1-2. (a) Ifa ewe pwóróus mi pwáraatá pwe a pwúkún nóm ren aramas ewe memmeefin mochen kúna ourur me ewe tufichin awora ourur? (b) Ifa usun ekkóch semirit ra kúna riáfféú?

A PWÚKÚN nóm ren aramas ewe memmeefin mochen kúna ourur me a pwal nóm rer ewe tufich mi amwarar le awora ourur. Áwewe chék, atun emén semirit a turuló me a kinás pwásukun atun a urumwot, epwe ssá ngeni inan kewe me seman fán an kechiw. Saminne seman kana me inan ra tongeni amóói kinásan na, nge ra tongeni echipa. Repwe tongeni eisini ika met a fis, télú chénún mesan, me cháácháári pwe epwe chipeló, me neman repwe sáfeni kinásan we are ootáini. Ekis me ekis epwe chipeló, me neman epwe pwal mwo nge poputá le urumwotsefál. Ló, ló, ló, epwe mó kinásan we.

² Iwe nge, fán ekkóch ekkewe semirit ra tongeni kinás lón eú napanap mi fókkun lululó áweiresin. Ekkóch ra kirikiringaw ngeniir lón pekin lisowu. Neman a fis ngeniir fán eú are a fen fán fite. Nge ese lifilifil ika fán fite a fis, nge ewe chón kirikiringaw ngeniir a fen efisi ngeniir watteen kinás lón letiper ese tongeni mó. Fán ekkóch, ewe chón kirikiringaw a angei kapwúngún me chappen an féffér, nge fán ekkóch usun itá ese angei chappen an tipis. Nge inaamwo ika ewe chón kirikiringaw a fen mwittir kapwúng nge ewe mi fis ngeni ewe kirikiringaw a chúen meefi riáfféú ren fite ier pwal mwo nge atun a fen wattetá.

3. Me ren 2 Korint 1:3, 4, met letipen Jiowa, me ikkefa ekkewe kapas eis sipwe káé?

³ Ika emén Chón Kraist mi fis ngeni kirikiringaw me lekúkkúnún a chúen riáfféú ren metekin letipan lupwen a fen wattetá, iwe met sókkun álillis a wor fán itan? (Álleani 2 Korint 1:3, 4.) A ffat pwe letipen Jiowa pwe néún kewe siip repwe kúna ewe  tong me ourur mi lamot ngeniir. Ina minne, sipwe káé ekkeei úlúngát kapas eis: (1) Pwata mi lamot chókkewe mi likiitú fán féfférún kirikiringaw me lekúkkúnúr repwe angei ourur? (2) Ié kewe repwe awora ngeniir ourur? (3) Ifa usun sipwe tongeni oururuur?

4-5. (a) Pwata a lamot ach sipwe mirititi pwe ekkewe semirit ra sókkóló seni ekkewe watte? (b) Ifa usun a ta án emén semirit tufichin lúkúlúk wóón aramas lupwen a fis ngeni féfférún kirikiringaw?

⁴ Pwata a chúen lamot ourur ngeni ekkóch watte mi fen fis ngeniir kirikiringaw me lekúkkúnúr inaamwo ika a fen fis fite ier a ló? Ren ach sipwe weweiti, mi lamot sipwe lóóm mirititi pwe ekkewe semirit ra fókkun sókkóló seni ekkewe watte. Fán chómmóng efeiengawen án aramas féfféringaw ngeni ekkewe semirit, a sókko seni ekkewe watte. Sipwe nengeni ekkóch pwóróus.

⁵ A lamot ngeni semirit ar repwe ririéch ngeni chókkewe mi wisen ámááriiretá me túmúnúúr. Ena sókkun riri a anúkúnúkéchú ekkewe semirit me áiti ngeniir ar repwe lúkúlúkú chókkewe mi tongeer. (Kölf. 22:9) A elichippúng pwe fán chómmóng ewe féfférún kirikiringaw a pwisin fis lón imwen ewe semirit we, me fán chómmóng ekkewe chón kirikiringaw, iir chón án ewe semirit we famili are chiechien an we famili. Kataan án ewe semirit lúkúlúk lón ena sókkun napanap a áweiresi an epwe chúen lúkúlúk wóón aramas, pwal mwo nge mwirin fite fite ier.

