Mwet ngeni masouan

Mwet ngeni tettelin menlapen masouan

LESEN 22

Sópweeló le Feffetál Wóón ewe “Al mi Pin”

Sópweeló le Feffetál Wóón ewe “Al mi Pin”

“Ikenan epwe wor efoch alalap epwe iteni Al mi Pin.”—AIS. 35:8.

KÉL 31 Chiechifengen me Kot!

MINNE SIPWELE KÁÉ a

1-2. Ifa ewe kefil mi aúchea ekkewe chón Jus mi nónnóm Papilon repwe féri? (Esra 1:2-4)

 A KATOWU eú pwóróus! Ekkewe chón Jus mi eoló lón Papilon ina epwe úkúúkún 70 ier ra tongeni liwiniti Israel, pwisin fénúer we. (Álleani Esra 1:2-4.) Jiowa chék a tongeni féri ena. Pwata sia tongeni erá ena? Pún ekkewe chón Papilon rese kan omusawu chókkewe ra liapeniir. (Ais. 14:4, 17) Nge Papilon a fen kkuf, me ewe mineféén sounemenem a ereni ekkewe chón Jus pwe ra tongeni ló seni ena fénú. Ina minne, meinisin ekkewe chón Jus, nge ákkáeúin ekkewe mékúren famili repwe féri eú kefil, iká repwe ló seni Papilon are repwe chék nómwotiw. Ese mwáál, ese mecheres ena kefil. Pwata?

2 Eli chómmóng ra kon chinnap, ina popun epwe weires ngeniir ar repwe sáittam. Me pokiten lape ngeni ekkewe chón Jus ra uputiw lón Papilon, iwe ina chék ewe leeni ra sissilei. Me rer pwe Israel, ina chék fénúen semelaper kewe. Ekkóch ekkena chón Jus ra fókkun pisekisekiló me lón Papilon, iwe eli ra meefi pwe epwe weires ar repwe likitaaló nónnóméchúúr are ar kewe business ikena ie me ló nónnóm lón eú leeni rese sissilei.

3. Ifa ussun Jiowa epwe efeiéchú ekkewe chón Jus mi liwiniti Israel?

3 Ekkewe chón Jus mi túppwél, ra silei pwe feiéchún ar liwiniti Israel epwe lap seni ese lifilifil met repwe pennúkúóló. Ewe watteen feiéch, ina ar fel ngeni Kot. Inaamwo iká a wor lap seni 50 imwenfelin kot chofona lón Papilon, nge ese wor eú imwenfel fán iten Jiowa. Ese pwal wor eú róngen asor ia ekkewe chón Israel repwe tongeni eáni ar kewe asor ie mi affatetiw lón ewe Allúkún Moses, me ese pwal wor kókkótun souasor ar repwe wisen asoresini ekkena ménún asor. Pwal och, a chómmóng aramas lón ena leeni mi fel ngeni kot chofona lap seni chókkewe mi álleasochisi Jiowa are an kewe allúk. Ina minne, fitengeréú chón Jus mi tongei Jiowa, ra mwétéresiiti ar repwele liwiniti pwúkútáán leenier we pwe repwe apéchékkúlasefáli fel mi enlet.

4. Met Jiowa a pwonei ngeni ekkewe chón Jus repwele liwiniti Israel?

4 Án ekkewe chón Jus sái mi áweires seni Papilon ngeni Israel a tongeni tori rúáánú maram, nge Jiowa a pwonei pwe epwe wáási ese lifilifil sókkun weires epwe eppeti ar repwe liwiniti Israel. Iei met Aisea a makkeei: “Oupwe amolätä alen ewe Samol mi Lapalap lon fanüapö, oupwe awenala efoch alalap lon fanüpwas fän iten ach we Kot. . . . Iwe, mine a sonongau epwe sonosonöch, nge ekewe leni mi pukopuk repwe wiliti eu maasies.” (Ais. 40:3, 4) Anchangei efóch alelap ngeni eú fénúpéén mi sónósónéch lefilen ekkewe chuuk. A ifa me feiéchún ekkewe chón sái ren ena! Epwele fókkun mecheres ngeniir ar repwe sái wóón ena alelap mi sónósónéch lap seni ar repwe feitá me feitiw wóón ekkewe chuuk me ekkewe ppan. Epwe pwal mwittir ar sái wóón ena al.

5. Ifa iten ewe alelap lón kapas áwewe seni Papilon ngeni Israel?

5 Lón ei fansoun, chómmóng ekkewe alelap ra sill ren iter are nampaar. Ewe alelap lón kapas áwewe Aisea a mak ussun, a pwal wor itan. Paipel a erá: “Ikenan epwe wor efoch alalap epwe iteni Al mi Pin. Ekewe chon tipis resap fetal won.” (Ais. 35:8) Epwe met weween ena pwon ngeni ekkewe chón Israel lón ena atun? Nge epwe met weween ngenikich lón ei fansoun?

