sipwe filatá met sipwe eáni minen kunou, me ekkewe mékúren famili ra tongeni wisen filatá fán iten ar famili. Lón ewe Paipel, Jiowa a ngenikich ekkewe kapasen emmwen mi pwáraatá ekiekin. Ekkena kapasen emmwen ra álisikich le eáni kefil mi múrinné. * Minen kunou mi múrinné, ina “eu lifang me ren Kot.” (SalAf. 3:12, 13) Pwúngún pwe emén me emén aramas a kan wor en me an minen apwapwa a sani. (Kal. 6:4, 5) Iwe nge, ese lifilifil met sókkun minen apwapwa sia filatá mi chúen lamot ach sipwe túmúnúéch. Jesus a erá: “Ia wöümi a nom ie, ikenan lelukemi epwe pwal nom ie.” (Mat. 6:21) Ach tong ngeni ach we King, Jesus, a amwékútúkich le eáni ekiek, fós, me féffér mi pwáraatá pwe ewe Mwúún Kot, ina met a lamot lón manawach lap seni meinisin.​—Fil. 1:9, 10.

15, 16. (a) Ifa usun ewe mettóch tongen pisek a tongeni sáreikich? (b) Menni emmwen mi múrinné Jesus a ngenikich usun mettóchun aion?

¹⁵ Chómmóng aramas ikenái ra meefi pwe a lamot repwe eáni ekkewe mineféén pisek mi kerán katowu, ren choweán úf, phone, computer, me metakkan. Ra fen tipetipeló ren ewe mettóch tongen pisek, ewe sókkun manaw emén a kon aúcheani moni me pisek lap seni meinisin. Ekieki ika met a kon lamot lón manawom, manawen emén Chón Kraist. Pwisin eisinuk: ‘A kon lap ewe  fansoun ua áeá le ekieki usun ekkewe mineféén tarakú are mineféén stylin úf lap seni ai ammólnatá ngeni ekkewe mwich? Ua kon osukosuk ren chómmóngun ai kewe angang rán me rán, iwe a akúkkúnaló ai fansoun iótek are álleani Paipel?’ Ika sise túmúnúéch, tongen pisek a tongeni akkomw lón manawach lap seni ach tong ngeni Kraist. Sipwe ekieki alon Jesus ei: “Oupwe mamasa o tümwünüöchükemi seni sokopaten mochenia meinisin.” (Luk. 12:15) Pwata a erá ena?

¹⁶ Jesus a erá pwe “esap wor eman a tongeni angang ngeni ruoman samol.” A pwal erá: “Ousap tongeni angangepök ngeni Kot me wöün fanüfan.” Ese tufich án emén epwe akkomwa Jiowa lón manawan nge pwal nefotofot wóón an achocho ngeni mettóchun aion. Jesus a erá: “Pun epwe oput eman, nge epwe echeni ewe eman, ika epwe tipeni eman, nge epwe turunufasei ewe eman.” (Mat. 6:24) Pokiten sise unuséch, a lamot sipwe sópweló le fiffiu ngeni “mochenian fitukach,” kapachelong tongen pisek.​—Ef. 2:3.

17. (a) Pwata a weires ngeni ekkóch ar repwe eáni ewe ekiek mi pwúng usun mettóchun aion? (b) Met a tongeni álisikich le ú ngeni tongen pisek?

¹⁷ Chómmóng aramas ra fókkun nefotofot wóón pwisin mocheniir me minne epwe apwapwaar, iwe a weires ar repwe eáni ewe ekiek mi pwúng usun mettóchun aion. (Álleani 1 Korint 2:14.) Iwe pokiten ena, a tongeni weires ngeniir ar repwe esilla sókkofesenin met mi pwúng me met mi mwáál. (Ipru 5:11-14) Ar mocheniaiti pisek a tongeni péppéchékúleló. Nge lupwen a lapóló pisekiir, a fen pwal ina lapólóón ar mocheniaiti pwal ekkóch. (SalAf. 5:10) Nge mi wor met sia tongeni féri pwe sipwe tongeni ú ngeni ena sókkun ekiek. Ach álleani ewe Kapasen Kot iteitan a tongeni apéchékkúlakich ach sipwe ú ngeni tongen pisek. (1 Pet. 2:2) Jesus a ekilonei usun án Jiowa tipachem, me an féri ena a álisi le ú ngeni án ewe Tefil sótuni i. (Mat. 4:8-10) Pwal ina usun ikenái, ika sia mochen ú ngeni tongen pisek, mi lamot sipwe apwénúetá lón manawach ekkewe kapasen emmwen seni Jiowa mi pwáraatá an tipachem. Ach féri ena epwe pwári ngeni Jesus pwe sia tongei i lap seni mettóchun aion.

18. Met ka tipeppós le féri?

¹⁸ Lupwen Jesus a eisini Petrus, “Ke tongeiei lap seni ekkeei?” i a mochen áiti ngeni Petrus pwe mi lamot an angang ngeni Jiowa epwe akkomw lón manawan. Weween iten Petrus we, “Eféú Faú.” Ekkewe napanap mi múrinné a napanapeni sia tongeni apépé ngeni eféú faú mi péchékkúl. (Föf. 4:5-20) A pwal ina usun ikenái, sia mochen pwe ach tong ngeni Kraist epwe péchékkúl. Iwe, sia túmúnú pwe ach angangen moni, ach minen kunou, me mettóchun aion resap akkomw lón manawach. Ika sia féri ena, usun itá sia usun Petrus le erá: “Samol, en ka silei pwe üa echenuk.”