6. Pwata ewe féfférún kirikiringaw lón pekin lisowu a fókkun ánioput me efeiengaw?

⁶ Ekkewe semirit rese tongeni túmúnú pwisin iir, me ewe féfférún kirikiringaw ngeniir a fókkun ánioput me efeiengaw. A kon watte efeiengawan ngeni ewe semirit ika emén a kirikiringaw ngeni me eriáni an epwe féri féfférún lisowu ngeni lupwen a chúen kúkkún nge esaamwo mmólnetá lón pekin inis, memmeef me ekiek wóón ena sókkun féffér lefilen ekkewe mi pwúpwúlú. Féfférún kirikiringaw a tongeni fókkun aosukosuka án ekkewe semirit ekiek usun pwisin iir, pwisin aúchear, usun ewe féfférún lisowu, are ngeni chókkewe mi mochen chiechiéch ngeniir.

7. (a) Pwata a tongeni mecheres ngeni emén chón kirikiringaw an epwe otupu emén semirit, me ifa usun a kan féri? (b) Met mwirilóón ekkena esin kapas chofona?

⁷ Ekkewe semirit resaamwo unusen ásimaw lón ar tufichin ekiek, apwúngaló mettóch, are esilla met mi efeiengaw me sú seniir. (1 Kor. 13:11) Ina minne a mmen mecheres ngeni ekkewe chón kirikiringaw ar repwe otupu ekkewe semirit. Ekkewe chón kirikiringaw ra eáni chofona ngeniir nge a tongeni efeiengawer, áwewe chék ra ereniir pún tipisiir pwisin an fis ngeniir ewe kirikiringaw, repwe amonomonaló minne a fis, ese wor epwe lúkúúr ika ra oturuur, are ewe féfférún lisowu lefilen emén semirit me emén watte ina eú minen pwáraatán ar enletin tongefengeniir. Ekkena esin pwóróus mi chofona ra tongeni aosukosuka án ewe semirit tufichin ekiek me an tufichin esilla met mi wesewesen enlet ren fite fite ier. Ena semirit a tongeni mááritá me eáni ewe ekiek pwe a fen limengaw, tatakkis me ese fich ngeni an epwe wor tongan me án ekkewe ekkóch repwe oururu.

8. Pwata sia tongeni lúkúlúk pwe Jiowa a tongeni awora ourur ngeni chókkewe mi riáfféú ren met a fis ngeniir?

⁸ Ina minne, sise máirú pwe ena féfférún kirikiringaw a tongeni efisi án emén meefi riáfféú ren fite fite ier. A ifa me lululóón ngawen ena féffér! Chéúfetálin ena féffér a chék ánnetatá pwe sia nóm lón ekkewe ránin lesópwólóón, ikewe chómmóng “resap eäni tong” ewe esin tong mi pwúkún wor lefilen chón eú famili me ikewe “ekewe aramasangau me soulängatuputup repwe chök fokun ngauala.” (2 Tim. 3:1-5, 13) Án Satan kewe minen otuputup ra  fókkun ngaw, me a elichippúng lupwen aramas ra féri met ewe Tefil a pwapwa ren. Iwe nge, Jiowa a fókkun péchékkúl seni Satan me chókkewe mi féri minne Satan a sani. Jiowa a silei met Satan a kan féri. Sia tongeni lúkúlúk pwe a pwal fókkun silei ach kewe riáfféú me a tongeni oururukich. Sia feiéch le angang ngeni “ewe Kot mi echipakich lon mettoch meinisin. A akachipakich lon ach riaföü meinisin, pwe pwal kich sipwe tongeni echipa chokewe mi nom lon sokopaten riaföü meinisin ren ewe chip sia püsin angei me ren Kot.” (2 Kor. 1:3, 4) Nge, ié kewe Jiowa a néúnéú ar repwe awora ourur?