EWE “AL MI PIN”—LÓÓM ME IKENÁI

6. Pwata ewe al a iteni al mi pin?

6 A ifa me échchún iten ena alelap, “Al mi Pin”! Pwata ena al a iteni mi pin? Ese mumutá ngeni “ekewe chon tipis,” weween ekkewe chón Jus mi féfféri féfférún lisowumwáál, fel ngeni kot chofona, are féri tipis mi chou ar repwe tolong lón Israel. Ekkewe chón Jus mi liwiniti Israel, repwe wiliiti “eu mwichen aramas mi pin” fán iten ar we Kot. (Tut. 7:6) Iwe nge, esap weween pwe ese lamot án chókkewe mi ló seni Papilon repwe ekkesiwili manawer ar repwe apwapwaai Jiowa.

7. Ikkefa ekkewe siwil mi lamot án ekkóch ekkewe chón Jus repwe féri? Áweweei.

7 Ussun met sia fen pwóróusfengen me mwan, lap ngeni ekkewe chón Jus ra uputiw lón Papilon, me chómmóng leir ra fen éérenaaló le eáni ekkóch án chón Papilon ekiek me féffér. Wone me tiu ier mwirin án ewe áeúin kúmiin chón Jus liwiniti Israel, Esra a silei pwe ekkóch me leir ra pwúlúweni ekkewe fefin mi fel ngeni kot chofona. (Eks. 34:15, 16; Esr. 9:1, 2) Nge mwirin, Kepina Nehemia a máirú ren an silei pwe ekkewe semirit mi uputiw lón Israel rese mwo nge sile ewe fós chón Jus ra eáni. (Tut. 6:6, 7; Ne. 13:23, 24) Ifa ussun án ekkena kúkkún repwe tongei Jiowa me fel ngeni iká rese tongeni weweiti fósun Ipru, ewe fós án Kot we Kapas a mak lón? (Esr. 10:3, 44) Ina minne, a lamot ngeni ekkena chón Jus ar repwe féri watteen siwil, nge epwe kon mecheres ngeniir ar repwe féri ekkena siwil me lón Israel, ikewe angangen ewe fel mi enlet a poputásefál ekis me ekis.—Ne. 8:8, 9.

Seni ewe ier 1919, fite million aramas mwán, fefin, me semirit ra towu seni Papilon mi Lapalap me poputá le feffetál wóón ewe “Al mi Pin” (Ppii parakraf 8)

8. Lón ei fansoun, pwata sia mochen silei minne a fis lóóm lóóm? (Ppii ewe sasing wóón péén.)

8 Eli ekkóch repwe ekieki, ‘mwa met ren minne a fis ngeni ekkewe chón Jus lóóm, nge itá mi wor weween ngenikich lón ei fansoun?’ Ewer, pún minne sia féfféri iei a tongeni léllé ngeni ach feffetál wóón ewe “Al mi Pin.” Ese lifilifil iká kich mi kepit are kich ekkewe ‘ekoch sip,’ nge a lamot sipwe chék feffetál wóón ena “Al mi Pin.” Epwe álisikich ach sipwe chék feffel ngeni Jiowa lón ei fansoun me lón fansoun mwach, atun ewe Mwú epwe atoto watteen feiéch ngeni fénúfan. b (Joh. 10:16) Seni ewe ier 1919, fite million mwán, fefin, me ekkewe naw ra towu seni Papilon mi Lapalap, ewe mwicheichen lamalam mi chofona wóón fénúfan, me poputá le fetál wóón ena al lón kapas áwewe. Ese mwáál en emén me leir. Inaamwo iká aramas ra poputá le fetál wóón ena al ina epwe 100 ier a ló, nge ekkóch ra poputá le ammólnatá ena al ren fite fite ier mwen ena.

ANGANGEN AMMÓLNATÁ EWE AL

9. Me ren Aisea 57:14, ifa ussun a fis ewe angangen ammólnatá ewe “Al mi Pin”?

9 Jiowa a túmúnú an esap wor och minen eppet epwe eppeti án ekkewe chón Jus ló seni Papilon. (Álleani Aisea 57:14.) Nge ifa ussun ren ewe “Al mi Pin” lón ei fansoun? Fitepúkú ier mwen ewe ier 1919, Jiowa a poputá le néúnéú ekkewe mwán mi fókkun súféliti le wáási ewe alen towu seni Papilon mi Lapalap. (Apépé ngeni Aisea 40:3.) Ekkena mwán ra féri ekkewe angang mi lamot pwe repwe álisi ekkewe mi letipwenechar le towu seni lamalam mi chofona me fiti néún Jiowa kewe aramas le fel ngeni I. Met a kapachelong lón ena angangen ammólnatá ewe al? Iei sipwele pwóróus wóón ekkóch ekkewe angangen ammólnatá a fen wes.

Ren fitepúkú ier, Jiowa a néúnéú ekkewe mwán mi fókkun súféliti i le wáási ewe alen towu seni Papilon mi Lapalap (Ppii parakraf 10-11)

10-11. Ifa ussun printin me afféún Paipel a álisaatá chéúlóón ewe enlet lón Paipel? (Pwal ppii ewe sasing.)

10 Angangen print. Tori ina epwe ewe ier 1450, ekkewe chón kapiini ewe Paipel ra chék kapiini wóón péúr. Ena angangen kapi a mmang, me ese kon chéú kapiin ewe Paipel me a fókkun mémmóng. Nge atun a kawor ekkewe mwesinen print, a tongeni mecheresiló fférún me einetin ewe Paipel.

11 Angangen afféú. Ren fitepúkú ier, ewe Paipel a kawor lón lape ngeni fósun Latin, ewe fós aramas chék mi watte ar sukul ra tongeni weweiti. Iwe nge, atun a chéúló angangen print, ekkewe aramas mi fókkun súféliti Kot ra angang weires le afféúni ewe Paipel lón chómmóng fós aramas ra eáni. Ina minne, chókkewe mi álleani Paipel ra tongeni apépéfengeni met ra káé seni ekkewe néúwisin lamalam me met ewe Paipel a wesewesen asukula.

Jiowa a néúnéú ekkewe mwán mi fókkun súféliti i le wáási ewe alen towu seni Papilon mi Lapalap (Ppii parakraf 12-14) c

12-13. Apwóróusa ifa ussun ekkewe aramas mi letipwenechar mi káé ewe Paipel seni ewe ier 1835 ra poputá le pwáári mwáállin án ekkewe néúwisin lamalam chofona asukul.

12 Minen álillisin káé Paipel. Ekkewe chón káé Paipel mi túmúnúéch, ra káé chómmóng mettóch seni ar álleani án Kot we Kapas. Nge ekkewe néúwisin lamalam ra song atun ekkena chón káé ra apwóróusa ngeni ekkewe ekkóch met ra káé seni Paipel. Seni ewe ier 1835 ekkóch mwán mi letipwenechar ra poputá le féri ekkewe tract mi pwáári mwáállin met ekkewe néúwisin lamalam chofona ra eáni káit.

13 Ina epwe lón ewe ier 1835 emén mwán mi niwokkusiti Kot itan Henry Grew, a féri eché tract mi fós ussun met a fis ngeni aramas atun ra máló. Lón ena tract, Henry a ánneta seni ewe Paipel pwe emén epwe eáni ewe esin manaw esap tongeni máló iká Kot a fang ngeni, nge esap pokiten an uputiw nge a wor och mettóch lón inisin esap tongeni máló, ina met lape ngeni ekkewe lamalam ra eáni asukul. Lón ewe 1837, emén minister itan George Storrs a kúna kapiin ena tract atun a fiti efóch train. A álleani me lúkúlúk pwe a kúna eú pwóróus mi enlet me aúchea. Iwe, a apwúngaló pwe epwele áiti ngeni ekkewe ekkóch minne a silei. Lón ewe ier 1842, a eáni eú afalafal fán fite itelapan “Eú Kapas Eis—Ekkewe mi Ngaw Resap Tongeni Máló?” Emén mi káé seni George Storrs, ina i ewe alúwél itan Charles Taze Russell.

14. Ifa ussun Pwiich Russell me chienan kewe ra kúna feiéch seni ewe angangen ammólnatá ewe al lón pekin ngún lón ekkewe fansoun a ló? (Pwal ppii ewe sasing.)

14 Ifa ussun Pwiich Russell me chienan kewe ra kúna feiéch seni ewe angangen ammólnatá ewe al lón pekin ngún mi fis lón ekkewe fansoun a ló? Lón ar káé, ra tongeni néúnéú ekkewe lexicon, concordance, me sókkopaten afféún Paipel, meinisin ekkena mettóch ra fen kawor lón ekkewe fansoun a ló. Ra pwal kúna feiéch seni met ekkewe mwán ra kúna lón ar research, áwewe chék ren Henry Grew, George Storrs, me pwal ekkewe ekkóch. Pwiich Russell me chienan kewe ra pwal álisaatá angangen ammólnatá ewe al lón pekin ngún ren ar féri chómmóng puk me tract mi apwóróusa met ewe Paipel a apasa.