9. Met Jiowa epwe féri fán iten chókkewe pwisin ar famili ra fen likitiireló me ren alon Tafit we lón Kölfel 27:10?

⁹ Chókkewe semer kewe me iner rese túmúnúúr seni féfférún kirikiringaw, are a fis ngeniir féfférún kirikiringaw seni iir kewe mi fen sissileer, iir a ákkáeúin lamot ngeniir ourur. Tafit ewe soumakken kélfel a silei pwe sia tongeni unusen lúkúlúk wóón Jiowa an epwe oururukich. (Álleani Kölfel 27:10.) A wor án Tafit lúkú pwe Jiowa a túmúnú chókkewe ar famili ra likitiireló. Ifa usun Jiowa a féri ena? A néúnéú néún kewe chón angang mi tuppwél. Chienach kewe chón fel ngeni Jiowa, iir ach famili lón pekin lúkú. Áwewe chék, Jesus a erá pwe chókkewe mi fiti i le fel ngeni Jiowa, iir pwiin, fefinan, me inan.​—Mat. 12:48-50.

10. Ifa usun aposel Paulus a áweweei an angang lón wisan we emén mwán mi ásimaw?

¹⁰ Nengeni eú pwóróus usun ewe sókkun riri mi usun ririin eú famili lón ewe mwichefelin Chón Kraist. Ewe aposel Paulus i emén mwán mi ásimaw mi tuppwél me angang weires. A isetiw eú leenien áppirú mi múrinné, me Kot a pwal mwo nge emmweni an epwe ereni ekkewe ekkóch ar repwe áppirú i usun chék an áppirú Kraist. (1 Kor. 11:1) Nengeni án Paulus áweweei an angang lón wisan we emén mwán mi ásimaw: “Aia tipepwetete lupwen aia nonom remi, usun eman in a tümwünü püsin nöün kana.” (1 Tes. 2:7) Ekkewe mwán mi ásimaw mi tuppwél ikenái ra pwal tongeni angepwetete lón ar kapas atun ra néúnéú ewe Paipel le oururu chókkewe mi lamot ngeniir álillis.

11. Met a pwári pwe esap chék wisen ekkewe mwán mi ásimaw ar repwe awora ourur?

 ¹¹ Itá wisen chék ekkewe mwán mi ásimaw ar repwe oururu chókkewe mi fis ngeniir kirikiringaw? Aapw. Wisach meinisin ach sipwe ‘echipafengenikich.’ (1 Tes. 4:18) Ekkewe Chón Kraist fefin mi ásimaw ra tongeni enletin oururu chienach kewe nengngin me fefin. A fich án Jiowa Kot pwisin áwewe i ngeni emén in mi oururu néún we át. (Ais. 66:13) A wor pwóróus lón Paipel usun án ekkewe fefin oururu chókkewe mi riáfféú. (Hiop 42:11) A ifa me pwapwaan Jiowa le kúna ekkewe Chón Kraist fefin ikenái iir mi oururu chiener kewe fefin me nengngin iir mi riáfféú ren metekin letiper! Fán ekkóch, emén are rúúemén mwán mi ásimaw ra tongeni tingorei emén Chón Kraist fefin mi ásimaw an epwe álisi chienach kewe nengngin me fefin iir mi riáfféú. *

12. Met sipwe túmúnúéchú ach sisap féri?

¹² Pwúngún, sia túmúnúéchú ach sisap eisini pwiich kewe ekkewe pwóróus resap kinamwe le pwári. (1 Tes. 4:11) Iwe nge, met sipwe tongeni féri ika chókkewe mi lamot ngeniir álillis ra mochen etiwa álillis me ourur? Sipwe pwóróus wóón nimu mettóch sia káé seni Paipel mi tongeni álisi ekkewe ekkóch.

13. Met néún Jiowa we chónláng a féri fán iten Elias me ren 1 King 19:5-8, me ifa usun sipwe tongeni áppirú minne ena chónláng a féri?

¹³ Awora met epwe álisi ewe mi riáfféú. Lupwen ewe soufós Elias a sú seni chókkewe mi mochen nieló, a fókkun letipengaw pwe a áneánei an epwe chék máló. Jiowa a tiinaaló emén chónláng mi manaman ngeni ena mwán mi letipechou. Ena chónláng a awora met epwe fókkun álisi. A ngeni Elias anan mwéngé mi pwich, me a pesei an epwe mwéngé. (Álleani 1 King 19:5-8.) Ena pwóróus a áiti ngenikich eú lesen mi lamot: Fán ekkóch, eú féfférún kirekiréch mi chék kisikis a tongeni watte álillisin. Neman och mwéngé, ekis liffang, are mak ngeniir taropwe epwe tongeni ámmeef ngeni pwiich we mi letipechou pwe sia tongei me áfánni. Ika sise kon lien kinamwe le fós ngeni emén usun meefian, nge sia chúen tongeni pwári ach tongei ren ach féri ekkena mettóch.

14. Ifa ewe lesen sia tongeni káé seni pwóróusen Elias?

¹⁴ Féri pwe ewe mi riáfféú epwe meefi núkúnúkéch me kinamwe. Sia tongeni káé pwal eú lesen seni pwóróusen Elias. Jiowa a féri eú manaman ren an atufichi ena soufós lón an sáittam ngeni ewe chuuk Horep. Neman Elias a meefi núkúnúkéch lón ena leeni mi towau, ikewe Jiowa a féri ewe pwonen etipeeú ie lefiler me néún kewe aramas fitepúkú ier a ló. Neman a meefi pwe a kinamwe ren an towauoló seni chón koputan kewe mi mochen nieló. Ifa ewe lesen sia tongeni káé seni? Ika sia mochen oururu chókkewe mi fis ngeniir kirikiringaw, neman a lamot ach sipwe akkomw álisiir ar repwe meefi núkúnúkéch. Áwewe chék, ekkewe mwán mi ásimaw itá repwe ekieki pwe neman emén chienach fefin are nengngin mi riáfféú esap sani le fós lón ewe Leenien Mwich, nge epwe fen meefi kinamwe me núkúnúkéch lón pwisin imwan we usun itá nge ra chék akkasos fán únúmer kofi. Nge neman ekkóch repwe fen meefi kinamwe lón ewe Leenien Mwich.

15-16. Met weween án emén epwe aúselingéch?

¹⁵ Kopwe aúselingéch. Ewe Paipel a awora kapasen fén mi fataffatéch: “Aramas meinisin repwe müttir ngeni rong, mang ngeni kapas.” (Jas. 1:19) Kich mi kan aúselingéch? Neman sia ekieki pwe emén mi aúselingéch, a chék fanafaneló atun a aúseling me nennengeni chék ewe chón fóffós, nge ese pwal apasa och. Nge esap chék ina weween án emén epwe aúselingéch.  Áwewe chék, Jiowa a wesewesen aúseling ngeni Elias lupwen a pwáraawu an memmeefin riáfféú ngeni. A mirititi pwe Elias a niwokkus, meefi pwe a chék áláeménúló, me a ekieki pwe ese wor lamoten mettóch meinisin a fen féri. Fán tong, Jiowa a álisi Elias le pwákini eú me eú an kana osukosuk. A pwáraatá pwe Jiowa a enletin aúseling ngeni Elias.​—1 King 19:9-11, 15-18.

¹⁶ Ifa usun sia tongeni pwári pwe sia chúngú me weweiti meefien emén atun sia akkaúseling ngeni? Fán ekkóch, ach fós fán fáiro me eáni kapas pwetete a tongeni pwári meefiach. Sia tongeni apasa: “Ua fókkun letipechou ren met a fis ngonuk! Ese fókkun fich an epwe fis ngeni emén semirit ena sókkun féfféringaw!” Are ka tongeni eisini eú are ruu kapas eis pwe kopwe weweiti met chienom na a erá. Ka tongeni eisini: “Kese mochen álisiei le weweiti weween alom na?” are “Lupwen ka apasa ena, weween pwe . . . Mei pwúng ai weweiti?” Ekkena esin kapas mi fiti tong repwe tongeni alúkúlúkú ewe emén pwe ka wesewesen aúseling ngeni, me achocho le weweiti meefian.​—1 Kor. 13:4, 7.

17. Pwata a lamot ach sipwe mosonottam me “mang ngeni kapas”?

¹⁷ Kopwe túmúnúéchú óm kopwe chék “mang ngeni kapas.” Kosap pékú án chienom we fós ren óm kopwe fénéú are áwena an ekiek. Kopwe mosonottam! Lupwen Elias a uwawu alóllóólun meefian ngeni Jiowa, a fókkun weires letipan me fós fán péchékkúl. Mwirin och fansoun, lupwen Jiowa a fen apéchékkúla án Elias lúkú, Elias a pwal uwawu sefál meefian nge a chék pwal erá sefál alon kewe me mwan. (1 King 19:9, 10, 13, 14) Ifa ewe lesen? Fán ekkóch a lamot ngeni ekkewe mi letipechou ar repwe uwawu alóllóólun masouen letiper fán fite. Sia mochen aúseling ngeniir fán mosonottam, usun met Jiowa a féri. Sia mochen pwár ngeniir ach tongeer me mochen weweiti meefier lap seni ach sótun ereniir met repwe féri ngeni ar we osukosuk.​—1 Pet. 3:8.