15. Ifa ewe angang mi aúchea a fis lón ewe ier 1919?

15 Lón ewe ier 1919, ese chúen wor án Papilon mi Lapalap nemenem wóón néún Kot kewe aramas. Lón ena ier, ewe “chon angang mi tuppwel o tipatchem” a poputá le angang pwe ekkewe mi letipwenechar repwe tongeni poputá le fetál wóón ewe “Al mi Pin.” (Mat. 24:45-47) Ewe angangen ammólnatá ewe al ekkewe ekkóch ra féri lóóm, a álisi ekkewe aramas mi poputá le fetál wóón ewe alelap ar repwe alapaaló ar káé ussun Jiowa me minne a tipeni. (SalF. 4:18) Ra pwal tongeni etipeeúfengeni manawer ngeni án Jiowa kewe allúk. Jiowa ese menei seni néún kewe aramas ar repwe féri ekkesiwil lón manawer fán eú chék. Nge ekis me ekis a fen émúrinnéló néún kana aramas. (Ppii ewe pwóór “ Ekis me Ekis Jiowa A Émúrinnéló Néún Kewe Aramas.”) A ifa me pwapwaach atun kich meinisin sia apwapwaai ach we Kot lón meinisin met sia féri!—Kol. 1:10.

A CHÚEN SUUK EWE “AL MI PIN”

16. Seni ewe ier 1919, menni angang a fis wóón ewe “Al mi Pin”? (Aisea 48:17; 60:17)

16 A lamot ngeni al meinisin an epwe wor angangen túmún wóór pwe repwe chék múmmúrinné. Seni ewe ier 1919, a sópwósópwoló ewe angangen ammólnatá ewe “Al mi Pin” pwe chómmóng aramas repwe tongeni towu seni Papilon mi Lapalap. Ewe chón angang mi alúkúlúk me tipáchem mi kerán seikitá a poputá le angang, iwe, lón ewe ier 1921 ra féri eú minen álillisin káéén Paipel pwe epwe álisi chókkewe mi kerán poputá káé ewe enlet. Ena puk itelapan The Harp of God, a tori wonu million kapi lón 36 fósun fénúfan, me chómmóng ra silei ewe enlet seni ena puk. Nge kukkuto chék, a katowu ewe mineféén puk mi álilliséch sipwe néúnéú le káé ngeni aramas, itelapan, Eáni Manaw mi Pwapwa Tori Feilfeiló! Lón ekkeei ránin lesópwólóón, Jiowa a áeá an we mwicheich le akkawora mwéngé lón pekin ngún pwe epwe álisikich meinisin le feffetál wóón ewe “Al mi Pin.”—Álleani Aisea 48:17; 60:17.

17-18. Ia ewe “Al mi Pin” a emmwenikich ngeni ie?

17 Sia tongeni apasa pwe atun emén a etiwa an epwe káé Paipel, a suuk ngeni an epwele fetál wóón ewe “Al mi Pin.” Ekkóch ra chék ekis fetál wóón ena al, nge mwirin ra kaúló le fetál wóón. Nge ekkóch ra tipeppós le fetál wóón tori ar repwe tikeri ewe leeni ia ra feffetálin ie. Menni ena leeni?

18 Ewe “Al mi Pin” a emmweni chókkewe mi eáni ewe ápilúkúlúkún manaw lón láng, ngeni “ewe Parataisin Kot” lón láng. (Pwär. 2:7, Testament mi Fö) Nge ren chókkewe mi eáni ewe ápilúkúlúkún manaw wóón fénúfan, ena “Al mi Pin” a emmweniir ngeni lesópwólóón ewe 1,000 ier, atun aramas meinisin repwele unuséch. Iká ka fen feffetál wóón ena al lón ei fansoun, kosap nennesefál. Kosap pwal úkútiw le fetál wóón tori óm ka wesewesen tikeri ewe ótót séfé! Áúa áneán pwe epwe sópwéch óm fetál wóón ena al.

KÉL 24 Feito Wóón Chukun Jiowa

a Jiowa a eita ngeni ewe alelap seni Papilon ngeni Israel lón kapas áwewe, “Al mi Pin.” Jiowa a pwal wáási efóch al fán iten néún kewe aramas lón ei fansoun? Ewer, seni ewe ier 1919, fite million ra towu seni Papilon mi Lapalap me poputá le feffetál wóón ewe “Al mi Pin.” A lamot ngenikich meinisin ach sipwe chék nónnóm wóón ena al tori ach sipwe tour ngeni ewe ia sia achocho le tikeri.

c ÁWEWEEN SASING: Pwiich Russell me chienan kewe ra néúnéú ekkewe minen álillisin káéén Paipel mi fen mmólnetá me mwen ar we fansoun.