18. Ifa usun ach iótek epwe tongeni oururu chókkewe mi riáfféú?

¹⁸ Enletin iótekfengen me ewe emén mi riáfféú. Chókkewe mi letipechou eli repwe  meefi pwe rese tufichin iótek. Ra tongeni meefi pwe ese fich ngeniir ar repwe fós ngeni Jiowa lón iótek. Ika sia mochen oururu ena esin aramas, neman sia tongeni wisen eáni ewe iótek, me pani itan. Sia pwal tongeni ereni Jiowa pwe chienach na mi riáfféú a fókkun aúchea me rech me ngeni chón ewe mwichefel. Sia tongeni tingorei Jiowa an epwe ekinamwei me oururu néún na siip mi aúchea. Ekkena esin iótek ra tongeni fókkun oururu chienach na.​—Jas. 5:16.

19. Met a tongeni álisikich le mmólnetá le oururu emén?

¹⁹ Filiéchú ekkewe sókkun kapas mi apéchékkúler me oururu letiper. Kopwe akkomw ekiek mwen kopwe fós. Ekkewe sókkun fós aramas ra eáni nge rese akkomw ekieki, a tongeni ekinása letip. Nge kapas mi fiti kirekiréch a tongeni efisi péchékkúl. (SalF. 12:18) Ina minne, tingorei Jiowa an epwe álisuk le eáni kapas mi fiti kirekiréch, mi oururu me ekinamwei letip. Chemeni pwe án Jiowa kapas lón ewe Paipel a fókkun manaman lap seni meinisin kapas sia tongeni eáni.​—Ipru 4:12.

20. Pokiten a fis ngeni ekkóch pwiich kewe féfférún kirikiringaw, iwe met ra lúkú usun pwisin iir, me met sia mochen áchema ngeniir?

²⁰ Ekkóch aramas mi fis ngeniir féfférún kirikiringaw neman ra fókkun lúkú pwe ra limengaw, ese wor aúchear, are ese wor emén a tongeer are ese pwal mwo nge fich ngeniir án emén epwe tongeer. Ese fókkun pwúng ena! Ina popun, néúnéú ewe Paipel le áchema ngeniir enletin aúchear me ren Jiowa. (Ppii ewe pwóór “ Ourur Seni án Kot we Kapas.”) Chemeni usun án emén chónláng apéchékkúla ewe soufós Taniel fán kirekiréch lupwen a meefi letipechou me apwangapwang. Jiowa a mochen pwe ena mwán mi áchengicheng epwe silei pwe a fókkun aúchea me ren. (Tan. 10:2, 11, 19) Pwal ina chék usun pwiich kewe mi riáfféú, ra aúchea me ren Jiowa!

21. Met epwe fis ngeni meinisin ekkewe chón féfféringaw rese aier, nge iei mwo met sia tipeppós le féri?

²¹ Lupwen sia oururu ekkewe ekkóch, sia áchema ngeniir usun án Jiowa tong. Sipwe fókkun chechchemeni pwe Jiowa, i pwal emén Kot mi pwúngiéch. Ese wor féfférún kirikiringaw mi unusen monoló seni. Jiowa a kúna mettóch meinisin me epwe fókkun ngeni ekkewe chón kirikiringaw rese aier chappen ar féffér. (Num. 14:18) Nge ren mwo iei, sipwe féri úkúkún ach tufich le pwári tong ngeni chókkewe mi fis ngeniir féfférún kirikiringaw. Pwal och, a fókkun oururukich ach silei pwe Jiowa epwe unusen echikara meinisin chókkewe mi fis ngeniir féfféringaw seni Satan me an ei fénúfan! Ekiseló chék, sisap chúen chechchemeni meinisin met ekkewe mi eriáfféúkich.​—Ais. 65:17.